حساسیت به شیر خشک و عوارض آن

حساسیت به شیر خشک در نوزادان و کودکان

حساسیت به شیر خشک مشکل شایع کودکان است که با واکنش نشان دادن سیستم ایمنی بدن به پروتئین موجود در شیر رخ می دهد. اگر به هر دلیلی می خواهید فرزندتان را با شیرخشک تغذیه کنید اول تست کنید که به بچه به نوع شیرخشک مصرفی حساسیت نداشته باشد. در انتخاب شیرخشک مهم ترین نکته، کیفیت تغذیه ای، قیمت و حساسیت زا نبودن آن است.

حساسیت نوزاد به شیر خشک از جمله دغدغه والدینی است که با گرسنگی و بروز علایم حساسیت نورسیده خود به صورت همزمان مواجه اند. خیلی از نوزادان به دلایل مختلف نمی توانند ، از شیر مادر استفاده کنند و به ناچار کودک از شیر خشک تغذیه می کند اما در این بین برخی نوزادان هنگام مصرف شیر خشک دچار بروز علائمی مبنی بر حساسیت نوزاد به شیر خشک می شوند.

علت حساسیت به شیر خشک

نوزادانی که به شیر حساسیت دارند، سیستم ایمنی بدنشان واکنش منفی به پروتئین‌های موجود در شیر گاو نشان می‌دهد. اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه کند، بروز حساسیت به معنی واکنش نشان دادن به فراوده‌های لبنی مصرفی مادر است، پروتئین‌های شیر از شیر سینه به نوزاد شیرخوار منتقل می‌شود؛ اما اگر نوزاد شیر خشک می‌خورد، در اصل به پروتئین‌های شیر گاوی موجود در شیر خشک حساسیت دارد. در هر حال سیستم ایمنی پروتئین گاوی را یک ماده خارجی تلقی می‌کند و بدن در تلاش برای دفع حمله هیستامین و مواد شیمیایی دیگری تولید می‌کند که باعث بروز علائم آلرژیک در بدن می‌شود. بعضی نوزادان به شیر گوسفند و بز نیز حساسیت دارند، چون این شیرها نیز حاوی پروتئین‌های مشابهی هستند.

فقط حدود ۲ تا ۷٫۵ درصد از نوزادان زیر یک سال به شیر گاو آلرژی دارند. این حساسیت معمولاً تا سن سه سالگی از بین می‌رود، البته حساسیت در بعضی موارد تا سن ۶ یا ۸ سالگی نیز باقی می‌ماند. حساسیت به شیر گاو گاهی تا دوران بزرگسالی نیز برطرف نمی‌شود، به ویژه اگر سابقه خانوادگی حساسیت به شیر وجود داشته باشد.

علائم حساسیت به شیر خشک

اگزما، نفخ، بالا آوردن و کاهش وزن در مواردی بسیار نادرمی تواند علائم مرتبط با حساسیت به شیر خشک باشد. بروز این موارد می تواند برای مادر بسیار ناراحت کننده باشد ؛ در صورتیکه احساس کردید نوزاد شما به شیرخشک حساسیت دارد با پزشک نوزاد خود مشورت کنید. به علائم زیر توجه کنید:

• مشکلات پوستی
• استفراغ کردن
• اسهال مزمن
• نفخ معده
• درد شکم
• کاهش وزن
• کاهش رشد

انواع اصلی شیر خشک

شیر خشک تولید شده از شیر گاو

بیشتر انواع شیرخشک موجود در بازار از شیرگاو تهیه شده‌اند و اصلی‌ترین مواد مغذی مورد نیاز کودک را دارند. تولید‌کنندگان ضمن خشک کردن شیر، پروتئین‌ این شیرها را تغییر می‌دهند به‌طوری که دستگاه گوارش کودک بتواند آنها را به‌ راحتی هضم کند. البته برخی کودکان به پروتئین‌های شیرگاو حساسیت نشان می‌دهند بنابراین به نوع خاصی از شیرخشک مخصوص کودکان احتیاج دارند.

شیر خشک تهیه شده از سویا

این نوع شیرخشک برای شیرخوارانی مناسب است که به پروتئین‌های حیوانی حساسیت نشان می‌دهند. البته اگر شیرخوار به شیرگاو یا لاکتوز هم حساسیت دارد می‌تواند از این نوع شیر تغذیه شود. یادآوری می‌شود که لاکتوز یک نوع قند است که در شیرگاو وجود دارد. با وجود این گاهی می‌بینیم بعضی بچه‌هایی که به شیرگاو حساسیت دارند به شیر سویا هم آلرژی دارند.

شیر‌ خشک با پروتئین‌های تجزیه شده

این نوع شیرخشک حاوی پروتئین‌های تجزیه شده است که بسته به نوع آن ممکن است کل یا بخشی از پروتئین شیر تجزیه شده باشد. شیرخوارانی که به شیر گاو و شیر سویا واکنش نشان می‌دهند، بهتر است از این نوع شیر تغذیه شوند. این نوع شیر خشک همچنین برای کودکانی که کاملا به انواع پروتئین حساسیت دارند هم مناسب است.

شیر خشک خاص

برخی انواع شیرخشک هم برای نوزاد نارس یا شیرخوارانی که نیازهای تغذیه‌ای به‌خصوصی دارند، تولید می‌شوند.

شیر خشک بر پایه آمینو اسید

این نوع شیر خشک برای حدود ده درصد از نوزدان دچار حساسیت به شیر لازم است. تقریباً تمام کودکان دچار آلرژی به شیر گاو و سویا می‌توانند شیر خشک بر پایه آمینو اسید را تحمل کنند.

از کجا بفهمیم که فرزندمان به شیر خشک حساسیت دارد؟

تغییرات پوستی: در مدتی که این شیر را به فرزندتان می‌دهید باید به پوست فرزندتان توجه ویژه‌ای داشته باشید. بسیاری از انواع حساسیت‌ شیرخوار به شیرخشک به صورت خارش، اگزما، خشکی پوست، پوسته‌پوسته شدن و کهیر خود را نشان می‌دهد و ممکن است قسمتی از پوست یا تمام آن را درگیر کنند.

به شیرخوردن فرزندتان دقت کنید: اگر کودک بعد از خوردن شیر گاز زیادی دفع کند احتمال دارد به آن نوع شیرخشک حساسیت داشته باشد.

استفراغ و آب دهان: بچه‌ها در ماه‌های ابتدای زندگی دچار ریفلاکس می‌شوند و بارها ممکن است هنگامی که می‌خواهید گاز معده آنها را خارج کنید روی شانه شما شیر بالا بیاورند، این حالت کاملا طبیعی است اما مراقب استفراغ‌های غیرطبیعی و مکرر و همچنین بیرون ریختن مقدار زیاد بزاق کودک از دهانش باشید زیرا این دو تغییر می‌توانند از نشانه‌های حساسیت به شیرخشک باشند.

تغییرات ناحیه مقعد: به مقعد فرزندتان توجه کنید، اگر پوست اطراف این ناحیه به صورت دایره‌ای قرمز شده باشد و با کرم‌های ضدسوختگی ناحیه پوشک بهبود نیابد شاید فرزندتان به آن شیرخشک حساسیت داشته باشد.

تغییرات روده‌ای: توجه به کارکرد روده کودک اهمیت دارد. اگر بعد از مصرف نوع به‌خصوص شیرخشک کارکرد روده فرزندتان تغییر قابل توجهی داشت می‌توانید احتمال دهید فرزندتان به آن نوع شیرخشک حساسیت دارد.
غییرات صورت: ببینید زبان، دهان یا صورت فرزندتان باد نکرده باشد. گاهی در موارد شدید حساسیت تورم‌هایی در ناحیه صورت دیده می‌شود که ممکن است تنفس کودک را دشوار کند.

مدفوع غیرعادی: اگر فرزندتان را از شیرخود گرفته‌اید و می‌خواهید او را با شیرخشک تغذیه کنید، ممکن است مدفوع فرزندتان تغییر شکل دهد و بوی متفاوتی داشته باشد اما اگر بوی مدفوع متعفن است و مدفوع خیلی سفت یا خیلی شل شده ممکن است شیرخشک انتخابی شما برای فرزندتان حساسیت‌زا باشد.

ناراحتی در هضم غذا: اگر در مدتی که آن نوع شیرخشک را به فرزندتان می‌دهید شیرخوار دچار پریشانی شد، گریه‌های شدیدکرد ، پیچ‌و تاب خورد یا دیگر علائم ناراحتی را از خود نشان داد و برای این ناراحتی‌ها علت به‌خصوصی نیافتید، احتمال دارد شیرخشک مصرفی‌تان برای کودک حساسیت‌زا باشد.

افزایش یا کاهش وزن: اگر فرزندتان در طول مصرف نوع به‌خصوصی از شیرخشک اسهال و استفراغ شود ممکن است وزن لازم را نگیرد. بنابراین به وزن فرزندتان هم توجه داشته باشید.

تنفس: گرفتگی بینی، آسم، عطسه یا تنگی نفس شیرخوار می‌تواند در اثر ناراحتی‌های ویروسی یا برخی مشکلات تنفسی ایجاد شود اما اگر تمام این احتمال‌ها رد شده ممکن است ناراحتی تنفسی کودک به‌دلیل حساسیت او به شیرخشک باشد.

خواب: در مواردی مشکلات خواب کودک از قبیل پریشانی و از خواب پریدن او ممکن است ناشی از حساسیتش به شیرخشک باشد.

در صورت بروز حساسیت به شیر خشک در کودک چه باید کرد؟

قبل از این که خودسرانه به داروخانه یا فروشگاه مواد بهداشتی بروید، به متخصص کودکان معالج فرزندتان سری بزنید و علائم فرزندتان را برای او شرح دهید. متخصص می‌تواند نوع مناسبی از شیرخشک را به شما پیشنهاد کند تا فرزندتان دوباره دچار حساسیت به شیرخشک نشود. یادآوری می‌شود تغذیه کودک با شیرمادر تا 6 ماه اول زندگی احتمال بروز حساسیت به انواع شیر و به خصوص شیرخشک را کاهش می‌دهد.

اگر چه نوزادان بیشتر به غذاهایی که مستقیماً دریافت می‌کنند، مانند شیر خشک یا لبنیات، واکنش نشان می‌دهند، اما نوزادانی که از شیر مادر نیز تغذیه می‌کنند نیز به اندک پروتئینی که از رژیم غذایی مادر به شیر سینه منتقل می‌شود، واکنش نشان می‌دهند. متداول‌ترین غذایی که مصرف آن توسط مادر احتمال بروز حساسیت را در کودکان مستعد افزایش می‌دهد، شیر گاو است.

بیشتر بخوانید :

حساسیت نوزاد به پوشک و درمان های خانگی آن

حساسیت به نیش حشرات و واکنش های آلرژیک خطرناک

حساسیت به کیوی و شیوع آن در کودکان

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم