ماجرای انتخاب اسامی چمن، لطافت، شمشیر و دولت در پایتخت ۷ چیست؟

عبدالرضا خزایی نوشت: سریال پایتخت ۷ با ورود شخصیت هایی از تاجیکستان، روایت آشنای خود را وارد لایه های تازه ای از معنا کرده است. نام هایی مانند «چمن»، «لطافت»، «دولت» و «شمشیر» که شاید در نگاه نخست طنزآمیز به نظر برسند، در حقیقت حامل رمزگان هایی اجتماعی و سیاسی اند که نمی توان به سادگی از کنارشان گذشت.

«چمن» و «لطافت» یادآور طبیعت، آرامش و زندگی بی تنش اند. این نام ها پژواکی از خواست عمومی برای زیستن در فضایی نرم و رها از فشارهای رسمی اند. تضاد این دو با «دولت» و «شمشیر» که نماد اقتدار، کنترل و خشونت اند، دقیق و نمادین است. به نظر می رسد سازندگان سریال دارند به جامعه ای اشاره می کنند که سیاست، حتی به سفره ها و روابط خانوادگی اش نفوذ کرده است.

صحنه ای که «شمشیر» کلاه گیس خود را به باد می سپارد و تتوی داس و چکش بر سرش نمایان می شود، شوخی ساده ای نیست؛ هشداری ست به بازگشت نظم های افراطی با شعار عدالت. این تصویر، با ظرافت، یادآور تجربه هایی تاریخی ست که در آن نظم های ایدئولوژیک، آزادی و دگراندیشی را به نام انضباط قربانی کرده اند.

و «دولت»- داماد تاجیکی نقی- که بی سروصدا وارد خانه شده و کم کم جا می افتد، شاید یادآور این واقعیت باشد که قدرت، گاه نه با شمشیر، که با لبخند وارد می شود؛ آرام، اما با ساختاری پابرجا.

در همین مسیر، حضور شیر سلطنتی، پشت صندلی نقی معمولی، شاید تلنگری باشد: آیا ما، بی آن که متوجه باشیم، دوباره به آغوش قدرت های سنتی بازمی گردیم؟ قدرتی که ممکن است با چهره ای نو، همان میل دیرین به سلطه را حفظ کرده باشد.

در این میان، نباید از شخصیت «ارشاد» نیز غافل شد؛ مردی با موهای بلند، رفتارهای آرام و پافشاری بر خواستگاری که با نامی معنادار وارد خانه نقی شده است. «ارشاد» شاید نماینده همان نظمی باشد که با ظاهری نرم و مؤدبانه، اما با اصرار بر ورود به حریم خصوصی دیگران، نقش نهادهای نظارتی مانند «گشت ارشاد» را بازی می کند. نماینده ای از سیاستی که حتی عشق را هم بی نیاز از نظارت نمی داند.

پایتخت ۷ فقط داستان یک خانواده نیست؛ روایتی ست از نبرد میان لطافت و شمشیر. از مواجهه ای پنهان میان میل به زیستن در نرمی و فشارهای ناشی از قدرت و کنترل. سریال، خواسته یا ناخواسته، تصویری ست از جامعه ای که در آن سیاست، عشق، سنت و خشونت درهم تنیده اند.

و شاید-شاید-تمام این تحلیل ها، فقط در ذهن منِ روزنامه نگار شکل گرفته باشد. شاید نویسنده ی فیلمنامه، با خواندن این یادداشت، لبخندی از سر تعجب بزند. اما چه می توان کرد؟ وقتی چینش شخصیت ها و مسیر روایت، این چنین دقیق و نشانه مند است، سخت می توان از تأویل دست کشید.

منبع: شهر خبر