علت بروز سردرد چیست و چگونه می توان آنرا درمان کرد؟
سردرد را بیشتر ما بارهای تجربه کرده ایم گاهی سردرد آنقدر خفیف است که با کمی استراحت بهبود می یابد ولی بعضی اوقات مانند سردردهای میگرنی نیازمند دارو درمانی و مراقبت های بیشتر است.
بطورکلی سردردهای جزئی را نباید خیلی جدی گرفت ولی اگر سردرد غیرمعمول یا بسیار شدید را تجربه کردید حتما برای اطمینان از سلامتی خودتان به پزشک مراجعه کنید زیرا این نوع از سردرد می تواند نشان دهنده سکته مغزی ، تومور یا وجود لخته خون در عروق مغز باشد.
پزشکان به طور کامل نمی دانند چه چیزی باعث بیشتر سردرد می شود زیرا بافت مغز و جمجمه عصبی ندارند که درد را ثبت کند. اما رگ های خونی در سر و گردن می توانند علائم درد را نشان دهند همینطور بافت هایی که مغز را احاطه کرده اند و برخی از اعصاب اصلی که در مغز سرچشمه می گیرند ، می توانند باعث بروز سردرد شوند. همچنین پوست سر ، سینوس ها ، دندان ها ، ماهیچه ها و مفاصل گردن نیز می تواند عامل بروز سردرد باشند.
سردرد به دلایل مختلفی بروز می کند
عواملی که می توانند باعث سردرد شوند
تاثیر شغل بر سردرد
هیچ شکی وجود ندارد که استرسهای کاری میتواند باعث سردردهای متعدد در طول هفته شود، اما اگر علت سردرد روزهای تعطیل شما هم کار باشد بسیار غیر منتظره است! بله استرس کاری هفته در روزهایی که کار نمیکنید به سراغ شما میآید و باعث سردرد میشود.
این نوع سردرد دقیقا بعد از این که شما یک پروژه کاری را به پایان میرسانید، یا وقتی بعد از یک هفته کار در حال استراحت در روز تعطیل هستید، یا حتی وقتی برای سفر مرخصی گرفتهاید یا به تعطیلات رفتهاید به سراغ شما میآید. علت سردردهای این چنینی را میتوان میزان هورمونهای استرس دانست که بر روی فعالیتهای شیمیایی حساس مغز تاثیر میگذارند.
راه درمان: هر روز ۵ دقیقه این تمرین ذهنی را برای کاهش استرس انجام دهید: چشمان خود را ببندید و به جایی که شما را خوشحال میکند فکر کنید؛ مثلا ساحلی که از آن خاطره دارید. روی تصویری از آن تمرکز کنید و خود را در آنجا تصور کنید.
تاثیر رژیم غذایی بر سردرد
بیاهمیتی و فراموش کردن یا به تعویق انداختن هر وعده غذایی، باعث افت قند خون و جرقه یک سردرد میشود. اما جالب است بدانید که خوردن برخی از خوراکیها هم میتواند باعث سردرد شود. حداقل ۳۰ درصد سردردهای میگرنی به دلیل رژیم غذایی هستند. طبق تحقیقات بنیاد ملی سردرد غذاهایی که تیرامین (Tyramin) دارند در صدر جدول غذاهایی قرار دارند که باعث سردرد میشوند.
راه درمان: پرهیز غذایی برای سردرد میتواند برای هر فرد به صورت متفاوتی باشد. به همین دلیل پزشکان معمولا توصیه میکنند افراد رژیم غذایی با پرهیز را برای چند ماه ادامه دهند تا متوجه شوند که چه ماده غذایی سردردشان را تحریک میکند یا میتواند باعث سردرد شود.
میتوانید با غذاهای کم تیرامین (Low Tyramine Diet) رژیم غذایی خود را شروع کنید و از خوردن غذاهایی مانند سوسیس، کالباس، پنیرهای قوی مثل چدار، بلوچیز، پنیر کهنه، سس سویا، دانه سویا، پنیر سویا، باقالی، ترشیجات مثل ترشی کلم و خیارشور و نانهایی که با خمیر ترش تهیه میشوند خودداری کنید.
همچنین سعی کنید حداقل هر ۳ ساعت چیزی بخورید، مثلا ۳ وعده غذایی کوچک و ۳ میان وعده در روز. به یاد داشته باشید که کم آبی بدن میتواند علت سردرد باشد، همینطور نوشیدن زیاد قهوه؛ پس سعی کنید برای رفع سردرد و پیشگیری از آن، در طول روز به اندازه کافی آب بنوشید و بیش از ۲۰۰ میلیگرم کافئین در روز مصرف نکنید.
تاثیر زندگی اجتماعی بر سردرد
اگر آخر هفته را با دوستان خود خوش بگذرانید، تا دیروقت بیدار بمانید و در عوض جمعه را تا ظهر بخوابید؛ به احتمال زیاد صبح را با سردرد از خواب بیدار میشوید، اما چرا؟ بیدار ماندن تا دیروقت، قرار گرفتن در معرض دود سیگار یا سیگار کشیدن و خوابیدن بیشتر از ساعتی که همیشه بیدار میشوید از دلایل اصلی سردرد در روزهای تعطیل است. درست است که کمبود خواب به تنهایی یک علت سردرد شناخته شده است اما بهم زدن ساعت خواب هم به همان اندازه سردرد میآورد.
راه درمان: مجبور نیستید برنامههای تعطیلات آخر هفته خود را کلا لغو کنید. اما برای پیشگیری از سردرد، شب را زودتر به خانه برگردید تا برنامه خواب خود را خیلی تغییر ندهید و حتی بتوانید کمبود خوابی که در طول هفته داشتید را در صبح روز تعطیل جبران کنید. البته نه به این معنی که زیاد در رخت خواب بمانید. اگر در طول روز هنوز احساس خوابآلودگی کردید، یک چرت کوتاه حال شما را بهتر خواهد کرد.
تاثیر وزن بر سردرد
اضافه وزن احتمال سردرد مزمن را برای شما افزایش میدهد و اگر این اضافه وزن در قسمت میانی بدن شما باشد این احتمال ۲ برابر میشود. خانمهایی که در قسمت شکم چربی اضافه دارند تا ۳۰ درصد بیشتر از خانمهایی که شکم تخت و لاغری دارند دچار میگرن میشوند.
راه درمان: تعریق کردن! ورزش کردن نه تنها باعث چربی سوزی و لاغری شما میشود، بلکه عملکرد قوی در تسکین درد هم دارد. تحقیقات نشان داده است که ۴۰ دقیقه تمرین ایروبیک ۳ بار در هفته، به اندازه داروهای مسکن در بهبود میگرن موثر است!
تاثیر هورمون ها بر سردرد
عادت ماهانه علاوه تاثیرات خلق وخویی و درد بدن، باعث انواع سردرد نیز میشود. تغییرات هورمونی علت سردرد حدود ۶۰ درصد خانمها است. بر اساس تحقیقات دانشگاه یوسیالای (UCLA) دقیقا قبل از عادت ماهانه میزان استروژن در بدن شما کاهش پیدا میکند و این تغییر در مغز میتواند باعث سردرد میگرنی شود.
راه درمان: مصرف قرصهای مسکن غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن، به صورت روزانه و چند روز قبل از شروع عادت ماهانه، میتواند به کاهش التهاب رگهای خونی مغز که باعث سردرد میگرنی میشوند کمک کند.
اگر این نوع مسکنها به اندازه کافی در تسکین درد شما موثر نبودند دکتر زنان شما میتواند داروهای دیگری به شما پیشنهاد کند. مثل داروهایی که از کاهش میزان استروژن در بدن شما جلوگیری کند یا مسکنهای قویتر که تاثیر آنها مدت بیشتری در سیستم عصبی باقی خواهند ماند. در این مورد فقط از پزشک متخصص خود مشورت بگیرید.
تاثیر عادتها بر سردرد
علت سردرد میتواند مشکلات فک شما باشد؛ برای مثال کسانی که در خواب دندان قروچه میکنند، یا کسانی که در طول روز دندانهای خود را به هم فشار میدهند. تحقیقات وسیعی که در یکی از دانشگاههای دندان پزشکی انجام شده نشان میدهد این رفتارها در افرادی که سردرد تنشی دارند بسیار رایج است.
این افراد ممکن است در خواب یا بیداری این کارها را انجام دهند. بسیاری از افرادی که از سردرد گیجگاهی شکایت میکنند در خواب یا در ناخودآگاه به فک خود فشار میآورند که این کار باعث فشار بر مفصل گیجگاهی زیروارهای میشود. این نوع سردرد با نام سندرم Temporomandibular joint یا TMJ شناخته میشود. خروپف کردن هنگام خواب نیز یکی دیگر از دلایل سردرد شدید روزانه در افراد است.
