چطور آسیب دیدگی رباط صلیبی را تشخیص دهیم

زانو یکی از اصلی‌ترین مفاصل بدن است که همچنین یکی از اصلی‌ترین حرکت‌های بدن را امکان‌پذیر می‌کند. این مفصل بیشتر مقدار وزن بدن را به‌ دوش می‌کشد که توسط عوامل زیادی تهدید می‌شود و متاسفانه بیماری‌های زیادی نیز برای این مفصل مهم در بدن وجود دارد.

رباط صلیبی بخشی از زانوی ما را تشکیل می‌دهد. آسیب رباط صلیبی مخصوصا پارگی آن یکی از رایج‌ترین آسیب‌های زانو است، بخصوص برای ورزشکاران و به طور کلی تمامی افرادی که فشار زیاد و بیش از اندازه‌ای به زانوهای خود وارد می‌کنند. همان طور که انتظار می‌رود این آسیب دیدگی درد طاقت‌ فرسایی دارد و تحمل آن دشوار است. ما امروز قصد داریم تا نگاهی دقیق‌تر به این موضوع داشته باشیم و ببینیم که آسیب دیدگی رباط صلیبی چطور تشخیص داده می‌شود و قبل از اینکه سراغ روش‌های تشخیص برویم کمی هم در مورد خود این عارضه و علائم آن صحبت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب کنار ما باشید. (منبع: برترین‌ها)

رباط صلیبی چیست؟

خب، رباط‌ها دسته‌ای از بافت‌ها هستند، بافت‌های همبندی که درست شبیه به یک طناب دور یک مفصل قرار دارند و از آن محافظت می‌کنند و همچنین محدوده حرکتی را کنترل می‌کنند. ما چهار نوع از این رباط‌ها در زانو داریم. طناب‌هایی که کمک می‌کنند استخوان ران و ساق پا به هم متصل شوند.

رباط صلیبی قدامی(Anterior Cruciate Ligament)

این یکی که موضوع بحث ما هم هست و به اختصار به آن ACL گفته می‌شود در مرکز زانو قرار گرفته است و کنترل چرخش و حرکت به جلو استخوان ساق پا را بر عهده دارد.

رباط صلیبی خلفی(Posterior Cruciate Ligament)

مورد بعدی رباط صلیبی خلفی(PCL) است. درست برعکس ACL عمل می‌کند و کنترل حرکت به عقب استخوان ساق پا را بر عهده دارد.

رباط طرفی داخلی(Medial Collateral Ligament)

رباطی که باعث ثبات قسمت داخلی زانو می‌شود.

رباط طرفی جانبی(Lateral Collateral Ligament)

رباطی که به ثبات قسمت خارجی زانو کمک می‌کند رباط LCL است.

علت آسیب رباط صلیبی

خب همان طور که در ابتدای متن هم گفتیم آسیب‌های وارد شده به رباط صلیبی می‌توانند باعث پارگی یا کشیدگی آن شوند. از علل این اتفاق می‌توانیم به:

کشیدگی بیش از اندازه زانو

فشار بیش از اندازه حین فرود آمدن

تغییر ناگهانی وزن از یک پا به پای دیگر

ضربه مستقیم و یا برخورد یک شی به زانو

چرخش ناگهانی پا در حین فرود آمدن به زمین

توقف ناگهانی، برای مثال توقف ناگهانی در حین دویدن

و به طور ناگهانی متوقف شدن یا تغییر جهت دادن در حین دویدن

اشاره کنیم.

علائم و نشانه‌های آسیب دیدگی رباط صلیبی و پارگی آن

یکی از شایع‌ترین علائم و نشانه‌های آسیب دیدگی این رباط درد است، درد زیادی که تحمل آن کار بسیار دشواری است و باید سریعا به یک پزشک برای درمان مراجعه کنید. اگر که تا الان این آسیب را تجربه کرده باشید بدون شک علائم آن را به خوبی به یاد دارید. اما به طور کلی شدت و میزان علائم به میزان آسیب وارد شده بستگی دارد.

صدای ناگهانی

اگر که در حین آسیب یک صدای عجیب از زانوی خود شنیدید می‌تواند علت آن پارگی رباط صلیبی باشد.

درد

درد یکی از رایج‌ترین نشانه‌های پارگی و آسیب است. از طرفی این درد در حین ایستادن و بلند شدن شدیدتر هم می‌شود.

تورم

یکی از علائم این آسیب دیدگی تورم است. تورمی که فورا بعد از آسیب در ناحیه زانو مشاهده خواهید کرد.

بی ثباتی

یکی دیگر از علائم بی ثباتی زانو است. به نحوی که ممکن است زانوی شما جلوتر از خودتان حرکت کند یا اینکه به سختی در حین ایستادن ثبات داشته باشد.

ناتوانی در راه رفتن

اگر که رباط صلیبی آسیب دیده باشد ممکن است نتوانید مثل همیشه راه بروید یا حتی به پای آسیب دیده وزن وارد کنید.

علاوه بر این علائمی که در بالا در مورد آن‌ها صحبت کردیم یک روش دیگر برای دسته‌بندی علائم وجود دارد که فاکتور اصلی آن شدت آسیب دیدگی است. به طوری که با توجه به شدت آسیب دیدگی علائم آن به درجه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. از آسیب دیدگی درجه 1 گرفته تا درجه 2 و 3.

آسیب دیدگی درجه 1(خفیف)

زمانی که رباط‌ها کشیده می‌شوند اما پاره نمی‌شوند و فرد آسیب دیده درد و تورم زیادی را تجربه خواهد کرد.

آسیب دیدگی درجه 2(متوسط)

زمانی اتفاق می‌افتد که پارگی رباط صلیبی جزئی باشد. در این مورد ورم و کبودی بخش آسیب دیده رایج است. همچنین درد زیادی در حین استفاده از مفاصل تجربه خواهید کرد.

آسیب دیدگی درجه 3(شدید)

زمانی که پارگی رباط صلیبی به صورت کامل باشد. ورم، خونریزی زیر پوستی، بی ثباتی و عدم توانایی زانوها برای تحمل وزن از علائم شایع این مورد هستند.

چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر به فکر می‌کنید رباط صلیبی‌تان آسیب دیده و یا علائم بالا را تجربه کرده‌اید بهتر است که فورا به یک دکتر ارتوپد مراجعه کنید. تحقیقات نشان داده که پارگی جزئی گاها می‌تواند به پارگی کامل منجر شود که مسلما پروسه درمانی طولانی‌تر خواهد بود.

تشخیص آسیب دیدگی رباط صلیبی

یکی از آزمایش‌هایی که جهت پیدا کردن علائم آسیب دیدگی انجام می‌شود لاچمن(Lachman) نام دارد. در حین این آزمایش شما به پشت دراز می‌کشید و سپس متخصص ارتوپد با حرکت دادن پای آسیب دیده توانایی حرکتی شما را ارزیابی می‌کند.

یکی دیگر از آزمایش‌هایی که پزشک از آن کمک می‌گیرد آزمون کشو قدامی(Anterior Drawer) است. در این آزمایش شما به پشت دراز می‌کشید و زانو خودتان را به صورت خم بر روی میز قرار می‌دهید. سپس پزشک به زانوی آسیب دیده فشار و وزن وارد می‌کند. هدف از این کار این است که بی ثباتی زانو تشخیص داده شود.

آرتروسکوپی هم یکی دیگر از روش‌های تشخیص آسیب دیدگی است. در این روش با ایجاد یک شکاف جزئی در محل مورد نظر یک دوربین پزشکی وارد زانو می‌شود که با استفاده از آن می‌توان به صورت دقیق‌تر محل آسیب دیدگی و میزان آن تشخیص داده شود.

درمان

زمانی که میزان آسیب دیدگی ارزیابی شود نوبت به قدم بعدی می‌رسد، یعنی روش‌های درمانی.

اگر که میزان آسیب دیدگی خفیف و متوسط باشد بیشتر اوقات به شما استراحت، کیسه یخ، زانوبند و پلاسما درمانی توصیه می‌شود. در این حالت باید سعی کنید تا زمان بهبودی و کاهش درد با پای آسیب دیده مدارا کنید و فشار زیادی به آن وارد نکنید.

اما زمانی که آسیب دیدگی شدید باشد تنها راه کمک گرفتن از روش‌های جراحی است. جراحی کمک می‌کند که عملکرد زانو و ثبات آن به حالت طبیعی برگردد. روش آرتروسکوپی یکی از متدهای رایج برای درمان پارگی رباط صلیبی است.

در کنار تمامی این روش‌ها پزشک‌تان به شما دنبال کردن جلسات فیزیوتراپی را نیز پیشنهاد می‌کند. فیزیوتراپی کمک می‌کند تا بازه حرکتی‌تان را گسترش دهید و همچنین کم کم بر روی زانو وزن بندازید.

سخن پایانی

اگر که احساس می‌کنید زانوهایتان مثل همیشه نیستند و یک چیزی سر جایش نیست به آن بی‌توجه نباشید و به یک پزشک مراجعه کنید، مخصوصا بعد از یک حادثه یا آسیب دیدگی. اگر هم به دنبال یک متخصص هستید همین حالا نگاهی به وبسایت درمانکده بیندازید. در این سایت می‌توانید از دکتر فوق تخصص گوارش تا متخصص پوست و زیبایی را پیدا کنید. به علاوه اینکه می‌توانید در جلسه معاینه سوالات زیر را از پزشک‌تان بپرسید:

آیا حتما باید به سراغ جراحی برویم؟

میزان آسیب چقدر است؟

آیا باید از واکر برای راه رفتن استفاده کنم؟

آیا باید استراحت مطلق داشته باشم؟

نیازی به تجویز دارو و مسکن می‌باشد؟