نماز یومیه (پنج گانه) چند رکعت است ؟

نماز پنج گانه

نمازهای یومیه یا نمازهای روزانه به نمازهای پنج‌گانه صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء گفته می‌شود که مُکَلّف باید هر روز آنها را به‌جا آورد. نمازهای یومیه از مهم‌ترین اعمال عبادی مسلمانان هستند که هر روز در ۵ وقت، با احکام و شرایط خاصی به‌جا آورده می‌شود.

تعداد و زمان نمازهای یومیه (پنج گانه)

1. نماز صبح: دو رکعت است که از طلوع فجر تا طلوع آفتاب خوانده می‌شود.
2. نماز ظهر: چهار رکعت است که از اول وقت نماز ظهر تا زمانی که به اندازه‌‌ٔ خواندنِ نماز چهار رکعتی عصر تا غروب آفتاب باقی باشد، خوانده می‌شود. در روز جمعه، نماز جمعه به جای نماز ظهر اقامه می‌شود.
3. نماز عصر: نماز چهار رکعتی است که از زمانی که به اندازهٔ خواندنِ نماز ظهر از وقت نماز ظهر گذشته باشد، تا غروب آفتاب خوانده می‌شود.
4. نماز مغرب: نماز سه رکعتی است که از اول وقت نماز مغرب تا زمانی که به اندازه‌‌ٔ خواندنِ نماز چهار رکعتی عشا تا نیمه‌شب شرعی باقی باشد، به‌جا آورده می‌شود.
5. نماز عشاء: نماز چهار رکعتی است که از زمانی که به اندازهٔ خواندنِ نماز مغرب از وقت نماز مغرب گذشته باشد، تا نیمه‌شب شرعی خوانده می‌شود.

اهمیت نمازهای یومیه

نمازهای یومیه از مهم‌ترین اعمال عبادی هستند که در روایات از آن به «اصل اسلام»، «معراج مؤمن»،‌ «پاک‌کننده گناهان روزانه»،‌ «برترین عمل» و... یاد شده است.

اوقات پنج گانه نماز در قران

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، فلسفه اوقات نمازهای پنج گانه را چنین بیان نموده اند:

• نماز صبح؛ «پروردگارم مرا امر نموده که قبل از طلوع خورشید و قبل از آن که کافر برای آفتاب سجده کند، نماز صبح بخوانم؛ تا آن که امتم برای خداوند سجده نمایند، و زود بجای آوردن آن در پیشگاه خداوند محبوب تر است. این نمازی است که ملائکه شب و روز شاهد آن می باشند».
• نماز ظهر؛ «در این ساعت خداوند نماز را بر من و امتم واجب ساخت و این ساعتی است که جهنمیان را در قیامت به جهنم وارد می کنند، پس در این ساعت هر مؤمنی در حال رکوع یا سجود یا قیام مشغول باشد خداوند سبحان جسدش را بر آتش جهنم حرام می گرداند».
• نماز عصر؛ «و آن در ساعتی است که حضرت آدم از آن میوه که از خوردن آن نهی شده بود، خورد و خداوند او را از بهشت خارج کرد. پس خداوند ذرّیه حضرت آدم را امر به نماز عصر نمود، و خداوند سبحان این نماز عصر را برای امّت من نیز اختیار نمود و این نماز از محبوب ترین نمازها در نزد خداوند است و مرا سفارش نمود به حفظ بیشتر این نماز در بین نمازهای یومیه».
• نماز مغرب؛ «و آن در ساعتی است که خداوند سبحان توبه حضرت آدم را در آن ساعت قبول نمود، در هنگام مغرب دعا مستجاب می شود، پروردگارم به من وعده داده که دعای مؤمنین را در این وقت مستجاب نماید و این همان نمازی است که خداوند در قرآن مرا به آن امر نموده و فرمود خدا را هنگام شام و صبحگاه در نماز مغرب و صبح تسبیح و ستایش گویید».
• نماز عشاء؛ «پروردگارم به من و امتم به نماز عشاء امر فرمود، برای نورانیت قبر و روشن ساختن آن، و این که به من و به امتم نوری روی صراط عطا فرماید، و هر کس قدمی در راه نماز عشاء بردارد، خداوند بدنش را از آتش جهنم حرام می گرداند و این نمازی است که پروردگار آن را برای مرسلین و انبیای قبل از من اختیار نمود.

علت خواندن نمازهای پنجگانه، در سه وقت چیست ؟

آیت الله مکارم در این باره می فرمایند :

جاى بحث و گفتگو نیست که اقامه نماز در پنج وقت و اداى هر نماز در وقت فضیلت خود شیوه پیامبر و پیشوایان دیگر و عموم مسلمانان صدر اسلام بوده و آنان غالباً پنج نماز را در پنج وقت مى خواندند.

در این مطلب سخنى نیست؛ ولى سخن اینجاست که آیا «تفریق» و فاصله افکندن میان نمازها ـ چنان که بسیارى از فقهاى اهل تسنّن قائل هستند ـ واجب است یا این که امرى است مستحبّ و بسان سایر مستحبّات که انسان در فعل و ترک آن مختار است، اجبارى بر یک طرف در کار نیست ـ اگر چه انجام آنها بطور جداگانه بهتر مى باشد؟

دانشمندان شیعه به پیروى از احادیثى که از عمل پیامبر حکایت مى کند و از روایاتى که از پیشوایان بزرگ اسلام رسیده است و به پیروى از ظواهر آیات قرآن، در تمام اعصار اسلامى، تفریق میان نمازها را مستحبّ دانسته و به مردم مى گفتند که فاصله انداختن میان نمازها و اقامه هر نمازى در وقت فضیلت خود مستحبّ و افضل است و در عین حال مى توان این مستحبّ را ترک نمود و معنى مستحبّ همین است.

البتّه جمع میان دو نماز، نه به این معنى است که یکى را در وقت دیگرى مى خوانیم، مثلا اگر نماز مغرب و عشا را در سر شب خواندیم، چنین نیست که عشا را در غیر وقت خود به جا آورده باشیم ، بلکه هر دو نماز را در وقت مشترک خود گزارده ایم؛ زیرا از آغاز مغرب تا نیمه شب، وقت هر دو نماز است (جز این که از اوّل مغرب به اندازه سه رکعت، به نماز مغرب اختصاص دارد، و از آخر به اندازه چهار رکعت به نماز عشا؛ و باقیمانده وقت میان هر دو نماز مشترک است) و ما هر موقع عشا را در کنار نماز مغرب ـ یعنى اوّل شب ـ و یا مغرب را در آخر وقت کنار نماز عشا بخوانیم، هر دو را در وقت خود به جا آورده ایم، ولى مستحبّ است که نمازگزار، نماز مغرب را سرشب و نماز عشا را پس از زوال شفق به جا آورده و اگر کسى این شرط را رعایت نکند، فقط یک مستحبّ را ترک کرده است.

احکام نماز

نماز مهمترین اعمال دینى است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود،عبادتهاى دیگر هم قبول می ‏شود. و اگر پذیرفته نشود، اعمال دیگر هم قبول نمى‏شود. و همانطور که اگر انسان شبانه روزى پنج نوبت در نهر آبى شستشو کند، چرک در بدنش نمى‏ماند، نمازهاى پنجگانه هم انسان را از گناهان پاک مى‏کند. و سزاوار است‏که انسان نماز را در اول وقت بخواند. کسى که نماز را پست و سبک شمارد،مانند کسى است که نماز نمی خواند.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:
"کسى که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد، سزاوار عذاب آخرت است".روزى حضرت در مسجد تشریف داشتند، مردى وارد و مشغول نماز شد، و رکوع و سجودش را کاملا به جا نیاورد. حضرت فرمودند:
"اگر این مرد در حالى که نمازش این طور است از دنیا برود، به دین من از دنیا نرفته است".

نمازهاى واجب

نمازهاى واجب شش است: اول: نماز یومیه. دوم: نماز آیات. سوم: نماز میت. چهارم: نماز طواف واجب خانه کعبه. پنجم: نماز قضاى پدر که بر پسر بزرگتر واجب است. ششم: نمازى که به واسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب مى‏شود.

نمازهاى واجب یومیه

نمازهاى واجب یومیه پنج نماز است: ظهر و عصر هر کدام چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشا چهار رکعت، صبح دو رکعت، که در سفر باید نمازهاى چهار رکعتى را با شرایط‏ى که گفته می شود، دو رکعت‏ خواند.