راه درمان: از نشانههای این رفتار درد فک، درد گوش و صدای کلیک مانند فک هنگام باز کردن دهان و جویدن است. دندانپزشک شما نیز به راحتی میتواند تشخیص دهد که شما در خواب دندان قروچه میکنید یا خیر. اگر این مشکل برای شما تشخیص داده شد میتوانید به متخصصین کلینک خواب مراجعه کنید که درمانهای متفاوتی برای رفع مشکلات خواب دارند.
با بستن چشم ها می توان سردرد را تسکین داد
انواع مختلف سردرد را بشناسید
درد خود را بشناسید؛ علت بیش از نیمی از سردردها تشخیص داده نمیشود یا به اشتباه تشخیص داده میشود. بر طبق مطالعات بنیاد ملی سردرد، سه نوع شایع سردرد عبارتند از:
سردرد تنشی (رایجترین نوع سردرد)
احساس یک فشار مداوم یا فشرده شدن محکم در قسمت پیشانی، دور سر یا پشت سر که با حرکت کردن شما بیشتر یا بدتر نمیشود. حدود ۸۸ درصد خانمها دچار سردرد تنشی میشوند.
سردرد میگرنی (رایجتر در خانمها)
احساس درد معمولی رو به ازدیاد در یک طرف پیشانی یا یک طرف کل سر که برخلاف سردرد تنشی با حرکت بدن یا سر، درد بیشتر و بدتر میشود. این نوع سردرد با حالت تهوع یا حتی استفراغ همراه میشود. حساسیت به نور و صدا نیز در این نوع سردرد رایج است. حدود ۱۸ درصد از خانمها دچار میگرن میشوند.
سردرد سینوسی (نادر)
احساس درد و فشار دور چشمها، روی گونهها و پیشانی به همراه آبریزش و احتقان یا گرفتگی بینی و حتی در بعضی موارد تب و لرز. این عوارض توسط آنتی بیوتیک از بین میروند. اکثر افرادی که فکر میکنند دچار سردرد سینوسی هستند در واقع دچار التهاب سینوسی یا میگرن هستند.
سردرد صبحگاهی ناشی از بد خوابی
درمان های خانگی سردرد
بر اساس بسیاری از تحقیقاتی که برای پیدا کردن دلایل سردرد انجام شده است، حدود ۴۰ درصد افرادی که از سردرد رنج میبرند میتوانند فقط با پرهیز کردن و ایجاد عادتهای صحیح به راه طبیعی درمان سردرد خود برسند.
اما فقط ۱۴ درصد از مردم این کار را انجام میدهند. بهتر است با دکتر خود در مورد استفاده از یک یا چند درمان گیاهی سردرد صحبت و قبل از استفاده از داروهای شیمیایی، با استفاده از ویتامینها و مکملهای غذایی برای درمان سردرد خود تلاش کنید
روش خانگی درمان سردرد
مصرف منیزیم
مصرف منیزیم یکی از مؤثرترین و کمخطرترین درمان های سردرد نسبت به مصرف مسکّنهاست. مبتلایان به سردردهای جدی مانند میگرن معمولا کمبود منیزیم دارند. نتایج مطالعات مختلف نشان داده شده است که منیزیم از دفعات حملات میگرنی در آندسته از مبتلایانی که کمبود منیزیم دارند، میکاهد.
منیزیم میتواند از فوران نوعی سیگنالهای مغزی موسوم به «افسردگی گسترشیِ قشری» که موجب ایجاد اختلالات دیداری و حسیِ مرتبط با سردرد بهویژه سردردهای میگرنی میشوند، جلوگیری کند. بهعلاوه، منیزیم میتواند جلوی مواد شیمیاییِ انتقالدهندهی درد را در مغز بگیرد و افزون بر اینها موجب تقویت عملکرد پلاکتها شود که در بهبود واکنش بدن در مواجهه با جراحات و جلوگیری از خونریزی مؤثرند.
رژیم غذایی فاقد گلوتن
حساسیت به مواد غذاییِ حاوی گلوتن ممکن است موجب ایجاد سردرد شود. به گزارش بنیاد ملی اطلاعرسانی در زمینهی سلیاک (NFCA)، سلیاکیهایی که سردردهای میگرنی دارند، معمولا پس از تشخیص بیماری و حذف گلوتن از رژیمغذاییشان شاهد رفع کامل سردردهای میگرنی یا کاهش قابلتوجه دفعات و شدت علائم خواهند بود.
غیرسلیاکیها نیز ممکن است بر اثر حساسیت به گلوتن دچار سردرد شوند که در اینصورت نیازی به حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی نیست، بلکه کاهش گلوتن مصرفی روزانه کفایت میکند.
اسانس روغنی نعناعفلفلی و اسطوخدوس
روغن نعناع فلفلی و اُسطوخُدوس هردو از خاصیت آرامبخشی و بیحسکنندگی برخوردارند و به همین دلیل در تسکین و درمان سردرد مؤثرند. روغن نعناعفلفلی اثر خنککنندگی طولانیمدتی روی پوست برجای میگذارد.
مطالعات نشان داده است که روغن نعناعفلفلی موجب افزایش قابلتوجه جریان خون پوستی در ناحیهی پیشانی و تسکین انقباضات عضلانی میشود. درنتیجهی یک بررسی مشاهده شد که روغن نعناعفلفلی در ترکیب با اِتانول به کاهش حساسیت سردرد انجامید.
روغن اسطوخدوس بهطور معمول بهعنوان یکی از مواد تثبیتکننده خلقوخو و آرامبخش استفاده میشود. مطالعات نشان داده است که استفاده از روغن اسطوخدوس روش بیخطر و مؤثری جهت درمان سردردهای میگرنی است.
هردوی این عطرمایههای روغنی در درمان سردرد مؤثرند. فقط کافی است چند قطره روغن نعناعفلفلی یا اسطوخدوس را کف دستتان بریزید و روی پیشانی، شقیقهها و پشت گردنتان بمالید.
درمان کایروپراکتیک
«کایروپراکتیک» عبارت است از فن ماساژ و جابهجاکردن ستونفقرات. در درمان کایروپراکتیک از هیچ دارو یا درمان تهاجمی مانند جراحی استفاده نمیشود. این روش درمانی مانند خواص آنتی اکسیدانی در کاهش استرس اکسیداتیو مؤثر است.
وقتی شمار رادیکالهای آزاد در بدن از شمار آنتیاکسیدانها پیشی بگیرد، یعنی استرس اکسیداتیو رخ داده است. این وضعیت موجب نابودی تمام اجزای سازندهی سلول ازجمله پروتئین ها، لیپیدها و دیاِناِی میشود.
ویتامین بکمپلکس
بسیاری از ویتامین های گروه ب در ساختهشدن انتقالدهندههای عصبی مانند سِروتونین که معمولا در بیماران میگرنی بهقدر کافی تولید نمیشوند، نقش دارند. کمبود یک یا چند ویتامین از ویتامینهای گروه ب میتواند موجب کاهش انرژی، اِشکال در سلولهای خونی، تأثیر روی غدد فوقکلیوی، مِه مغزی و علائم سردرد شود.
ویتامین بکمپلکس شامل هشت ویتامین محلول در آب است که عبارتند از تیامین، ریبوفلاوین، ویتامین ب۶، فولات، ویتامین ب۱۲، بیوتین و پانتوتِنیک اسید. این ویتامینها بهاتفاق در تقویت سلولهای مغزی، گردش خون، تقویت عملکرد سیستم ایمنی و سلامت قلبیعروقی مؤثرند.
مصرف آب کافی
قهوه و نوشیدنیهای قندی و الکلی بهدلیل کمآبکردن بدن میتوانند سردردهای شدیدی ایجاد کنند. کسانی که در طول روز آب کافی مصرف نمیکنند نیز در معرض ابتلا به سردرد و علائم مربوطه قرار دارند.
این درحالی است که با مصرف آب کافی بدون هیچ هزینهای بهراحتی میتوانید سرحالتر باشید و کمتر سردرد بگیرید. مصرف میوهها و سبزیجات آبدار علاوهبر رفع تشنگی به حفظ آب بدن کمک میکند. بیش از ۹۰ درصد ساختار برخی سبزیجات از آب تشکیل شده است.
تحرک و انجام حرکات کششی
نشستن طولانی در وضعیت ثابت میتواند موجب ایجاد تنش در بدن و بروز علائم سردرد شود. بسیاری از ما هرروز ساعتها پای لپتاپ و میز کارمان مینشینیم که اگر وضعیت نشستنمان صحیح نباشد، فشار زیادی به ناحیهی گردن وارد خواهد شد. بهطورکلی نشستن طولانی در وضعیت ناصحیح ازجمله عوامل اصلی ایجاد سردردهای تنشی است. ب
رای کاهش آسیبهای ناشی از نشستن مداوم و پیشگیری از این قبیل سردردها باید هر نیمساعت یا حداکثر یک ساعت بلند شوید و چند حرکت کششیِ مخصوص سر و گردن انجام بدهید تا تنشهای انباشتهشده در بدنتان تخلیه شوند و از ابتلا به سردرد در امان بمانید.
استراحت
استراحتکردن یا نشستن در اتاق تاریک به رفع علائم میگرن کمک میکند. چشمهایتان را ببندید و روی رفع تنشی که در گردن، پشت و شانههایتان احساس میکنید، متمرکز شوید.
کمپرس سرد و گرم
کمپرس چه از نوع گرم و چه از نوع سرد در درمان سردرد کاربرد دارد. معمولا مبتلایان به سردردهای تنشی کمپرس گرم و میگرنیها کمپرس سرد را ترجیح میدهند. با اینحال اگر سردرد تنشی یا میگرنی دارید، میتوانید هردو کمپرس را امتحان کنید تا ببینید کدامیک به سردردتان جواب میدهد.
درمان خانگی راهی ساده برای تسکین سردرد
چه زمانی برای درمان سردرد به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربه هر یک از نشانه های زیر در کمترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد به طور ناگهانی شکل می گیرد و بسیار شدید و انفجاری است.
- نخستین سردرد شدید در زندگی شما محسوب می شود که در انجام فعالیت های روزانه اختلال ایجاد می کند.
- پس از انجام فعالیت هایی مانند کار با وزنه، ایروبیک، دویدن، یا رابطه جنسی دچار سردرد می شوید.
- اگرچه به طور مرتب دچار سردرد می شدید، اما این سردرد از همیشه بدتر بوده است.
- سردرد پس از گذشت 24 ساعت شرایط وخیمتری پیدا کرده است.
- سردردی که با یک آسیب سر رخ می دهد.
- به همراه سردرد نشانه های دیگری مانند تب، گرفتگی گردن، تهوع، و استفراغ را تجربه می کنید.
- به همراه سردرد با اختلال در گفتار، تغییر در بینایی، مشکلات حرکتی در دست ها و پاها، از دست دادن تعادل، گیجی، یا از دست دادن حافظه مواجه هستید.
- سردرد شدید است و تنها یک چشم قرمز شده است.
- سابقه ابتلا به سرطان و یک سردرد جدید را دارید.
- مدتی است به طور مرتب دچار سردرد می شوید، به ویژه اگر بالای 50 سال سن دارید.
- به همراه سردرد با مشکلاتی در بینایی مواجه هستید و هنگام جویدن با درد مواجه می شوید، یا وزن از دست می دهید.
- سیستم ایمنی بدن شما به واسطه بیماری، مانند عفونت HIV، یا مصرف دارو، مانند داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی و استروئیدها، تضعیف شده است.
مراجعه به پزشک بهترین راه حل برای درمان سردرد
توصیه هایی برای پیشگیری از بروز سردرد
- همیشه راست و مستقیم بایستید و بنشینید ، نشستن غلط و ناجور قرار گرفتن ستون فقرات موجب وارد آمدن فشار به مهره های گردن شده و سردرد را موجب می شود .
- در مصرف دارو زیاده روی نکنید. مصرف بی رویه قرص های مسکن ممکن است باعث تکرار سردرد شود .
- آب فراوان بنوشید. مصرف کم آب آشامیدنی و تشنگی باعث کمبود آب سلول های بدن و سردرد می شود .
- هوای داخل خانه یا دفتر کار خود را از آلودگی پاک کنید و از هوای تازه تنفس کنید .
- از استراحت و خواب کافی در شب و نیمروز غافل نشوید. بی خوابی از عوامل اصلی در بروز سردرد محسوب می شود. نخوردن غذا و گرسنه ماندن غیر طبیعی باعث ایجاد سردرد می شود .
- از زیاده روی در مصرف چای، قهوه و آشامیدنی های کافئین دار بپرهیزید .
بیشتر بخوانید:
معرفی بهترین و تاثیرگذارترین قرص مسکن برای سر درد
علت سردرد بعد از بیدار شدن از خواب چیست؟
۱۴ درمان خانگی برای سردردهای سینوسی
- برچسبها
- سردرد
دیدگاه ها