دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
راهنمای کاشت و پرورش درخت وانیل
1
زمان مطالعه: 7 دقیقه
وانیل ویژه مناطق استوایی است و در آب و هوای مرطوب، گرم و در ۹۰۰ متری بالای سطح دریا به خوبی رشد می کند.


چگونه وانیل پرورش دهیم؟

وانیل میوه گیاهی است از خانواده ثعلب ها Orchidaceae، این گیاه دارای پایه‌ای رونده بوده بومی جنگلهای مرطوب قاره آمریکا است.دانه‌های این گیاه را پس از فرآوری تخمیر می‌کنند تا عطر مطبوع آن‌ها بیرون بیاید و عموماً به صورت پودر یافت می‌شود و در بعضی موارد آن را با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که به صورت عصاره وانیل به بازار عرضه می‌شود که عموماً حاوی ۳۵٪ الکل می‌باشد. عصاره وانیل ممکن است دارای شکر، شربت ذرت یا پروپیلن گلیکول نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینی پزی و ساخت بستنی است. سرخپوستان توتوناک سازندگان اولیه وانیل بودند.وانیل پس از زعفران گران‌ قیمت‌ ترین ادویه است.


هم اکنون، ماداگاسکار بزرگترین تولیدکنندهٔ وانیل در جهان است و محصول تولیدی این کشور، به نام وانیل بوربون ماداگاسکار شناخته می‌شود. پس از ماداگاسکار، اندونزی و مکزیک به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم تولید وانیل قرار دارند. مکزیک و تاهیتی فقط، ۱۰ درصد از بازار تجارت وانیل را در اختیار دارند.


خصوصیات ظاهری درخت وانیل


درخت وانیل دارای ساقه سبز دراز، برگهای متناوب، پهن، نرم، ضخیم، بیضی شکل و نوک تیز سبز و تعداد زیادی ریشه های هوایی که از کنار هر برگی بیرون می آید که با کمک آنهابه تنه درختان مجاور می چسبد و بالا می رود.این گیاه بومی مناطق مرطوب و حاره و در جنگلهای مرطوب جنوب شرقی مکزیک و آمریکای مرکزی و هند غربی و آمریکای جنوبی می روید و ساقه های پیچیده آن تا ارتفاع حتی ۱۰۰ متر نیز ممکن است برسند و تا بالاترین ارتفاع درختان بزرگ جنگلی نیز بالا می رود.


ماده معطر وانیل از میوه این گیاه گرفته می شود.میوه آن به شکل غلاف لوبیا است و قبل از اینکه کاملاً برسد آن را می چینند و خشک می کنند در موقع چیدن ،میوه ها عطری ندارند ولی پس از اینکه چیده شد در دوران خشک کردن و عمل آوردن ان ،عطر مطبوع وانیل در آن ایجاد می شود.گلهای آن به شکل خوشه و تعداد ۱۵-۲۰ گل در هر گروه و تلقیح گلها به طور طبیعی انجام نمی گیردو گلها را یکی یکی باید کمک کرد که تلقیح شوند، زیرا استیگماتهای گلها از یک تیغه ای پوشیده شده که تلقیح فقط به کمک حشراتی انجام می گیرد که به قدر کافی برای تلقیح گلها وجود ندارند به این علت است که برای داشتن ثمر کافی باید تلقیح مصنوعی نمود.به همین دلیل معمولا با هرس کردن وانیل ترتیبی می دهند که ارتفاع گیاه ۳-۲ متر بیشتر نشده است و گلها در دسترس انسان باشد.

وانیل


شرایط محیط رشد وانیل


گیاه وانیل ویژه مناطق استوایی است و در آب و هوای مرطوب، گرم و در ۹۰۰ متری بالای سطح دریا به خوبی رشد می کند. از جمله نیازمندی های وانیل گستره دمایی ۱۰-۳۰ درجه سانتی گراد و ریزش سالانه ۱۵۰-۲۵۰سانتی متر باران است. وانیل در خاک های گل ماسه ای که به خوبی زهکشی شده باشد و نیز خاک های آبرفتی و خاک سرخ که دارای مواد آلی فراوانی است به خوبی رشد می کند. تکثیر گیاه وانیل معمولاً از طریق قلمه ساقه صورت می گیرد. ضروری است که وانیل به طور مصنوعی تلقیح شود. گرده افشانی وانیل معمولاً با دست انجام می شود. گیاه وانیل معمولاً سه سال پس از کاشته شدن میوه می دهد و پس از آن ۴۰ سال متوالی میوه دادن را ادامه می دهد.

نحوه کاشت و تکثیر درخت وانیل


تکثیر و زراعت گیاه وانیل به سختی صورت می گیرد و بنابراین وانیل طبیعی گران می باشد. تکثیر گیاه وانیل معمولاً از طریق قلمه ساقه صورت می گیرد. در دانه های سبز و بی طعم کشت شده وانیل وجود ندارد. این دانه ها باید جهت تولید وانیل به ۳ تا ۶ ماه فرآوری نیاز دارد. بهترین وانیل از غلافهایی به دست می آید که طول آنها ۲۵ تا ۱۵ سانتی متر و قطر آنها ۱۲ تا ۱۰ میلی متر است. در موقع برداشت محصول سبز رنگ است ولی بعدا تیره رنگ می شود.

برداشت وانیل


در موقع برداشت محصول سبز رنگ است ولی بعداً تیره رنگ می شود.پس از برداشت معمولا غلافها را برای مدت ۳-۲ دقیقه در آب جوش ۶۵-۶۰ درجه فرو می برند ،بعد آنها را در داخل جعبه ای دو جداره که مابین دو جدار پشم گذارده شده می گذارند و مدت ۲۴ ساعت داخل این جعبه سربسته نگهداری می شود و این یک گرم خانه طبیعی است که دراین مدت ۲۴ ساعت نوعی تخمیر در آن انجام می گیرد.پس از آن غلاف ها را بیرون آورده در محلی که به ارتفاع یک متر از سطح زمین باشد در مقابل نور خورشید آویزان می کنند که ضمن تهویه کامل با حرارت آفتاب خشک شود. این دوران خشک شدن تا یک هفته طول می کشد و در این مدت رنگ غلافها از سبزی به قهوه ای و قهواه ای تیره و سیاه تبدیل می شود و همین که کاملاً نرم شد و شروع به پژمرده شدن نمود ،آنها را برای خشک شدن داخل گرم خانه می کنند که مدت ۳-۲ ماه می ماند وپس از اینکه رسوبت ان به ۴۰-۳۰ درصد می رسد آنها را از گرم خانه بیرون می آورند. وانیل اصل به شکل یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ است که باید آن را به وسیله یک چاقوی تیز شکافت و با پشت چاقو خمیر درون آن را درآورد و داخل سس ها یا خمیرها ریخت.

گل وانیل

کاربردهای صنعتی وانیل


وانیل در ایران در تولید شیرینی و بستنی استفاده می شود. اسانس وانیل در نوشابه های بدون گاز و تعداد زیادی از دسرها و پودینگ ها مخصوصا در شکلات استفاده می شود. یکی از اجزای مهم صنایع عطرسازی وانیلین بود و هنوز هم از مواد سازنده عطر سازی است. در ایران وانیل را به شکل پودر سفید و تقریبا گران قیمتی می شناسند و از آن استفاده می کنند. این پودر در اصل محصولی شیمیایی است به نام «وانیلین» که براساس بو و مزه وانیل اصلی تهیه و تولید می شود و به مقدار زیاد و با قیمت ارزان در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. وانیلین تنها یکی از 36 بوی گوناگون وانیل را دارد و از دیگر خواص طبیعی وانیل در پودر وانیلین خبری نیست. وانیل اصل به شکل یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ است که باید آن را به وسیله یک چاقوی تیز شکافت و با پشت چاقو خمیر درون آن را درآورد و داخل سس ها یا خمیرها ریخت.

خواص وانیل

  • وانیل نوعی گیاه با گل های شیپوری است که برای درمان آکنه و جوش، کاهش وزن و رشد مو موثر است.
  • گیاه وانیل دارای گل های شیپوری شکل است. وانیل علاوه بر داشتن بوی مطبوع، خواص متعددی نیز دارد.
  • خواص ضدباکتریایی آن برای درمان آکنه مفید است و در پاکسازی پوست و کاهش جوش و آکنه موثر است.
  • غنی از آنتی اکسیدان است. علایم پیری مانند خط های ریز، چین و چروک و لکه های مربوط به سن را کاهش می دهد.
  • روغن وانیل باعث رشد مو می شود.
  • استشمام کردن بوی آن، افسردگی و اختلالات مربوط به اضطراب را برطرف می کند.
  • مصرف مکمل های وانیل همراه با ورزش و رعایت رژیم غذایی، باعث کاهش وزن می شود.
  • برای رفع حالت تهوع، چند قطره عصاره وانیل را در یک لیوان آب بریزید و به آرامی میل کنید.
  • عصاره این گیاه گلودرد، سردرد و سرفه را رفع می کند.
  • همانند کپساسین در فلفل، این ترکیب تاثیر مثبتی روی سیستم اعصاب مرکزی دارد. وانیل حاوی ماده ای است که با دندان درد و عفونت دندان مقابله می کند.
  • علایم مربوط به قاعدگی را برطرف می کند.
  • دارای خواص ضدالتهابی است و التهاب پوست را کاهش می دهد.
  • مخلوطی از کمی عصاره وانیل، یک لیوان آب ولرم و کمی شکر، می تواند تب کودکان را کاهش دهد و با عفونت مقابله کند.

هشدار: افرادی که دچار زخم معده ، سوزاک و ناراحتی اعصاب می باشند، باید در مصرف وانیل احتیاط نمایند. زیاده روی در مصرف وانیل موجب مسمومیت - سردرد و تشنج می گردد. دیگر اینکه در شرایطی که از وانیل به مقدار زیاد استفاده می‌شود امکان پیش آمدن حالت هیپنوز و بی حسی کامل وجود دارد.

separator line

بیشتر بخوانید:

روش های کاشت و پرورش درخت انبه

معرفی درخت داغداغان و روش کاشت آن

اصول کاشت و مراقبت از درخت سنا

separator line



این مطلب چقدر مفید بود ؟
5.0 از 5 (1 رای)  

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits