موارد مصرف و عوارض پتاسيم کلراید (KCL)

معرفی داروی پتاسيم کلراید

پتاسيم کلراید (Potassium chloride) يك مكمل رايج براي درمان و جلوگيري از كاهش سطح پتاسيم در افرادي است كه به سبب مصرف داروهاي مُدر، برخي داروهاي ديگر، يا برخي بيماري هاي خاص ممكن است دچار افت پتاسيم خون شوند.

پتاسيم يك ماده شيميايي است كه براي عملكرد بدن ضروري است . كاهش پتاسيم خون (هيپوكالمي ) موجب ضعف عضلاني و تغييرات الگوي الكتريكي قلب مي شود.

موارد مصرف پتاسیم کلراید

اين دارو در درمان كمي پتاسيم خون همراه يا بدون آلكالوز متابوليك، در مسموميت مزمن با ديگوكسين و در بيماران مبتلا به فلج دوره اي همراه كمي پتاسيم خون مصرف مي شود. مكمل هاي پتاسيم به منظور پيشگيري از بروز كمي پتاسيم خون در بيماراني كه كاهش پتاسيم خون در آنان مخاطره آميز است، و همچنين در بيماران مبتلا به سيروز كبدي همراه آسيت، زيادي آلدوسترون همراه كار طبيعي كليه، اسهال، استفراغ طولاني و نفروپاتي تخليه كننده پتاسيم و در كودكان تحت درمان طولاني مدت با آدرنوكورتيكوئيدها مصرف مي شود.

مكانيسم اثر پتاسیم کلراید

جايگزين پتاسيم: پتاسيم، كاتيون عمده بافتهاي بدن، براي فرايندهاي فيزيولوژي، مانند حفظ تونيسيته داخل سلولي، حفظ تعادل با سديم در طول غشاهاي سلولي، انتقال تكانه‌هاي عصبي، حفظ متابوليسم سلولي، انقباض عضلات اسكلتي و قلبي، حفظ تعادل اسيد ـ باز، و حفظ عملكرد طبيعي كليوي ضروري است.

فارماکوکینتیک پتاسیم کلراید

دفع املاح پتاسيم از كليه (90 درصد) و مدفوع(10 درصد) مي باشد.

مقدار مصرف پتاسیم کلراید

بزرگسالان: مقدار mEq 20-7/6 پتاسيم (معادل 5/1-5/0 گرم كلرور پتاسيم) از قرص پيوسته رهش سه بار در روز مصرف مي‌ شود. به جاي آن مي‌ توان 20 ميلي اكي والان (تقريباً معادل 5/1 گرم كلرور پتاسيم) تا حداكثر mEq/day 100 از پودر را در 120 ميلي ليتر آب سرد يا آب ميوه حل نمود و 4-2 بار در روز مصرف كرد. مقدار مصرف برحسب نياز و تحمل بيمار تعيين مي‌ شود.

از راه تزريقي، در صورتي كه غلظت سرمي پتاسيم بيش از 5/2 ميلي اكي والان باشد، تا mEq/day 200 پتاسيم، با غلظتي كمتر از mEq/l 40 و با سرعت حداكثر تا 10 ميلي اكي والان در ساعت انفوزيون وريدي مي‌ شود. اگر غلظت پتاسيم سرم كمتر از mEq/l 2 باشد، ‌تا mEq/day 400 پتاسيم با غلظتي مناسب و با سرعت حداكثر تا 40 ميلي اكي والان در ساعت انفوزيون وريدي مي‌ گردد.

مقدار مصرف و سرعت انفوزيون برحسب نياز و پاسخ بيمار تعيين مي‌ شود. بعد از انفوزيون 60-40 ميلي اكي والان، پاسخ بيمار بايد توسط اندازه گيري غلظت پتاسيم سرم و الكتروكارديوگرام (EKG) بيمار سنجيده، و سرعت انفوزيون بعدي، ‌در صورت لزوم، تعيين گردد. مقادير مصرف و سرعت انفوزيون را مي‌ توان در صورت لزوم به طور موقت افزايش داد. حداكثر مقدار مصرف تا mEq/day 400 پتاسيم (معمولاً تا mEq/day 300) است.

كودكان: معادل mEq/m2/day 40-15 پتاسيم (تقريباً معادل g/m2 3-1 كلرور پتاسيم ) يا mEq/kg/day 3-1 (تقريباً معادل mg/kg 225-75 كلرور پتاسيم) از پودر را با آب ميوه مخلوط كرده و در مقادير منقسم مصرف مي‌ كنند. از راه تزريقي، مقدار mEq/kg/day 3 يا 400 پتاسيم، انفوزيون وريدي مي‌ شود. ميزان تزريق مايعات برحسب اندازه بدن تنظيم مي‌ شود.

عوارض جانبی پتاسیم کلراید

عوارض جانبی شایع پتاسیم کلرید

اغتشاش شعور، ضربان نامنظم يا آهسته قلب، بيحسي يا گزگز در دستها، پا يا لب، اشكال در تنفس، اضطراب، خستگي يا ضعف، ضعف يا احساس سنگيني در پاها با مصرف اين دارو گزارش شده است

عوارض جانبی جدی پتاسیم کلرید

اعصاب مركزي: پارستزي در اندامهاي انتهايي، سردرد، بي حالي، کانفيوژن، ضعف يا سنگيني در دست و پا، فلج شل.

قلبي ـ ‌عروقي: ‌كلاپس عروق محيطي همراه با كاهش فشار خون، آريتمي قلبي، بلوك قلبي، احتمال ايست قلبي، تغييرات EKG (طولاني شدن فاصله P-R، پهن شدن كمپلكس QRS، پايين افتادن قطعه ST از خط ايزوالكتريك ، بلند و خيمه‌اي (tented) شدن موج T). غلظت بيش از حد پلاسمايي دارو ( mEq/L 11-8) ممكن است موجب مرگ ناشي از تضعيف قلبي، آريتمي، يا ايست قلبي شود.

پوست: پوست سرد متمايل به خاكستري كمرنگ.

دستگاه گوارش:‌ تهوع ، استفراغ، درد شكمي، اسهال، زخم گوارشي (امكان تنگي، خونريزي، انسداد و سوراخ شدن روده وجود دارد)، زخم شدن مري در اثر قرصهاي پيوسته رهش در بيماراني كه دهليز بزرگ دارند.

ادراري ـ تناسلي: اوليگوری

موضعي: فلبيت بعد از انفوزيون.

ساير عوارض: كلسيفيه شدن بافت نرم.

تداخلات دارویی پتاسیم کلراید

مصرف همزمان داروهاي مهار كننده آنزيم مبدل آنژيوتانسين، ضدالتهاب هاي غير استروئيدي، مسدودكننده هاي گيرنده بتا-آدرنرژيك، مدرهاي نگهدارنده پتاسيم و هپارين با مكملهاي پتاسيم ممكن است سبب افزايش غلظت پتاسيم سرم و در نتيجه ايست قلبي شود. مصرف همزمان داروهاي آنتي كولينرژيك با شكل خوراكي كلرور پتاسيم ممكن است شدت ضايعات دستگاه گوارش ناشي از مصرف اين دارو را افزايش دهد. مصرف همزمان كلرور پتاسيم با ديگوكسين در بيماران ديژيتاليزه يا در بيماران مبتلا به بلوك شديد يا كامل قلب توصيه نمي شود.

هشدار ها در رابطه با مصرف پتاسیم کلراید

1- اين دارو در موارد زير بايد با احتياط مصرف شود:
اسهال طولاني يا شديد اختلال در عملكرد مري، طولاني بودن زمان تخليه معده، انسداد روده يا قرحه گوارشي، فلج دوره اي خانوادگي، انسداد شديد يا كامل قلب و زيادي پتاسيم خون يا حالاتي كه منجر به زيادي پتاسيم خون مي شود.
2- در بيماران سالخورده خطر بروز زيادي پتاسيم خون به علت تغيير در توانايي كليه اين بيماران در دفع پتاسيم وجود دارد.
3- مصرف اين دارو براي تصحيح كمي پتاسيم خون بايد با احتياط صورت گيرد تا از زيادي پتاسيم خون همراه با آريتمي قلبي اجتناب شود.
4- غلظت هاي پلاسمايي بيش از mEq/L 5/5 بعلت احتمال بروز آريتمي خطرناك است.
5- پيگيري دقيق وضعيت بيمار، بررسي الكتروكارديوگرام و اندازه گيري غلظت پتاسيم ممكن است ضروري باشد.
6- در صورت بروز اختلال در عملكرد كليه (كمبود كاري يا افزايش كراتينين سرم)، انفوزيون كلرورپتاسيم بايد فوراً قطع شود.
7- فراورده هاي حاوي كلرور پتاسيم با غلظت mEq/ml1/5 و mEq/ml 2 بايد قبل از تزريق وريدي رقيق شوند. تزريق مستقيم فراورده هاي رقيق نشده ممكن است سبب مرگ بيمار گردد.

توصیه های دارویی پتاسیم کلراید

1. از راه خوراكي، دارو بلافاصله پس از غذا يا همراه با آن مصرف شود.
2. دوره درمان بايد كامل شود، بويژه اگر از داروهاي مدر يا ديگوكسين استفاده مي شود.
3. در صورت بروز علائم خونريزي گوارشي، مراجعه فوري به پزشك ضروري است.
4. در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو از راه خوراكي، به محض به ياد آوردن، طي 2 ساعت آن نوبت بايد مصرف شود. در غير اين صورت مصرف دارو بايد طبق برنامه ادامه يافته و از دو برابر كردن مقدار مصرف دارو نيز بايد خودداري شود.

مصرف در دوران بارداری و شیردهی

پتاسیم کلراید در گروه c قرار دارد . مطالعات در حیوانات نشان داده است که دارو های گروه C روی جنین اثرات جانبی دارد ولی مطالعات کافی در مورد انسان در دست نیست؛ با این حال منافع استفاده از دارو در زنان حامله ممکن است در مقابل خطرات احتمالی آن بیشتر باشد؛ یا هیچ گونه مطالعه ای در حیوانات و یا مطالعات کافی در انسان موجود نیست.

مصرف در شيردهي: مكملهاي پتاسيم در شير ترشح مي‌ شوند. بي ضرري مصرف دارو در دوران شيردهي ثابت نشده است. بنابراين، در صورت لزوم مصرف دارو، بايد منافع دارو براي مادر در مقابل مضرات آن براي شيرخوار سنجيده شود.

مسموميت با پتاسیم کلراید و درمان

تظاهرات باليني: افزايش غلظت سرمي پتاسيم و تغييرات EKG، از جمله موج هاي بلند و قله‌اي T، پايين افتادن قطعه ST از خط ايزوالكتريك، ناپديد شدن موج P، طولاني شدن فاصله QT، پهن شدن كمپلكس QRS، علائم ديررس باليني عبارتند از ضعف، فلج عضلات ارادي، زجر تنفسي، و اشكال در بلع.

اين علائم ممكن است قبل از بروز مسموميت شديد يا كشنده قلبي بروز كنند. زيادي پتاسيم خون به طور متناقضي نشانه‌هاي شبيه به نشانه‌هاي كمي پتاسيم خون ايجاد مي‌ كند.

درمان شامل قطع مصرف مكمل پتاسيم و در صورت لزوم شستشوي دستگاه گوارش است. در بيماراني كه غلظت پتاسيم آنها بيش از mEq/L 5/6 است، درمان حمايتي ممكن است شامل تزريق وريدي داروهاي زير (با پيگيري مداوم EKG) شود:

• طي پنج دقيقه، مقدار 160-40 ميلي اكي والان بيكربنات سديم انفوزيون وريدي مي‌ شود. در صورت تداوم اختلالات EKG، بايد مصرف آن طي 15-10 دقيقه تكرار شود.
• مقدار 500-300 ميلي ليتر دكستروز 25-10 درصد طي يك ساعت انفوزيون مي‌ شود. انسولين (10-5 واحد به ازاي هر 20 گرم دكستروز) به محلول اضافه شده و يا به صورت جداگانه تزريق مي‌ شود.
• براي برداشت پتاسيم از بدن، مي‌ توان از رزين سديم پلي استيرن سولفونات ، همودياليز‌ يا دياليز صفاقي استفاده كرد. در صورت بروز كمي پتاسيم خون همراه با كاهش آب بدن، مايعات فاقد پتاسيم تزريق وريدي مي‌ شود.

شرایط نگهداری :

پتاسیم کلراید را در درجه حرارت 15-30 سانتیگراد نگهداری نمائید .

بیشتر بخوانید:

11 خاصیت بی نظیر پتاسیم که تا بحال نمی دانستید!

پتاسیم پابا و فواید مصرف پابا.کا (Paba.K)

غذاهای غنی از پتاسیم

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم