مقدمه ای در مورد اصفهان (نصف جهان)
شهر اصفهان با دارا بودن صدها اثر تاریخی و طبیعی و طبیعت بکر خود، همه ساله پذیرای مسافران نوروزی است.
مسافرانی که خیلی از آنها، بیشتر از ما اصفهانیها مکانهای دیدنی شهر را میشناسند اما خیلیشان هم به دنبال زیباترین مکانهای گردشگری شهر اصفهان هستند.
استان اصفهان
با پهنهای حدود 250 كیلومترمربع، در دل فلات ایران قرار گرفته است.
آب و هوای شهر اصفهان نیمه خشك و معتدل است، به طوری كه متوسط درجه حرارت سالانه این شهر حدود 16 درجه سانتیگراد و متوسط بارندگی سالانه این شهر در حدود 13 میلیمتر می باشد. به طور کلی، اصفهان شهر کم آبی است ولی به واسطه وجود رودخانه زاینده رود، کشاورزی در این استان توان رشد پیدا کرده است.
اصفهان به لحاظ واقع شدن در مركز جغرافیایی ایران و با داشتن آب و هوایی معتدل و خاكی حاصلخیز و آب كافی زاینده رود (زنده رود)، از دیرباز به عنوان مكانی برای سكونت، مورد توجه بوده است.
برخی دوست دارند به محله های اصفهان سر بزنند و بافت شهری و قدیمی اصفهان را از نزدیک ببینند. برخی علاقه مند به داشتن شبهای به یادماندنی در رستورانها یا اماکن تفریحی اصفهان هستند یا به صرف بریان اصفهان پای به این دیار می گذارند، مثل احسان علیخانی که شب سال تحویل در برنامه «دو نیمه سیب» گفت: « می ارزد آدم حتی برای خوردن یک بریان به اصفهان برود و بازگردد» و تعدادی هم ذوق زاینده رود و قدم زدن در کنار آن را دارند که البته بایستی در مقابل آنها سری به نشانه افسوس تکان داد!
نقش جهان، شکوه نصف جهان
کمتر ایرانی پیدا می شود که حداقل یک بار در طول زندگیاش میدان نقشجهان اصفهان را ندیده باشد؛ میدانی که هر طرفش را نگاه کنی، زیباترین هاست؛ از مسجد امام و شیخ لطفالله گرفته تا عالیقاپو و سردر قیصریه تا رستورانهای زیبای اطراف میدان نقشجهان. به آن اضافه کنید مغازهها و بازار سرپوشیده اطراف میدان را تا بتوانید یک روز فوقالعاده را در میدان نقشجهان بگذرانید.
این میدان امام(ره) و بازارهای اطراف به خصوص برای خانمها که عاشق خرید هستند می تواند یک انتخاب فوق العاده باشد هر چند که می تواند برای آقایان که معمولاً از خرید فراری هستند یک انتخاب توام با تردید تلقی شود!
میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ جزء نخستین آثار ایرانی بود که بهعنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید.
اگر دوست دارید برای دوستان و آشنایانتان صنایع دستی اصفهان را به عنوان سوغات ببرید، دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده است که عموما جایگاه عرضهٔ صنایع دستی اصفهان هستند، بهترین مکان به شمار میروند.
در اطراف میدان امام(ره) اغذیه فروشی، آبمیوه فروشی و اغذیه های مخصوص اصفهان نظیر بریان و «فرنی و شیره» نیز به خصوص در خیابان حافظ می تواند نظر شما را جلب کند.
راستی اگر به میدان نقشجهان رفتید، درشکهسواری دور میدان را هم از دست ندهید، می تواند یک انتخاب فوق العاده باشد.
پیک نیک در صفه
هر مسافری که از جنوب اصفهان وارد شهر میشود ابتدا چشمش به کوه صفه می افتد. کوهی که برای خود ما اصفهانیها هم از جذابیت ویژهای برخوردار است و توصیه میکنیم اگر میخواهید یک روز فوقالعاده را در فضای بکر اصفهان داشته باشید، دیدن آن را از دست ندهید.
