درد در قسمت های خارجی لگن، بالای ران ها و یا باسن، معمولا به دلیل مشکلات مربوط به عضلات، رباط ها، تاندون ها و یا دیگر بافت های نرم احاطه کننده ی مفصل ران به وجود می آیند.درد لگن در قسمت‌هاي پايين‌تر از ناف احساس مي‌شود. اين درد ممکن است به صورت ناگهانی و شديد بروز کند و يا مي‌تواند خفيف بوده و تا چند ماه ادامه داشته باشد.دررفتگی لگن نیز ممکن است با آسیب عصبی و از دست دادن مقادیر زیادی از خون و همچنین ایجاد لخته‌های خونی بزرگ همراه باشد. این لخته‌های خونی می‌توانند رشته‌های عصبی را تحت‌فشار قرار داده و منجر به ایجاد درد لگن شوند.
این مقاله دو نوع اصلی درد لگن را مورد بحث قرار می‌دهد که عبارتند از:
- درد ناگهانی و غیر منتظره (حاد) لگن
- درد مداوم یا مکرر (مزمن) لگن
- درد ناگهانی و غیرمنتظره لگن
علل درد حاد لگن
شایع‌ترین علل درد حاد لگن در زنانی که باردار نیستند، عبارت است از:
کیست تخمدان
یک کیسه حاوی مایع که در داخل تخمدان تشکیل میشود و هنگامی که پاره میشود یا پیچ می‌خورد، باعث ایجاد درد لگن میشود.
بیماری‌های حاد التهابی لگن
یک عفونت باکتریایی در ناحیه رحم، لوله رحم یا تخمدان‌ها که اغلب بعد از عفونت‌های کلامیدیا یا گونوروا به وجود می‌آید و لازم است بلافاصله با آنتی بیوتیک درمان شود.
آپاندیسیت
این عارضه در اثر ورم دردناک زائده آپاندیس (یک زائده انگشتی شکل که به روده بزرگ متصل است) به وجود می‌آید که معمولاً باعث درد شدید در ناحیه پایین و سمت راست شکم (معده) میشود.
التهاب صفاق (پریتونیت)
التهاب غشای پریتونئوم (بافت غشائی نازکی که قسمت داخلی شکم را می‌پوشاند) که باعث درد ناگهانی شکم میشود و درد آن به صورت تدریجی شدیدتر میشود و لازم است که فوراً تحت درمان قرار گیرد.
عفونت مجرای ادرار
در این حالت احتمالاً در هنگام دفع ادرار احساس درد و سوزش خواهید داشت و همچنین ممکن است به تعداد دفعات بیشتری برای دفع ادرار نیاز داشته باشید.
یبوست یا اسپاسم روده‌ای
این عارضه ممکن است در اثر تغییر رژیم غذایی، داروهای مصرفی، بیماری سندرم روده تحریک‌پذیر و در موارد نادر به خاطر انسداد روده ایجاد شود.
درد مداوم یا مکرر لگن
اگر درد لگن شما به مدت 6 ماه یا بیشتر دوام داشته است، اعم از اینکه درد آن به طور مداوم بوده و یا به صورت مکرر قطع و وصل میشود، آن را تحت عنوان درد مزمن لگن می‌شناسند. درد مزمن لگن غالباً شدیدتر از دردهای مربوط به عادت ماهیانه است و مدت بیشتری هم طول می‌کشد. این نوع درد از هر 6 زن، یک نفر را مبتلا را می‌سازد.
شایع‌ترین علل درد مزمن لگن عبارت است از:
اندومتریوزیس(ضخیم شدن دیواره رحم)
بیماری التهاب مزمن لگن
یک نوع عفونت باکتریایی رحم، لوله رحم یا تخمدان‌ها است که اغلب بعد از عفونت‌های کلامیدیا یا گونوروا به وجود می‌آید و باید فوراً با آنتی‌بیوتیک تحت درمان قرار گیرد.
سندرم روده تحریک‌پذیر
یک عارضه بسیار شایع و درازمدت مربوط به دستگاه هاضمه است که می‌تواند باعث گرفتگی عضلات معده، نفخ، اسهال و یبوست شود.
تشخیص و ارزیابی
اگر با انجام معاینه کامل لگن مشخص شود که بیمار به ناهنجاری یا التهاب خاصی مبتلا شده است، برخی آزمایش‌ها یا عمل‌های با حداقل تهاجم بر روی او انجام می‌گیرد تا وجود احتمالی بیماری سندرم احتقان لگنی تشخیص داده شود. برای این منظور یک پزشک متخصص رادیولوژی مداخله‌ای که به صورت تخصصی برای انجام عمل‌های با حداقل تهاجم آموزش دیده است، سیاهرگ‌های لگنی که دچار واریس شده و باعث ایجاد درد مزمن لگن شده‌اند را با استفاده از تکنیک‌های عکسبرداری تشخیص می‌دهد.
رایج‌ترین تکنیک‌های عکسبرداری که برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد، عبارت است از:
سونوگرافی لگنی
در این روش که به عنوان دقیق‌ترین شیوه تشخیص عوارض مربوط به سیاهرگ‌ها شناخته میشود، با تزریق یک رنگ مخصوص به درون سیاهرگ‌های ناحیه لگن، این سیاهرگ‌ها را در برابر پرتوهای اشعه ایکس قابل رؤیت می‌سازند. برای دستیابی به دقت بیشتر در تشخیص این عارضه، متخصص رادیولوژی معاینات و عکسبرداری را در حالتی که بیمار خم شده است، انجام می‌دهد. زیرا وقتی که بیمار به حالت طاق باز خوابیده باشد، اندازه سیاهرگ‌های لگن او کاهش پیدا می‌کند.
ام آر آی
این روش می‌تواند بهترین روش غیر تهاجمی برای تشخیص سندرم احتقان لگنی باشد. این آزمایش باید به نحوی انجام شود که به طور اختصاصی برای یافتن عروق خونی ناحیه لگن تنظیم شده باشد. در واقع روش معمولی ام آر آی نمی‌تواند این ناهنجاری‌ها را نشان دهد.
سونوگرافي از طريق واژن (ترانس واژينال)
این روش برای بهتر دیدن فضای داخل حفره لگن استفاده میشود. از آنجا که سونوگرافی لگن نمی‌تواند سیاهرگ‌های ناحیه لگن را به خوبی نشان دهد (مگر آنکه بیمار در حالت ایستاده سونوگرافی شود)، بنابراین برای این منظور سونوگرافی از طریق واژن انجام می‌گیرد. البته این روش برای تشخیص عوارض دیگری هم استفاده میشود.
همچنین بخوانید:
درمان آرتروز لگن و ران کاملترین مقاله به همراه فیلم
علائم مربوط به درد لگن
درد لگن می‌تواند علائم بسیار زیادی به همراه داشته باشد، بعضی از شایع‌ترین این علائم عبارتند از:
- گرفتگی عضلات ناشی از قاعدگی
- درد قاعدگی
- خونریزی، لکه‌بینی یا ترشحات واژنی
- درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار
- یبوست یا اسهال
- نفخ یا انباشتگی گاز معده
- خونریزی در زمان حرکت شکم
- درد شدید در زمان رابطه جنسی
- تب یا یخ کردن بدن
- درد در ناحیه مفصل لگن
- درد در کشاله ران
- درمان درد لگن بدون جراحی
روش درمان درد لگن
به عوامل مختلفی از قبیل علت به وجود آمدن درد، شدت درد و اینکه هر چند وقت یک بار بروز می‌کند، بستگی دارد. بعضی از روش‌هایی که می‌توان برای درمان درد لگن و باسن استفاده کرد، عبارت است از:
داروها
انواع بسیار زیادی از داروها برای درمان درد لگن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها شامل مسکن‌های خوراکی یا تزریقی، شل کننده عضلات و داروهای ضد افسردگی می‌باشند.
ازن درمانی لگن
یکی از روش های بسیار جدید در کنترل درد لگن اوزون درمانی می باشد . هزن تراپی مفصل ساکروایلیاک و مفصل های مختلف هیپ توسط نتخصصین طب فیزیکی کلنیک انجام می شود و از جمله درمان های جدید و بسیار موثر در درمان نوین درد لگن می باشد.
رادیو فرکوانسی لگن
رادیوفرکواتسی لگن درمان بسیار جدیدی است که موجب ارسال امواج رادیوفرکوانسی در عمق مفصل لگن می شود و بنابراین بر خلاف موالیتی های سطحی در فیزیوتراپی امکان دسترسی ما به عمق لگن را از روی پوست می دهد .
طب سوزنی در درمان درد لگن
به جرات می توان گفت که امروزه طب سوزنی اگر به صورت صحیح و توسط متخصصین این امر صورت بپذیرد موجب کاهش بی ضرر و شگرف آور درد لگن می شود. طب سوزنی درد های باسن ولگن با منشا آرتروز و درهای با ارجاع از کمر را به راحتی کنترل می کند و بدون اینکه عوارضی داشته باشد. یکی از اصلی ترین مزایای طب سوزنی قابلیت کنترل درد لگن در افراد کهنسال و خانم های باردار بدون عارضه می باشد.
درمان هورمونی
داروهای هورمونی می‌تواند در تسکین دردهای ناشی از بیماری آندومتریوز و خونریزی ماهیانه مؤثر باشد. این داروها به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف می‌شوند و یا در داخل رحم جایگذاری می‌شوند. بعضی از این داروها شامل قرص‌‌های کنترل بارداری، مواد تزریقی آزاد کننده هورمون گونادوتروپین و یا آلات داخل رحمی آزاد کننده هورمون پروژستین می‌باشند. لازم به ذکر است که درمان درد لگن با استفاده از داروهای هورمونی با روش‌های هورمون درمانی که گاهی برای درمان علائم یائسگی استفاده میشود، تفاوت دارد و نباید آنها را یکسان دانست.
اصلاح سبک زندگی
درد لگن در بعضی از زنان با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی، حالت بدن در هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن و یا انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم، تسکین پیدا می‌کند.
درمان فیزیکی
بعضی از انواع درد لگن از قبیل درد عضلات و بافت همبند، به خوبی نسبت به روش‌های درمان فیزیکی پاسخ می‌دهند. درمان فیزیکی می‌تواند به روش‌های مختلفی شامل مانیپولاسیون و مانور های تخصصی متخصص طب فیزیکی ماساژ درمانی، کشش، تقویت عضلات و آموزش بیمار برای فراگیری نحوه آرامسازی و کنترل عضلات ناحیه لگن انجام شود.
بیوفیدبک
در روش بیوفیدبک، الکترودهایی بر روی سطح بدن در ناحیه پرینئوم (میاندوراه یا فاصله بین مقعد و واژن) یا در اطراف مقعد قرار داده میشود و یا پروب‌هایی در داخل واژن یا رکتوم جایگذاری میشود تا چگونگی انقباض و انبساط عضلات لگنی شما را از طریق حسگرهایی ضبط کند و نتایج را بر روی نمایشگر کامپیوتر یا وسیله دیگری نشان دهد.
لیزر سرد
در روش لیزر سرد از نور لیزر با شدت پایین بر روی بافت‌های مورد نظر استفاده میشود تا درد و التهاب این بافت‌ها تسکین یابد و ترمیم جراحات آن، سریع‌تر انجام شود. بعضی از دستگاه‌های لیزر که تأییدیه FDA را دارند، برای تسکین موقت دردهای عضلانی، رفع سختی و درد مفاصل، برطرف کردن اسپاسم عضلانی، افزایش جریان خون موضعی در بافت‌هایی که خون در آنها راکد شده و یا عروق خونی که در اثر فشار عضلات سوراخ شده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ورزش‌ها
این حرکات کششی برای شل کردن عضلات داخل و اطراف لگن طراحی شده‌اند. دقت کنید که برای انجام این حرکات کششی باید تا جایی نیرو وارد کنید که فقط افزایش فشار بر روی ناحیه هدف را احساس کنید، اما هرگز نباید باعث احساس درد شود. حالت کشش در هر ورزش را به مدت 30 ثانیه نگه دارید و به آرامی نفس عمیق بکشید. دقت کنید که هر حرکت را باید تا 3 مرتبه از هر طرف (چپ و راست) انجام دهید. اغلب این ورزش‌ها در صورتی که هر روز به طور منظم انجام شوند، می‌توانند تأثیر زیادی در کاهش درد لگن داشته باشند.
حرکت زانو تا سینه
به پشت بخوابید و هر دو پا را صاف و آرام بگذاريد. سپس یک زانو را به طرف قفسه سینه خم کنید و با دو دست بگیرید. کشش آرام را برای 30 ثانیه حفظ کنید و نفس عمیق بکشید. سپس همین حرکت را با پای دیگر انجام دهید.
حرکت زانو به شانه مخالف
به پشت بخوابید، زانوی چپ خود را با دست بگیرید و به طرف قفسه سینه بیاورید و سپس آن را به صورت ضربدری به سمت شانه راست بکشید. فشار آرام را به مدت 30 ثانیه نگه دارید. به آرامی و با تمرکز نفس بکشید. سپس همین حرکت را با پای راست تکرار کنید.
حرکت بالا بردن پا و زانو
به پشت بخوابید، کف پاها را به روی زمین بچسبانید و زانوها را خم کنید. پای راست خود بالا را بياوريد و روي زانوی چپ بگذاريد. سپس زانوی چپ خود را با دو دست بگيريد و به طرف قفسه سینه بکشید. حالت کشش آرام را به مدت 30 ثانیه حفظ کنید. با تمرکز نفس عمیق بکشید. همین حرکت را از طرف مخالف، یعنی با پای چپ و زانوی راست انجام دهید.
رساندن زانو به کف دست
به حالت طاق باز به پشت بخوابید، سپس به طرف راست بغلتید و زانوی راست خود را از روی زمین به طرف دست راست خود بالا بیاورید. با دست راست، زانو را روی سطح زمین فشار دهید. این حالت کشش را به مدت 30 ثانیه حفظ کنید و با تمرکز کامل نفس بکشید. سپس همین حرکت را از سمت مخالف، با پای راست و دست چپ انجام دهید.
ژست کودکانه
به حالت چهار دست و پا بنشینید و باسن خود را آرام به پاشنه پاها برسانید. در این حالت باید زانوها کمی از هم دور شوند و پاها به هم نزدیک شوند. حالت کشش را 30 ثانیه حفظ کنید و نفس عمیق بکشید. در حین انجام این حرکت می‌توانید سر خود را روی سطح زمین تکیه بدهید.
قورباغه صاف
به پشت بخوابید و کف پاهای خود را به هم بچسبانید و زانوها را از هم دور کنید و در دو طرف بدن قرار دهید. سپس پاشنه پاها را به آرامی به باسن خود نزدیک کنید. حالت کشش آرام را 30 ثانیه نگه دارید. در این حالت نفس عمیق بکشید.
قورباغه آرام
به حالت سرپا بنشینید و دست‌ها را از جلو روی زمین بگذارید. وزن خود را به طور متعادل روی دست‌ها و پاها تقسیم کنید. عضلات باسن را شل بگیرید و به آرامی پایین بیاورید تا بین پاشنه پاها برسد. با آرنج‌های خود به آرامی زانوها را به طرف خارج فشار دهید و از هم دور کنید. حالت کشش آرام را 20 ثانیه حفظ کنید. عمیق و با تمرکز نفس بکشید. دقت کنید که این حرکت کششی فقط برای افرادی خوب است که مشکل زانو نداشته باشند.
بریس یا محافظ
بریس یا ارتز به خصوص در مواردی مفید است که علل درد باسن مفصل ساکروایلیاک باشد، این بریس تقریباً به اندازه یک کمربند پهن است و دور کمر بسته میشود و فشار مناسبی را جهت پایدار ساختن این ناحیه به آن وارد می‌کند. استفاده از بریس گاهی اوقات، به ویژه در صورت دردناک بودن یا التهاب مفصل ساکروایلیاک، بسیار مفید است. بریس پس از فرو نشستن درد یا التهاب درآورده میشود.
عمل جراحی
پزشک ممکن است از روش آرتروسکوپی لگن در صورت وجود درد در این ناحیه برای مواردی استفاده کند که بیمار نسبت به سایر روش های درمانی غیر جراحی واکنش نشان نداده باشد. التهاب در حقیقت واکنش عادی بدن به آسیب دیدگی یا بیماری است. در یک مفصل لگن آسیب دیده یا بیمار، التهاب می تواند باعث ورم، درد و سفتی مفصل شود.
آرتروسکوپی لگن
در طول استفاده از آرتروسکوپی، جراح یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ را به مفصل لگن وارد می کند. این دوربین می تواند عکس هایی از داخل مفصل را بر روی نمایشگر تلویزیونی به جراح پیشنهاد دهد و جراح از این تصاویر برای درمان مشکل با ابزارهای مخصوص جراحی استفاده می کند. روش آرتروسکوپی لگن می تواند باعث بهبود علائم بیمار از جمله درد و مشکلاتی شود که به لابروم، غضروف مفصلی، یا سایر بافت های نرم اطراف مفصل آسیب وارد کرده اند.
هر چند این آسیب می تواند به خاطر وارد شدن ضربه یا سایر مشکلات ارتوپدی ایجاد شده باشد، در عمل می تواند باعث ایجاد مشکلات متعددی همچون موارد زیر برای فرد بیمار شود:
گیر کردن یا ایمپینجمنت مفصل ران (FAI)
مشکلی است که در آن بافت اضافی استخوان (موارد رشد بیش از حد استخوان) اطراف حفره مفصل یا سر استخوان فیمورال باعث ایجاد آسیب می شود.
دیسپلازی
مشکلی است که در آن حفره استخوان بطور غیر عادی کم عمق شده و باعث می شود امکان پارگی لابروم افزایش پیدا کند.
سندرم ﭘﻴﺮﻳﻔﻮرﻣﻴﺲ ران
باعث می شود تاندون به لایه خارجی مفصل ساییده شود. این نوع از سایش معمولاً بی خطر است و نیازمند درمان نیست. به هر حال، گاهی اوقات تاندون در نتیجه سایش مکرر دچار آسیب می شود و به این ترتیب لازم است مشکل درمان شود.
سینوویت
باعث می شود بافت های اطراف مفصل ملتهب شوند.
اجسام آزاد
بخش هایی از استخوان یا غضروف هستند که شل شده و به این ترتیب در داخل مفصل حرکت می کنند.
عفونت مفصل لگن
از شرایطی است که می تواند باعث ایجاد مشکل برای مفصل شود.آرتروسکوپی مفصل لگن در اکثر مواقع تحت بی هوشی عمومی انجام می شود. علاوه بر این برای درمان در این حالت می توان از مواد بی حسی موضعی نیز استفاده کرد. هنگامی که در طول درمان از مواد بی حسی موضعی استفاده می شود، بیمار در طول درمان کاملاً بیدار است، اما بخش پایین تنه بدن وی بی حس می باشد. در زمان شروع درمان، پای شما ممکن است تحت کشش قرار گیرد. انجام این کار به معنی این است که لگن از حفره خود به مقدار کافی خارج شود تا به این ترتیب جراح بتواند ابزارهای مورد نیاز را به آن وارد کرده و با مشاهده کل مفصل، اقدامات درمانی مورد نیاز را بر روی آن انجام دهد.
هنگامی که کشش پا انجام شد، جراح یک سوراخ کوچک در محل مفصل لگن برای وارد کردن آرتروسکوپ ایجاد می کند که اندازه این حفره در حدود سوراخ یک دکمه است. با استفاده از آرتروسکوپ جراح می تواند داخل مفصل لگن را مشاهده کرده و آسیب دیدگی ایجاد شده را تشخیص دهد. جراح همچنین می تواند سایر ابزارهای مورد نیاز را با استفاده از شکاف های جداگانه به مفصل وارد کرده و به این ترتیب مشکل بیمار را درمان کند. در این حالت با توجه به نیاز بیمار، امکان استفاده از روش های مختلف وجود خواهد داشت.
برای مثال، جراح می تواند اقدامات زیر را در محل مفصل لگن انجام دهد:
صاف کردن غضروف پاره شده یا ترمیم آن
تراشیدن زائده های استخوانی ایجاد شده به خاطر گیر کردن مفصل ران (FAI)
برداشتن بافت های مفصلی دارای التهاب
طول مدت درمان در این حالت بستگی به یافته های بیماری در ارتباط با علت ایجاد مشکل و مقدار فعالیت مورد نیاز برای درمان بیمار دارد. مشاهده عوارض در نتیجه آرتروسکوپی مفصل لگن مسئله ای غیر معمول است. به هر حال استفاده از هر گونه عمل جراحی در مفصل لگن با مقداری ریسک وارد شدن آسیب به اعصاب و رگ های خونی موجود در محل یا آسیب دیدن خود مفصل همراه است، اما مشکلات ایجاد شده موقت بوده و در کوتاه مدت بر طرف می شوند.
پس از جراحی، لازم است بیمار برای مدت 1 تا 2 ساعت قبل از مرخص شدن در اطاق ریکاوری باقی بماند. پس از عمل جراحی، بیمار نیاز به استفاده از عصای زیر بغل برای مدت حداقل دو هفته خواهد داشت. به این ترتیب جراح می تواند درباره زمان بازگشت شما به فعالیت های عادی شغلی با بیمار صحبت کند. به هر حال اکثر افراد بیمار می توانند با گذشت 1 تا دو هفته در صورت ایجاد امکان نشستن به محل کار خود مراجعه کنند. پس از این دوره بیمار به مراکز فیزیوتراپی برای شروع برنامه های حرکتی معرفی خواهد شد.
آرتروپلاستی یا تعویض مفصل لگن
اگر مفصل لگن به خاطر ابتلا به بیماری آرتروز دردناک شده و وضعیت نامناسب آن در حال تشدید شدن باشد، پزشک ممکن است با شما درباره لزوم انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن صحبت کند. تعویض مفصل لگن یک روش درمانی بسیار مناسب برای درمان درد مربوط به بیماری آرتروز در مفصل لگن است و معرفی تکنیک های مدرن، انجام این نوع از عمل های جراحی را بسیار امن کرده است. در این حالت نیاز است بیمار فقط برای چند روز پس از انجام عمل جراحی در بیمارستان باقی بماند.
نتایج عمل جراحی تعویض مفصل لگن بسیار مناسب است و بیش از 90 درصد کسانی که این عمل جراحی را انجام داده اند با کاهش چشمگیر درد خود مواجه شده اند. در این حالت با استفاده از روش های مدرن تعویض مفصل، نتایج بدست آمده برای بیمار باید برای سال های طولانی دوام و ماندگاری داشته باشد. نتایج انجام بررسی های انجام شده در این حوزه نشان می دهد در حدود 80 درصد لگن های تعویض شده باید تا 20 سال برای بیمار دوام و ماندگاری داشته باشند.
