علت بوی بد دهان چیست؟راه های پیشگیری از بوی بد دهان کدام است؟چگونه دهانی خوش بو داشته باشم؟

با بوی بد دهان چه کار کنیم؟

هیچ چیز آزاردهنده‌تر از این نیست كه شما فرزند، نوه، خویشاوند و یا همكاری داشته باشید كه وقتی می‌خواهید به او سلام كنید، بینی خود را بگیرد یا وقتی می‌خواهید او را ببوسید یا بغل كنید، از شما رو برگرداند. قبل از اینكه بخواهید از بوی بد دهانتان خلا‌ص شوید، باید مطمئن شوید كه دهانتان بوی بد می‌دهد.

اگر نگران این مورد هستید، سعی كنید از شخص قابل اعتمادی مانند یك دوست نزدیك یا یكی از والدینتان بپرسید و یا مچ خود را بلیسید و صبر كنید تا خشك شود. آن‌گاه آن‌را بو كنید. به زودی خواهید فهمید كه دهانتان بوی بد می‌دهد یا نه.
كسانی كه از بوی بد دهان رنج می‌برند با درمان نكردن آن دچار یك معضل اجتماعی می‌شوند كه سبب می‌شود از برقراری ارتباط نزدیك با دیگران خجالت بكشند .

● چرا و به چه علت؟

آنچه می‌خورید هوای بازدمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مواد غذایی ویژه‌ای، مانند سیر و پیاز باعث بوی تنفسی مشخصی می‌شوند. زمانی‌كه ماده غذایی جذب و وارد جریان خون می‌شود، به ریه‌ها نیز منتقل می‌شود. بنابراین مسواك زدن و شستشوی دهان موقتا آن بو را می‌پوشانند. افرادی كه رژیم غذایی دارند، ممكن است به‌دلیل كم غذا خوردن، دچار بوی ناخوشایند دهان شوند.

اگر شما هر روز مسواك نزنید و نخ دندان نكشید، ذرات كوچك غذا در دهان شما می‌مانند و باكتری‌هایی را جمع‌‌آوری می‌كنند كه می‌توانند سبب بوی بد دهان باشند. غذایی كه لابه‌لای دندان‌ها، روی پرزهای زبان و اطراف لثه‌ها می‌ماند، پوسیده می‌شود و بوی ناخوشایندی از خود به‌جای می‌گذارد. دندان مصنوعی كه خوب تمیز نشود نیز می‌تواند جایگاهی برای بوی بد باشد. یكی از علائم هشداردهنده بیماری لثه‌ها و دندان‌ها نیز بوی بد دائم و یا وجود طعم بد در دهان است. بیماری دندان‌ها با تجمع پلاك‌های چسبنده و بی‌رنگ از باكتری‌ها كه روی دندان‌ها ثابت می‌شوند، به‌وجود می‌آید.

باكتری‌ها سمومی به‌وجود می‌آورند كه لثه‌ها را تحریك می‌كند و در مراحل پیشرفته بیماری، لثه‌ها، استخوان و دیگر ساختمان‌های محافظ دندان آسیب می‌بینند و بوی بد دهان شدت می‌یابد. بوی بد دهان همچنین به‌دلیل خشك بودن دهان به‌وجود می‌آید و هنگامی اتفاق می‌افتد كه جریان بزاق در دهان كاهش یابد. بزاق برای پاكسازی دهان و از بین بردن ذراتی كه باعث بوی بد می‌شوند، ضروری است.
دهان خشك می‌تواند به‌وسیله تعدادی از داروها، مشكلات غدد بزاقی و یا تنفس دائمی از راه دهان به‌وجود آید. در كودكان بوی دهان كه در طول روز باقی می‌ماند معمولا به‌دلیل تنفس دهانی است كه دهان را خشك می‌كند و به باكتری‌ها اجازه رشد می‌دهند. افراد زیادی هستند كه هنگام خواب نیز با دهان باز می‌خوابند كه هنگام بیدار شدن، خود متوجه بوی دهانشان می‌شوند. الكل نیز یك اثر خشك‌كننده‌ روی دهان دارد.

محصولات تنباكو نیز باعث بوی بد دهان، رنگ گرفتن دندان‌ها و كاهش توانایی فرد برای احساس طعم و مزه غذاها و آسیب به بافت لثه‌ها می‌شوند. سیگاری‌ها با احتمال بیشتری مبتلا به بیماری‌های دندانی می‌شوند و ریسك بیشتری برای ابتلا به سرطان‌های دهانی دارند. بوی بد دهان می‌تواند نشانه‌ای از اختلال سلامتی، مانند یك عفونت موضعی در راه‌های هوایی (بینی، گلو، حلق و ریه‌ها)، سینوزیت مزمن، برونشیت مزمن، دیابت، مشكلات كلیوی یا كبدی باشد. اگر دندانپزشك شما تشخیص داد كه دهان شما سالم است، می‌توانید به پزشك عمومی و یا یك پزشك متخصص مراجعه كنید.

● آدامس‌های نعنایی و محلول‌های شستشوی دهان

استفاده از این مواد تنها به صورت موقت بوی بد دهان را از بین می‌برند و مانند پوشاندن صورت مسئله هستند و دلیل زمینه‌ای را از بین نمی‌برند. در واقع حتی از شستشوی ساده دهان با آب بعد از مسواك زدن و نخ دندان كشیدن اثر كمتری دارند.

چگونه دهان خوشبویی داشته باشیم؟

▪ دندان‌های خود را حداقل ۲ بار در روز با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید، مسواك بزنید علاوه بر سطوح دندان‌ها، امتداد خطوط لثه‌ها را نیز مسواك بزنید. هر بار كه دندانتان را مسواك می‌زنید، با استفاده از مسواكتان سطح زبانتان را نیز تمیز كنید.

▪ حداقل یك بار در روز نخ دندان بكشید تا ذرات غذا را از لابه‌لای دندان‌هایتان پاك كنید.

▪ هر روز میوه و سبزیجات بیشتری بخورید ولی از خوردن گوشت زیادی اجتناب كنید. جعفری یكی از سبزیجات خوشبوكننده است.

▪ مقدار زیادی آب بنوشید تا به بدنتان در رهایی از موادغذایی بودار كمك كنید. همچنین نوشیدن آب از خشك شدن دهانتان جلوگیری می‌كند.

▪ از خوردن بعضی مواد غذایی كه مسبب بوی بد دهان هستند، جلوگیری كنید. این مواد غذایی شامل سیر، پیاز و بعضی انواع پنیر می‌شوند. نوشیدنی‌های الكلی و سودا نیز باعث بوی بد دهان می‌شوند.

▪ از كشیدن سیگار، قلیان و دیگر محصولات تنباكو، خودداری كنید.

▪ برای جلوگیری از خشكی دهانتان، علاوه بر مصرف آب فراوان، می‌توانید قرص‌های نعنایی بدون شكر بمكید و یا آدامس‌های بدون شكر بجوید.

▪ اگر دندان مصنوعی دارید، شب‌ها آن‌را بردارید، مسواك بزنید و در یك محلول عفونت‌زدا در طول شب خیس بدهید.

▪ به دندانپزشكتان، ۲ بار در سال مراجعه كنید تا دندان‌هایتان تمیز باشند.

▪ ‌اگر هنوز مشكل دارید به پزشك خانوادگیتان مراجعه كنید تا دلیل بوی بد دهانتان را پیدا كنید.

طبق آخرین یافته پژوهشگران، افرادی كه روزانه از ماست استفاده می‌كنند، كمتر به بوی بد دهان مبتلا می‌شوند، زیرا ماست باعث توقف رشد باكتری‌هایی می‌شود كه سبب بوی بد دهان می‌شوند و از ثابت شدن پلاك‌های دندانی نیز جلوگیری می‌كند.

شاید نگاهی به آمار آدامس، نعنا وانواع بوبرهای دهان نشان ‌دهد كه چه میزان ازمردم به دنبال تنفس سالم وباطراوت هستند. تنها درآمریكا سالانه ۳میلیارد دلار برای خرید انواع آدامسها و بوبرهای دهان هزینه می‌شود.

halitosis كه نوع مزمن این عارضه است اغلب ازعدم رعایت بهداشت دهان، خشكی دهان ورژیمهای غذایی ناشی می‌شود. دكترریچارد پرایس مشاور انجمن دندانپزشكان آمریكا درباره راههای مبارزه با این عارضه توضیحاتی ارائه داده است كه درادامه می‌خوانید:

علت بوی بددهان چیست؟

۹۰درصد علت بروز این عارضه به باكتری موسوم به anaerobic كه تركیبات فرار سولفور شامل سولفیدهیدروژن و mercaptans را تولید می‌كند مربوط می‌شود، این تركیبات علت اصلی بوی بددهان است.

چگونه چیزی كه می‌خوریم تنفس ما راتحت‌تاثیر قرار می‌دهد؟

غذا ورژیم غذایی كه داریم هریك به نوعی تنفس ما راتحت‌تاثیر قرار می‌دهند مثلا بوی پیاز، سیر وتنباكو درتنفس ما پس ازمصرف این محصولات كاملا آشكاراست. تركیبات شیمیایی موجود در پیاز كه بوی خاص خود را دارد دربدن هضم می‌شود واین مواد هضم شده وارد جریان خون می‌شود. خون برای كسب اكسیژن تازه به شش‌ها می‌رود وبا اكسیژن تازه بازمی‌گردد.

بنابراین نفس شما بوی پیاز، سیر ویا تنباكو را با خود خواهد داشت. بعضی رژیم‌های غذایی نیز باعث تنفس بوی بد درفرد می‌شود. مانند رژیم اتكینزدراین رژیم برای سوزاندن هرچه بیشتر چربیها شما به مقداری كربوهیدرات نیازدارید، درحالیكه رژیم اتكینز فاقد كربوهیدرات لازم است اگربدن شما كربوهیدرات كافی دراختیار نداشته باشد شروع به تولید ماده‌ای شیمیایی به نام ketones می‌كند. این ماده بوی متفاوتی به تنفس فرد می‌دهد.

عدم رعایت بهداشت دهان چگونه با بوی بددهان درارتباط است؟

حتی كسانی كه با دقت و وسواس تمام دهان خود را می‌شویند ومسواك می‌زنند بااین مشكل روبرو می‌شوند اما كسانی‌كه بهداشت دهان را رعایت نكنند بیشتر باید منتظر این عارضه باشند. این افراد جرم دندان بیشتری دارند جرم دندان محل جمع‌شدن باكتریها وسلولهایی است كه ازگونه جدا می‌شود ویا از بازمانده‌های غذا است.
این موادجمع‌شده دردهان بوی خاص خود را دارند، بنابراین موادغذایی جمع‌شده دردهان كه توسط نخ دندان، مسواك ودهان‌شویه از دهان خارج نشوند، تولید بوی بد می‌كنند، بعلاوره اصطلاحا كرم‌خوردگی دندانها ویا بیماریهای لثه كه طی آن بین دندان ولثه فاصله بیفتد باعث می‌شود باكتریها جایی برای مخفی‌شدن وتجمع پیدا كنند وجمع شوند.

خشكی دهان چگونه منجربه تنفس بدبو می‌شود؟

اگرحجم باكتریها تحت كنترل قراربگیرد، تركیبات سولفور موجود دردهان، دربزاق دهان حل می‌شود وبه تولید بوی بد منجرنمی‌شود، اما اگر بزاق دهان اشباع شده باشد دیگر تنفس بدبو غیرقابل اجتناب خواهد بود. وقتی تندتند تنفس می‌كنید نفس شما تمیزتر اززمانی است كه به كندی نفس می‌كشید، جریان داشتن بزاق دردهان تنفس شما را تازه می‌كند درحالی‌كه زمانیكه دهان خشك است تنفس هم طراوت خود را ازدست می‌دهد، ازدلایل خشكی دهان می‌توان به عفونتهای ریوی ویا آلرژیها اشاره كرد.

افرادی كه دچارسرماخوردگی ویا آلرژی هستند بیشتر ازطریق دهان تنفس می‌كنند كه این كار به خشكی دهان آنها می‌انجامد.آبریزش بینی دراین افراد پشت زبان را جائیكه باكتری anaerobic قراردارد، خیس می‌كند و به این ترتیب باكتری محیط خوبی برای رشد پیدا می‌كند.

آیا مشكلات جسمی دیگر نیز می‌تواند به بوی بد دهان منجر شود؟

به عقیده من ۹۰درصد عوامل این عارضه دردهان قراردارد و ۱۰درصد بقیه به عوامل دیگر بر می‌گردد. سینوس عفونی،دیابت به علت تولید ketone مشكلات معده وریه ازدیگر علل بوی بددهان قلمداد می‌شود، دندانپزشكان باید علل این عارضه را كه ناشی از دهان است شناسایی و معالجه كنند وسایرعلل را به دیگر متخصصان واگذار كنند.

چگونه می‌توان این عارضه را درمان كرد؟

راههایی برای معالجه عارضه وكنترل باكتری تولیدكننده بوی بددهان وجود دارد. برای رفع بوی بددهان اولین توصیه ما مسواك منظم، استفاده ازنخ دندان ورعایت بهداشت دهان تا حدامكان است. اما حتی درتمیزترین دهانها نیزمشكل بوی بد وجود دارد چون باكتریها تمایل دارند پشت‌زبان جمع شوند.

اگرشما زبان خود را یك بار صبح ویكبارشب تمیز كنید به میزان بسیارزیادی ازبروزاین عارضه جلوگیری كرده‌ایده استفاده اززبان‌شویه را توصیه می‌كنیم هرچند با مسواك هم می‌توان زبان را تمیز كرد. اما مشكل اینجاست كه بعضی مسواكها آنقدربلند نیستند تا تمام زبان را تمیز كنند. دهان راهمواره باید مرطوب نگهداشت. استفاده ازنوعی اسپری به نام salineنیزكارساز است. آب به اندازه كافی بنوشید وازخوردن میوه غفلت نكنید چون خوردن میوه به افزایش بزاق دهان ومرطوب نگهداشتن آن كمك می‌كند.

آیا آدامس یا شكلات به مبتلایان كمك می‌كند؟

جواب هم منفی وهم مثبت است. شما می‌توانید با خوردن آدامس بزاقتان را برای فعال‌شدن تحریك كنید. اگربه مقدار زیاد ازاین محصولات استفاده كنید بوی بد دهان خود را با بوی آدامس وشكلات عوض كرده‌اید
ضمن اینكه ممكن است به كرم‌خوردگی دندان وفاصله‌گرفتن لثه دندانها ازیكدیگر نیزمبتلا شوید.

استفاده ازدهان‌شویه‌ها چطوراست؟

دهان‌شویه‌ها جای یك بو را با بوی دیگری عوض می‌كنند، شما باید به فكرمعالجه عارضه باشید نه درمان موقت آن، لذا درمواقع ضروری استفاده ازآنها توصیه می‌شود اما نه برای همیشه.

اشتباهات اغلب مردم درزمان مسواك‌زدن ویا استفاده ازنخ دندان چیست؟

یكی ازآنها این است كه حداقل باید سه دقیقه مسواك بزنید نه كمتر ونه بیشتر.
بعضی فكرمی‌كنند تنها با چند دقیقه مسواك‌زدن بهداشت دهان را رعایت كرده‌اند درحالی‌كه اینطورنیست استفاده ازنخ دندان ودیگر راههای بهداشتی شما را مطمئن می‌ كند كه دهان پاكیزه‌ای دارید، خطای عمده دیگر اغلب افراد این است كه فكر می‌كنند همه مسواكها شبیه یكدیگر هستند درحالی‌كه شما باید مسواكی تهیه كنید كه مناسب دست ودهان شما باشد حتی اگربه آن مسواك كودك بگویند.