دلگرم
امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
بررسی انعقاد خون
3
زمان مطالعه: 8 دقیقه
APTT یا زمان نسبی ترومبوپلاستین فعال شده (Activated Partial Thromboplastin Time) از تست های روزمره انعقادی برای ارزیابی پروتئین های سیستم انعقاد خون است.


تفسیر آزمایش APTT


APTT یا زمان نسبی ترومبوپلاستین فعال شده (Activated Partial Thromboplastin Time) از تست های روزمره انعقادی برای ارزیابی پروتئین های سیستم انعقاد خون است.

مقدار طبیعی APTT لزوماً دال بر رد کمبود یکی از فاکتورهای سیستم مسیر داخلی انعقاد نمی ‏باشد، به خصوص زمانی که از معرف‏ های دارای حساسیت پایین استفاده می‏ شود. با این حال، معمولاً کمبودهای بالینی مشخص با میزان کمتر از ۱۰ درصد تشخیص داده می‏ شوند. با توجه به این که افزایش میزان فاکتور ۸ (پروتئین فاز حاد) می‏ تواند زمان APTT را کوتاه کند؛ باید تفسیر APTT در بیماری‏ های التهابی با احتیاط انجام پذیرد.

یک محدودیت مهم APTT که معمولاً مورد توجه قرار نمی‏‎گیرد، کاهش پایداری نمونه به خصوص در بیماران مصرف کننده هپارین بوده که ممکن است در آنها نتایج حاصل به مرور زمان دچار تغییرات شدید باشد.

مقادیر مرجع : 30 - 40 ثانیه
مقادیر بحرانی: > 70 ثانیه
نام اختصاری: PTT & APTT

آزمایش خون

علت درخواست آزمایش APTT

  • ارزیابی نقص های مادرزادی مربوط به فاکتورهای انعقادی (مانند هموفیلی A با کمبود فاکتور ۸ و هموفیلی B با کمبود فاکتور ۹)
  • پایش درمان با هپارین، هیرودین یا آرگاتروبان
  • شناسایی افرادی که مستعد خونریزی حین جراحی، زایمان، دندانپزشکی و یا آزمایشات تشخیصی تهاجمی هستند.
  • شناسایی عوامل احتمالی خونریزی های غیر طبیعی مانند اپیتاکسی (خونریزی بینی)، هماتوم، خونریزی لثه، هماچوری و منوراژی.
  • مونیتور کردن تغییرات انعقادی در مواردی نظیر بیماری های کبدی، نقص پروتئینی و سوء جذب چربی.
  • APTT ممکن است آنتی کواگولانت‏ های لوپوس را ردیابی کند ولی به عنوان غربالگری نباید استفاده شود؛ چرا که APTT بسته به معرف‏ها ممکن است طولانی بشود یا نشود.

توضیح راجع به آزمایش آزمایش APTT


پروسه انعقاد (هموستاز) نیازمند طی شدن چندین مرحله و همچنین عملکرد مناسب چندین فاکتور انعقادی و دیگر مواد است. تست APTT جهت بررسی اختلالات خونریزی دهنده مربوط به مسیر داخلی انعقاد انجام می شود. (فاکتورهای ۸ و ۹ و ۱۱ و ۱۲ جزء فاکتور های داخلی می باشند. همچنین در این تست فاکتور های مسیر مشترک که شامل فاکتورهای ۱ و ۲ و ۵ و ۱۰ اگر دچار کاهش باشند؛ موجب افزایش زمان APTT می گردد)

طبیعی بودن APTT نشان دهنده عملکرد مناسب انعقادی است، هر چند که ممکن است یک نقص منفرد خفیف در یکی از فاکتورها وجود داشته باشد. این نقص خفیف تا زمانی که به ۳۰ تا ۴۰ درصد حد طبیعی نرسد؛ خود را در آزمایش APTT نشان نمی دهد.

APTT طولانی مدت به این معنی است که تشکیل لخته بیش از حد انتظار طول می کشد و ممکن است ناشی از علل مختلف باشد. اغلب ممکن است کمبود فاکتور انعقادی یا مهارکننده اختصاصی یا غیراختصاصی تأثیرگذار بر توانایی لخته شدن خون بدن وجود داشته باشد. کمبود فاکتور انعقادی، ممکن است اکتسابی یا ارثی باشد.

تست

در چه شرایطی آزمایش APTT افزایش می یابد؟


موارد ارثی

  • کمبود فاکتور های انعقادی مسیر داخلی انعقاد (۸، ۹، ۱۱، ۱۲، پره کالیکرئین و کینینوژن با وزن مولکولی بالا یا HMWK) که در این شرایط PT طبیعی است.
  • کمبود فاکتور های مسیر مشترک انعقاد (فاکتور ۱، ۲، ۵، ۱۰) که در این موارد PT هم افزایش یافته می باشد.
  • بیماری فون- ویلبراند (VWD)

موارد اکتسابی

  • انعقاد منشر داخل عروقی (DIC) {PT بیشتر و زودتر از APTT طولانی می شود}
  • کمبود اکتسابی ویتامین K (بیماری خونریزی دهنده نوزادان، بیماری کبدی، استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف)
  • مصرف هپارین (PT کمتر از APTT متأثر می‏شود و ممکن است طبیعی باشد).
  • مصرف هیرودین یا آرگاتروبان (معمولا PT هم طولانی می گردد)
  • مصرف وارفارین (PT بیشتر و زودتر از APTT طولانی می شود)
  • بیماران همودیالیزی
  • ضد انعقاد لوپوسی (معمولاً PT طبیعی است) { در این حالت طولانی بودن APTT با خونریزی همراه نبوده و بر عکس با خطر ایجاد ترومبوز همراه است}
  • مهارکننده‏ های فاکتورهای انعقادی (PT معمولاً طبیعی است مگر در موارد نادر که مهار کننده‏ای بر ضد فاکتور۱، ۲، ۵ یا ۱۰ وجود دارد).

عوامل مداخله گر در آزمایش APTT

  1. وارفارین،آسپیرین، آسپرژیناز، کُلِستیرامین، سیکلوفسفامید، انوگزاپارین، مهار کننده های GP IIb IIIa پلاکتی، کینین، ترمبولیتیک ها باعث طولانی شدن APTT شوند.
  2. رگ گیری تروماتیک باعث فعال شدن آبشار انعقادی و آلودگی نمونه به ترمبوپلاستین بافتی شده و نتایج را بطور کاذب کوتاه خواهد کرد.
  3. پر نکردن لوله به مقدار نا مناسب به نحوی که نسبت خون به ضد انعقاد در آن رعایت نشود؛ نتیجه را بی اعتبار می کند.
  4. تکان دادن زیاد نمونه باعث همولیز می شود و APTT را بطور کاذب کوتاه تر می کند.
  5. مخلوط نکردن کافی خون در لوله آزمایش با ضد انعقاد؛ موجب ایجاد لخته در نمونه شده و نتایج را بطور کاذب کاهش می دهد.
  6. شمارش پلاکتی بالا و یا سانتریفوژ ناکافی نمونه باعث کوتاه شدن زمان APTT می گردد.
  7. چنانچه هماتوکریت بیماری بیشتر از ۵۵% باشد؛ بایستی مقدار ضد انعقاد سیترات سدیم با توجه به هماتوکریت تنظیم گردد. در غیر این صورت سیترات اضافی در حجم کم پلاسمای بیمارِ پُرخون‌، با پیوند به کلسیم اضافه شده در هنگام آزمایش؛ موجب طولانی شدن کاذب آزمایش می‌شود.
  8. گاهی اوقات APTT کوتاه شده در بیماران مبتلا به ترومبوفیلی یافت شده که می ‏تواند ناشی از مقاومت به پروتئین C فعال شده (APC)، افزایش میزان فاکتور ۸ و یا حضور فاکتورهای انعقادی فعال شده باشد. با این حال خیلی از موارد APTT کوتاه شده؛ ناشی از نمونه ‏برداری نامناسب خون و یا سایر اشتباهات قبل از انجام آزمایش می باشد (از جمله نگهداری نمونه در سرما که ممکن است منجر به فعال شدن مرحله تماسی گردد).
  9. سرطان های وسیع مانند تخمدان، لوزالمعده، کولون با میکانیسم ناشناخته موجب کاهش زمان APTT می گردند.
  10. دمای انکوباتور برای آزمایش‌های انعقادی بایستی در محدوده ۱ ± ۳۷ درجه بوده و پلاسمای بیمار و کنترل هیچگاه قبل از انجام آزمایش‌های انعقادی بیشتر از ۱۰ دقیقه در ۳۷ درجه قرار نگیرد.

نمونه خون

اطلاعات تکمیلی در مورد آزمایش APTT


مسیر داخلی انعقاد خون یک پدیده آزمایشگاهی است که با آزمایش APTT ارزیابی می‌شود. در این مسیر تمام فاکتورهای انعقادی به جز ۷ و ۱۳ شرکت دارند. مواد شارژدار منفی از قبیل کائولین، سلیت و الاژیک اسید قادر به خودفعال‌سازی فاکتور ۱۲ انعقاد می‌گردند.

در آزمایش PTT فعال‌شده یا APTT حجم‌های مساوی از محلول حاوی سطوح با شارژ منفی و فسفولیپیدی برای فعال کردن فاکتورهای تماسی به‌ویژه ۱۲ بهمراه پلاسمای بیمار در ۳۷ درجه انکوبه شده و بعد از ۳ تا ۵ دقیقه کلرور کلسیم ۳۰mM به لوله آزمایش اضافه شده و زمان لازم برای تولید لخته فیبرینی اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش PTT مسیر داخلی انعقاد را ارزیابی کرده و کمبود هر فاکتور انعقادی بجز ۷ و ۱۳ موجب طولانی شدن آزمایش می‌گردد.

  • آزمایش APTT برای تشخیص کمبود فاکتورهای مسیر داخلی (فاکتورهای ۸، ۹، ۱۱، ۱۲، پره¬ کالیکرئین و HMWK) حساس‏تر از کمبود فاکتورهای مسیر مشترک (فاکتور ۱، ۲، ۵، ۱۰) می‏باشد.
  • معرف‏های APTT حساسیت ‏های متفاوتی در برابر فاکتورها دارند. اغلب این معرف‏ ها ولی نه همه آنها زمانی که مقادیر فاکتور ۸ و ۹ کمتر از ۳۰ درصد ‏باشد؛ APTT را طولانی نشان داده و حتی در خیلی از موارد بعضی از این معرف ‏ها قادر به شناسایی کمبودهای هتروزیگوت (فعالیت تقریباً ۵۰%) می ‏باشند. برای سایر فاکتورها حساسیت آنها متغیر بوده و بستگی به دقت انتخاب مقادیر حد نهایی نرمال دارد.
  • از نقطه نظر آماری آزمایش APTT قبل از عمل جراحی خیلی مهمتر از (PT (Prothrombin Time است؛ چرا که دارای حساسیت بیشتر برای هموفیلی A و B (کمبود فاکتورهای ۸ و ۹) می‏ باشد. حساسیت APTT در مقایسه با PT برای کمبود فاکتورهای مسیر مشترک و فیبرینوژن کمتر می‏ باشد.
  • در موارد کمبود یک فاکتور به تنهایی، APTT تنها زمانی طولانی‏تر از حد طبیعی می‏ شود که فاکتور مورد نظر به حدود ۴۵-۱۵% میزان طبیعی کاهش یابد.
  • فاکتور ۸ جزء پروتئین‏های فاز حاد است و افزایش آن باعث کاهش APTT می‏ گردد. کمبود فاکتور ۷ و ۱۳ تأثیری در زمان APTT ندارد. برای بررسی کمبود فاکتور ۷ از تست PT و برای بررسی کمبود فاکتور ۱۳ باید از تست حلالیت لخته در اوره ۵ مولار استفاده نمود.
  • در موارد درمان با دوز بالای هپارین مانند جراحی بای پس قلبی در آزمایش APTT لخته تشکیل نمی‏ شود چرا که این زمان بیشتر از ۱۵۰ ثانیه ‏بوده و بنابراین مفید نمی ‏باشد. در این موارد باید از زمان فعال شده تشکیل لخته (Activated Clotting Time) استفاده نمود.

separator line

بیشتر بخوانید:

علل و خطرات بالا و پایین شدن Neut (نوتروفیل) در آزمایش خون

دلایل اصلی بالا و پایین شدن PDW در آزمایش خون چیست ؟

بالا و پایین بودن تست ESR در آزمایش خون نشانه چیست ؟

separator line



این مطلب چقدر مفید بود ؟
3.7 از 5 (3 رای)  
  • برچسب‌ها
توجه: مطالب پزشکی و سلامت مجله دلگرم ، از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند ، لذا توصیه پزشکی یا درمانی تلقی نمی شوند ، چنانچه مشکل پزشکی دارید حتما برای تشخیص و درمان به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits