انواع بیماری های روده و علائم ابتلا به آنها

با بیماریهای روده بیشتر آشنا شوید

بیماری های روده انواع مختلفی دارند که هر کدام نشانه های مخصوص به خود را دارا می باشند. بیماری های کورون، سندرم روده تحریک پذیر، سلیاک، کولیت اولسراتیو و دیورتیکولوز برخی از بیماریهای روده هستند . با ما در مجله دلگرم همراه باشید تا با بیماریهای روده آشنا شویم.

روده بخش مهمی از دستگاه گوارش است که از دوازدهه (اثنی عشر) تا مقعد را تشکیل می دهد. روده در انسان و بسیاری از پستانداران به دو بخش روده باریک و روده بزرگ تقسیم می شود. روده یک عضو پیچیده و دارای حجم انبوهی از باکتریها است که اصطلاحا به آن میکروبیوم روده ای می گویند. روده نقش بسیار مهمی در هضم و جذب غذا دارد و تحقیقات نشان داده است که سلامت ما با سلامت میکروبیوم روده در ارتباط است که بطور کلی نقش بسیار مهم روده ها را در سلامت بدن نشان می دهد.

سلول های عصبی روده آن قدر باهوش هستند که خودشان را با ساعت بدن شما تنظیم می کنند و وقتی که نور کم می شود و محیط اطراف تان تاریک می شود، فعالیت شان را کند می کنند، به همین دلیل اغلب مردم نیازی به خالی کردن روده هایشان در نیمه شب ندارند و پربودن روده ها آن ها را از خواب بیدار نمی کند.

اگر چند ساعت بعد از خوردن غذا دچار درد شکم شوید، به طور مکرر اسهال داشته باشید، خونریزی از مقعد داشته باشید، کاهش وزن داشته باشید، دارای تعریق شبانه و یا دچار تب عود کننده باشید، ممکن است دچار یکی از بیماری های روده شده باشید.

شواهد محکمی در رابطه با ارتباط بین روده و مغز وجود دارد. گزارشات اخیر عنوان کرده که میکروبهای روده مواد شیمیایی مغز را در پاسخ به استرس و اضطراب تنظیم می کنند در واقع روده مغز دوم بدن است و پژوهشگران در حال اثبات این هستند که افرادی که از افسردگی و اضطراب رنج می برند میکروبهای روده ای تغییر یافته ای دارند.

انواع بیماریهای روده

بیماری کرون

از آنجایی که علائم بیماری کرون شبیه سایر بیماری های روده می باشد، تشخیص آن بسیار مشکل است.کرون یک بیماری مزمن است که موجب التهاب روده می شود. این بیماری بیشتر در قسمت پایینی روده کوچک (ایلئوم) و روده بزرگ (کولون) تاثیر دارد، اما می تواند هر جایی از لوله گوارش، از دهان تا مقعد را نیز مبتلا کند.این التهاب در تمام دیواره روده قرار دارد و موجب درد شکم، اسهال، تب و کاهش وزن می گردد.بیماری کرون ربطی به استرس ندارد.

علت بیماری کرون

سیستم ایمنی این بیماران، دارای واکنش زیادی نسبت به مواد و باکتری های موجود در روده می باشد. هنگامی که گلبول های سفید خون به دیواره روده حمله کنند، التهاب سمی را می سازند که موجب ورم مزمن روده و زخم شدن آن می شوند. اگر بستگان درجه اول شما دچار این بیماری باشند، احتمال مبتلا شدن شما به این بیماری زیاد است.

علایم بیماری کرون

• درد شکم اغلب در یک‌چهارم قسمت پایینی و راست شکم
• اسهال
• خونریزی مقعد
• کاهش اشتها
• تب
• کاهش وزن
• کم خونی
• خستگی
• درد مفاصل
• مشکلات پوستی

تشخیص بیماری کرون

از آنجا که هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری کورون وجود ندارد، پزشکان ترکیبی از آزمایشات را تجویز می کنند تا مطمئن شوند بیماری شما چیست و بیماری های دیگری که دارای علائم مشابه با کورون هستند را رد کنند.
بیماری هایی که علائمی شبیه کرون دارند شامل سندرم روده تحریک پذیر، سلیاک، کولیت اولسراتیو و دیورتیکولوز است.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر یک اختلال شایع دستگاه گوارش است که می تواند بالا و پایین دستگاه گوارش را درگیر کند. زنان 2 تا 3 برابر مردان به این بیماری دچار می شوند.

علت ابتلا به بیماری IBS

به نظر می رسد، رشد بیش از حد باکتری ها در روده باریک و روده بزرگ علت این بیماری باشد.در بیماران مبتلا به IBS، تولید گاز در روده بزرگ باعث می شود، روده بزرگ بیش از حد فعال شود. داروهای خاص و غذاها (شکلات، غذاهای چرب، لبنیات و حبوبات و الکل) باعث بدتر شدن علائم این بیماری می گردند. زنان مبتلا به IBS، ممکن است علائم بیماری را در طول دوره قاعدگی خود داشته باشند و این نشان می دهد که هورمون های جنسی می توانند بر IBS اثر بگذارند.
بیشترین علت IBS به نظر می رسد که عفونت مزمن باکتری هایی که در روده زندگی می کنند، باشد. با وجود عفونت، اعصاب تخریب می شوند و یبوست رخ می دهد.

علائم بیماری IBS

• درد شکم
• یبوست و یا اسهال
• نفخ
• مدفوع همراه با مخاط
• سوزش سردل
• تهوع و استفرغ

بیماران مبتلا به این بیماری، معمولا در هنگام اجابت مزاج درد ندارند و در هنگام خوابیدن، علائم آنها از بین می رود.

تشخیص بیماری IBS

هیچ تست آزمایشگاهی یا تصویربرداری پزشکی خاصی که بتواند برای تشخیص آی‌بی‌اس به‌کار گرفته شود، وجود ندارد. کنترل سندروم روده تحریک‌پذیر تشخیص آی‌بی‌اس در شرایطی مطرح می‌شود که علایمی مشابه علایم آی‌بی‌اس ایجاد می‌شود، سپس از روشی برای دسته‌بندی علائم بیمار پیروی می‌گردد. رد کردن عفونت‌های انگلی عدم تحمل لاکتوز، رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده باریک و بیماری سلیاک برای تمام بیماران قبل از تشخیص آی‌بی‌اس پیشنهاد شده‌است. توصیه می‌شود که بیماران مبتلا به این بیماری که سن بیش از ۵۰ سال دارند، تحت غربال‌گری با کولونسکوپی قرار گیرند.

استرس علائم این بیماری را بدتر می کند. این بیماری با بیماری کورون متفاوت است، زیرا بیمار مبتلا به IBS علائم التهابی را ندارد. علائم التهاب عبارتند از: کاهش وزن، کم خونی، خونریزی از مقعد، مدفوع خونی و یا تب عودکننده. علائم IBS در بالا و یا پایین دستگاه گوارش وجود دارد.

بیماری سلیاک

در بیماری سلیاک، پوشش روده باریک تخریب می شود و با جذب مواد مغذی تداخل دارد. بیماران دارای عدم تحمل پروتئینی به نام گلوتن می باشند. گلوتن در گندم، جو، چاودار و جوی دوسر وجود دارد.

علت ابتلا به بیماری سلیاک

در این بیماران وقتی گلوتن خورده شود، سیستم ایمنی به سلول های جداره روده باریک حمله می کند و موجب از بین رفتن پرزهای روده می شود. این پرزها، کارشان جذب مواد مغذی به خون است و بدون آنها، سوء تغذیه رخ می دهد.

علائم بیماری سلیاک

علائم این بیماری نیز شبیه علائم بیماری کورون است. علائم فقط منحصر به دستگاه گوارش نیست. یک بیمار ممکن است اسهال و درد شکم داشته باشد و بیمار دیگر دچار زودرنجی و افسردگی باشد.

• خستگی
• کم خونی
• کاهش وزن
• درد استخوان
• تاخیر رشد
• تغییرات رفتاری
• گرفتگی عضلانی
• بی حسی اندام
• زخم دهان
• درماتیت (التهاب پوست)
• تغییر رنگ دندان ها
• عادت ماهانه نشدن
• کمبود آهن

تشخیص بیماری سیلیاک

آزمایش خون (اندازه‌گیری آنتی‌بادیهای ضد گلیادین و ضد اندومایزیال (anti-tTG) در آزمایش‌ها سرولوژی)، HLA تایپینگ، بیوپسی دئودنوم با آندوسکوپی و تستهای تحمل خوراکی (گزیلوز و لاکتوز) از روش‌های تشخیصی رایج هستند. همچنین یکی از راه‌های تشخیص توسط خود فرد این است که اگر رژیم غذایی بدون گلوتن استفاده کرد و اگر علائم بیماری اش برطرف شد احتمالاً سلیاک دارد. اگر درماتیت هرپتی فرم دارد، مبتلا به سلیاک هست. آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند که این بیماری را تشخیص دهد. قبل از شروع رژیم غذایی بدون گلوتن، انجام آزمایش خون ضروری است. تشخیص بیماری با برداشتن تکه‌ای از بافت با استفاده از یک لوله باریک که وارد روده می‌شود، تأیید می‌شود.
این بیماری با استرس، جراحی، بارداری، زایمان و عفونت ویروسی شدت می گیرد. علائم آن منحصر به دستگاه گوارش نیست.

کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی

بیماری کولیت زخمی همانند بیماری کرون، یکی از بیماری های التهابی روده است.التهاب و زخم های کوچک در دیواره روده بزرگ باعث این بیماری می شود. التهاب در مقعد و پایین ترین قسمت روده بزرگ رخ می دهد، اما می تواند تمام روده بزرگ را درگیر کند. زخم های کوچک در محل التهاب باعث تخریب سلول های پوششی روده و خونریزی می شود و عفونت می کند. بیماری کولیت زخمی با استرس رابطه ای ندارد، اما در برخی افراد، استرس موجب تشدید علائم بیماری می گردد

علت ابتلا به کولیت اولسراتیو

واکنش سیستم ایمنی به محیط زیست، رژیم غذایی و یا عفونت موجب ایجاد التهاب در دیواره روده در این بیماری می شود.

علائم کولیت اولسراتیو

• اسهال خونی
• درد شکم
• تب
• خونریزی مقعد
• خستگی
• کم خونی
• کاهش اشتها
• کاهش وزن
• از دست دادن مایعات و مواد مغذی

تشخیص بیماری کولیت اولسراتیو

• معاینه مقعدی
• معاینه کامل شکم
• معاینه مفاصل
• آزمایش خون
• آزمایش مدفوع

تصویربرداری‌های پزشکی مانند رادیوگرافی با ماده حاجب. البته پیش از تصویربرداری لازم است بیمار، محلول حاجب اشعه‌ای را بنوشد یا از طریق لوله‌ای در مقعد وی تنقیه شود. سی‌تی اسکن می‌تواند به پزشک در کشف جزئیات بیماری کمک کنند.

اندوسکوپی به پزشک اجازه می‌دهد بررسی مستقیمی بر روی روده بزرگ یا راست روده انجام دهد. این کار از طریق لوله نازک و قابل انعطافی که از طریق مقعد وارد شده‌است، انجام می‌شود. همچنین ممکن است مقدار کمی هوا به داخل روده از طریق مقعد پمپ شود. این کار به گشاد شدن راست روده یا روده به ارائه تصویر بهتر کمک می‌کند. در هنگام درون‌بینی، ممکن است پزشک یک تکه کوچک از جدار روده را برای بررسی بیشتر آزمایشگاهی بردارد که به آن بیوپسی می‌گویند. این کار به تشخیص دقیق تر بیماری کمک می‌کند. همچنین این نمونه‌ها در ارزیابی تغییرات دستگاه گوارش و سیر بیماری و غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از بیماران مبتلا در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. غربالگری و نظارت بر بیمار، می‌تواند در اوایل بروز سرطان به تشخیص آن کمک کند و واضح است که زمان تشخیص سرطان تأثیر بسیار زیادی در پیش‌آگهی بیماری و علاج‌پذیری آن دارد.

این بیماری با استرس رابطه ای ندارد، اما در برخی افراد، استرس موجب تشدید علائم بیماری می گردد. در این بیماری التهاب در قسمت بالای پوشش روده بزرگ وجود دارد، در حالی که در بیماری کورون، التهاب در تمام دیواره سخت روده ای وجود دارد.

بیماری دیورتیکولوز

بسیاری از مردم دارای کیسه های کوچکی در روده بزرگ می باشند که به طرف بیرون برآمده هستند. هر کیسه کوچک را به نام دیورتیکولوم می خوانند و روده ای که دارای این کیسه ها باشد را دیورتیکولوز می گویند و وقتی این کیسه ها عفونی و یا ملتهب شوند، به نام دیورتیکولیت خوانده می شود.

علت ابتلا به بیماری دیورتیکولوز

در کشورهایی که رژیم غذایی آنها از لحاظ فیبر غذایی کمبود دارد، این بیماری شایع است. فیبر باعث می شود مدفوع راحت تر دفع شود و از یبوست جلوگیری می کند. هنگامی که مدفوع و یا باکتری در دیورتیکولوم گیر کند، موجب عفونت آن و بروز بیماری می گردد.

علائم بیماری دیورتیکولوز

• درد خفیف شکم
• حساسیت زیاد به لمس در قسمت چپ و پایین شکم
• نفخ
• یبوست
• تب
• تهوع
• استفراغ
• لرز

تشخیص بیماری دیورتیکولوز

معمولاً درمواقعی که دیورتیکولوز بی‌عارضه وجود دارد، تشخیص بیماری اتفاقی است و در هنگام بررسی بیماریهای دیگر اتفاق می‌افتد. ممکن است اشعه ایکس ساده شکم نشان دهد که دیواره روده کلفت شده، حرکات دودی روده مختل گشته (ایلئوس) دفع مدفوع دچار یبوست گردیده ویا در موارد سوراخ‌شدگی هوای آزاد در محوطه شکمی وجود دارد. با عکس ساده شکم نمی‌توان تشخیص قطعی برای دیورتیکولوز گذاشت و سی تی اسکن با ماده حاجب روش تشخیصی انتخابی در موارد حاد دیورتیکولیت (التهاب دیورتیکول) و موارد دیگر عارضه‌دار می‌باشد. کولونوسکوپی برای اثبات وجود دیورتیکول و رد بدخیمی‌ها لازم است. ۴ الی ۶ هفته بعد از یک حمله حاد، بایدکولونوسکوپی انجام شود. تنقیه باریم، نسبت به کولونوسکوپی دقت کمتری دارد و تنها در مواقعی انجام می‌شود که بیمار دچار چسبندگی روده یا کولون سیگموئید بصورت غیرعادی پیچ در پیچ باشد. با وجود اینکه MRI تصویر خوبی از بافت نرم می‌دهد، اما با توجه به گران بودن، از نظر هزینه- فایده، کاربرد آن توجیه‌پذیر نیست. لازم به ذکر است که هم تنقیه باریم و هم کولونوسکوپی در فاز حاد التهاب دیورتیکول (یعنی دیورتیکولیت) ممنوع هستند و استفاده از ماده حاجب باریمی ممکن است به ملتهب شدن صفاق منجر شود؛ روش تشخیص انتخابی دیورتیکولیت، CT اسکن با ماده حاجب است.
استرس با این بیماری در ارتباط است. علائم این بیماری ناگهانی و بدون علائم هشداردهنده بوجود می آیند.

بیشتر بخوانید:

فواید مصرف گرانول پلانتاژل دینه جهت سلامت روده ها

دیورتیکولی روده چیست؟

سلامت روده و دستگاه گوارش

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم