دلگرم
امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
روش کاشت و برداشت ذرت علوفه ای
41
زمان مطالعه: 12 دقیقه
ذرت بعد از گندم و برنج سومین محصول زراعی دنیا ازنظر سطح زیر کشت و دومین محصول بعد از گندم از نظر میزان تولید است.


معرفی ذرت علوفه ای


ذرت گیاهی است ازخانواده Poaceae ، دگرگشن مخصوص نواحی گرم ومعتدل است. مبدا آن آمریکای مرکزی وجنوبی است و احتمالاً توسط هجوم استعمارگران و یا توسط زائران مکه وارد ایران شده است وسابقه کشت آن در قاره‌های اروپا ،آسیا، آفریقا و اقیانوسیه چندان طولانی نیست.

ذرت از جمله گیاهانی است که مورد توجه خاص دامداران منطقه بوده است. خصوصاً پس از پیدایش ارقام هیبرید با عملکرد بالا و کیفیت مطلوب، بسیاری از مؤسسه های تحقیقاتی در سراسر دنیا روی این محصول با ارزش سرمایه گذاری وفعالیت های مؤثری انجام داده اند که به موفقیّت های چشمگیری نیز دست یافته اند.

ذرت بعد از گندم و برنج سومین محصول زراعی دنیا ازنظر سطح زیر کشت و دومین محصول بعد از گندم از نظر میزان تولید است. که علاوه بر تامین دانه و علوفه ای مورد نیاز مرغداری ها و دامداری ها درصنعت غذایی، شیمیایی و دارویی نیز از اهمیت ویژه ای برخورداراست.

کشت و کار

مشخصات گیاه شناسی ذرت علوفه ای

ریشه:

ذرت دارای ریشه افشان می باشد و این ریشه ها از هر طرف گسترش یافته و مواد غذایی لازم گیاه را تأمین می نمایند. در غالب واریته ها چهار ریشه از جوانب بذر به اطراف گسترش یافته و تا آخر عمر گیاه فعال هستند و بقیه ریشه ها از گره ای که پایین تر از سطح زمین بوجود آمده، توسعه می یابند. این ریشه ها بسته به رطوبت زمین ممکن است کوتاه تر و یا اگر زمین خشک باشد، طولانی تر به اطراف گسترش یابند. بعد از آن بطور عمقی در خاک فرو می روند. توسعه ریشه در این موقع بستگی زیادی به سبکی یا سنگینی خاک و حاصلخیزی آن دارد و به هر صورت در بعضی از خاک های مناسب، عمق این ریشه ها را تا 2/5 متر دیده اند. سرعت گسترش ریشه در ذرّت خیلی زیاد است. بطوریکه در مدت چهار هفته تا 60 سانتی متر در اطراف ساقه توسعه می یابد. بدیهی است در خاک های نامساعد و سنگین توسعه و گسترش ریشه به مقدار زیادی تقلیل می یابد.

ساقه:

ساقه ذرت معمولاًبه ارتفاع 2 تا 3 متر می رسد ولی در بعضی از انواع زودرس به ارتفاع 90 سانتی متر و در برخی تا 50 سانتی متر (پاپ کورن) و کمتر ارتفاع دارد. درمناطق حاره و نیمه حاره امکان دارد بلندی ساقه ذرت تا 6 یا 7 متر و قطر ساقه آن به 3 تا 4 سانتی متر برسد. ساقه ذرت بطور معمول 14 گره دارد ولی این گره های ساقه را بعضی اوقات از 8 تا 21 گره هم شمارش کرده اند. میان گره های ذرت معمولاً در نزدیکی زمین کوتاه و هرچه ارتفاع نبات بیشتر می شود زیاد تر می گردد.

برگ:

تعداد برگ های ذرّت 8 تا 48 عدد است که حد متوسّط آن را بین 12 تا 18 می گیرند. انواع زود رس آن برگ های کم تری دارند. در صورتی که انواع دیر رس دارای برگ های بیشتری هستند. طول برگ های آن از 30 سانتی متر تا 150 سانتی متر و عرض آن نیز تا 15 سانتی متر رسیده است. در بعضی واریته ها استعداد زیادی برای روییدن جوانه های جانبی دارد و وضع رویش آن ها هم بستگی به واریته ذرت دارد.

گل و تلقیح:

ذرت به علت بی مانند بودن گل آذین در میان تمام غلات مشخص و متمایز است. گل آذین انتهایی ذرت در انتهای ساقه قرار دارد و کاملاً شاخه شاخه و به آسانی قبل گل کردن تشخیص داده می شود و گل آذین نر ذرت تا 5 میلیون گرده (بسته به گونه ی ذرت) برای تلقیح به وجود می آورد. گل آذین ماده از لابلای برگ هایی که بعداً بلال در میان آن به وجود می آید بیرون آمده و به صورت یک دسته رشته های ابریشمین مرطوب و چسبنده می باشند که گرده های نر از قسمت بالا به علت تکان خوردن یا وزش باد و یا سنگینی وزن خود بر روی آن می ریزد و به علت چسبندگی در همان جا قرار گرفته دانه های بلال را بارور کرده و تشکیل دانه می دهند. رطوبت کافی چه در هوا و چه در خاک برای گیاه در این موقع حساس است و خشک بودن زمین، دوره نگهداری گل آذین را کم کرده و نیز دانه بستن را در بلال تقلیل می دهد. همچنین اگر رطوبت نسبی هوا خشک باشد همین خطر را دارد و این دو عامل اگر همزمان با هم باشند اثرات نامطلوبی در دانه بستن و تولید محصول خواهند داشت. اگر گرمای هوا در این موقع در حدود 32 درجه سانتی گراد یا بالاتر باشد وضع نامساعدی به وجود می آید که دانه بندی ذرت را خیلی پایین می آورد.

کاشت ذرت

شرایط اکولوژیک مورد نیاز ذرت علوفه ای

دما:

ذرت یک گیاه گرم سیری است که درطول دوره رشد احتیاج زیادی به حرارت دارد. در موقع جوانه زنی درجه حرارت خاک بخصوص قسمت سطحی (5 سانتی متری نزدیک سطح زمین) باید حدود 10درجه سانتی گراد باشد. مناسب ترین درجه حرارت در طول دوره رشد ذرت 30-20 درجه سانتی گراد است. افزایش درجه حرارت محیط بیش از 35 درجه سانتی گراد، چنانچه مصادف با زمان گل دادن باشد موجب عدم تلقیح می شود.

نور:

پراکنش تشعشع در داخل اجتماع گیاهی با قابلیت عبور نور از برگ، وضع قرار گرفتن برگ ها (زاویه برگ ها با ساقه) تراکم و ارتفاع گیاهان و نیز زاویه تابش نور خورشید مرتبط می باشد. با افزایش سن برگ، قابلیت عبور نور از آن به مقدار کمی کاهش می یابد.

رطوبت:

ذرت در دوران رشدی خود به آب نسبتاً زیادی نیاز دارد. کمبود آب یکی از عوامل محدود کننده کشت گیاه بشمار می رود. بطور کلی در طول 45 روز اول رشد ذرت بین صفر تا 3/8 میلی‌متر و در طول گرده افشانی 9 میلی‌متر در روز، بعد از گرده افشانی 13 میلی‌متر در روز مصرف آب دارد. آب مورد نیاز ذرت 600-400 میلی‌متر در کل دوره رشد و نمو است.

خاک:

ذرت در اراضی با خاک های لومی که بحد کافی نرم، عمیق، بدون زه و و غنی از آهک و هوموس باشد، بهترین رشد را دارد. PH بین 7/5-6/5 برای ذرت مناسب می باشد. زمین های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کشت ذرت مناسب نیستند.

ذرت


نیاز غذایی ذرت علوفه ای


الف: کودهای شیمیایی:

ذرت در خاک های آهکی با بافت لومی، عمق کافی، نفوذ پذیری مناسب و دارای مواد آلی کافی (1 تا 2 درصد) بیشترین عملکرد را دارد. خاک های خیلی سنگین برای کشت ذرت مناسب نیستند. این نوع زمین ها را برای کشت ذرت باید بوسیله کودهای حیوانی و سبز اصلاح کرد. زمین های رسی و آهکی و نیز زمین های رسی شنی که عمق کافی داشته باشند برای کشت این گیاه مناسب اند. ذرت در خاک هایی که PH آنها بین 6 تا 7 باشد بخوبی رشد و نمو می کند و محصول قابل توجهی عاید می گردد.


مصرف مواد غذایی بویژه ازت و فسفر بوسیله گیاه ذرت در مقایسه با سایر گیاهان زراعی در سطح بالاتری قراردارد. زراعت ذرت در زمین های حاصلخیز و پرقوت محصول مناسبی می دهد. درحالی که در اراضی فقیر و پست موفقیت چندانی ندارد، لذا این نکته در انتخاب محل کشت ذرت باید مورد توجه قرار گیرد. متوسط برداشت ازت (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) از خاک توسط این محصول بترتیب 200، 80 و 160 کیلوگرم در هکتار است.

نیاز ذرت به فسفر کمتر از ازت تقریباً یک پنجم که مقدار دقیق مصرف باید براساس تجزیه خاک باشد. کود فسفره باید همراه با کاشت مصرف شود و بهترین شیوه مصرف کود فسفره در زراعت ذرت، در زیر و کنار دانه های کاشته شده است. با توجه به اینکه کود سوپر فسفات تریپل ارزانتر از فسفات آمونیم است، پیشنهاد می شود از سوپر فسفات تریپل استفاده شود. مقدار آن در میانه حدوداً 100- 150 کیلوگرم در هکتار توصیه می شود.

مصرف کود پتاسه مورد نیاز 100 کیلوگرم در هکتار توصیه می شود بصورت سرک به جزء در خاک های نسبتاً سبک توصیه نمی شود. در اینگونه خاک ها می توان کود پتاسه مورد نیاز برآورد شده را همراه با کود سرک ازته که از کود کلروپتاسیم استفاده می شود تهیه و مصرف نمود.

ذرت علاوه بر N.P.K به مقادیر کافی از مواد غذایی ثانویه (کلسیم، منیزیم، گوگرد) و ریز مغذی های Cl ،Mn ،Fe Cu ،B ،Zn نیاز دارد که بر اساس تجزیه خاک و نیاز گیاه تعیین می گردد.

ب: کودهای آلی:

کودهای آلی (حیوانی و کمپوست) باعث اصلاح خواص فیزیکی، شیمیایی و بهبود فعالیت بیولوژیکی خاک می شود. این دسته از کودها در کوتاه مدت بخشی از مواد غذایی مورد نیاز ذرت را تامین می کنند و در دراز مدت باعث بهبود ساختمان خاک، تهویه خاک و همچنین افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می شوند. بنابراین مصرف 30 تا 40 تن کود حیوانی پوسیده یا کمپوست درهکتار قبل از کاشت، 2 تا 3 سال یک بار برای افزایش عملکرد ذرت توصیه می شود.

کشت ذرت

انتخاب بذر ذرت علوفه ای

برای یک زراعت موفق، وجود بذر مناسب ضروری است. برای این منظور باید با توجه به شرایط محیطی از میان بذور اصلاح شده بذر مناسب را انتخاب نمود. با توجه به طول دوره زندگی و زمان رسیدن، بذور ذرت را به سه گروه تقسیم می کنند:

1. بذرهای زودرس:

این بذور مخصوص مناطق سردسیر هستند و بعلت کوتاه بودن دوره رشد آنها، زود محصول می دهند. زمان کاشت تا برداشت آنها 110-100 روز طول می کشد.

2. بذرهای میان رس:

این بذور در اکثر نقاط ایران قابل کشت بوده و طول دوره رشد آنها 125-100 روز می باشد.

3. بذرهای دیر رس:

این نوع بذور برای کشت در مناطق گرمسیری استفاده می شود که طول دوره رشد در این ارقام 140-135 روز می باش

روش های کاشت ذرت علوفه ای

کشت ذرت به صورت ردیفی بوده که با بذرافشان صورت می گیرد. معمولاً همراه با بذرافشانی فاروئر نیز جوی ها را جهت آبیاری ایجاد می کند. عمق جوی ها بین 15-10 سانتی متر مناسب می باشد.

برداشت ذرت



عملیات کاشت و آماده سازی ذرت علوفه ای

ذرت معمولاً در گردش زراعی بعد از گیاهانی قرارمی گیرد که این گیاهان بتوانند موادغذایی کافی درزمین باقی گذاشته وزمین را نرم و قابل نفوذ نمایند. بنابراین ذرت را در تناوب می توان بعد از گیاهانی نظیر یونجه، شبدر، سویا، سیب زمینی و غلات کشت نمود. زمین کشت ذرت را باید بطریقی آماده نمود که ذرات خاک کاملاً یکنواخت، عمق خاک در تمام قسمت های زمین یکسان و در تمام قشر زراعتی خاک مواد غذایی کافی وجود داشته باشد. برای این منظور پس از برداشت محصول سال قبل زمین را شخم زده، در پاییز مقدار حداکثر 40-30 تن کود دامی پوسیده در هر هکتار پخش و با شخم متوسط آن را زیر خاک می نمایند. در بهار و در زمان کاشت بذر نیز عملیات تکمیلی تهیه زمین را انجام می دهند. عمق کاشت بستگی کامل و مستقیم به شرایط جوی (درجه حرارت محیط) در زمان کاشت، جنس زمین، درصد رطوبت زمین و اندازه بذر دارد. در خاک های سنگین و سرد که نسبت به خاک های سبک زودتر گرم می شوند باید بذر را در عمق کمتری کشت نمود. بطور کلی عمق کاشت بذر ذرت بین 4 الی 7 سانتی متر است.

عملیات داشت و مدیریت زراعی ذرت علوفه ای

کنترل علف های هرز:

از آنجایی که ذرت در ابتدا به کندی رشد می نماید، علف های هرز موجود در مزرعه می تواند خطر بزرگی برای گیاه ذرت محسوب شوند. چون بوته جوان ذرت به نور فراوان احتیاج داشته و علف هرز با ایجاد سایه از رشد نبات جلوگیری می کند. برای از بین بردن علف های هرز می توان از وسایل مکانیکی، وجین با دست و یا علفکش های مختلف استفاده کرد. دفع علف های هرز بطریق مکانیکی در مزارعی که خطی کاشته شده اند بوسیله کولتیواتور انجام می گیرد.دفع علف های هرز به طریق شیمیایی به دو صورت انجام می گیرد:

1. مصرف علفکش بعد از کاشت و قبل از سبز شدن ذرت (Preemergence)

مهمترین سمومی که در این روش استفاده می شود آترازین 80 و ارادیکان است.

2. مصرف علفکش بعد از سبز شدن ذرت (Postemergence)

که معمولاً موقعی که گیاه در مرحله 4-3 برگه است، می توان از سم 46U+ آترازین استفاده نمود. (یک کیلوگرم سم 46U به اضافه 1/5 کیلوگرم آترازین برای هرهکتار)

ذرت

آفات و بیماریهای ذرت علوفه ای

سیاهک ذرت:
این بیماری خسارت قابل ملاحظه ای ندارد. درصورت مشاهده سیاهک ذرت برای جلوگیری از آلودگی و اشاعه بیماری، تناوب زراعی و ضدعفونی بذر می تواند در کاهش خسارت بیماری موثر باشد.


عملیات برداشت ذرت علوفه ای


زمان برداشت ذرت دانه هنگامی است که پنجاه درصد بوته های سطح مزرعه، برگ های پایین بلال خشک و بقیه برگ ها زرد شده باشند. به عبارتی رسیدن فیزیولوژیکی یک دانه با تشکیل لایه سیاه در محل اتصال دانه به بلال مشخص می شود. در این حالت رطوبت موجود در دانه ها نباید از 30-25 درصد بیشتر باشد. برای استفاده از دانه، برداشت با دست و یا کمباین صورت می گیرد. اگر برداشت با دست صورت گیرد، رطوبت نباید کمتر از 25 درصد باشد. اگر برداشت با کمباین باشد رطوبت باید 20 درصد باشد. برای انبار کردن ذرت دانه ای پس از برداشت مجدداً آنها را خشک کرده تا رطوبت دانه ها بیشتر از 14 درصد نباشد. بطور متوسط 7 تا 8 هفته پس از گلدهی بوته ها می توان محصول را برداشت کرد.


زمان برداشت ذرت علوفه ای جهت تهیه سیلو هنگامی است که دانه ها حالت خمیری داشته و ساقه و برگ ها سبز باشند. در این حالت رطوبت بوته و بلال در حدود 75-70 درصد است که این حالت به لحاظ کمی و کیفی محصول بهترین زمان برداشت ذرت سیلویی است.

برداشت جهت استفاده مستقیم دام زمانیکه محصول هنگام گل کردن و قبل از تشکیل دانه ها است صورت می گیرد، پس از برداشت علوفه را خرد کرده و مورد استفاده قرار می دهند. رطوبت موجود در گیاه حدود 90-85 درصد است.

separator line

بیشتر بخوانید:

روش کاشت گیاه چای ترش و نحوه برداشت آن

اصول کاشت و مراقبت از گل پیچک سوئدی

گیاه آفتابگردان : روش کاشت و نگهداری گیاه زینتی آفتابگردان

separator line



این مطلب چقدر مفید بود ؟
4.1 از 5 (41 رای)  

۲ دیدگاه

شما هم می توانید نظرات خود را ثبت کنید

رضا | ۲ سال پیش
کامل و عالی ممنون
0
1
لاهوتی | ۴ سال پیش
خیلی عالی بود واقعا دستتان درد نکند
1
6

hits