روز جهانی اقیانوس ها چه روزی است ؟

روز جهانی اقیانوس ها چه تاریخی است؟

هر ساله در روز هشتم ژوئن مراسم "روز جهانی اقیانوس‌ها" برگزار می شود. برای نخستین بار و در سال ۱۹۹۲، پیشنهاد اختصاص روزی به این نام توسط هئیت کانادایی شرکت کننده در "اجلاس زمین" در ریو دو ژانیرو برزیل مطرح شد. در سال ۱۹۹۸، کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو از برگزاری مراسم بین المللی رسمی در این زمینه حمایت کرد.

تاریخ دقیق روز جهانی اقیانوس ها در تقویم 98

اقیانوس ها همه انسانهای روی سیاره را فارغ از اینکه کجا زندگی می کنند، به یکدیگر مرتبط می کند. اقیانوس، اقلیمها و آب و هوا را تنظیم می‌کند، میلیونها انسان را هر ساله غذا می‌دهد، اکسیژن تولید می‌کند، و مسکن جمعیتی باورنکردنی از جانوران است، مواد دارویی بسیار متنوعی در اختیار ما می‌گذارد و ... در راستای تضمین سلامت و ایمنی جوامع حاضر و نسلهای آینده، بر همه ما واجب است که مسئولیت حفاظت از اقیانوس را برعهده داشته باشیم.

علت نامگذاری روز جهانی اقیانوس ها

در سال ۲۰۰۲، دو سازمان حفاظت از محیط زیست به نام‌های "شبکه جهانی اقیانوس" و "پروژه اقیانوس" این روز را با استفاده از شبکه باغ وحش‌ها، آکواریوم‌ها و گروه‌های زیست محیطی خود در سراسر جهان جشن گرفتند. در نهایت، مجمع عمومی سازمان ملل نیز به صورت رسمی روز جهانی اقیانوس‌ها را در سال ۲۰۰۸ تعیین کرده و در هشتم ژوئن ۲۰۰۹ نخستین مراسم آن برگزار شد.

هدف از انتخاب روز جهانی اقیانوس ها اطلاع رسانی به جامعه جهانی در خصوص تاثیر فعالیت های انسانی بر سلامت اقیانوس ها است. هدف از این روز پدید آمدن یک جنبش جهانی برای حفاظت از اقیانوس ها و متحد کردن جامعه جهانی در جهت مدیریت پایدار اقیانوس های جهان به عنوان منبع اصلی غذا و دارو و بخش مهمی از بیوسفر است.

روز جهانی اقیانوس ها را چگونه جشن بگیریم ؟

هر ساله در سراسر دنیا روز جهانی اقیانوس ها را جشن می گیرند و تلاش میکنند تا اطلاعات افراد در این زمینه را افزایش دهند. اما اینکه روش درست برای برگزاری جشن این روز چگونه است نکته مهمی است. کارهایی که باید در این روز انجام شوند را به صورت لیستی بیان کرده ایم:

1. نقش حیاتی اقیانوسها در زندگی هر روزه مان را به یکدیگر و به همه مردم یادآوری نماییم. اقیانوسها شُشهای سیاره ما هستند و بیشتر اکسیژنی که تنفس میکنیم از طریق اقیانوسها تامین می شود.
2. همه مردم را از اقدامات مخرب و آلوده کننده انسانها در اقیانوسها آگاه کنیم.
3. جنبشی جهانی از شهروندان زمین برای مراقبت از اقیانوسها به راه بیندازیم.
4. مردم جهان را برای مدیریت پایدار اقیانوسهای جهان بسیج و متحد نمائیم.
5. با یکدیگر برای زیبایی، ثروت و امید به آینده اقیانوسها جشن بگیریم.

هشتم ماه ژوئن روز جهانی اقیانوسها، فرصت مناسبی است تا به ارتباطمان با آب بیاندیشیم و در رفتارمان در جهت حفظ آن تجدید نظر کنیم تا این هدیه ارزشمند به دست آیندگان هم برسد. بگذاریم چشم کودکان آینده هم به پهنه ی آبی بیکران دریاها و اقیانوس ها باز گردد.

علت اهمیت اقیانوس ها چیست ؟

اقیانوس‌ها به عنوان اساس زندگی دوسوم سطح کره زمین را می پوشانند. علاوه بر این، اقیانوس ها بخش زیادی از اکسیژن تنفسی ما را تولید می کنند، سهم بزرگی از کربن دی اکسید را جذب می کنند، مواد غذایی و غذا فراهم می آورند و اقلیم را تنظیم می کنند.

اقیانوس ها به لحاظ اقتصادی برای کشورهایی که به گردشگری، شیلات و منابع دریایی برای تولید درآمد متکی هستند، حائز اهمیت هستند و به عنوان بخش مهم و حمایت کننده تجارت بین المللی عمل می کنند.

متاسفانه فشارهای انسانی شامل بهره برداری بیش از اندازه، ماهیگیری غیر قانونی، گزارش نشده و تنظیم نشده، ماهیگیری نابودکننده، هم چنین فعالیت های ناپایدار آبزی پروری، آلودگی دریایی، تخریب زیستگاه، گونه های بیگانه، تغییر اقلیم و اسیدی شدن اقیانوس خسارات زیادی برای اقیانوس ها و دریاهای جهان به بار آورده اند.

صلح و امنیت نیز به منظور برخورداری کامل از منافع ناشی از اقیانوس ها و تحقق توسعه پایدار آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همان گونه که دبیر کل سازمان ملل اظهار داشته است که هیچ توسعه ای، بدون امنیت و هیچ امنیتی بدون توسعه تحقق نمی پذیرد.

آلودگی اقیانوس ها

بسیاری از تاثیرات مخرب آلودگی رودها و دریاچه‌ها را می‌توان بر روی اقیانوس‌ها مشاهده کرد. از آن جا که بسیاری از رودها سرانجام به اقیانوس می‌رسند، آلوده شدن رودها می‌تواند باعث آلودگی اقیانوس نیز بشود. رودهایی که در شمال اروپا از شهرهای بزرگ صنعتی عبور می‌کنند، روزانه مقدار زیادی مواد زاید شیمیایی، کشاورزی و شهری را به دریای شمال می‌ریزند. گردش آب باعث می‌شود این مواد در نزدیکی ساحل جمع شود؛ و بیشتر آن‌ها را به طرف ساحل هلند هدایت می‌کند.

زباله های پلاستیکی صدمات جبران ناپذیری به منابع آبی ما وارد می سازد:

1. ۸۰ درصد آلودگی اقیانوس ها مستقیما از طریق ساکنان خشکی به وجود آمده است.
2. ۸ میلیون تن زباله پلاستیکی سالانه در اقیانوس ها رها می شوند. این زباله ها ناشی از فعالیت انسان در زمینه ماهیگیری و صنعت گردشگری است.
3. آلودگی های پلاستیکی رها شده در اقیانوس ها سالانه زندگی ۱ میلیون پرنده دریایی و ۱۰۰ هزار گونه دریایی را به دنبال دارد.
4. ماهی ها از مواد پلاستیکی تغذیه می کنند و ما از ماهی تغذیه می کنیم.
5. زباله های پلاستیکی سالانه ۸ میلیارد دلار خسارت به اکوسیستم های دریایی وارد می سازد.

تغییر از خودمان شروع می شود:

کارهای بسیاری هست که کمک می کند از میزان آلودگی اقیانوس ها ناشی از زباله های پلاستیکی بکاهیم. کارهایی که از عهده همه ما بر می آید. به خاطر داشته باشیم از پلاستیک کمتری استفاده کنیم و در صورت استفاده آن را تفکیک و وارد چرخه بازیافت کنیم.

از این هشتگ ها در شبکه های اجتماعی خود استفاده کنیم و آن را با دوستان خود به اشتراک بگذاریم: WorldOceansDay# و SaveOurOcean#.

فعالیت های مخرب انسان و تاثیر آن بر اقیانوس ها

در حقیقت، فعالیت‌های انسان تلفات وحشتناک و پیامدهای منفی چشمگیری را برای اقیانوس‌ها و دریاهای جهان به همراه داشته‌اند. زیست‌بوم‌های آسیب پذیر دریایی مانند صخره‌های مرجانی و شیلات به واسطه ماهیگیری بیش از اندازه، غیر قانونی، گزارش نشده و کنترل نشده، شیوه‌های ماهیگیری مخرب، حمله گونه‌های مهاجم بیگانه و آلودگی دریایی به شدت تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.

افزایش دمای آب، افزایش سطح آب دریاها و اسیدی شدن آب به واسطه تغییرات آب و هوایی نیز بیش از پیش زندگی دریایی، جوامع ساحلی و جزیره‌ای و اقتصادهای ملی را تهدید می کنند.

چند اقیانوس در دنیا وجود دارد؟!

پیش از سال ۲۰۰۰، تنها چهار اقیانوس در جهان به رسمیت شناخته شده بود:

1. اقیانوس آرام
2. اقیانوس اطلس
3. هند
4. منجمد شمالی

اما پس از آن بدنه‌ی اقیانوسی جدیدی توسط سازمان بین المللی آبنگاری یا هیدروگرافی (IHO) نام‌گذاری و اعلام گردید، که آن را اقیانوس جنوبی یا اقیانوس منجمد جنوبی می‌نامند. این اقیانوس از بخش‌های جنوبی اقیانوس آرام، اقیانوس اطلس و اقیانوس هند گسترش یافته است.

بنابراین، نام پنج اقیانوس موجود در جهان، اقیانوس آرام، اقیانوس اطلس، اقیانوس هند، اقیانوس منجمد شمالی و اقیانوس منجمد جنوبی هستند.

بنابراین، اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، در سیاره ما پنج اقیانوس وجود دارد. اما، از آنجا که اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس وسعت بسیار زیادی دارند، گاهی هرکدام به دو بدنه‌ی آبی مجزا بنام‌های اقیانوس اطلس شمالی و اقیانوس اطلس جنوبی و اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس آرام جنوبی تقسیم می‌شوند.

بدین ترتیب، در سیاره ما هفت اقیانوس وجود دارد. هرچند به جهت سهولت، از کنوانسیون جهانی پنج بدنه‌ی آبی عمده پیروی می‌شود. در بخش زیر در مورد این مناطق اطلاعات مختصری همراه با اطلاعات پایه‌ای از آن‌ها از قبیل: محل، اندازه، وسعت، عمق، و ... ارائه می‌شود.

معرفی اقیانوس‌ ها ی جهان

1. اقیانوس آرام

اقیانوس آرام بزرگترین و همچنین عمیق‌ترین اقیانوس در جهان به شمار می‌رود که در سرتاسر منطقه‌ی وسیعی حدود ۷۸ ر. ۶۳ میلیون مایل مربع (۱۹ ر. ۱۶۵ میلیون کیلومتر مربع) گسترش یافته است، و به عبارت دیگر، پهنای آن حداقل ۴۵% از سطح زمین می‌باشد.

مرز‌های آن از زمین‌های آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی در شرق، و روسیه، ژاپن، استرالیا، و گروه‌های مختلف از کشور‌های جزیره‌ای در غرب امتداد یافته‌اند. در جهت مرز‌های شمالی و جنوبی به ترتیب، اقیانوس‌های منجمد شمالی و منجمد جنوبی قرار دارند.

گودال ماریانا عمیق‌ترین گودال سیاره ماست، که در اقیانوس آرام واقع شده است. نقطه‌ی Challenger Deep از این گودال (به عمق ۱۰۹۰۰ متر) عمیق‌ترین قسمت زمین به حساب می‌آید. در این اقیانوس، تقریباً تمامی مرز‌ها توسط مناطق فرورانشی subduction zones مشخص شده‌اند.

2. اقیانوس اطلس

اقیانوس اطلس در سرتاسر منطقه‌ای به مساحت ۴۱، ۱۰۰، ۰۰۰ مایل مربع گسترش یافته، و تخمین زده می‌شود که ۲۰ درصد از سطح زمین توسط این اقیانوس اشغال شده است. اقیانوس اطلس دومین اقیانوس بزرگ جهان است که مرز آمریکای شمالی از آفریقا و اروسیا (اروپا و آسیا) را مشخص می‌کند. این اقیانوس که اصولاً به شکل S. می‌باشد، توسط دو خشکی یا زمین آمریکایی در غرب، و اوراسیا و قاره آفریقا در شرق هم مرز است.

مرز شمالی در پایین اقیانوس منجمد شمالی واقع است، در حالی که مرز جنوبی در نزدیکی اقیانوس منجمد جنوبی قرار دارد. گودال پورتوریکو Puerto Rico عمیق‌ترین نقطه اقیانوس اطلس است، و در حدود ۸۶۴۸ متر عمق دارد. یکی از ویژگی‌های اصلی این بدنه‌ی آبی، پشته یا شیار میان اقیانوسی است که تقریباً درسرتاسر کل طول آن امتداد دارد.

3. اقیانوس هند

اقیانوس هند که به عنوان سومین اقیانوس بزرگ در این سیاره به ثبت رسیده است، حدود ۲۰ درصد از سطح آب کره زمین را پوشش می‌دهد، و مساحتی حدود ۲۸، ۳۵۰، ۰۰۰ مایل مربع را در بر می‌گیرد. این اقیانوس توسط شبه قاره هند در سمت شمال و اقیانوس منجمد جنوبی در سمت جنوب احاطه شده است؛ و در سمت غرب شبه قاره آفریقا قرار دارد و در سمت شرق با استرالیا و آسیای جنوب شرقی هم مرز می‌باشد.

در اقیانوس شناسی از میان پنج بدنه‌ی آبی، این تنها اقیانوسی است که با نام یک کشور نامگذاری شده است. عمیق‌ترین نقطه‌ی آن گودال جاوه شناخته شده است که دارای عمق ۷۱۲۵ متر می‌باشد.

4. اقیانوس منجمد جنوبی

همچنین به عنوان اقیانوس قطب جنوب شناخته شده است، و به تازگی در فهرست اقیانوس‌های جهان قرار گرفته است. همانطور که از نام آن پیداست، این اقیانوس، بخش جنوبی قاره قطب جنوب را احاطه کرده است. از نظر ابعاد، چهارمین اقیانوس بزرگ جهان بوده که منطقه‌ای بزرگتر از اقیانوس منجمد شمالی (حدود ۷۸، ۴۸، ۲۹۸ مایل مربع) را پوشش می‌دهد.

این اقیانوس با سه اقیانوس هند، اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام هم مرز می‌باشد. در مورد عمیق‌ترین نقطه این بدنه‌ی دریایی اطلاعات کمی وجود دارد. با این حال ادعا می‌شود که گودال ساندویچ جنوبی South Sandwich trench عمیق‌ترین نقطه‌ی این اقیانوس است که دارای عمق حدوداً ۷۲۳۵ متر می‌باشد. مطرح شده است که این بدنه‌ی آبی، سطح زمین را در زیر شصت درجه عرض جنوبی (به طور تقریبی) پوشش می‌دهد.

5. اقیانوس منجمد شمالی

کوچکترین اقیانوس از پنج اقیانوس جهان می‌باشد که در نیمکره شمالی مجاور با سرزمین‌های قطب شمال واقع شده است و منطقه‌ای به مساحت ۵۴۲۷۰۰۰ مایل مربع را پوشش می‌دهد. از نظر عمق، این اقیانوس در مرتبه‌ی آخر قرار می‌گیرد وگفته می‌شود که این بدنه‌ی آبی، بالای شصت درجه عرض شمالی (به طور تقریبی) است.

اقیانوس منجمد شمالی توسط گرینلند، روسیه، سیبری، بخش‌هایی از اروپا و آمریکای شمالی احاطه شده است. در مرز این بدنه‌ی دریایی، آمریکای شمالی و اروسیا (اروپا و آسیا) واقع شده‌اند. عمیق‌ترین نقطه‌ی (حوضه اروسیا) منجمد شمالی در حدود ۵۴۵۰ متر به ثبت رسیده است. بخشی از اقیانوس منجمد شمالی که در منطقه قطبی واقع شده، در تمام طول سال از یخ پوشیده است. در نتیجه، در مقایسه با دیگر اقیانوس‌ها، این اقیانوس از شوری کمتری برخوردار است.

مشخص شده است که اقیانوس‌ها از دوره هادئن ائون Hadean Eon (اولین دوره‌ی زمین شناسی عمده بعد از شکل‌گیری سیاره زمین)، اگر چه نه در وضعیت کنونی، شکل گرفته و وجود دارند. آن‌ها یکی از بزرگترین و پویاترین پارامتر‌های سیاره ما می‌باشند. همچنین، به عنوان مناطقی که برای نخستین مرتبه حیات در آن‌ها پدیدار شد، شناخته شده‌اند.

بیشتر بخوانید:

جاده زیبا و شگف انگیز اقیانوس اطلس، نروژ