آشنایی با انواع بیماریهای شایع چشمی
بیماریهای چشمی انواع مختلفی دارند و به شیوه های گوناگونی سلامت افراد را در معرض خطر قرار می دهند. بينايي از مهمترين حسهاي ويژه است، نه تنها به اين علت كه در ارتباط با محيط خارج از بدن نقش مهمي دارد، بلكه بيشتر از اين رو كه اختلال ديد سبب كاهش يادگيري نيز مي شود. هرچند بیماریهایی مانند دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی از جمله بیماریهای هستند كه بیشترین آمار مبتلایان را دارند، اما بیماریهای چشمی نیز از مهمترین بیماریهایی هستند كه بسیاری از افراد با آن درگیر هستند.
بسیاری از بیماریهای چشمی اگر به موقع (به خصوص در کودکی) درمان نشوند، سبب نابینایی میشوند و مشكلات جبران ناپذیری را برای افراد بیمار به همراه خواهند داشت كه محدودیتهای بسیاری را در زندگی فردی و اجتماعی مبتلایان به وجود خواهد آورد. بنابراین والدین، معلمان و سایر بزرگسالان در شناسایی افراد مبتلا به این بیماری،آگاهی دادن به آنها، و ارجاع به پزشک نقش مهمی را ایفا می کنند.
چشم حساسترین عضو بدن است و در عین حساسیت زیاد در معرض تهدیدات محیطی فراوانی است متاسفانه بدون آن که متوجه باشیم وقتی دچار بیماری چشم می شویم که هزینه زیادی برای درمان آن باید بپردازیم و ممکن است مقداری از بینایی خود را نیز از دست بدهیم این در حالی است که بیش از۷۰ درصد اطلاعات زندگی ما از طریق چشم دریافت می شود و اعضای دیگر فقط تا حد محدودی امکان جایگزینی چشم را دارند (مانند گوش یا حس لامسه) به همین دلیل مراقبت از چشم ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است . با ما در مجله دلگرم همراه باشید تا با بیماریهای شایع چشمی بیشتر آشنا شویم.
علائم بیماریهای شایع چشمی
- سوزش
- ترشحات چشمی
- حساسیت به نور
- احساس اذیت شدن و خارش چشم
- احساس درد
- از دست دادن یا ضعیف شدن بینایی
- تجمع اشک در چشم
بیماریهای شایع چشمی
- خطاهای انکساری
- آب مروارید
- آماس چشمی، التهاب اعصاب بینایی
- ماکولا یا لکه زرد
- بیماری های شبکیه ای، مانند پارگی یا تفکیک شبکیه
- پیرچشمی
- آب سیاه یا کوری تدریجی
- آماس ملتحمه
- مشکلات چشمی دیابتی، مانند بیماری شبکیه دیابتی، ورم مرکز بینایی چشم یا ماکولا، خونریزی شبکیه و زجاجیه چشم
مشکلات بینایی
در چشم سالم، شعاع های نورانی موازی که از جسمی در فاصله ی ۶متری به یک چشم سالم می رسند، پس از عبور از قرنیه، مایع زلالیه، عدسی و مایع زجاجیه که همه با هم اثر یک عدسی محدب الطرفین قوی را دارند انکسار می یابند و طوری شکسته می شوند که اشعه روی نقطه ی زرد جمع می شود. چنین چشمی از نظر انکسار نور و بینایی کاملا سالم است. در بینایی سه عمل مختلف صورت می گیرد:
- قدرت درک اختلالهای شدت نور
- قدرت تمیز بین رنگ ها.
- قدرت استفاده از دو چشم به طوری که تصویر برجسته ایجاد می شود.
- حالت غیر طبیعی در کار هر یک از این سه عمل، سبب ایجاد اختلال در بینایی چشم می شود.
نزدیک بینی (Myopia)
حدود 33 درصد افراد بین 12 تا 54 سال برای دیدن اشیا دور مشکل دارند که این امر به نام میوپی معروف است. نزدیک بینی در اوایل 1970 تا حدود 25 درصد بود. شایعترین نوع عیب انکساری می باشد و به علت زیاد بودن انحنای قرنیه نسبت به طول چشم یا بزرگ بودن طول چشم نسبت به انحنای قرنیه ایجاد می شود.
کودک برای دیدن شیئ مجبور است آن را جلوتر بیاورد تا تصویر در چشم عقب تر برود و روی شبکیه بیافتد تا شی واضح دیده شود. این حالت به سبب ضعف در صلبیه است که به کره ی چشم فشار می آورد و باعث کشیده شدن آن می شود. امکان پیشرفت این اختلال بسیارزیاد است و قوه ی بینایی را تهدید می کند.
عوامل خطر (نزدیک بینی) شامل:
- وراثت
- مطالعه طولانی مدت و از فاصله نزدیک
- مشکل در رانندگی، ورزش، یا مشکل در مشاهده تخته سیاه یا تلویزیون که ممکن است به دنبال آن رخ دهد.
- علایم میوپی شامل تاری دید، تنگ کردن چشمان و خستگی است.
دوربینی (هایپروپیا)
دوربینی یا هایپروپیا (هیپرو متروپی) یک عیب انکساری بینایی است و هنگامی رخ میدهد که فرد در دیدن اشیای نزدیک دچار اشکال باشد. شیوع دوربینی از نزدیک بینی کمتر است دوربینی دراغلب موارد ارثی است. دوربینی وقتی ایجاد می شود که یا چشم نسبت به انحنای قرنیه طول کمتری دارد یا قرنیه نسبت به طول چشم انحنای کمتری دارد. در نتیجه نور وارد شده به چشم در پشت شبکیه متمرکز می شود ، در این حالت اشیای دور تار به نظر می رسند و تصاویر نزدیک حتی بیشتر تار می شوند.
افراد جوان که دوربین هستند می توانند با استفاده از قدرت متمرکز کننده عدسی چشم، تصویر را از پشت شبکیه به روی شبکیه بیندازند و در نتیجه واضح ببینند. با افزایش سن توانایی متمرکز کردن تصویر بر روی شبکیه کاهش می یابد و به تدریج وابستگی چشم های دوربین به عینک بیشتر می شود و به شماره بالاتری نیاز پیدا می کنند که در این صورت باید به چشم پزشک مراجعه نمایند.
پیر چشمی (پرسبیوپیا)
دقیقا مانند موهای خاکستری یا چین و چروک، مشکل در خواندن حروف واضح نیز از علایم پیری به حساب می آید. علایم پرسبیوپیا یا به زبان یونانی پیر چشمی در سن 40 سالگی تظاهر می یابد. در این هنگام عدسی چشم غیر انعطاف پذیر می گردد و قادر به تغییر شکل نیست تا روی اشیای در فاصله ای که مطالعه می کنیم تمرکز یابد پرسبیوپیا از علائم کهولت سن می باشد.
آستیگماتیسم
آستيگماتيسم (astigmatism) يك نقص در انحنای قرنیه یا عدسی چشم است که به راحتى قابل درمان است و باعث تارى ديد مىشود.آستيگماتيسم هنگامى به وجود مى آيد كه لايه خارجى و شفاف جلوى چشم يعنى قرنيه يا عدسى چشم كه درون چشم قرار دارد، انحنايش در يك جهت كمى متفاوت از انحنايش در جهت ديگر است. به اين ترتيب سطح قرنيه يا عدسى در بعضى نواحى مسطحتر يا منحنىتر از نواحى ديگر است. بنابراین در این اختلال بعضی از شعاع های نورانی یکدیگر را روی شبکیه قطع می کنند و بعضی دیگر در جلو یا عقب شبکیه تلاقی می کنند که تصویر تاری را به وجود می آورند و بعضی دیگر اصلا یکدیگر را قطع نمی کنند. هنگامى كه قرنيه داراى اوعجاج باشد، شما مبتلا به “آستيگماتيسم قرنيهاى” هستيد.هنگامى كه عدسى داراى اوعجاج باشد ” آستيگماتيسم عدسى” داريد. هر دو نوع آستيگماتيسم، تارى ديد ايجاد مىكند، اما اغلب موارد آستيگماتيسم ناشى از نايكنواختى انحناى قرنيه است. فرد مبتلا به آستيگماتيسم هم در فاصله نزديك و هم در فاصله دور تارى ديد دارد . آستيگماتيسم معمولاً از هنگام تولد وجود دارد و ممكن است با دوربينى يا نزديك بينى تركيب شود. معمولاً اين عارضه ثابت مىماند و در طول زمان بهتر يا بدتر نمى شود.کودکانی که به این عارضه دچار هستند، برای دید واضح، معمولا سر و شانه ی خود را به یک طرف کج می کنند. اما بسياری دیگر كه داراى مقدار اندكى آستيگماتيسم هستند، نياز به عمل تصحيحى ندارند. ممكن است آستيگماتيسم در نتيجه وارد شدن آسيب به چشم بيمار يا جراحى رخ دهد. آستيگماتيسم با مطالعه در نور كم يا تماشاى تلويزيون از فاصله نزديك بهتر يا بدتر نمىشود.
چه هنگامى بايد به چشم پزشك مراجعه كرد؟
اگر درجه آستيگماتيسم چشم شما آن قدر باشد كه در كارى كه مى خواهيد انجام دهيد اختلال ايجاد كند يا اگر كيفيت بينايى تان مانع رضايت شما از نحوه فعاليت هايتان است، به چشم پزشك مراجعه كنيد. چشم پزشك درجه آستيگماتيسم شما را تعيين مى كند و در مورد اين كه چه روشى را براى تصحيح بينايى تان انتخاب كنيد به شما مشاوره خواهد داد. تغيير درجه آستيگماتيسم چشم در طول زندگى اگر اصولاً رخ دهد ، بسيار تدريجى و كند است. انجام معاينات منظم چشم، راه مناسبى براى شناسايى تغييرات شدت بينايى است يك فرد بزرگسال سالم بايد تا۵۰ سالگى هر سه تا پنج سال يك بار معاينه چشم انجام دهد. پس از۵۰ سالگى فواصل معاينات كمتر کنید. اگر دچار مشكلات انكسارى مانند آستيگماتيسم هستيد، هر دو سال يك بار به هر تعدادى كه چشم پزشكتان توصيه مى كند، به او مراجعه كنيد.
شب کوری
شب کوري يک اختلال بينايي و اشکال در دید شب مي باشد، به طوري که ديد در تاريکي يا شب، به صورت غير عادي مختل مي شود. تنها ديد ضعيف در شب مشکل افراد مبتلا به شبکوري نيست، بلکه هنگامي که از يک محيط روشن به يک محيط کم نورتر مي روند، براي تطابق ديد، نياز به زمان طولاني تري نسبت به افراد معمولي دارند. به طور معمول، شبکوري بيشتر به علت يک بيماري چشمي به نام "التهاب رنگدانه اي شبکيه چشم (retinitis pigmentosa)" که يک بيماري ارثي مي باشد، اتفاق مي افتد. شبکوري ممکن است در اثر بيماري هاي چشمي مانند "التهابات شبکيه و مشيميه" و "آب سياه(گلوکوم)" نيز به وجود آيد.
خشکی چشم
خشکی چشم عبارت است از خشک شدن سطح قرنیه به دلیل کمبود آب موجود در آن که موجب تاری دید می شود. از جمله بیماریهای فصلی مختص به فصل تابستان ،محسوب می شود وشایع ترین بیماری چشم می باشد.
در فصل تابستان به دلیل خشک و گرم بودن هوا وتبخیر اشک چشم ،کسانی که استعداد خشکی چشم را دارند به آن ها دچار می شوند.
میکروب ها درهوای گرم رشد بیشتری دارند و زمینه عفونتهای چشمی را به همراه می آورند. شدت درجه ونور آفتاب، باعث سوختگی قرنیه و پلک می شود؛ اگر سوختگی پوست پلک و سطح قرنیه تداوم پیدا کند بیماری آب مروارید به وجود می آید .
انحراف چشم (strabismus)
استرابیسم ممکن است در یک یا دو چشم، به طرف داخل یا خارج، به طرف بالا یا پایین باشد. استرابیسم موجب دوبینی وکم شدن دید عمیق و در صورت درمان نشدن به آمیبلیوپی منجر میشود. هر گونه ناهماهنگی در حرکات چشم ها بعد از شش ماهگی باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین در صورت گزارش دو بینی در کودکان بزرگتر، والدین باید نسبت به معاینه دقیق فرزندانشان اقدام کند.
استرابيسم دو نوع دارد:
- انحراف داخلى چشم “ايزوتروپى” نام دارد و انحراف خارجى “اگزوتروپى” ناميده مى شود.
- در نوع ايزوتروپى، انحراف چشم به سمت داخل باست و بيشتر شيرخواران را مبتلا مى كند.
- اگزوتروپى نيز در كودكان اتفاق مى افتد، زمانى كه به دور خيره مى شوند که معمولاً با بيمارى، خستگى و چرت زدن شدت مى يابد.
استرابيسم كودكان در صورتى كه به موقع درمان نشود، كاهش ديد يا آمبليوپى(تنبلي چشم) را به همراه خواهد داشت. آمبليوپى را مى توان با بستن چشم تا حد كمى درمان كرد. البته اگر درمان آن به تاخير بيافتد، كاهش ديد دائمى میشود و موفقيت درمان آن تا حد زيادى كاهش مى يابد.
قوز قرنیه (کراتوکنوس)
کراتوکنوس یک بیماری غیرالتهابی پیشرونده قرینه است که در آن قرنیه نازکتر شده و به شکل مخروط درمی آید. تشخیص بیماری به علت پیشرفت کند آن مشکل است؛ زمینه ارثی دارد و با میوپی و استیگماتیسم همراه می باشد.
التهاب قرنیه
کراتیت عبارت است از التهاب قرنیه (قسمت شفاف در جلو و وسط چشم که در جلوی مردمک چشم قرار دارد) و علائم شایع آن عبارت است از:
1-درد چشم
2-حساسیت به نور
3-اشک ریزش
4-آب سیاه چشم، زخم شدن قرنیه، تشکیل جوشگاه دایمی در چشم و از دست دادن بینایی از عواقب مورد انتظار بیماری هستند.
علل ایجاد التهاب قرنیه :
1-عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی،شایع ترین آن ها عفونت با ویروس تبخال میباشد.
2-خشکی چشم در اثر اشکال در پلک یا تشکیل نشدن اشک به اندازه ی کافی
3-وجود جسم خارجی در چشم
4-نور شدید، مثلا ناشی از جوشکاری یا انعکاس نور شدید خورشید از برف یا آب. توجه داشته باشید که علایم ممکن است تا 24 ساعت پس از مواجهه ظاهر نشود.
5-کمبود ویتامین آ (در صورت داشتن رژیم غذایی طبیعی ،به ندرت رخ می دهد .)
6- آلرژی یا حساسیت چشم به مواد آرایشی، آلودگی هوا، ذرات معلق (گرده ی گیاهان، گرد و غبار، قارچ یا مخمر) و سایر مواد آلرژی زا
7-تغذیه ی نا مناسب، خصوصا کمبود ویتامین آ
گلوكوم (آب سياه چشم-Glaucoma)
اين بيمارى زمانى اتفاق مى افتد كه به دليل خارج نشدن مايع زلاليه، فشار داخل چشم بالا مي رود و عصب بينايى آسيب مى بيند. گلوكوم يكى از خطرناك ترين انواع بيمارى هاى چشم است، زيرا هيچ گونه علامت خاصى ندارد و فرد هنگامى متوجه بيمارى خود مى شود كه رشته هاى عصب بينايى كاملاً از بين رفته و ديد به شدت افت پيدا کرده است.
آب مرواريد كاتاراكت (Cataract)
آب مرواريد از نظر علمى يعنى ايجاد هر نوع كدورت در عدسى چشم. تغيير در ساختار پروتئينى چشم كه در اثر ضربه، مصرف برخى داروها، قرار گرفتن در معرض تابش مستقيم نور خورشيد و بالا رفتن سن اتفاق مى افتد، مهم ترين دليل كدر شدن عدسى چشم است.
آب مرواريد، درافراد مختلف و بين دو چشم متفاوت باشد. آب مرواريد هايى كه با افزايش سن ايجاد مى شوند، طى چند سال به تدريج به وجود مى آيند. ساير آب مرواريدها كه در اثر مواردى نظير بيمارى قند، مصرف كورتون و واردشدن ضربه بروز مى كنند، به سرعت طى چندين ماه پديد مى آيند كه سريعاً نيز باعث كاهش ديد مى شوند. معاينه دقيق و ساليانه در افراد زير ۵۰ سال و معاينه هر ۶ ماه يك بار در افراد سالمند از مهم ترين راهكارهاى پيشگيرى از كاتاراكت به شمار مى رود.
پیشگیری از ابتلا به بیماریهای چشمی
به طور کلی برای بهداشت چشم باید به نکات زیر توجه کنیم:
١- نظافت چشم رعایت شود
- دست و صورت هر روز چند بار با آب و صابون شسته شود.
- از شستن دست و صورت در آب های کثیف خودداری شود .
- از دستمال و حوله ی دیگران استفاده نشود.
- دستمال و دست کثیف به چشم برده نشود.
- در هنگام بازی دست به چشم یکدیگر برده نشود.
- با دست آلوده چشم را مالش ندهید.
٢- از خسته کردن چشم ها پرهیز شود.
- از خواندن نوشته های خیلی ریز خودداری کنید.
- در نور کافی مطالعه کنید. وترجیحا این مطالعه در فاصله ی حداقل ٣٠سانتیمتر صورت گیرد.
- از نگاه کردن زیاد به تلویزیون وکار زیاد با رایانه خودداری کنید.
- در هنگام مسافرت با وسایل نقلیه از انجام مطالعه خودداری کنید.
٣- از خطراتی که چشم را تهدید می کنند دوری شود زیرا :
- بازی با پرندگان و حیوانات ممکن است به چشم آسیب بزند.
- بازی با مواد منفجره مانند ترقه برای چشم خطرآفرین است.
- آفتاب ،باد و گرد و غبار به چشم آسیب وارد می کنند.
- خیره شدن به نور شدید برای چشم مضر است.
- استفاده از عینک های آفتابی یا طبی در موارد لزوم، ضروری است.
- هنگام كار با مواد شيميايي حتماً از عينك محافظ استفاده شود، در صورت ريختن مواد شيميايي و آهكي چشم را با آب فراوان بشويید.
- از تماس با مبتلايان به عفونت چشم حذر كنند.
- هنگام باز كردن شيشه نوشابه مواظب پرتاب در آن باشند.
- هنگام كار با اشيای برنده صورت خود را نزديك نياورند.
درمان بیماری های چشمی
متخصصان چشم معمولا برای درمان خطاهای انکساری مثل نزدیک بینی و دوربینی عینک یا لنز تجویز می کنند. اما برای بیماری های جدی تر ممکن است با ترکیبی از داروها یا جراحی درمان را ادامه دهند. در بسیاری از موارد، بهترین روش برای محافظت از بینایی شما انجام تست های چشمی منظم است و اگر متخصصان تشخیص دهند میتوان قرنیه چشم را با لیزر درمانی اصلاح کرد. همچنین روش های جدیدتری بنام PRK نیز در دسترس است که تنها ایراد آن عوارض بعدی مثل ایجاد قرمزی، درد و حساسیت به نور است که به مرور زمان بهبود می یابد.
رایج ترین درمان های بیماری چشمی
- جراحی انکساری، روشی است که می تواند به اصلاح مشکلات انکساری، مانند نزدیک بینی یا آستیگماتیسم کمک کند. (لیزیک نوعی جراحی انکساری است).
- پیوند قرنیه برای جایگزینی قسمتی یا تمام قرنیه آسیب دیده.
- تجویز استروئید ای خوراکی ، داروهایی که می توانند شرایط التهاب چشمی مانند التهابات همراه با خونریزی، التهابات آسیب زننده به بینایی، و التهابات موجود در لایه میانی چشم را بهبود بخشد.
- همچنین برای اشخاصی که علت بیماری چشمی آن ها دیابت است متخصصان رژیم غذایی مناسب آن ها را تجویز می کنند و برای حفظ سلامتی چشم ها امگا3، امگا6، و آنتی اکسیدان ها را به میزان قابل توجهی در رژیم غذاییشان قرار می دهند.
بیشتر بخوانید:
ناخنک چشم ( ظفره ) و روش های درمانی جدید آن
علل، تشخیص، پیشگیری و درمان فوری قرمزی چشم
علت و درمان سریع تیک یا پرش عصبی چشم
9 راه ساده برای حفظ سلامت چشم ها
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
- برچسبها
- بیماریهای شایع چشمی
- التهاب قرنیه
- آب مروارید
دیدگاه ها