دلایل ورم و تورم پا چیست؟

مقدمه ای در مورد ورم پا

ورم پای بدون درد و ثانویه، مربوط به تجمع مایع در اندام تحتانی است که علت این تجمع، بیماری‌های قلبی، کلیوی و کبدی است.

 البته بیماری‌های کبدی کمتر به تورم پا می‌انجامند و بیشتر تورم شکمی را باعث می‌شوند اما در موارد پیشرفته علاوه بر تورم شکمی، تورم پا را نیز باعث می‌شود.

گاهی اوقات تورم پا ثانویه به اختلالات عروقی به خصوص واریس و لخته‌های خون اندام تحتانی مربوط می‌شود.

 فرم دردناک تورم اندام تحتانی ثانویه به تورم مفاصل ایجاد می‌شود که معمولاً نیاز به اقدامات پزشکی از جنس مفصلی دارد و نیاز به مشاوره و معاینه پزشکی از نظر قلبی و کلیوی ندارند.

 مهمترین علل های ورم پا

نارسایی کلیوی 

وقتی کلیه نارسا شده و خوب کار نمیکند نمیتواند آبی را که از طریق خوردن و آشامیدن وارد بدن میشود به خوبی دفع کند. این مشکل موجب میشود آب زیادی در بدن باقی مانده و بدن متورم شود. به این تورم ادم Edema میگویند.

به علت تاثیر جاذبه این تورم معمولا در اندام تحتانی بخصوص در ساق و مچ پا بیشتر است. در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی دراز کشیدن موجب میشود آبی که در ساق تجمع پیدا کرده در کل بدن پخش شود. این بیماران صبح ها که از خواب بیدار میشوند ورم ساق کمی داشته و به عوض صورت آنها متورم و پف کرده است.

نارسایی قلبی

قلبی که ضعیف و نارسا شده است نمیتواند خون وریدی را به خوبی پمپ کند. نتیجه آن تجمع خون وریدی در پشت قلب و پس زدن آن در کل بدن است. بر اثر تاثیر جاذبه زمین بیشترین جایی که این خون جمع میشود در ساق و مچ پا است. در این بیماران با دراز کشیدن و بالا نگه داشتن پا ورم ساق کمتر میشود.

تورم دوطرفه ساق

کاهش پروتئین خون

کاهش پروتئین خون بدنبال نارسایی کبدی و یا سندروم نفروتیک در کلیه و یا سوء تغذیه و یا بعضی بیماری گوارشی ایجاد میشود. کاهش پروتئین خون موجب نشت بیشتر سرم از داخل مویرگ ها به فضای بین سلولی شده و در نتیجه موجب ورم کل بدن میشود.

بیماری های مزمن ریه مانند آمفیزم و برونشیت مزمن

در این بیماری ها فشار عروق ریوی بالا میرود و بدنبال آن ممکن است این افزایش فشار به ورید های قبل از قلب منتقل شده و در نتیجه موجب ورم شود.

کم خونی

مصرف داروهای ضد التهاب مانند بروفن و بعضی داروهای ضد فشار خون

کم کاری غده تیروئید

فشار خون بارداری

گاهی اوقات ورم ساق ها به علت کاهش سرعت جریان خون در ورید های اندام تحتانی و در نتیجه ماندن بیشتر خون در آنها ایجاد میشود. این وضعیت را استاز Stasis مینامند.

شایعترین علل استاز عبارتند از:

نشستن و یا ایستادن به مدت طولانی، فلج بودن اندام تحتانی و یا چاقی مفرط.

درمان ورم پا

به رژیم غذایی خود توجه کنیداین اشتباه بزرگی است که فکر کنید نوع رژیم غذایی در بروز یا بهبود ورم پا بی ‌تاثیر است. به طور معمول افرادی که به ورم پا دچار هستند، تغذیه درست و خوبی ندارند. به عنوان مثال چربی ‌های اشباع و مواد غذایی تصفیه شده زیادی مصرف کرده و در مقابل علاقه ‌ای به مصرف میوه و سبزیجات تازه ندارند. این در حالی است که بسیاری از رژیم ‌های غذایی می ‌تواند از حبس آب و در نتیجه ورم پیشگیری کند.

هر روز به قدر کافی پروتئین بخورید

. بهترین مقدار مصرف روزانه پروتئین 5/7 تا یک گرم پروتئین برای هر کیلوگرم از وزن است.

مثلا اگر وزن شما 55 کیلوگرم است، شما روزانه به 38/5 تا 55 گرم پروتئین نیاز دارید. 100 گرم گوشت مرغ حاوی 25 گرم و 100 گرم گوشت ماهی پخته حاوی 20 گرم پروتئین است. زمانی آب درون پاها و عروق حبس می ‌شود که خون به اندازه کافی پروتئین نداشته باشد.

 از منابع غنی ویتامین E و D استفاده کنید

 گردو، بادام، دانه انگور و ماهی‌ های آب‌ های سرد منابع غنی ویتامین E بوده و همان ‌طور که ویتامین D محافظ استخوان ‌ها است می ‌تواند محافظ عروق خونی و کاهش نفوذ پذیری سلولی نیز باشد.

مصرف مواد غذایی اسفنجی را کاهش دهید

برخی از مواد غذایی مانند گلوتن، کازئین و برخی افزودنی ‌ها مانند امولیاست و امولزیفیانت می ‌توانند حبس آب را افزایش دهند؛ به همین علت مصرف آن ها توصیه نمی ‌شود.

زیاد سرپا نایستید

در صورتی که دچار ورم پا هستید مسلما اولین توصیه پزشک به شما پوشیدن جوراب‌ های مخصوص واریس است. این جوراب‌ ها چندان زیبا و راحت نیستند اما پوشیدن آن ها ضروری است. می ‌توانید این نوع جوراب ‌ها را از داروخانه تهیه کنید. در ضمن بهتر است بدانید زیاد ایستادن می ‌تواند ورم را شدیدتر کند، پس سعی کنید از ایستادن‌ های طولانی ‌مدت در طول روز خودداری کنید.

 ورزش مناسب برای ورم پا

هر روز این تمرین ‌ها را باید مرتب و پشت هم انجام دهید:

 روی یک صندلی بنشینید و یک توپ تنیس را زیر کف پا گذاشته و بدون آن که به آن فشار بیاورید آن را حرکت دهید و بچرخانید. این حرکت را برای هر پا به مدت یک دقیقه در روز انجام دهید.

سرپا جلوی یک پنجره یا هوای آزاد بایستید و در حالی که به دور دست نگاه می‌ کنید، دست‌ ها را به عقب برده تا قفسه سینه باز شود و برای یک دقیقه نفس عمیق بکشید.

سرپا بایستید

• • یک پا را لبه پله قرار دهید، به طوری که فقط پنجه روی پله باشد و پاشنه بالاتر قرار گیرد. پای دیگر را پشت پایی که روی پله است قفل کنید و خود را تا جای ممکن بالا بکشید. بعد به حالت طبیعی اول برگشته و این بار پاشنه را که زیر آن چیزی نیست پایین ‌تر از بلندی پله بیاورید. این کار را روی هر پا 20 مرتبه تکرار کنید.

دست ها را از هم باز کنید

یکی از زانوها را تا جایی که می ‌توانید بالا آورده و به سینه نزدیک کنید و یک دقیقه در این حالت بمانید. برای پای دیگر هم همین کار را تکرار کنید.

روی زمین بنشینید. پاها را بکشید

دست ‌ها را دو طرف خود، روی زمین بگذارید. بعد به مدت یک دقیقه سرپنجه‌ ها را تا جای ممکن به سمت خود بکشید. این تمرین را برای یک دقیقه در روز انجام دهید.

دارو هایی مانند:

 بعضی از داروهای ضدافسردگی

 دیابت (تیازولیدیندیون ها مانند پیوگلیتازون) وفشار خون بالا(مانند داروهای مسدود کننده کانال کلسیم)

نشستن طولانی مانند مسافرت ها(اگر پس از چند ساعت فعالیت معمولی رفع نشد باید در مورد علت ان بررسی صورت گیرد)
ایستادن طولانی ترومبوفلبیت(لخته خون، معمولا در پاها) واریس خوردن نمک یا غذای شور بمقدار زیاد(ورم اندکی ایجاد می کند)

شرایطی که به التهاب در پا منجر می شوند، شامل موارد زیر است:

پارگی تاندون آشیل

(تاندون اشیل در پشت پا است .عضلات پشت و پائین پا رابه استخوان پاشنه وصل می کند)

آسیب ACL(پارگی رباط صلیبی قدامی در زانو)

کیست بیکر(کیست دارای مایع در پشت زانو)

شکستگی مچ پا شکستگی پا نقرس(التهاب مفاصل بدلیل افزایش اسید اوریک)

زخم وعفونت در پا بورسیت زانو (بورسیت، التهاب کیسه های کوچک پر از مایع در مفصل است)

استئو ارتریت(همان ارتروز است وبعلت تخریب غضروف مفاصل ایجاد می شود)

پیچ خوردگی مچ پا رماتیسم مفصلی(ارتریت روماتوئید).

ورم پا علل دیگری نیز مانند هیپوتیروئیدی( کم کاری غده تیروئید) دارد .

برای تشخیص علت دقیق ورم پا باید به پزشک مراجعه نمود. بیماریها و ورم های پا مانند آرتروز، بورسیت، پیچ خوردگی مچ پا، اسیب رباط صلیبی وکیست بیکر توسط متخصص طب فیزیکی درمان می شوند . درمانهای ورم پا مانند استفاده از جوراب واریس، ماساژ و استفاده از دستگاهی که با فشارهای متناوب ورم پا را کم می کند در مراکز طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود.

ویدئو های مربوط به ورم پا

آدرس پزشکان مربوطه به درمان ورم پا

دکتر سیروس افشار مربوط به درمان ورم پا

آدرس: تهران، خیابان شریعتی، بالاتر از میرداماد، جنب ایستگاه مترو شریعتی، ساختمان پزشکان " نیکان "، طبقه اول، واحد 1 021-22265252 - 021-22265999 - 09309980194

دکتر سپهریان

شماره تلفن کلنیک دکتر سپهریان:021-66576991

09128940331

پذیرایی کیلنیک 1 : روزهای شنبه تا دوشنبه هر هفته از ساعت 16 لغایت 21

آدرس: تهران-ستارخان. بعد از باقرخان. ابتدای پاتریس لومومبا. پلاک 14

پذیرایی کیلینیک 2 : روزهای سه شنبه و چهارشنبه بعد از ظهر 16 تا 21و پنج شنبه صبح:10 تا 14

ستارخان. بین فلکه اول و دوم صادقیه. پلاک 1166. جنب بانک آینده. طبقه 4.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی