مقدمه ای در مورد آب آوردن زانو یا همان ورم زانو
ورم زانو که گاهی اوقات از آن با اصطلاح متداول "آب آوردن زانو" و واژه پزشکی افیوژن (تجمع مایع) نیز یاد میشود میتواند پیآمد صدمه دیدن، استفاده بیش از اندازه یا بیماری باشد.
ورم مفصل زانو عملکرد و انعطافپذیری زانو را محدود میکند، برای مثال بیمار مبتلا به علائم آب آوردن زانو به دشواری میتواند زانوی متورم را کاملاً خم یا صاف کند و در زمان دراز کردن و بیحرکتی پا زانو معمولاً 15 تا 25 درجه خمیدگی دارد.
آب آوردن زانو( افوزیون یا افیوژن زانو Knee effusion ) چیست؟
آب آوردن زانو اصطلاحی عمومی است که برای جمع شدن مایع اضافه در یا اطراف مفصل زانو بکار می رود و باعث ورم زانو می گردد. پزشکان این بیماری را افوزیون (یا افیوژن) مفصل زانو می نامند. که منجر به درد زانو میشود.
آب آوردن زانو می تواند ناشی از ضربه، استفاده بیش از حد یا یک بیماری یا شرایط زمینه ای باشد. ممکن است پزشک برای تشخیص علت آب آوردن زانو به گرفتن نمونه از مایع داخل مفصل نیاز داشته باشد تا آن را برای پی بردن به وجود عفونت، بیماری یا آسیب دیدگی آزمایش کند.
در اطراف مفصل زانو پرده بافتی محکمی به نام کپسول مفصلی وجود دارد که دورادور آن را گرفته و مانند کیسه ای آن را دربر میگیرد.
درون این کیسه یا کپسول، مایع مفصلی وجود دارد.
در واقع استخوان های مفصل زانو غرق در این مایع مفصلی است. البته مقدار این مایع در حالت معمولی کم و در حد چند سانتیمتر مکعب است.
این مایع به توسط سلول های خاصی به نام سلول های سینوویال ترشح میشوند. این سلول های سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانده اند.
برداشتن مقداری از مایع همچنین به کاهش درد و سفتی مرتبط با آب آوردن زانو کمک می کند. هنگامی که پزشک علت زمینه ای آب آوردن زانو را تشخیص می دهد می تواند درمان مناسب بیماری را برای درمان زانو درد آغاز کند.
علت ها و دلایل آب آوردن زانو کدام است؟
رایجترین دلیل ورم زانوی ملایم تا متوسط صدمه و ضربه دیدن و عارضههای ناشی از استفاده مفرط، مانند آرتروز و التهاب بورس (بورسیت)، است.
آسیب و ضربه دیدن زانو
ضربه دیدن استخوانهای زانو، رباطها (لیگامانها)، تاندونها، مینیسکها یا غضروف مفصلی درد و ورم را به دنبال دارد. آسیب جدی باعث میشود تا خون به درون مفصل راه پیدا کند و در نتیجه کبودی، سفتی، گرما و ورم قابل توجه بروز یابد.
این عارضه که از آن با اصطلاح "همارتروز" یاد میشود نیازمند مراقبت پزشکی و درمان فوری است. بیمار باید در صورت شدید بودن درد زانو، عدم تحمل وزن توسط زانو یا احتمال دادن شکستگی استخوان بیدرنگ به پزشک مراجعه کند.
آرتروز زانو
تحلیل و فرسایش غضروف مفصل زانو میتواند نتیجه تولید بیش از اندازه مایع مفصلی و ورم متعاقب زانو باشد. ورم زانوی ناشی از آرتروز معمولاً همراه با درد است.
التهاب بورس (بورسیت) عفونی و غیرعفونی
کیسههای بسیار کوچک باریک مملو از مایعی، به نام بورس، در سراسر بدن وجود دارد که به طور طبیعی از مفصلها محافظت میکند. التهاب و انباشته شدن مایع اضافی در بورسهای زانو تورم و آب آوردن این مفصل را به دنبال دارد.
نقرس
حمله نقرس را تجمع دردناک بلورهای بسیار ریز اسید اوریک در مفصل تعریف کردهاند. ورم زانو گاهی به سرعت پدیدار میشود و معمولاً در این حالت با درد طاقتفرسا، قرمزی و گرمی زانو همراه است.
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
آرتریت رومانوئید (روماتیسم مفصلی) یک بیماری خودایمنی تأثیرگذار بر غشاء ظریف مفاصل است که میتواند با قرمزی، التهاب، درد، سفتی و ورم زانو همراه باشد. علائم غالباً در هر دوسمت بدن بروز مییابد، بنابراین اگر زانوی راست مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای زانوی چپ نیز بالا خواهد بود.
کیست بیکر
تورم پشت زانو میتواند بیانگر وجود کیست بیکر باشد که گاهی هیچ علامت دیگری ندارد و گاهی همراه با درد و سفتی است.
بیماری ازگود اشلاتر
بیماری ازگود اشلاتر که در میان دوقلوها و نوجوانان شیوع بالایی دارد به التهاب تاندون پاتلار زانو اطلاق میشود.
تومور
تومور خوشخیم یا بدخیم نیز در موارد اندک از علل ورم زانو به شمار میرود.
علائم و نشانه های آب آوردن زانو کدام است؟
علائمی که نشان دهنده عارضه آب آوردن زانو هستند معمولا شامل موارد زیر می شود :
خشکی و بی حرکتی زانو
وجود مقداری اضافی از مایع مفصلی در زانوی شخص ممکن است باعث شود او نتواند زانوی خود را به راحتی خم و راست کند.
به علت آب آوردن زانو در مواردی ممکن است زانوی شخص بسیار دردناک شود، تاحدی که بر اثر درد ، وزن آوردن روی زانو برای او غیر ممکن شود .
شما باید در صورت مشاهده علائم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید :
انجام مراقبت های خانگی و مصرف قرص های مسکن ( غیر تجویزی) درد و التهاب را کاهش نمی دهد .
یکی از زانو های شما قرمز شده است ، در آن احساس گرما میکنید و نسبت به لمس کردن حساس است ( در حالی که این حالت در زانوی دیگر نیست)
درد زانو
بر حسب علت ورم زانو، درد زیادی را در این قسمت احساس می کنید و نمی توانید سنگینی خود را روی این زانو تحمل کنید، یعنی زانوی آب آورده قادر به تحمل وزن شما نیست.
تشخیص آب آوردن زانو
تشخیص آب آوردن زانو به توسط پزشک با نگاه کردن به زانو و لمس کشکک و بالای آن صورت میگیرد. وقتی که تورم زانو به علت آب آوردن آن باشد بالای کشکک متورم شده و با فشار بر روی کشکک میتوان آن را بالا و پایین برد. پزشک میتوان آب زانو را با سوزن بکشد. به این کار آرتروسنتز Arthrocentesis میگویند. بعد از کشیدن آب زانو ارسال آن به آزمایشگاه میتواند به تشخیص علت ایجاد کننده آن کمک کند.
زمان مراجعه به دکتر برای آب آوردن زانو
ورم زانوی ملایم تا متوسط را میتوان در بسیاری موارد در خانه درمان کرد. بیمار باید در صورت مواجهه با موارد زیر به پزشک مراجعه کند:
• ورم شدید زانو یا ناهنجاری و بدشکلی قابل ملاحظه آن
• ناتوانی در صاف یا خم کردن کامل زانو
• درد طاقتفرسای زانو (تسکین نیافتن درد علیرغم مصرف مسکنهای غیرتجویزی)
• ناتوانی در انداختن وزن روی زانو یا احساس "خالی کردن" زانو
• گرم یا قرمز شدن پوست روی زانو
• بالا رفتن دمای بدن و تبدار بودن بیمار
• فروکش نکردن ورم پس از گذشت 3 روز یا بیشتر
راه و روش و راهکار های درمان آب آوردن زانو
استفاده از دارو و روش های خارج کردن مایع مفصلی اضافه از زانو می تواند علائم ناشی آب آوردن زانو را بهبود بخشد اما درمان قطعی آب آوردن زانو بستگی به علت ایجاد کننده آن دارد .
روش های درمان آب آوردن زانو ( بسته به شدت ان) میتواند شامل موارد زیر باشد :
دارو
داروهایی که برای درمان آب آوردن زانو و یا دلیل ایجاد کننده آن تجویز میشوند شامل موارد زیر می شود.
دارو های مسکن
این داروها برای کاهش درد تجویز میشوند. در صورتی که داروهای مسکن معمول در کاهش درد موثر نباشند پزشک مسکن های قوی تری برای کنترل درد تجویز می کند .
آنتی بیوتیک ها
در صورتی که آب آوردن زانو در نتیجه عفونت باشد ، پزشک برای رفع عفونت ، آنتی بیوتیک تجویز می کند.
کورتیکاستروئید ها
کورتیکاستروئید ها داروها ی ضد التهاب قوی هستند که ممکن است به صورت قرص و یا تزریق مستقیم در مفصل زانو تجویز شوند .
بیرون کشیدن مایع مفصلی
بیرون کشیدن مایع مفصلی در مواردی انجام می شود که ورم زانو به خودی خود بهبود نمیابد و یا وجود مایع مفصلی اضافی در حال آسیب زدن به مفصل زانو می باشد .
در این روش ابتدا سطح پوست زانو ضد عفونی می شود و یک سرنگ در فضای داخل مفصل زانو فرو برده میشود، سپس ممکن است پزشک با دست زانو را ماساژ دهد تا تشکیل مایع مفصلی اضافی در زانو تا حداکثر میزان ممکن ایجاد شود و همزمان توسط سرنگ مایع اضافی را بیرون می کشد .
معمولا بر روی مایع مفصلی بیرون کشیده آزمایش انجام می شود تا از نبود عفونت اطمینان حاصل شود .
تزریق کورتیزون
یک روش درمانی دیگر تزریق کورتیزون در مفصل زانو ، پس از بیرون کشیدن مایع مفصلی ، می باشد . کورتیزون یک داروی قوی است که آثار طولانی مدت در درمان ورم زانو و خشکی زانو دارد. نتایج تزریق کورتیزون در بیماران مختلف متفاوت است اما در اکثر موارد شخص کاهش قابل توجهی در میزان درد و ورم زانو را مشاهده میکند . این نتایج ممکن است بین چند هفته تا چند ماه دوام داشته باشند.
زانو بند طبی
پوشیدن زانو بند طبی می تواند برای حمایت از مفصل زانو و کاهش کشیدگی بافت های زانو ( در موارد آسیب زانو ) کمک کننده باشد. استفاده از زانو بند های طبی مخصوص ، خصوصا برای افرادی که مبتلا به آرتروز زانو هستند مفید است چرا که میزان وارد آمدن فشار بر قسمت های آسیب دیده زانو را کاهش می دهد و این فشار را به قسمت های سالم مفصل منتقل می کند .
مراقبت های خانگی
در موارد آب آوردن زانو ، برای مراقبت از زانوی خود در خانه کارهای زیر را انجام دهید :
استراحت
هنگامی که هنوز زانوی شما دردناک و متورم است از وارد اوردن وزن بر روی زانوی خود خودداری کنید .
کمپرس سرد و بالا گرفتن زانو
سرما درمانی میتواند در کنترل درد و ورم زانو موثر باشد . هر ۲تا ۴ ساعت یک بار برای مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی زانوی خود کمپرس سرد قرار دهید . در زمان قرار دادن کمپرس سرد بر روی زانو به وسیله یک پشتی زانوی خود را بالا نگه دارید تا جایی که بالاتر از سطح قلب شما قرار گیرد .
پزشکان مربوط به درمان آب آوردن زانو
دکتر علیرضا وریانی
آدرس :تهران -خیابان شریعتی -20متر مانده به خیابان ظفر بن بست افضل -ساختمان افضل واحد6
تلفن تماس:22923405
دکترمحمد رضا امید
تهران،خیابان ولیعصر، نرسیده به استاد مطهری، کوچه شهید حسینی راد « کوچه افتخار سابق»،پلاک 34، طبقه همکف
شعبه دو: تهران ،خیابان پاسداران، خیابان شهید کلاهدوز (دولت)، دیباجی جنوبی، روبروی سنجابی، پلاک 17
شعبه1: 1-88898440-021
شعبه 2: 2-22780701-021
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
۳ دیدگاه