تب اسکارلت(مخملک): علائم، درمان، و عوارض

تب اسکارلت یا مخملک چیست؟

تاریخچه بیماری مخملک

در قرن 19 بیماری‌هایی نظیر: تب مخملک، سرخک، سرخجه، زرد زخم، بیماری پنجم، تب زرد و آبله مرغان در کودکان همراه با تب و ظهور جوش شایع شد. سوء تغذیه در دوران کودکی و در زمان بارداری، جزو عوامل خطر برای این بیماری بود.کاهش گونه‌های باکتری که تولید مخملک می‌کردند و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و مقاومت بیشتر مردم در برابر این باکتری، باعث شد که این بیماری کمتر شود.با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان بیماری مخملک آشنا شوید.

تب اسکارلت یا مخملک چیست؟

تب اسکارلت (مخملک) نوعی عفونت است که توسط باکتری استرپتوکوک گروه‌A ایجاد می‌شود. اگر فرزندتان به مخملک مبتلا شده، باید التهاب گلو، گلو‌درد و تب داشته باشد. مخملک یک بیماری نادر است، اما شیوع آن رو به افزایش است. در سال‌2014 بیش از 14‌هزار کودک در انگلستان به این بیماری مبتلا شدند. تعداد موارد ابتلا به این بیماری در سال‌2015 دوبرابر بیش از موارد مشابه در سال‌2014 بوده است. احتمال ابتلا به مخملک در سنین 2 تا 8سالگی بیشتر است. از آنجا که این بیماری بیشتر بر کودکان اثر می‌گذارد، آشنایی با علائم مربوطه اهمیت بیشتری یافته است.

علائم و نشانه‌های مخملک چیست؟

گلودرد، سردرد، تب، خستگی شدید، تهوع و استفراغ از‌جمله علائمی هستند که اگر در فرزندتان مشاهده کردید باید نسبت به ابتلا به مخملک هوشیار باشید. جوش‌های قرمز‌رنگ ناشی از مخملک معمولا پس از 12 تا 48ساعت پس از ابتلا به این عفونت بروز پیدا می‌کنند. جوش‌ها به‌طور معمول روی سینه و شکم ظاهر شده و به‌تدریج در سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند. بعید است که جوش‌ها روی صورت ظاهر شوند، اما ممکن است گونه‌های کودک کمی برافروخته شوند، در‌حالی که پوست اطراف دهان بی‌رنگ می‌شود.برای اطمینان از اینکه لکه‌های سرخ‌رنگ نوظهور همان جوش‌های مخملک هستند، تست لیوان را انجام دهید.

برای این کار، یک لیوان شفاف را روی پوست کودک فشار دهید. بثورات مخملک تحت‌فشار به رنگ سفید درآمده و محو می‌شوند. اگر چنین نشد، سریعا به یک متخصص مراجعه کنید؛ زیرا احتمال ابتلا به مننژیت وجود دارد. سایر علائم مخملک که ممکن است در کودکان توسعه یابد، عبارتند از: تورم غدد لنفاوی در گردن، از دست دادن اشتها، شکم‌درد، سفید شدن لایه بیرونی و پوسته‌پوسته شدن زبان که در‌نهایت باعث تورم و قرمز شدن سطح زبان می‌شوند (عارضه زبان توت‌فرنگی).

------------------------------------------------------------------------------------

علایم مخملک

معمولاً با سوزش و درد گلو، تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر شروع می‌شود.در ابتدای بیماری، روی زبان کودک بیمار پوشش سفید یا زرد کم رنگ پیدا می‌شود که مدتی بعد ممکن است به رنگ قرمز درآید. برجستگی‌ها و پرزهای زبان ممکن است بزرگتر از حالت طبیعی شوند که در این حالت زبان به شکل توت فرنگی در می‌آید و این علامت مهم در مخملک به "زبان توت فرنگی" موسوم است. لوزه‌های کودک نیز ممکن است باردار شده و قرمز و متورم به نظر برسد. صورت بیمار قرمز و برافروخته می‌شود در حالیکه اطراف دهان او بیرنگ و سفید است. سایر علائم عمومی در این بیماری لرز، درد، کاهش اشتها، متورم شدن غدد لنفاوی، بیقراری و ناخوشی، تهوع و استفراغ می‌باشد.

ضایعات پوستی معمولاً روز دوم بیماری ظاهر می‌شود و حدود ۲ تا ۵ روز طول می‌کشد تا از بین برود. بثورات به شکل لکه‌های کوچک برجسته (راش) است که از ناحیه زیر بغل، گردن، پشت گوش و سینه شروع می‌شود و سپس سر تا سر بدن را فرا می‌گیرد. معمولاً خارش دار است. گاهی این بثورات یا راش‌ها در ساعد، قسمت داخلی آرنج و کشاله ران به شکل خطوط در می‌آیند که به آن Pastia lines می‌گویند. در هفته دوم بیماری همراه با ناپدید شدن بثورات، پوست کودک بخصوص در ناحیه دست‌ها، پاها و کشاله ران شروع به پوسته ریزی می‌کند.

( مرحله پوسته ریزی)ابتلا به مخملک در کودکان شیرخوار نادر است . در صورت عدم درمان عوارض کلیوی، گوشی، چرکی و قلبی محتمل است. اشکال خفیف مخملک گاهی باعث اشتباه در تشخیص می‌شود، البته در این حالت خطر سرایت آن زیادتر است زیرا بیمار درمان نمی‌شود. بثورات پوستی مخملک به خودی خود مسری و واگیردار نیستند اما استرپتوکوک موجود در حلق می‌تواند انتشار یابد و به فرد دیگری منتقل شود.

۲۴ ساعت بعد از دریافت اولین دوزآنتی بیوتیک بیماری دیگر مسری نیست.اگر سایر اعضای خانواده دچار سوزش گلو شدند باید از نظر ابتلا به مخملک معاینه شوند حتی اگر ضایعات پوستی نداشته باشند.

آيا مخملك مسري است؟

بثورات پوستي مخملك به خودي خود مسري و واگيردار نيستند. اما استرپتوكوك موجود در حلق مي تواند انتشار يابد و به فرد ديگري منتقل شود.

چطور مي توان به کودکی که با مخملک مبتلا شده کمک کرد؟

براي از بين رفتن تب و درد گلو در كودك، مي توانيد از استامينوفن يا ايبوپروفن استفاده كنيد (هرگز از آسپيرين استفاده نكنيد زيرا سبب بروز سندرم Reye مي شود كه يك بيماري نادر اما كشنده است.)ممكن است بلع براي او دردناك باشد و در اينصورت خوردن غذاهاي نرم و رقيق مانند انواع سوپ، بستني و غذاهايي كه با شير تهيه مي شوند، براي كودك مبتلا به گلو درد راحت تر است.در صورتيكه سوزش گلو داشته باشد، به تمايل او به خوردن غذاهاي گرم يا سرد دقت كنيد؛ هر يك ممكن است براي او مناسب تر باشد.اگر چه فعاليت براي او خطرناك نيست و استراحت در بستر معمولا ضرورت ندارد، اما كودك بيمار شما بايد به اندازه كافي استراحت كند. بعلاوه بايد مطمئن شويد كه مايعات به مقدار لازم به بدن او مي رسد.مي توانيد از يك دستگاه بخور در اتاق وي يا در كل خانه استفاده كنيد تا با مرطوب كردن هوا، از خشك شدن گلوي كودك بكاهد.

------------------------------------------------------------------------------------

جلوگیری از مخملک

• باکتری در اثر تماس و ترشحات فرد بیمار به افراد سالم منتقل می‌شود. این بیماران باید:
• وقتی سرفه می‌کنند، جلوی دهانشان را بگیرند.
• دستان خود را مرتب شستشو دهند.
• بشقاب، قاشق، چنگال و لیوان مخصوص به خود را داشته باشند.
• زخم‌ها را تمیز و خشک کنند، تا ابتلای به عفونت را کم کنند.
• به طور کلی، 24 ساعت بعد از اتمام درمان آنتی بیوتیک، دیگر این بیماری مسری نیست. پس تا قبل از این زمان، باید از سر کار رفتن و مدرسه رفتن خودداری کنند.

------------------------------------------------------------------------------------

آیا مخملک عوارض دارد؟

در‌صورتی که علائم بیماری پس از گذشت 24 ساعت از شروع درمان با آنتی‌بیوتیک بهبود نیابند یا علائم جدیدی پیدا شوند، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. این امکان وجود دارد که فرزندتان دچار عوارض جانبی مخملک شده باشد. مخملک در اغلب موارد یک بیماری خفیف است و عوارضی ندارد. به‌علاوه باید بدانید وقتی کودک یک بار به مخملک مبتلا می‌شود، بعید است دوباره مخملک بگیرد.

با این حال، این خطر وجود دارد که مخملک به عفونت‌های دیگری مثل آبسه گلو، عفونت گوش، سینوزیت، پنومونی یا سینه پهلو، التهاب کلیه و تب روماتیسمی منجر شود. مخملک در موارد نادر ممکن است به عفونت‌های جدی‌تری مثل عفونت‌های مننژیت، اختلال کلیوی، سپتی سمی (عفونت خون) یا مشکلات استخوان و مفصل نیز منجر شود.

------------------------------------------------------------------------------------

مخملک چطور گسترش می‌یابد؟

مخملک یک بیماری شدیدا مسری است و توسط باکتری از فرد آلوده به دیگران منتقل می‌شود. این باکتری‌ها از طرق زیر به کودکان منتقل می‌شوند:

• قطرات معلق در هوا به‌دنبال عطسه، سرفه یا تنفس
• غذای آلوده
• تماس با پوست آلوده یا بزاق فرد مبتلا به مخملک
• استفاده از لیوان آب، بشقاب، ظروف و سایر لوازم فرد آلوده به بیماری و به‌دنبال آن، دست زدن به دهان، بینی و چشم خود

چطور می‌توان از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری کرد؟

فرزندتان را تا زمان بهبودی کامل به مهد یا کودکستان نفرستید. تا زمانی که کودک آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند، بهتر است از سایر کودکان دور باشد. ظروف مورد استفاده کودک و لباس‌های او را به‌طور منظم بشویید و دستمال‌های مصرفی او را دور بیندازید. سعی کنید پس از دست زدن به لوازم کودک، هر بار دست‌های خود را بشویید.

درمان مخملک چگونه است؟

در صورت شك به مخملك يا هر نوع عفونت استرپتوكوكي ديگر، بهتر است براي قطعي شدن تشخيص از حلق بيمار نمونه گيري شده و براي كشت فرستاده شود. براي نمونه گيري از يك چوب مخصوص و نازك كه سر آن مقداري پنبه قرار داده شده به نام سواپ استفاده مي شود. بوسيله سواپ مقداري از ترشحات حلق كودك برداشته مي شود و در محل خاصي كشت داده مي شود. براي راحت بودن كودك بهتر است از انواع سواپ هاي بي درد استفاده شود.در صورت درمان، بهبودي سريع خواهد بود، اگر چه راش ها ممكن است براي چندين روز باقي بماند.

از طرفي چندين هفته نيز ممكن است طول بكشد تا تورم لوزه ها و غدد لنفاوي به شكل عادي برگردد.اگر هر نوع عفونت استرپتوككي بدون درمان بماند، ممكن است عوارض جدي مانند آبسه لوزه ها را در پي داشته باشد.همچنين ممكن است منجر به بروز تب روماتيسمي و عوارض متعاقب آن، مانند برخي مشكلات قلبي شود كه از عوارض ديررس مخملك بدون درمان است.بنابراين اگر كودك شما به مخملك مبتلا شده است، بايد مطمئن شويد كه او آنتي بيوتيك مناسب را به مقدار كافي و تا زماني كه پزشك تجويز كرده است دريافت مي كند، تنها در اين صورت است كه مي توانيد مطمئن شويد كه بيماري عود نمي كند.ممكن است فردي چندين بار به انوع عفونت با استرپتوكوك دچار شود، اما ابتلا به مخملك بيشتر از يكبار غير معمول است.

------------------------------------------------------------------------------------

عوارض مخملک

1. عوارض بیماری مخملک می‌تواند شامل: عفونت، تب روماتیسمی، مشکلات استخوانی یا مفصلی مثل آرتریت و استئومیلیت، آبسه، ورم غدد، اختلال در کار کلیه، هپاتیت، پنومونی و یا گسترش عفونت به مناطق دیگر باشد.
2. عفونت(sepsis) وقتی رخ می‌دهد که باکتری وارد خون شود که یک بیماری جدی است و می‌تواند بیمار را به شوک وارد کند.
3. اگر باکتری به بافت حمله کند، آبسه و یا چرک در پشت گلو یا اطراف لوزه‌ها یافت می‌شود. همچنین ممکن است منجر به سینوسی شدن و عفونی شدن گوش (اوتیت مدیا) شود.
4. خیلی کم ممکن است باکتری بر سیستم عصبی مرکزی اثر بگذارد و منجر به بیماری مننژیت شود.

خواهشمنديم اگر سوال يا نکته‌اي براي مطلب تب اسکارلت یا مخملک چیست؟

در ذهن شما باقي مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.

------------------------------------------------------------------------------------

مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی