تبخال تناسلی و راههای کنترل و درمان آن

آشنایی با بیماری تبخال تناسلی (HSV)

تبخال تناسلی یا هرپس تناسلی بیماری بسیار شایعی است و تحقیقات اخیر نشان می دهد بین سنین 14 تا 49 سال از هر 6 نفر 1 نفر به بیماری تبخال تناسلی (HSV) مبتلاست . تبخال تناسلی عفونت ویروسی است که جزو بیماری های مقاربتی به حساب می آید. این بیماری توسط دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس HSV-1 یا HSV-2 ایجاد می شود. ویروس نوع HSV-2 اغلب باعث به وجود آمدن تبخال تناسلی می شود و ویروس HSV-1 بیشتر منجر به تبخال لب ها و دهان خواهد شد.

بیماری تبخال تناسلی از طریق تماس مستقیم جنسی (آلت تناسلی، مقعدی یا دهانی) با فرد آلوده منتقل می شود. اگر فرد زخم یا تاول باز شده داشته باشد انتقال راحت تر انجام می شود اما تبخال تناسلی از طریق فردی که هیچ گونه تبخالی ندارد نیز می تواند منتقل شود. روش های جلوگیری از بارداری نمی توانند مانع انتقال ویروس (HSV) شوند. کاندوم های زنانه یا مردانه همیشه در محافظت از بدن در برابر تبخال تناسلی موفق نیستند چرا که زخم ها همیشه در اندام تناسلی نیستند. با این حال استفاده از کاندوم درصدی از خطر ابتلا به تبخال تناسلی می کاهد.

این ویروس به شدت مسری است. تاول‌های تبخالی در مردان معمولا می‌تواند روی آلت جنسی، باسن، مقعد، ران، پوست بیضه، داخل مجرای ادراری، یا داخل آلت جنسی ظاهر شود. این تبخال‌ها در زنان نیز روی باسن، دهانه‌ی رحم، نواحی اطراف واژن، مقعد و بخش خارجی اندام‌ تناسلی ایجاد می‌شود. تبخال تناسلی دومین بیماری شایع منتقله از طریق جنسی است که در صورت ابتلا به آن باید تا آخر عمر با آن مدارا و زندگی کنید چون درمان قطعی ندارد.

هر چند این بیماری به تبخال تناسلی معروف است. اما امکان انتقال ویروس به نقاط دیگر بدن از طریق لمس زخم باز و تماس انگشتان با دهان یا چشم وجود دارد. به همین دلیل دست نزدن به زخم بسیار حائز اهمیت است. اگر احتمال می دهید که حین خواب دستتان با زخم تماس پیدا کند به کمک یک پارچه توری مانند، مثل گاز از زخم محافظت کنید.

علائم ابتلا به تبخال تناسلی

علائم ابتلاء به تبخال تناسلی بعد از ۲ روز تا ۲ هفته بعد از تماس با فرد آلوده باعث می شود که فرد احساس درد و سوزش و خارش و قرمزی شدید ناحیه تناسلی می کند و تدریجاً تاول های پوستی و گروهی در ناحیه ایجاد می شوند که بسیار دردناک هستند و فرد ممکن است مبتلا به تب، درد عضلات و بیحالی شدید گردد.

اصولاً اولین حمله ویروس بسیار آزاردهنده می باشد. بعد از چند روز تاول ها کنده شده و مایعات سفید رنگی خارج می شود ولی محل هنوز شدیداً دردناک و ۴ هفته طول می کشد تا زخم ها بهبودی حاصل کنند. در این مرحله بیماری شدیداً واگیر دار بوده و هر گونه تماس جنسی باعث آلودگی طرف مقابل نیز خواهد شد.

از مشخصات این بیماری عود زودهنگام آن است و ممکن است در طول سال تا ۸ بار دوباره عود کند و لذا فرد آلوده همیشه با آن درگیر بوده و باعث اختلالات روحی و روانی و کم حوصلگی فرد می گردد. وارد شدن کوچکترین استرس از قبیل تب، عادت ماهانه خانم ها، استرس های حاد، بالارفتن قند خون، کاهش سیستم ایمنی بدن باعث عود بیشتر و شدیدتر شدن بیماری خواهد شد.

علائم اولیه تبخال تناسلی

این علائم ممکن است تا بیش از ۲۰ روز باقی بمانند. سپس به تدریج و به خودی خود از بین می‌روند.
۱. تب
۲. احساس درد هنگام ادرار
۳. احساس ناخوشی
۴. وجود ترشحات زیاد در واژن (در زنان)
۵. ایجاد زخم و تاول در دهانه‌ رحم (در زنان)
۶. بروز تاول‌های قرمز و دردناک اطراف باسن، ران‌ها، مقعد، و اندام‌های جنسی

علائم عود تبخال تناسلی

برخی علائمی که معمولا بارها و بارها تکرار می‌شوند، عبارتند از:
۱. احساس خارش و سوزن سوزن شدن اطراف اندام‌های جنسی
۲. ایجاد تاول‌های قرمز و دردناک اطراف ران‌ها، مقعد، باسن و اندام‌های جنسی که پس از مدت کوتاهی سر باز می‌کنند و به زخم تبدیل می‌شوند
۳. ایجاد زخم و تاول در قسمت پایین رحم

تنها راه برای جلوگیری از ابتلا به تبخال تناسلی اجتناب از داشتن رابطه جنسی واژنینال، مقعدی و یا دهانی است.

راه های تشخیص تبخال تناسلی

۱- وجود تاول های متعدد پوستی در ناحیه تناسلی
۲- ممکن است کاملا ً بی علامت باشد که با آزمایش خون تشخیص داده می شود.
۳- آزمایش از ترشحات تاول های کنده شده

عوارض تبخال تناسلی

۱- حملات درد، سوزش و آزردگی روحی و روانی فرد و فشار روحی ناشی از آن که با بیحالی و کم حوصلگی همراه است
۲- ابتلاء جنین مادر حامله آلوده: که در این موارد بهترین پیشگیری انجام سزارین برای جلوگیری از آلوده شدن نوزاد می باشد.

چه عواملی باعث عود تبخال جنسی می شوند ؟

عود بیماری تبخال تناسلی شایع است و در هر فردی متفاوت است. علائم و نشانه‌ها ممکن است بارها تا چندین سال متمادی عود کنند. برخی از افراد هر سال با دوره های متعدد بیماری روبرو می‌شوند. با این حال، شیوع بیماری برای بسیاری از افراد به مرور زمان کمتر می‌شود و عود به طور کلی به دردناکیِ شیوع اصلی بیماری نبوده و زخم به طور کلی سریع‌تر التیام می‌یابد. عواملی که باعث عود تبخال تناسلی می شوند :
1. شروع دوره قاعدگی
2. سرما یا گرما
3. استرس
4. ضربه به پوست ناحیه تناسلی
5. رابطه جنسی

این ویروس از طریق ترشحات دهان و ترشحات آلت تناسلی منتقل می شود. زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به این بیماری هستند چراکه ویروس از مرد به زن راحت تر از زن به مرد منتقل می شود.همچنین کسانیکه رابطه جنسی بی بندوبار دارند نیز در خطر بسیار بیشتری برای ابتلا به این بیماری می باشند.

درمان های خانگی تبخال تناسلی

روغن زیتون

روغن زیتون به خاطر خاصیت مرطوب‌ کنندگی‌اش مشهور است. این روغن سرشار از آنتی‌اکسیدان و یکی از بهترین درمان خانگی برای زخم‌های مربوط به تبخال است. یک فنجان روغن زیتون آماده کنید. آن در ظرفی حرارت دهید و مقداری روغن اسطوخودوس و موم زنبور عسل به آن اضافه نمایید. سپس بگذارید این مخلوط کمی سرد شود. بعد از آن، این مخلوط را روی تبخال و نواحی عفونی بمالید.

عصاره وانیل
عصاره‌ی وانیل دارای خواص ضد عفونی قوی است و این در التیام عفونت ویروسی که باعث تبخال می‌شود، موثر است.از آنجایی‌که وانیل ضد التهاب هم است، می‌تواند به تسکین درد تبخال کمک کند. شما باید از عصاره‌ی وانیل ۱۰۰ درصد استفاده کنید تا خوب اثر کند. برای استفاده، گوش‌پاک‌کن را با چند قطره از آن آغشته کنید. گوش پاک‌کن را مستقیم روی تبخال قرار دهید.می‌توانید هر ساعت این کار را تکرار کنید.

استفاده از یخ
ساده‌ترین روش برای درمان خانگی تبخال در خانه استفاده از یخ است. یخ می‌تواند درد ناشی از تبخال را تا حدود زیادی تسکین دهد. مقداری یخ تهیه کنید و آن‌ را خرد نمایید. یخ‌های خرد شده را در یک کیسه‌ی پلاستیکی بریزید. کیسه‌ی پلاستیکی پر از یخ را با پارچه‌ای شبیه ملحفه بپوشانید. سپس آن را ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بر روی زخم‌ها قرار دهید تا از تورم و خارش آن‌ها خلاصی یابید. این کار را چندین مرتبه در طول روز تکرار کنید.
توجه: تماس طولانی یخ با پوست اندام‌های تناسلی باعث آسیب رسیدن به بافت آن نواحی می‌شود.

جوش شیرین
جوش شیرین از دیگر درمان خانگی تبخال موثر برای خلاصی سریع از شر تبخال به شمار می‌رود. این ماده می‌تواند باعث تسکین خارش و درد زخم‌های تبخال شود. تکه‌ای پنبه را مرطوب کنید و سپس به جوش شیرین آغشته نمایید. پنبه‌ی مرطوب آغشته به جوش شیرین را مستقیما روی ناحیه‌ی عفونی قرار دهید. این کار به خشک شدن تاول‌ها کمک می‌کند.
توجه: برای پیشگیری از ایجاد آلودگی بیش‌تر، پنبه‌ی استفاده شده را مجددا به جوش شیرین نزنید.

روی ( زینک)
روی به تقویت سیستم ایمنی‌تان کمک می‌کند. از آن‌جایی‌که تبخال ممکن است از طریق استرس تحریک شود شما می‌توانید در زمان‌های استرس‌زا قرص روی بمکید. شما می توانید از کرم زینک اکسید برای تبخال‌تان استفاده کنید. محققان دریافتند هنگامی‌که افرادی که از کرم زینک اکسید استفاده می‌کنند تبخال‌شان سریع خوب می‌شود و عوارض جانبی کمتری را نسبت به آن‌هایی که از کرم دارویی استفاده می‌کنند تجریه می‌کنند. روی یک ماده‌ی معدنی غذایی است که در غذاهایی مانند گوشت گاو، حلزون، بادام زمینی، و حبوبات یافت می‌شود. اما روی می‌تواند با مصرف آنتی بیوتیک‌ها و داروهای خاص اثر متقابل داشته باشد و هنگامی‌که در دوز بالا مصرف می‌شود می‌تواند خطرآفرین باشد پس توصیه می‌شود هنگامی‌که از روی استفاده می‌کنید با پزشک‌تان مشورت کنید.

شیر
شیر حاوی پروتئین‌هایی به نام ایمنوگلوبولین‌ها است. این پورتئین‌ها اساساً آنتی بادی هستند که می‌توانند کمک کنند علیه ویروس‌هایی مانند هرپس مبارزه کنید و از شیوع آن پیشگیری کنید. شیر نیز حاوی ال-لیزین است.
قرار دادن شیر روی تبخال‌تان و فشار دادن آن می‌تواند به خوب شدن سریع ‌‌آن کمک کند و نیز می‌تواند به کاهش درد نیز کمک کند. شما می‌توانید با نوشیدن شیر از شیوع آن جلوگیری کنید، زیرا به شما کمک خواهد کرد ال-لیزین دریافت کنید.
اگر شما درحال‌حاضر تبخال دارید، می‌توانید یک پنبه‌ی توپی را در یک قاشق غذاخوری شیر بخیسانید و آن را به مدت چند دقیقه روی تبخال بگذارید.

هیدروژن پرواکسید

هیدروژن پرواکسید می‌تواند سرعت خوب شدن ( التیام) تبخال را افزایش دهد.این ماده به عنوان یک ضد عفونی‌کننده نیز جلوی پیشرفت یا بدتر شدن آن را می‌گیرد. برای استفاده از هیدروژن پرواکسید، یک پنبه‌ی توپی را در یک قاشق غذاخوری پرواکسید بخیسانید. پنبه‌ی توپی را مستقیماً روی آن قرار دهید بگذارید به مدت چند ثانیه بماند. بعد از ۵ دقیقه آن را با آب بشویید.

وازلین

وازلین حاوی نرم کننده‌های طبیعی است. این به نرمی پوست که تبخال را تحت تأثیر قرار می‌دهد کمک می‌کند.در صورتی‌که وازلین خیلی سفت باشد مانعی ایجاد می‌کند که می‌تواند ورود باکتری به تبخال را متوقف کند، بنابراین، جلوی عفونت باکتری را می‌گیرد. چنین عفونتی باعث می‌شود این زخم مدت زیادی بماند. برای استفاده از وازلین، مطمئن شوید که دستان‌تان تمیز است، سپس با استفاده از انگشت لایه‌ی نازکی از وازلین را مستقیم روی آن بمالید. شما می‌توانید هر چند دفعه که دوست دارید در طول روز از وازلین استفاده کنید تا زمانی‌که تبخال محو شود.

روغن درخت چای

برای درمان زخم‌های ناشی از تبخال، استفاده از روغن درخت چای نیز بسیار موثر است. مقداری آب در لیوان بریزید. چند قطره روغن درخت چای در آن بچکانید و برای از بین بردن تبخال‌های داخل دهان، این محلول را غرغره کنید. برای درمان تبخال‌های تناسلی روغن درخت چای را با استفاده از قطره چکان بر روی نواحی عفونی بچکانید.

ریشه شیرین بیان

ریشه‌ شیرین بیان دارای خواص درمانی است که برای برطرف کردن عفونت تبخال نیز بسیار موثر است. شیرین بیان حاوی اسید گلیسریزیک است که می‌تواند با ویروس تبخال مبارزه نماید. برای درمان تبخال استفاده از عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین بیان می‌تواند بسیار موثر باشد.البته کپسول‌های حاوی ریشه‌ شیرین بیان نیز وجود دارد که برای خلاصی از شر تبخال می‌توانید ۲ عدد از آن را مصرف نمایید.
توجه: استفاده‌ی بیش از اندازه‌ی شیرین بیان ممکن است به افزایش فشار خون و کاهش سطح پتاسیم بدن منجر شود. بنابراین، افرادی که از مشکلات قلبی رنج می‌برند و هم‌چنین زنان باردار باید از مصرف شیرین بیان خودداری کنند.

چای کیسه‌ای
چای سیاه بسیار غنی از تانین است. چای به خاطر خواص ضد ویروسی و ضدالتهابی‌اش شهرت دارد. با استفاده از چای کیسه‌ای یک فنجان چای سیاه آماده کنید. اجازه دهید کمی خنک شود. پس از آن‌که چای به اندازه‌ی کافی خنک شد، کیسه‌ی چای را روی ناحیه‌ی عفونی قرار دهید. اجازه دهید کیسه‌ی چای به مدت ۵ دقیقه روی تبخال باقی بماند. برای آن‌که به نتیجه‌ی بهتری دست یابید، این کار را روزی ۲ تا ۳ بار تکرار کنید.

ژل آلوورا
آلوئه‌ورا نیز یکی از بهترین درمان‌های طبیعی است که با خواص درمانی‌اش می‌تواند برای رفع تبخال مفید باشد. استفاده از آلوئه‌ورا در درمان تاول‌های ناشی از تبخال موثر است. برای تسکین خارش و قرمزی ناحیه‌ی عفونی،‌ مقداری ژل آلوئه‌ورا را روی آن ناحیه بمالید.به علاوه، می‌توانید از برگ تازه‌ی آلوئه‌ورا نیز استفاده نمایید. یک برگ تازه‌ی آلوئه‌ورا را به دو بخش تقسیم کنید. سپس محتویات ژله مانند داخل برگ را روی ناحیه‌ی عفونی قرار دهید.

نمک اپسوم
حمام کردن با آب حاوی نمک اپسوم نیز یکی دیگر از بهترین راه‌های درمانی است که می‌تواند به تسکین خارش و درد ناشی از تبخال کمک کند. مقداری نمک اپسوم را در وان حمام یا یک تشت بزرگ بریزید. سپس وارد وان شوید یا داخل تشت بنشینید تا اندام تناسلی‌تان کاملا در آب حاوی نمک اپسوم قرار بگیرد؛ سپس از تشت یا وان خارج شوید و دوش بگیرید. این روش می‌تواند زخم‌ها را خشک نماید؛ و از این طریق، به کاهش خارش نیز کمک کند.

لیزین
یکی دیگر از درمان‌های طبیعی تبخال استفاده از اسید آمینه‌ای به نام لیزین است. لیزین نوعی اسید آمینه است که در خوراکی‌هایی نظیر شیر، مخمر آب جو،‌ پنیر، گوشت مرغ و غیره یافت می‌شود. این ماده می‌تواند به کاهش میزان تبخال‌ها کمک کند. لیزین، بهتر است با دقت مصرف شود زیرا سطح بالای آن می‌تواند میزان کلسیوم جذب شده توسط بدن را افزایش دهد. افرادی که کلسترول بالا دارند بهتر است قبل از مصرف لیزین با پزشک مشورت کنند.
هم‌چنین کرم لیزین نیز در فروشگاه‌های دارویی و بهداشتی در دسترس قرار دارد. کرم لیزین را می‌توانید بر نواحی عفونی بمالید.

قهوه‌ی خالص
ویروس تبخال نه فقط اندام‌های تناسلی را مبتلا می‌کند،‌ بلکه هم‌چنین باعث ایجاد زخم و تاول در لب‌ها، دهان، و غیره نیز می‌شود. قهوه‌ی خالص (یعنی بدون شکر و دیگر افزودنی‌ها) یکی از بهترین درمان تبخال به شمار می‌رود. تاول‌های ناشی از تبخال در داخل دهان درد و ناراحتی شدید ایجاد می‌کنند. برای درمان سریع این وضعیت، لازم است ابتدا مقداری قهوه‌ی خالص دم کنید. بگذارید کمی خنک شود و سپس مقداری از آن‌ را داخل دهان‌تان بریزید. آن را مدتی در دهان نگه دارید. کل دهان و لب‌های‌تان را به قهوه آغشته کنید. برای رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب، این کار را روزی دو مرتبه تکرار نمایید.

صابون و آب گرم
شستن زخم‌های تبخال با آب گرم قطعا می‌تواند درد و خارش آن را تسکین دهد. هم‌چنین، برای تمیزی و ضدعفونی ناحیه‌ی آلوده به ویروس باید از صابون استفاده کنید.
توجه: فراموش نکنید بعد از این کار، اندام‌های تناسلی‌تان را با حوله‌ی تمیز خشک نمایید. هرگز از وان یا تشتی که فرد آلوده به این ویروس از آن استفاده کرده است، استفاده نکنید.

دمنوش گیاهی
استفاده از دمنوش‌های گیاهی راه‌حلی موثر در جلوگیری از انواع بیماری‌های پوستی به شمار می‌رود. برای تسکین درد و خارش ناشی از تبخال استفاده از دمنوش‌های گیاهی نظیر دمنوش لیمو، زنجبیل، دارچین، و بابونه بسیار موثر است.

اقدامات پیشگیرانه

تا پیش از بهبودی زخم‌های ناشی از تبخال از هرگونه رابطه‌ی جنسی یا بوسیدن فرد آلوده خودداری کنید (این مسئله را در مورد دیگران نیز رعایت کنید و تا بهبودی کامل، خود از انجام این کارها با دیگران خودداری نمایید.)
1- از برقراری رابطه جنسی با افراد مشکوک و آلوده بپرهیزید.
2- استفاده از کاندوم: به علت عدم پوشاندن کامل ناحیه تناسلی امکان جلوگیری ۱۰۰ درصد نمی باشد ولی درصد ابتلا را کاهش می دهد.
3- در موقع فعال بودن ویروس که با تاول های گروهی همراه است و زمانی که تاول ها مرطوب هستند از مقاربت جنسی اجتناب کنید چون شانس ابتلا طرف مقابل بسیار بالا می رود.
4- در صورتیکه بی علامت هستید با انجام آزمایش خون از عدم ابتلا به آن آگاه شوید.
5- در زمانیکه تبخال دهانی دارد تماس با ناحیه تناسلی باعث ابتلاء فرد مقابل خواهد شد پس اجتناب نمائید.
6- آگاه باشد تبخال تناسلی درمان قطعی ندارد و جهت مدارا با آن استرس خود را کاهش دهید, ایمنی بدن خود را ورزش و کنترل قند و بیماری های زمینه ای بالا نگه دارید
7- از قرص های پیشگیری از عود در زمان های استرس و سرماخوردگی و عادت ماهیانه استفاده نمائید.
8- اگر شما یا همسرتان مبتلا هستید؛ از کاندوم لاتکس (حتی زمانی که زخم قابل رویت ندارید) استفاده کنید.
9- از یک روان کننده بر پایه آب (لوبریکانت محلول در آب) برای جلوگیری از خراشیدگی پوستی در هنگام رابطه جنسی، که می تواند باعث تحریک پوست و افزایش خطر شیوع بیماری شود؛ استفاده کنید.

10- در طول دوران بارداری،‌ به صورت مرتب کارهای مراقبتی و معاینات ضروری پیش از زایمان را انجام دهید.
11- مسائل بهداشتی نظیر شستشوی دست‌ها را به خوبی رعایت کنید تا از ابتلا به عفونت‌‌های باکتریایی جلوگیری نمایید.
12- از استفاده‌ مشترک از قاشق، لیوان، ظروف، مسواک، و حوله با فرد آلوده به ویروس تبخال خودداری کنید.
13- اندام‌های تناسلی‌تان را همواره تمیز و خشک نگه دارید.
14- ۷ تا ۸ ساعت خواب کامل داشته باشید.
15-سعی کنید از مصرف شکلات، دانه‌های خوراکی، بادام زمینی،‌ و غلات صبحانه که مملو از آرژینین هستند خودداری کنید.
16- لباس‌های زیر از جنس الیاف مصنوعی، ابریشمی یا نایلونی می‌توانند علائم عفونت تبخال را در اندام‌های تناسلی وخیم‌ کنند. بنابراین، همیشه از لباس‌های زیر پنبه‌ای استفاده کنید تا از ورود جریان هوا به نواحی تناسلی‌تان اطمینان حاصل نمایید.

درمان تبخال تناسلی

هیچ درمانی برای عفونت HSV وجود ندارد. این ویروس به احتمال زیاد با شما برای همیشه خواهد ماند و برخی از علایم شدید تبخال تناسلی می توانند با داروهای ضد ویروسی درمان می شود که موجب کاهش درد، ناراحتی و میزان شیوع بیماری می شوند. این داروها ممکن است خطر آلودگی شخص دیگری را کاهش دهد، اما این خطر را به طور کامل از بین نمی برد.

• داروهای ضد ویروسی مشترک برای درمان HSV شامل آسیکلوویر (Zovirax)، فامسیکلوویر (Famvir) و والسیکلوویر (Valtrex) می باشند.
• به طور کلی این داروها برای اولین شیوع داده می شود و به کنترل شیوع بیماری پس از آن کمک می کنند. برای مثال، یک قرص ۸۰۰ میلی گرم ۵ بار در روز و به مدت ۷-۱۰ روز استفاده می شود. درموارد عود حدود ۵روز انجام می شود و باعث کوتاه شدن دوره بیماری و بهبود سریعتر ضایعات تبخال تناسلی می شود
• درمان تحت نظر متخصص کلیه و مجار ی ادراری (ارولوژیست) به مهار بیماری تبخال تناسلی کمک می کنند، ولی باعث درمان قطعی یا ریشه کنی ویروس نمی شوند .
• شایع ترین عوارض جانبی این داروها عبارت از حالت تهوع و استفراغ، اسهال، سردرد، خستگی، سرگیجه و درد عضلانی می باشد.
• مسکن‌های بدون نسخه در تسکین دردهای ناشی از بروز تبخال بسیار موثر هستند. برخی از این داروهای بدون نسخه عبارت هستند از ایبوپروفن، استامینوفن، و آسپیرین.
• هم‌چنین برای درمان تبخال می‌توانید از پمادهایی نظیر بره‌موم نیز استفاده نمایید.

هنوز واکسنی جهت تبخال تناسلی ساخته نشده و بهترین روش پیشگیری ، رعایت موارد ذکر شده است .

بیشتر بخوانید:

دلیل ایجاد تبخال لب

علل ایجاد تبخال و بهترین راه درمان تبخال

راهی موثر و جالب برای درمان تبخال

اطلاعات جامعی درمورد تبخال

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم