همه چیز در مورد سرطان مری

بیماری های رایج مری از علائم تا درمان

درباره شایع ترین مشکل بیماری مری چه اطلاعاتی دارید؟ با دلگرم همراه باشید تا در مورد بیماری و سرطان

مری و درمان آن بیشتر بدانید.

همه چیز درباره بیماری های مری

مری لوله ای است که غذا، مایعات و بزاق دهان را به معده می رساند. شایع ترین مشکل بیماری مری ریفلاکس معده به مری است. ریفلاکس، به مری و تحریک آن با گذشت زمان، می تواند به مری صدمه بزند.بیماری های مری شایع هستند و از آنجا که مری در قفسه سینه قرار دارد و از پشت قلب عبور می کند، گاهی دردهایش با درد قلبی اشتباه گرفته می شود.سرطان مری (به انگلیسی: Esophageal cancer) نوعی سرطان است که در لولهٔ غذایی، ایجاد می‌شود.

این لولهٔ غذایی که مری نام دارد، بین گلو و معده قرار می‌گیرد.علائم این بیماری شامل سختی در بلعیدن و کاهش وزن می‌شود. از نشانه‌های دیگرِ این بیماری می‌توان به درد هنگام بلعیدن، گرفتگی صدا، گره‌های لنفاوی متورم شده، (ایجاد غده) اطراف استخوان ترقوه، سرفهٔ خشک و احتمالاً سرفه کردن یا استفراغ خون اشاره کرد.دو نوع اصلی انواع زیرین از این بیماری معمول است که شامل کارسینوم سلول-سنگفرشی مری که اغلب آن را به صورت ESCC مخفف می‌کنند و بیشتر در کشورهای در حال توسعه به وجود می‌آید و آدنوکارسینوم مری که در کشورهای توسعه‌یافته معمول است.

انواع دیگری هم از این بیماری اتفاق می‌افتند که کمتر معمول هستند. کارسینوم سلول سنگفرشی از سلول‌های سنگفرشی ناشی می‌شود که مری را تشکیل می‌دهند. آدنوکارسینوم از سلول‌های غده‌ای که در یک سوم پایینی مری موجود هستند، ناشی می‌شود. اغلب در این قسمت تبدیل شده به نوع سلول روده‌ای وجود دارد (که به نام مری بارت شناخته می‌شود).معمول‌ترین عوامل بیماری نوع سلول سنگفرشی عبارتند از: تنباکو، الکل، نوشیدنی‌های بسیار داغ و رژیم غذایی نامناسب.

معمول‌ترین عوامل نوع آدنوکارسینوم شامل کشیدنِ تنباکو، مرض چاقی و رفلاکس اسید می‌باشد.این بیماری با بافت‌برداری تشخیص داده می‌شود که این امر توسط آندوسکوپی (با یک دوربین فیبر نوری) صورت می‌گیرد. پیشگیری از این بیماری شامل مواردی همچون ترک سیگار و استفاده از رژیم غذایی مناسب می‌شود.درمان این بیماری بر اساس مواردی مانند مرحله سرطان و موقعیت بیماری به همراه شرایط عمومی شخص و اولویت‌های فردی صورت می‌گیرد. سرطان سلول سنگفرشی موضعی کوچک را احتمالاً می‌توان با جراحی در کنار مراقبت‌های درمانی درمان کرد.

در بسیاری از موارد دیگر، شیمی‌درمانی با یا بدون پرتودرمانی در کنار جراحی به کار می‌رود. رشد تومورهای بزرگ‌تر احتمالاً با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی کاهش می‌یابد. در صورتی که بیماری گسترش زیادی یافته باشد یا سلامت شخص به صورتی باشد که امکان جراحی نباشد، مراقبت تسکینی اغلب توصیه می‌شود. برآمدهای این روند، در صورتی که تشخیص دیر صورت گیرد با گسترش بیماری و دیگر شرایط پزشکی مرتبط است، اما به طور معمول احتمال این امر نسبتاً ضعیف است. نرخ بقای پنج ساله حدود ۱۳٪ تا ۱۸٪ است.

در سال ۲۰۱۲، بیماری سرطان مری هشتمین سرطان در دنیا از نظر بیشترین تعداد وقوع بوده که در طول آن سال ۴۵۶ هزار نمونهٔ جدید مشاهده شد. این بیماری منجر به ۴۰۰ هزار مرگ شد که این عدد در سال ۱۹۹۰، ۳۴۵ هزار مرگ بود. نرخ این بیماری در کشورهای مختلف متفاوت است، اما نیمی از تمامی موارد در چین روی می‌دهد. وقوع این بیماری در مردان سه برابر زنان است.

مری لوله رابطی است بین حلق و معده که غذای جویده شده در دهان را به سوی معده که داخل شکم قرار گرفته، هدایت می کند. این عضو نقش چندانی در هضم و جذب غذا ندارد ولی سلامت و وجودش مثل همه اعضای بدن ضروری است و اگر دچار بیماری شود، می تواند باعث آزار و گاهی هم به خطر انداختن سلامت بیمار شود.بیماری های مری شایع هستند و چون مری در قفسه سینه قرار دارد و از پشت قلب عبور می کند ممکن است درد آن با دردهای قلبی اشتباه گرفته شود ولی بیماران باید به این نکته توجه داشته باشند که دردهای قلبی با فعالیت و حرکت بیمار ایجاد می شوند و دردهای مری معمولا با خوردن غذا.

از آنجایی که بیماری های قلبی اهمیت زیادی دارند و اگر از آنها غفلت شود ممکن است حتی به قیمت از دست رفتن جان بیماران شود، اگر بیمار از درد قفسه سینه شکایت می کند ابتدا باید از نبود مشکل قلبی در او مطمئن شد. اما شایع ترین علت درد قفسه سینه همچنان بیماری های مری است. بعضی از افراد هم مری حساسی دارند و بدون دلیل در ناحیه مری احساس درد می کنند. گاهی درد سینه به دلیل گرفتگی یا انقباض عضلات مری است که در بیماری های حرکتی مانند آشالازی و اسپاسم (انقباض) منتشر دیده می شود.

به طور كلي در مورد بيماريهاي مري علائم مختلفي وجود دارند كه اغلب شامل موارد زير مي‌باشد :

الف- دشواري بلع (ديسفاژي) : دشواري بلع به معني‌ گیر كردن غذا در طول مسير طبيعي آن از دهان به معده و دشواري بلع است. در اين مورد فرد بيمار از گير كردن غذا، مكث غذا و خوب پايين نرفتن غذا شكايت مي‌كند. دشواري بلع يكي از مهمترين علامات بيماريهاي مري است كه بايد مورد توجه قرار گيرد

ب- سوزش سر دل : سوز سردل از شايعترين علامتهاي تمامي بيماريهاي مري است و دراثر برگشت محتويات معده به درون مري ايجاد مي‌گردد. درد ناشي از سوزش همانند ريختن آب داغ است، كه به علت برگشت اسيد معده به مري ايجاد مي‌گردد .

اين درد در پشت جناق نيمه سینه همچون موجي به طرف بالا و پايين سينه حركت مي‌كند و ممكن است در صورت شديد بودن به طرفين سينه، لگن و انتشار يابد. سوزش سردل توسط عوامل مختلفي شدت مي‌يابد كه عبارتند از : برخي غذاها (همانند غذاهاي چرب، شكلات، غذاهاي ادويه دار)، خم شدن يا دراز كشيدن بيمار (به ويژه پس از خوردن غذا)، مصرف الكل، مصرف كافئين (مثلاً قهوه و چاي) كشيدن سيگار و هيجانات مي باشندسوزش سردل مي‌تواند به طور موقتي با خوردن ضد اسيدها، جوش شيرين و يا شير بهبود يابد، همچنين قرار گرفتن در وضعيت ايستاده و بلعيدن بزاق يا آب، در تسكين سوزش سر دل موثر است

ج- درد به هنگام بلع (ادینوفاژي) : به معني بلع دردناك و در هنگام بلع است كه معمولاً در اثر خوردن مواد سوزاننده و يا التهاب مري ايجاد مي‌شود. علل ايجاد كننده التهاب در مري عبارتند از : عفونت، مواد شيميايي سوزاننده مواد درماني مثل قرص، تابش اشعه، عوامل ویروسی و يا قارچي و ....

د- درد شديد قفسه سينه : بعد از دردهاي قلبي، شايعترين علت دردهاي قفسه سينه مربوط به مري و انقباضات آن است كه اين درد اغلب از دردهاي قلبي غيرقابل تشخيص است زيرا محل هر دو مشترك است .هر دو به قرص نيتروگلسيرين زير زباني پاسخ مي‌دهند و در آنها درد به سمت دست چپ انتشار مي‌يابد، البته دردهايي كه منشا مروی دارند با بلع و يا خوردن غذاهاي داغ تشديد مي‌شوند.

بيماريهاي شايع مري

 التهاب مري (ازوفاژيت)

التهاب مری به دلایل مختلفی می تواند ایجاد شود. بيش از نيمي از موارد التهاب مري ناشي از قرص و مخصوصاً مصرف تتراساكين و مشتقات آن به ويژه داكسي سايكلين است. باز شدن داروها در مري، التهاب مري ناشي از دارو ايجاد مي‌كند. علت باز شدن اين داروها در مري معمولاً مصرف قرص با مقدار ناچيز آب، يا مصرف قرص بلافاصله قبل از خواب و در حالت دراز كشيده است. اين داروها بايد كمي قبل از خواب و به همراه آب كافي با غذا مصرف شوند.

گاهي اوقات التهاب مري ناشي از آلودگي با قارچها و ويروس‌هاست كه در افراد سالم مشكلي ايجاد نمي‌كند بلكه در افرادي كه سيستم ايمني‌آنها ضعيف يا سركوب شده است هماند افراد مبتلا به ايدز و افراد مبتلا به سرطان به دليل مصرف داروهاي سركوبگر ايمني ديده مي‌شود. همچنين افراد مبتلا به ديابت، افراد پير دچار سوء تغذيه و بيماراني كه به تازگي جراحي شده‌اند، همچنين بيماري تحت درمان با آنتي بيوتيك‌ها نيز مي‌توانند دچار التهاب مري شوند. موادي نظير قلياها (شوينده‌ها) عفونت با عوامل بيماري‌زا، مصرف قرص‌هايي نظير تتراسایکلین و داكسي سايكلين، تابش اشعه و آسيب و ضربه به مري موجب التهاب مري مي‌شود

 برگشت غذا از معده به مري(ریفلاکس)

به برگشت محتویات معده به مری ريفلاكس گفته می شود در حالت عادي ممكن است مقدار كمي اسيد از معده به مري وارد شود كه اين مقدار اسيد با حركات مري كه سريعاً حجم مايع برگشتي را از مری پاك مي‌كند،‏ خنثي مي‌شود. عوامل حفاظتي ديگر مري عبارتند از : ترشح بزاق كه حاوی مواد پاك كننده و قليايي است. هنگامي كه اين حالات شديد باشد يا آسيب به مخاط مري (پوشش درون مري) همراه باشد اين برگشت غذا به صورت بيماري در مي‌آيد. ، مقاومت گردش خون مري، كاهش یا فقدان انقباض دريچه‌ تحتاني مري، نقص در حركات مري، مقاصد غير طبيعي بزاق و اسيد معده، تاخير در تخليه معده، افزايش فشار داخل شكمي (بخصوص در بارداري) و برخي هورمونها مي‌توانند در ايجاد برگشت غذا از معده به مري دخيل باشند.

مهمترين علامت اين بيماري سوزش سردل است كه با خوردن آنتي اسيد بهبود مي‌يابد. در بيماري علائمي وجود كه عبارتند از : درد قفسه سنيه، اختلال تنفسي، مشكلات مربوط به گوش و حلق و بيني (شامل خشونت صدا، گلو درد، احساس ناراحتي در گلو احساس پری) و مشكلات تنفسي شامل سرفه مزمن، ورود مواد غذايي به دستگاه تنفس و آسم مي باشد.

روشهای تشخیصی برگشت غذا از معده به مري(ریفلاکس)

شامل اندازه گیری PH مری برای ۲۶-۱۲ساعت، آندوسکوپی، پایش بیلی روبین جهت اندازه گیری برگشت صفرا

پیشگیری از برگشت غذا از معده به مري(ریفلاکس)

توصیه می شود که در وضعیت هایی که باعث فشار داخل شکم می شود(مثل خم شدن، سرفه کردن، بلند کردن اجسام سنگین وانجام ورزش های سنگین) اجتناب شود.در هنگام خوابیدن زیر سر۲۰-۱۵ سانتی متر بالا آورده شود.از غذا خوردن تا ۲ ساعت قبل از خواب اجتناب شود.از مصرف غذاهای حاوی کافئین(چای و قهوه) و نوشابه های گاز دار اجتنای شود.توصیه به مصرف رژیم غذایی کم چرب و پرپروتئین، از غذاهای سرخ کرده استفاده نشود، رژیم غذایی پر پروتئین شامل تخم مرغ، حبوبات و لبنیات می باشند.

از مصرف الکل خوداری شود.غذا در وعده های زیاد وبا حجم کم میل شود.غذا به اندازه کافی جویده شود و همراه غذا آب به اندازه نیاز مصرف شود.از خوردن غذاهای که باعث سوزش سر دل می شوند، مانند غذاهای پر ادویه اجتناب شود.از استرس واضطراب خوداری شود.

اقدامات درماني ساده براي درمان اين بيماري شامل تغيير در شيوه‌هاي زندگي را در برمي‌گيرد و عبارتند از : بالا گذاشتن سر به هنگام خواب، اجتناب از خوردن غذاي یا مایعات (به ويژه غذاي سنگين) قبل از خواب، پرهيز از خوردن غذاهاي غذاهاي چرب و ادويه‌دار ترش و الكل، پرهيز از مصرف سيگار، كاهش وزن، مصرف آنتي اسيدها نظير هیدروكسيد آلومينيوم و هيدروكسيد منيزيم، پرهيز از خوردن مقدار زياد مايعات به همراه وعده‌هاي غذايي

 اختلال حركتي مري

حركات مري به صورت امواج دودي شكل و هماهنگي است كه ابتدا تا انتهاي مري را طي مي‌كند و موجب پيشبرد غذا در طول مري مي‌گردد. در اختلالات مري اين حركت دچار مشكل مي‌شود

آشالازي

نوعي اختلال حركتي دستگاه گوارش است كه به ويژه در مورد مري ديده مي‌شود در اين اختلال محل اتصال مري به معده دچار انقباض بيش از حد بوده و دريچه‌هاي اين محل هنگام بلع غذاش شل نمي‌شوند علائم آن دشواري بلع، بازگشت مواد غذائي، كاهش وزن، درد قفسه سينه و عفونت ريه است راههاي درماني گوناگوني از جمله استفاده از درمان دارویی و همچنين جراحي وجود دارد

اسپاسم منتشر مري 

در اين اختلال انقباض سرتاسر مري به صورت ناهماهنگي افزايش مي‌يابد كه مهمترين علامت آن درد قفسه سينه است، محل اين درد در پشت قفسه سينه است، مدت زمان اين درد از چند ثانيه تا چند دقيقه متفاوت است اين بيماري نيز با استفاده از داروي (مانند نيتروگلسيرين) مي‌باشد

شیوع بیماری مری

ریفلاکس شایع ترین بیماری مری

این بیماری بسیاری شایع است.

 بیماران ریفلاکس را به شکل ترش کردن، سوزش سر دل و درد سینه توصیف می کنند. بعضی از آنها ممکن است احساس تلخی یا برگشت غذاهای بلعیده شده به دهان را بعد از خوردن غذا یا هنگام خم شدن و دراز کشیدن داشته باشند.

درمان:ریفلاکس معمولا با نوشیدن آب یا خوردن شربت معده تسکین می یابد.

دشواری بلع چگونه است؟

بیماری زایی: ماده سرطان زایی به نام استالدیید در برنامه غذایی مردم این مناطق به وفور وجود دارد. این ماده در اثر متابولیسم الکل ایجاد می شود. استالدیید علاوه بر الکل و سیگار، در میوه های نرم و شل یا زیادی رسیده که خیلی هم شیرین هستند، غذاهای مانده و خوب محافظت نشده، غذاهایی که روی زغال یا اجاق طبخ می شوند مانند گوشت و کباب زغالی یا سیاه شده و نان هایی که منبع حرارتی شان زغال چوب و گازوییل است و مستقیما خمیر نان روی آن قرار می گیرد (بهترین پخت نان استفاده از حرارت الکتریکی و برقی یا نان ماشینی است) وجود دارد. البته با چند بار مصرف این غذاها اتفاقی برای فرد نمی افتد ولی اگر فردی عادت به مصرف چنین غذاهایی به مدت طولانی یعنی ده ها سال.

عوامل خطرساز:زمینه ژنتیکی مناسبی هم داشته، احتمال ابتلا به سرطان مری در او بالا می رود. گاهی گفته می شود غذاهای داغ باعث سرطان مری می شوند که این گفته تا حدودی درست است. البته رابطه ضعیفی بین این 2 مورد وجود دارد. بهداشت ضعیف دهان و دندان نیز باعث می شود باکتری های داخل دهان مواد استالدییدی و سرطان زا ایجاد کند. مصرف مداوم انواع سبزی و میوه های تازه باعث محافظت از مری می شود.

درمان: بیشتر بیمارانی که به سرطان مری مبتلا هستند در مراحل پیشرفته بیماری مراجعه می کنند و شاید جراحی زیاد مفید نباشد. در این شرایط پزشکان سعی می کنند با رادیوتراپی و شیمی درمانی بیمار را زنده نگه دارند ولی درمان قعطی معمولا امکان پذیر نیست. به همین دلیل در افرادی که زمینه ژنتیکی سرطان مری دارند یا در مناطقی که سرطان مری در آن شایع است، زندگی می کنند از روش تشخیصی زودهنگام برای یافتن سلول های سرطانی در مری به نام آندوسکوپی استفاده می کنند.

غربالگری: در شمال ایران، بندر ترکمن و گرگان، مشکین شهر و استان اردبیل از سال های قبل افرادی که احتمال بروز این نوع سرطان در آنها بالاست از سنین 50-40 سال به بالا آموزش می بینند تا خودشان برای آندوسکوپی مراجعه کنند.
اسپاسم منتشر

تعریف: در بیماری اسپاسم منتشر مری، حرکات دودی ضعیف و منظم طبیعی از بین می رود و مری دچار انقباض های بسیار قوی و طولانی می شود.بیماری زایی: انقباض مری باعث می شود غذا نتواند حرکت کند و یک جا ثابت بماند.علائم:این بیماران هم درد شدید قفسه سینه دارند و غذا در مری آنها گیر می کند. این درد نیز معمولا با درد قلبی اشتباه گرفته می شود.

صدا در مری

تعریف:بعضی از بیماران احساس می کنند مری صدا می دهد.علل: این صداها ممکن است به دلیل ریفلاکس هوا باشد. گاهی هم تیک عصبی است که بیمار به طور ناخودآگاه غذا را به طرف بالا هدایت می کند.درمان: این حالت اصلا خطرناک نیست و به درمان هم نیاز ندارد.

التهاب مری

تعریف: ازوفاژیت یا التهاب مری معمولا در اثر ریفلاکس یا برگشت اسید مری ایجاد می شود ولی به ندرت بیماری های قارچی مانند برفک دهان و مونیلیا هم ممکن است مری را گرفتار و التهاب ایجاد کنند.

عوامل خطرساز: بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند مبتلایان به ایدز بیمارانی که شیمی درمانی می شوند یا فارادی که به سیتومگالو ویروس و هرپس مبتلا هستند هم ممکن است دچار التهاب مری شوند. التهاب مری باعث بلع دردناک و گیر کردن غذا می شود.تشخیص: بیماران باید آندوسکوپی شوند و نمونه برداری انجام شود تا با مشخص شدن علت التهاب درمان دقیقی انجام شود.

تنگی مری

تعریف:گاهی بیماری های بدخیم، ریفلاکس شدید و طولانی، تماس مواد سوزاننده با دیواره مری در گذشته یا صدماتی که با مصرف بعضی از قرص ها به مری وارد شده است.علائم:تنگی مری و گیر کردن غذا در حدی می شود که بیمار به هیچ وجه نمی تواند غذا را بالا بیاورد یا قورت بدهد و احساس خفگی می کند.

 گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی