فواید مس برای بدن و ضرورت مصرف
مکمل مس
مکمل مس حاوی عنصر مس ( Cu) یکی از مینرالهای موردنیاز بدن است که نقش حیاتی در سلامت دارد. مس برای حفظ عملکرد سیستم عصبی، رشد استخوان و عضلات و ترشح هورمون‌ها ضروری است. مس در همه سلول‌های بدن انسان یافت می‌شود. این ریزمغذی یک عنصر ضروری برای تولید ملانین در پوست انسان می‌باشد . ملانین مسئول ایجاد رنگ در چشم، مو و پوست است .مس یک آنتی‌اکسیدان قوی است؛ به این ترتیب که رادیکال‌های آزاد را از بین می‌برد و از آسیب‌های سلولی جلوگیری می کند. به نظر می رسد که مس اثرات ضد سرطانی نیز داشته باشد. با این مقاله از مجله دلگرم با ما همراه باشید تا به فواید مصرف مکمل مس بپردازیم.
موارد استفاده از مکمل مس
در موارد مصرف مس باید با پزشك معالج خود صحبت كنید. مس ممكن است در موارد زیر مفید باشد :
- تورم مفصل
- كم خونی
- افزایش حساسیت به مواد شیمیایی
- كلسترول بالا
- آنوریسم (بیرون زدگی موضعی شریانی)
- خستگی
- آلرژی
- زخم معده
مزایای مصرف مکمل مس
- مس به اکسیده شدن گلوکز و در نتیجه آزاد شدن انرژی در بدن کمک می کند.
- به جذب آهن توسط بدن کمک می کند.
- به تامین اکسیژن لازم برای بافت های بدن(به منظور افزایش سطح انرژی بدن) از جمله مغز کمک می کند.
- به غده تیروئید برای تعادل در ترشح هورمون ها یاری می رساند.
- به عنوان حمل کننده اکسیژن در خون عمل می کند.
- به عملکرد مغز و اعصاب کمک می کند.
- برای عملکرد اسیدآمینه تیروزین(به منظور عامل رنگ) لازم می باشد.
- برای ساخت سلول های قرمز خون ضروری است.
- جزئی از آنزیم ضروری برای سنتز هورمون آدرنالین می باشد.
- با فعالیت آنزیم های روده ای در ارتباط نزدیک می باشد.
- سطح مس در بدن با سطح استروژن در ارتباط است.
- مس میزان آدرنالین، نوراپی نفرین و دوپامین را افزایش می دهد.
- سطوح پایین مس موجب خفگی سلول ها و فقدان اکسیژن در آن ها می شود
متابولیسم مس
جذب مس در روده باریک انجام می شود . جذب خالص مس از 60 ـ 25 درصد متغیر است و با افزایش دریافت ، جذب آن کاهش می یابد .
مس به سرعت از معده و قسمت بالای روده که محتویاتش هنوز حالت اسیدی دارد ، جذب می شود . جذب مس از روده به ترکیب مس ـ متالوتیونین وابسته است . این ترکیب باافزایش مصرف اسید اسکوربیک کم می شود و نشان می دهد که به علت افزایش مصرف ویتامین C کمبود مس ایجاد شده است .
مس در کبد به متالوتیونین متصل شده و به شکل ذخیره نگهداری می شود و با سرولوپلاسمین از کبد به پلاسما وارد می گردد . مس به مقدار کم از طریق صفرا از کبد خارج می شود . این عمده ترین مسیر دفع مس می باشد . مقادیر کمی مس نیز از طریق عرق ، ادرار و خون سیکل ماهیانه دفع می شود .
عملکرد مس در بدن
مس برای جذب و استفاده آهن در بدن مورد نیاز است . این ماده به عنوان بخشی از آنزیم سوپراکسید دیسموتاز بدن را در مقابل رادیکال های آزاد حفظ می کند و در تولید انرژی در میتوکندری و در سنتز ملانین ، کاتکولامین ها و کلاژن نیز نقش دارد .دریافت مقدار کافی مس در رژیم غذایی زن باردار عاملی مؤثر در میزان رشد جنین و رشد نوازد پس از تولد می باشد .
مس در متابولیسم لیپیدها موثر است . با آزمایشی که روی موش ها انجام گرفت ، مشخص شد کمبود مس به طور قابل توجهی کلسترول پلاسما را افزایش می دهد و علاوه بر آن موجب تغییراتی در باند شدن کلسترول به انواع مختلف لیپوپروتئین ها می شود که با افزایش ریسک آترواسکلروز همراه است .
منابع غذایی حاوی مس
مس در انواع منابع غذایی وجود دارد. بهترین منابع از این قرار است:
- غذاهای دریایی (به‌خصوص انواع میگو و صدف ماهی‌ها)
- گوشت احشا (نظیر جگر، قلوه و دل)
- آجیل (نظیر ، فندق، مخلوط، گردو، بادام، پسته)
- حبوبات (به خصوص عدس. لوبیا و بادام زمینی)
- شكلات (شكلات بو داده، شیرین نشده یا نیمه شیرین، كاكائو)
- غلات (نظیر پوسته سبوس، گندم خرد شده، سبوس كشمش)
- میوه و سبزی (نظیر میوه های خشك , قارچ , گوجه فرنگی، سیب زمینی، موز، انواع گریپ و آووكادو)
- ملاس
- فلفل سیاه
- یك منبع اضافی، آبی است كه در لوله های مسی جریان دارد.
نحو ه مصرف مکمل مس
میزان مصرف روزانه توصیه شده از سوی انجمن تحقیقات ملی آمریكا ۳-۱/۵ میلی گرم در روز جهت بزرگسالان است. در اطفال ۱۱-۲ سال ۲/۵-۱/۵ میلی گرم توصیه می شود.در اطفال زیر ۲ سال توصیه نمی شود.
بهترین شیوه مصرف، مصرف كافی غذاهای حاوی مس است.
در صورت مصرف مكمل مس باید روی هم مصرف كنید. باید ۱۵-۸ میلی گرم روی به ازای هر ۱ میلی گرم مس مصرف كنید.
چگونه غذاها را تهیه کنیم که مس هدر نرود؟
مس در طبخ برخی غذاها، حتی تحت بهترین شرایط نیز هدر خواهد رفت. برای حفظ آن بایستی غذاها را در حداقل مقدار آب پختو تا جایی که ممکن است زمان طبخ بایستی کوتاه گردد.
عوارض کمبود مس
کمتر از 20 درصد افراد از کمبود مس رنج می برند . شاخص های حساس برای وضعیت مس آنزیم های حاوی مس در سلول های خونی است .
کمبود مس با کم خونی ، نانوتروپنی و اختلالات اسکلتی ، به خصوص غیر معدنی شدن مشخص می گردد و در کودکان نوتروپنی و لوکوپنی از نشانه های اولیه کمبود مس است .
بیماری های ناشی از کمبود مس
- استئوپروز
- استئوآرتریت
- روماتوئید
- بیماری قلبی ـ عروقی
- ایجاد وضعیت های مزمن در استخوان ، بافت پیوندی قلب و رگ های خونی
- سرطان کولون
کمبود مس در کودکان موجب کم خونی ، شکل غیر عادی در استخوان ، اختلال در رشد ، اضافه وزن ، کثرت عفونت ها و کمبود انرژی می شود .
کمبود خفیف مس نیز موجب کاهش تحمل در مقابل عفونت ، مشکلات جنسی ، خستگی و اختلال در عملکرد مغز می گردد .
علائم کلی کمبود مس
کمبود مس منجر به بروز موارد زیر می شود:
- تهی سازی و تخلیه اکسیژن در سلول ها
- کاهش HDL کلسترول(کلسترول خوب)
- مشکلات پوستی
- التهاب قوزک پا
- کم خونی
- کم شدن آنسفالین های مغزی
- توهم های شنوایی
- افسردگی
علل کمبود مس
مصرف غذاهایی که از نظر مس فقیر هستند ، یکی از علل کمبود مس می باشد .همچنین ، اختلال در هضم ، اسهال یا مشکلات کبدی و نیز دریافت مکمل هایی که در جذب مس تداخل ایجاد می کنند (مانند آهن و روی ) ، موجب کمبود این ماده در بدن می شوند .
چه افرادی در معرض کمبود قرار دارند ؟
افراد مسن ، ورزشکاران و افرادی که کارهای فیزیکی سخت انجام می دهند ، گیاهخواران ، به ویژه آنهایی که لبنیات هم مصرف نمی کنند ، زنان باردار و جنین آنها ، نوزادان نارس ، به ویژه نوزادان بسیار کم وزن ، نوزادانی که از فرمولهایی که با مس غنی نشده اند و یا از شیر گاو استفاده می کنند ، بیشتر در معرض کمبود مس قرار می گیرند .
علائم مسمومیت با مس (دریافت بیش از حد)
مسمومیت با مس از طریق مصرف غذا بسیار نادر است ؛ اما مصرف زیاد مکمل یا نمک های مس مورد مصرف در کشاورزی سبب مسمومیت می شوند . دریافت مقادیر سمی منجر به اختلال در تشکیل گلبول های قرمز ، سیروزکبدی ، کما و کاهش ترشح ادرار می گردد .
- هر بیماری کبدی که موجب اختلال در دفع صفرا شود ، موجب نگهداری مس می شود .
- دریافت بالای مس منجر به سردرد، کاهش قند خون ، افزایش ضربان قلب و تهوع می شود.
- مس اضافی در مغز و کبد رسوب کرده و به کلیه ها آسیب می رساند و مانع تولید ادرار می شود.
- مسمومیت با مس باعث کم خونی و ریزش مو در خانم ها می شود.
- مقدار بالای مس با عنصر روی که برای ساخت آنزیم های گوارشی لازم است تداخل می کند.
دیده شده خیلی از افراد دارای مس بالا از پروتئین بدشان می آید و بیشتر به سمت رژیم های با کربوهیدرات بالا کشیده می شوند، زیرا این افراد به سختی می توانند پروتئین غذایشان را هضم کنند.
مسمومیت با مس در کودکان با بیش فعالی ، اختلالات یادگیری مانند اختلال خواندن و نوشتن، اختلال نقص توجه و عفونت گوش در ارتباط است.
از دیگر علائم مسمومیت مس که با روانشناسی در ارتباط است می توان به علائم اوتیسم(مثل افسردگی، توهم، بی خوابی ، پارانوئید، تغییرات شخصیت، جنون) و علائم اسکیزوفرنی (مانند تحریک پذیری زیاد، عدم آگاهی و درک نسبت به حواس پنجگانه و زمان) اشاره کرد.
بیماریهای مربوط به اختلالات مس
سندرم منکز (Menkes)
یک اختلال ارثی ایجاد شده در اثر کمبود مس می باشد که علائم آن عبارتند از : موی فرفری و وز، عقب ماندگی ذهنی، سطح پایین مس در خون و ناتوانی در تولید آنزیم هایی که به مس نیاز دارند.
بیماری ویلسون (Wilson)
بیماری است که موجب تجمع مس در بافت ها می شود و به دنبال آن آسیب های زیادی در بافت ها ایجاد می گردد.
از هر 30000 نفر، یک نفر به این بیماری مبتلاست. در این بیماری کبد مس را به خون یا صفرا ترشح نمی کند. علائم اولیه این بیماری شامل: آسیب مغزی، رعشه، سردردهای شدید، ناتوانی در صحبت کردن، عدم هماهنگی و جنون می باشد. سطوح پایین مس در خون، سطوح بالای مس در مغز، چشم ها و کبد موجب سیروز کبدی می شود.
تداخل مس با مواد مغذی
- تعادل مس ممكن است با مصرف الكل، تخم مرغ، فروكتوز بهم بخورد.
- مصرف همزمان میزان زیاد كلسیم، آهن، منگنز، قلع، ویتامین B6، ویتامین ث یا ضد اسیدها جذب كروم را مختل می كند.
- رژیم غذایی حاوی مقادیر بالای روی ، وضعیت مس در انسان ها و حیوانات دچار اختلال می شود .
- مکمل های اسیداسکوربیک باعث کمبود مس در حیوانات می گردد .
- مصرف مقدار بالای مولیبدن در رژیم غذایی انسان ها دفع ادراری مس را افزایش می دهد .
- کربوهیدرات ها : هنوز مدارک مستدلی برای تداخل کربوهیدرات و مس در انسان به دست نیامده است . فیبر و فیتات اثر مهاری ضعیفی بر جذب مس دارد .
تداخل مس با داروها
پنی سیلین که برای درمان بیماری ویلسون به کار می رود ، باعث دفع ادراری مس می شود . استفاده از آنتی اسیدها در مقادیر بالا نیز در جذب مس اختلال ایجاد می کند .
ترجمه و گردآوری بخش سلامت
مجله دلگرم