صعود به قله و یک صبحانه دبش در حاشیه کوه می تواند روزی متفاوت و خاطره انگیز را برای شما رقم بزند.
ضمناً فراموش نکنید که تلهکابین، بولینگ و بیلیارد و رستورانهای دامنه این کوه هم، وسوسه انگیز است.
پیک نیک در کوه صفحه می تواند یک انتخاب فوق العاده باشد هر چند که جاذبه های جدید ورزشی و تفریحی هم می تواند شیرینی پیک نیک را دو چندان سازد.
اگر علاقه مند به کارتینگ و پینت بال و از این دست بازیها هستید می تواند در نزدیکی کوه صفحه از مجموعه تفریحی شهدای ارتش استفاده کنید، واقع در سه راه حکیم نظامی.
هشت بهشت در باغی دلگشا
یک درب آن در خیابان چهارباغ و درب دیگرش در ورودی پارک هشت بهشت قرار گرفته و سبک معماری این بنا به شیوه اصفهانی است.
این کاخ زیبا با معماری منحصر به فرد خود و مقرنسهای زیبا و ورودیهای آن آنقدر قابل توجه است که آندره گدار باستانشناس و ایرانشناس در این زمینه میگوید:«... کاخ هشتبهشت با تالاری که از هر سو باز است و با چهار عمارت کلاهفرنگی در چهار گوشهٔ خود هنوز هم ترکیب اصلی و مختصری از لطف و ملاحت روزگاران گذشته را حفظ کردهاست.»
اگر دوست دارید با زیباییهای ساخت دست بشر بیشتر آشنا شوید، سری به این کاخ بزنید که اصفهانیها در آن پذیرای شما هستند، مطمئنا وقتی به این باغ سر بزنید خودتان نمیخواهید از هشت بهشت بیرون بیایید.
منارجنبان دیگر نمی جنبد ولی هنوز هم دیدنی است
در گذشته منارجنبان از شهر جدا و در دهکدهای به نام «کارلادان» قرار داشت ولی امروزه این بنا جزو اصفهان به شمار میرود و در نزدیکی محلی به نام نصرآباد قرار گرفته است.
این ساختمان با کاشیهای لاجوردی رنگ به شکل ستاره چهارپر و اشکال دیگری به شکل کثیرالاضلاع فیروزهای رنگ زینت یافته و نکته جالب در این بنای تاریخی آن است که با حرکت دادن یک مناره، نه تنها مناره دیگر به حرکت در میآید، بلکه تمامی این ساختمان به لرزه درمیآید.
البته دلیل این مسئله هنوز برای دانشمندان مورد سئوال واقع شده اما مطمئنا اگر شما دوست دارید بدانید منارجنبان اصفهان چگونه تکان میخورد، سری به این مکان بزنید. البته اگر توانستید اجازه تکان دادن منارجنبان را بگیرید، خود ما را هم خبر کنید، چون از چند ماه قبل تکان داد منارجنبان ممنوع شد.
آتشگاه و کبابی به یادماندنی
در امتداد مسیر خیابانی که در آن منارجنبان واقع است کوه زیبا و یادگار دوران کهن آتشگاه قرار دارد.
آتشگاه اصفهان یا کوه آتشگاه از بناهای تاریخی اصفهان است. این مجموعه دارای پیشینه تاریخیِ کهنی است و در زمانهای گونه گونی از آن بهره بردهاند؛ این کوه در غرب اصفهان و ۸ کیلومتری مرکز شهر در خیابان آتشگاه قرار گرفته و در نزدیکی رودخانه زاینده رود، بر روی کوهی قرار دارد. از بلندای این تپه، تا کیلومترها از هر چهار سوی اصلی را میتوان به خوبی مشاهده کرد.
این بنا قدیمی ترین بنای اصفهان با سابقه بیش از ۷۰۰۰ سال قدمت بوده و اگر خواستید یک نصفه روز را بیرون اصفهان بگذرانید، حتما سری به این منظره زیبا بزنید.
اگر علاقه مند به غذای غیر فست فودی هستید، می توانید به اکثر رستورانهای سنتی حاشیه کوه آتشگاه اعتماد کنید و یک ظهر به یادماندنی با یک کباب، جوجه کباب یا از این دست غذاها را امتحان کنید. البته فست فود هم هست ولی در آن منطقه قدرت رستورانهای سنتی به فست فود های حاشیه ای می چربد.
چهلستون، کاخی با شکوه
باغ چهلستون بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد؛ تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها از قسمتهای دیدنی این باغ به شمار میرود.
مطمئنا دیدن این باغ که به یکی از نمادهای اصفهان مشهور است، علاوه بر روشنایی روز، در تاریکی شب و زیر نور ماه هم برای علاقمندان زیباست.
جایی که اگر از زاویهای خاص به آن نگاه کنی، ۲۰ ستون بیشتر نمیبینی اما وقتی با زاویهای مناسب و از پشت حوض آن به عمارت بنگری، ۴۰ ستون را به چشم خواهی دید.
سقف باشکوه نقاشی تالار ۱۸ ستون و سقف آئینه کاری تالار آئینه گرفته تا شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مرکزی تالار آن برای همه جذاب است.
اگرچه این باغ به دلیل انعکاس تصویر ۲۰ ستون آن به این نام نامگذاری شده اما برخی میگویند که علت نامگذاری چهلستون بازتاب در استخر مقابل نبوده بلکه تخریب ۲۰ ستون از ۴۰ ستون در اثر آتش سوزی بوده که آثارش را در بخش سقف در سمت چپ عمارت در جلوی وردی قابل ملاحظه است.
سعی کنید سری به چهلستون بزنید و فرمانروایی شاه عباس صفوی را در این کاخ تجسم کنید.
باغ پرندگان، پیشنهاد وِیژه برای بچه ها
جنگل ناژوان از مناطق خوش آب و هوای حاشیه زایندهرود به شمار میرود که تا پیش از بسته شدن آب زایندهرود، آب و هوای خوب آن نوید یک روز فوقالعاده را به اصفهانیها میداد.
هرچند که هنوز هم از مناطق خوش آب و هوای اصفهان به شمار میرود و بدون شک اگر به دنبال یک ظهر آرام همراه با جوجه کباب و غذای کبابی در طبیعتی زیبا هستید، سر زدن به ناژوان به شما توصیه میشود.
باغ پرندگان در امتداد مسیر ناژوان به خصوص برای بچه هایی که از دیدن پرنده های رنگ و وارنگ ذوق می کنند، یک روز خوب را رقم خواهد زد.
بازار اصفهان ، اصفهان
بازار اصفهان در دوره صفوی ساخته شده و از سردر قیصریه تا سردر مسجد جامع امتداد دارد. این بازار را به مناسبت مجاورت با گنبد نظام الملك و مسجد جامع «بازار نظامیه» یا «نظام الملكی» نیز گفتهاند.
مسجد جامع
این مسجد مجموعهای از ساختمانها و آثار هنری دورههای بعد از اسلام در ایران است.
بخشهای جالب توجه این مسجد شامل موارد زیر هستند:
• صفههای كوچك سمت راست دالان و رودی همراه با ستونهای مدور و گچ بریهای زیبا كه از آثار دورهدیلمی در قرن چهارم هجری قمری است.
• گنبد خواجه نظام الملك، وزیر ملكشاه سلجوقی كه در سالهای 465 تا 485 هجری قمری ساخته شده است. چهلستون ضلع غربی این گنبد در دوره شاه عباس اول به ساختمانهای مسجد افزوده شده است.
• چهل ستون كه در سمت چپ دالان ورودی واقع شده، از آثار دوره پادشاهان آل مظفر است.
• ساختمان ایوان جنوبی مسجد از قرن ششم و تزئینات داخل و خارج آن از قرن هشتم، نهم، دهم و یازدهمهجری قمری است. دو مناره این ایوان در عهد حسن بیك تركمان افزوده شده و بانی تعمیرات و الحاقات اینمسجد «ابونصر حسن عبادر» است.
• تزئینات كاشی كاری اطراف صحن كه از آثار دوره حسن بیك تركمان است.
• ایوان شرقی مسجد با گچ بریهای زیبا از آثار دوره سلجوقی است.
• صفه عمر در شرق این ایوان در دوره قطب الدین محمود، شاه آل مظفر، به وسیله «مرتضی بن الحسن العباسیالزینبی» ساخته شده است.
• ایوان غربی مسجد با تزئینات كاشی كاری از آثار قرن ششم هجری است كه در دوره شاه سلطان حسین صفوی تعمیر و دوباره تزئین شده است.
• ایوان شمالی مسجد، معروف به صفه درویش از قرن ششم و كتیبه گچ بری داخل آن از دوره شاه سلیمانصفوی است. چهل ستونهای شمال و شرقی آن از قسمتهای جالب و دیدنی این بنای عظیم تاریخی بشمار میرود.
• اثر تاریخی مسجد جمعه، گنبد تاج الملك است که در سال 481 هجری قمری ساخته شده است.
• ساختمان حوض وسط مسجد نیز در زمان سلطنت شاه محمد خدابنده صفوی، به وسیله «یوسف آقا» بنا شدهاست.
از مناره های اصفهان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• مناره مسجد علی
این مناره كتیبههایی بهخط كوفی دارد و خطوط و تزئینات آن از آجر است. تاریخ بنای آن قرن ششم هجری است.
• مناره باغ قوشخانه
از بناهای قرن هشتم هجری است كه تزئینات كاشی كاری زیبائی دارد.
• مناره چهل دختر
یكی از آثار جالب دوره سلجوقی اصفهان مناره چهل دختر است كه با تزئینات آجری و كتیبههای كوفی آراسته شده است.
• مناره گلدسته
مناره 2.22 متر، ضخامت دیواره آن 21 سانتی متر و قطر ستون مدور مركزی آن 54 سانتیمتر است.
• مناره غار
این مناره، میلهای است مدور و منفرد كه با آجر ساخته شده و بر پایهای هشت ضلعی بنا شدهاست.
از آرامگاه های اصفهان باید به موارد زیر اشاره کرد:
• آرامگاه بابا ركن الدین
ساختمان زیبای بابا ركن الدین به شكل هرم دوازده ترك است. نمای خارجی بنا و سردر آن كاشی كاری شده است. قاعده گنبد، مخمس متساوی الاضلاع است و پنج ایوان مشابه بر گرداگرد محوطه زیر گنبد ساخته شده است.
• آرامگاه پیر بكران
مشتمل بر سه قسمت رواق، صحن و سقف بلند است كه ایوانچههایی در اطراف دارد. پوشش تاق ایوان با خطوط كوفی و بنایی و شاخ و برگ و بوتههای گچ بری تزئین شده است. آرامگاه پیر بكران در ضلع شمالی بقعه و متصل به اتاقی كه محل تدریس و عبادت پیربكران بود، قرار دارد.
- • آرامگاه صائب تبریزی
از معماری دوران صفویه الهام گرفته و به صورت ایوان زیبایی است به طول 14.20 و عرض 6 و ارتفاع 8 متر كه حدود 2 متر از سطح باغ بلندتر ساخته شده است و ده پله سنگی سراسری دارد. روی سر ستونها قوسهای جناغی قرار گرفته و زیر سقف با طرح شطرنجی آیینه كاری شده است.
از کلیساهای اصفهان باید به موارد زیر اشاره کرد:
- كلیسای بیت اللحم
در میدان جلفا واقع شده است و ساختمان آن را یكی از ارامنه نیكوكار آن دوره بنام خواجه پطرس ولی جانیان احداث كرده است.
- كلیسای گیورك
به كلیسای غریب نیز مشهور است. در این كلیسا، قطعات بزرگ سنگهای مقدس «اوچ كلیسا» نگهداری میشود.
- كلیسای هاكوپ
اولین كلیسای ارامنه این ناحیه است و در حیاط كلیسای مریم قرار دارد.
- کلیسای وانك
این كلیسا بزرگ ترین و زیباترین كلیسای جلفای اصفهان است. تاق كلیسای وانك از نظر طلاكاری سقف و سطح داخلی گنبد و نقاشیهای تاریخی در نوع خود بی نظیر است. داخل كلیسا و تمام دیوارهای اطراف و جوانب آن از تزئینات، نقاشی رنگ و روغن و آب طلا به سبكهای ایرانی و تصاویری از زندگیحضرت مسیح (ع) متأثر از سبك نقاشیهای ایتالیایی است.
محله رمانتیک جلفا
محله ارمنیهای اصفهان که بیش از آنکه به بافت زیبای آن شهرت داشته باشد، با کافیشاپهایش مورد توجه قرار گرفته است.
جلفا پنج كوچه بزرگ دارد كه امتداد آنها از مشرق به مغرب است. بازاری خوب با چند حمام و دو كاروانسرا و یك میدان و یازده كلیسا دارد.
داشتن یک شب رمانتیک و خاص برای زوج های مسافر و بازدید از کوچه پس کوچه هایی که هنوز جزو انتخابهای شهرگردی خود اصفهانی ها هم هست بی نظیر خواهد بود.
حالا موقع توصیه به دوست داران فست فود و کافی شاپ است. در خیابانهای اطراف جلفا می توانید یک انتخاب خود برای یک شام و شب متفاوت داشته باشید.
تالار اشرف
این عمارت در درون كاخ سلطنتی جای دارد و در زمان شاه عباس دوم، بطور كامل با چوببست ساخته شده است. بام آن مسطح و بر پایههای بلند ضخیم پوشیده از طلا نهاده شده است. این بنا به منظور جلوگیری از خطر نابودی حدود نیم قرن پیش بطور كامل مرمت شده است.
آرامگاه مجلسی
این آرامگاه در گوشه شمال غربی مسجد جامع اصفهان واقع شده است. در این آرامگاه غیر از ملامحمد تقی مجلسی، چند تن از علمای شیعه از جمله فرزند وی ملاباقر مجلسی نیز به خاك سپرده شدهاند. ازاره بقعه دارای كاشیكاری و بدنه آن دارای تزئینات نقاشی و آینه كاری است. در داخل آینه كاری ها، دو تصویر قلمی از ملا محمد باقر مجلسی مشاهده میشود. سر در قدیمی آرامگاه با مقرنسهای گچی تزئین شده است.
زایندرود...
آنقدر زیبا و دوستداشتنی است که هر کس به اصفهان سفر کند، دلش نمیآید چند ساعت را در کنار این رودخانه و پل های زیبای آن نگذراند، جایی که تا پیش از بسته شدن آب از زایندهرود، تا پاسی از شب پذیرای مهمانانی بود که از گوشه و کنار ایران به اصفهان سر میزدند و حالا هم با وجود غمی که از نبود آب در آن موج میزند، روزانه جمعیت عظیمی را به چشم خود میبیند.
سیوسه پل اصفهان در کنار پل خواجو، مارنان، پل شهرستان و دهها پل دیگر زایندهرود اصفهان از آثار تاریخی زیبای مرکز شهر به شمار میرود.
اگر دلتان هوای زایندهرود کرده، میتوانید حداقل کنار بستر خشک آن یک چایی بنوشید و به خیل ما اصفهانی ها بپیوندید که سال خود را با حسرت خشکی زاینده رود آغاز کردیم!
شاید بپرسید چرا آخرین پیشنهاد ما تماشای پلها و زاینده رود خشک بود، پاسخ ما به شما این است: شاید به این خاطر که دوست نداریم دلتان را اینجا کنار زاینده رود جای بگذارید و با خاطره ای تلخ اصفهان را وداع گویید چرا که ما اصفهانی های میهمان نواز دوست نداریم با خاطره ای بد از شهرمان ره سپار خانه شوید.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
۱ دیدگاه