فواید و شیوه صحیح تسبيحات حضرت فاطمه زهرا (س)
تسبیحات حضرت فاطمه(س) بعد از نماز چه آثاری دارد؟
این تسبیحات شامل 34 مرتبه الله اکبر,33 مرتبه الحمد لله و 33 مرتبه سبحان الله است که پیامبر اکرم(ص) آن را به حضرت زهرا آموختند.
آموختن تسبیحات به حضرت زهرا
بر اساس روایتی که از زبان امیرالمومنین در منابع شیعی ثبت شده است، این ذکر را پیامبر به حضرت زهرا(س) آموزش داد. طبق این روایت، حضرت زهرا که از زیادی کارهای روزانه به سختی افتاده بود، قصد داشت از پدرش خادمی برای خانه بخواهد، اما پیامبر در پاسخ به درخواست وی، این تسبیح را به ایشان آموخت و آن را از هر خادمی بالاتر دانست و حضرت زهرا از آموختن این تسبیح خرسند شد.
شرایط و احکام تسبیحات حضرت زهرا
تسبیحات حضرت زهرا پس از هر نماز (واجب یا مستحب) مستحب است اما ذکر آن پس از نماز صبح مستحب موکد است. چنان که از متون روایی شیعه بر میاید گفتن تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها شرایطی دارد:
- حفظ و رعایت ترتیب اذکار و تعداد هر ذکر؛ (اول اللهاکبر ۳۴ بار، الحمدلله ۳۳ بار و بعد سبحانالله ۳۳ مرتبه)؛ جایز است ذکر سبحان الله جلوتر از ذکر الحمد لله گفته میشود، ولی بهتر آن است که ذکر الحمد لله جلوتر گفته شود.
- حضور قلب و توجه معنوی در هنگام تسبیح
- آغاز کردن ذکر تسبیح بلافاصله پس از پایان نماز و بدون بر هم زدن حالت نماز و انجام کاری دیگر
- رعایت موالات بین اجزای تسبیح به معنای فاصله نیانداختن بین اذکار و قطع نکردن تسبیح با کاری دیگر
اهمیت تسبیحات در روایات حضرت زهرا
در منابع حدیثی، روایات متعددی در باب اهمیت تسبیحات حضرت زهرا نقل شده است:
ابو هارون مکفوف میگوید: امام صادق(ع) به من فرمود:ای ابو هارون، ما کودکان خود را همانگونه که به نماز فرمان میدهیم به تسبیح حضرت زهرا(س) نیز امر میکنیم. پس بر این ذکر مداومت کن. زیرا هر بندهای بر آن مداومت کند، تیرهبخت نمیشود.
امام باقر(ع) فرمود: هر کس تسبیح حضرت زهرا(ع) را بگوید سپس طلب آمرزش کند آمرزیده خواهد شد. این تسبیح به زبان یک صد مرتبه است ولی در میزان عمل یک هزار تسبیح به شمار میرود، و شیطان را دور میکند، و خداوند رحمان را خشنود میسازد.
از امام باقر(ع) روایت شده است: از جهت حمد و ذکر، خدا با چیزی بهتر از تسبیح حضرت فاطمه زهرا(س) عبادت نشده است. اگر عملی بهتر از آن بود، پیامبر خدا آن را به زهرا(س) عطا میکرد.»
در روایت دیگری از آن حضرت نقل شده است: هر کس تسبیح حضرت فاطمه زهرا(س) را بگوید و بعد از آن استغفار نماید، بخشیده میشود. و این ذکر زباناً ۱۰۰ تا است اما در میزان، ۱۰۰۰ تا به حساب میآید. شیطان را دور میکند و خدا را راضی مینماید.»
از امام صادق(ع) روایت شده است: هر کس پس از نماز واجب، با تسبیح فاطمه(س) صد بار به تسبیح خدا بپردازد، و به دنبال آن یک بار «لا اِلهَ اِلَّا اللَّه» بگوید، آمرزیده میشود.»
در حدیث دیگری از آن حضرت روایت شده است: تسبیح فاطمه زهرا(س) هر روز بعد از هر نماز، از هزار رکعت نماز در هر روز، نزد خدا محبوبتر است.»
از امام صادق(ع) روایت شده است: هر کس بعد از نماز واجب، پیش از آنکه پاهای خود را جفت کند (قبل از به هم خوردن حالت جلوس تشهد و سلام)، تسبیح فاطمه زهرا(س) بگوید، خداوند او را میآمرزد.»
معنای تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها
الله اکبر، اولین ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها:
در تسبیح فاطمی سلام الله علیها، انسان با گفتن «الله اکبر» به نهایت عجز خود اعتراف میکند و به ناتوانیش به درگاه الهی بارها اقرار میکند.جمیع بن عمیر گوید: در محضر امام صادق علیه السلام بودم، حضرت از من پرسید: جمله «الله اکبر» یعنی چه؟ گفتم: یعنی خدا از همه چیز بزرگتر است، حضرت فرمود: مطابق این معنی، خدا را چیزی تصور کرده و سپس مقایسه با سایر اشیاء کردهای و او را بزرگتر از آن چیزها تصور نمودهای.عرض کردم: پس معنی الله اکبر چیست؟ حضرت پاسخ داد: معنایش این است که؛ «الله اکبر من ان یوصف؛ خداوند بزرگتر از آن است که توصیف گردد».
الحمدلله، دومین ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها:
پس از آن که انسان به عجز و ناتوانی خویش در شناخت خالق اعتراف کرد، با گفتن الحمدلله که از افضل اذکار تسبیح است، وارد مرحله بعدی میشود.حضرت امام خمینی؛ در باب حمد میفرماید: «حمد خدا مساوق شکر است؛ چنانچه در روایات کثیره وارد است که کسی که بگوید: الحمدلله، شکر خدا را ادا کرده؛ چنانچه امام صادقفرمود: شکر هر نعمتی، و اگر چه بزرگ باشد این است که حمد خدای عزوجل کنی».و... امام صادق علیه السلام فرمود: ...کمال شکر گفتن مرد است، الحمدلله رب العالمین...
و در حدیثی حماد بن عثمان گفت: بیرون آمد حضرت صادق علیه السلام، از مسجد و حال آن که گم شده بود مرکوب آن حضرت.فرمود: «اگر خداوند رد کند آن را به من، هر آینه شکر میکنم او را حق شکر او». گفت: درنگی نکرد تا آن که آن مرکوب آورده شد. پس فرمود: «الحمدلله». قائلی عرض کرد: «فدایت شوم، آیا شما نگفتید که شکر خدا میکنم حق شکر او را؟»فرمود: «آیا نشنیدی که من گفتم: الحمدلله».از این روایت معلوم میشود که حمد خداوند افضل افراد شکر لسانی است.
«سبحان الله»؛ سومین ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها:
شخصی از حضرت علی علیه السلام پرسید: معنی سبحان الله چیست؟ جضرت فرمود: «سبحان الله» تعظیم مقام بلند و با عظمت خدا و منزه دانستن او از آنچه که مشرکان میپندارند، است و زمانی که بنده این کلمه را میگوید، همه فرشتگان بر او درود میفرستند».
فضیلت و آداب تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها
روایات زیادی در این باب در کتب معتبر وجود دارد و گستردگی روایات و عنایت اکثر ائمه به ذکر سخنی درباره تسبیح از عظمت آن پرده برمیدارد.
امام باقر علیه السلام درباره تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها میفرماید: «خداوند متعال با هیچ ستایشی، بالاتر از تسبیحات فاطمه زهرا سلام الله علیها عبادت نشده است و اگر چیزی افضل از آن وجود داشت، رسول خدا صلی الله علیه و آله آن را به فاطمه سلام الله علیها اعطاء میکرد».
حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، درباره تسبیح فرمود: «ان فضل الدعاء والتسبیح بعد الفرائض علی الدعاء بعقب النوافل، کفضل الفرائض علی النوافل. فضیلت دعا وتسبیح بعد از نمازهای واجب در مقایسه با دعا و تسبیح پس از نمازهای مستحبی، مانند فضیلت واجبات بر مستحبات است».
امام صادق علیه السلام نیز به فضیلت تسبیح بعد از نمازهای واجب چنین اشاره کرد: «من سبح تسبیح فاطمه الزهراء سلام الله علیها قبل ان یثنی رجلیه من صلاة الفریضه، غفر الله له. هر کس بعد از نماز واجب تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را به جا آورد، قبل از این که پای راست را از بالای پای چپ بردارد، جمیع گناهانش آمرزیده میشود».و در حدیثی دیگر فرمود: «من سبح تسبیح فاطمة سلام الله علیها، فقد ذکرالله الذکر الکثیر. کسی که تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را بگوید، خدا را به ذکر کثیر یاد کرده است».
روزی امام صادق علیه السلام ابوهارون را مخاطب ساخت و از تعلیم تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها به کودکان سخن گفت: «یا ابا هارون، انا نامر صبیاننا بتسبیح فاطمة سلام الله علیها کما نامرهم بالصلاة، فالزمه، فانه لم یلزمه عبد فشقی. ای ابوهارون، ما تسبیح فاطمه سلام الله علیها را به فرزندان خود سفارش میکنیم همچنان که آنها را به نماز توصیه میکنیم. تو نیز بر آن مداومت کن زیرا هر بندهای که بر آن مواظبت و مداومت کند، سرانجام نیکو خواهد داشت».
در جای دیگر حضرت از عظمت تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها در مقابل نمازهای مستحبی چنین یاد کرد: «تسبیح فاطمه سلام الله علیها فی کل یوم فی دبر کل صلاة احب الی من صلاة الف رکعة فی کل یوم. تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها در هر روز، به دنبال هر نماز نزد من از هزار رکعت نماز (مستحبی) در هر روز، محبوبتر است».
امام هادی علیه السلام فرمود: «لنا اهل البیت عند نومنا عشر خصال: الطهارة... و تسبیح الله ثلاثا و ثلاثین و تحمیده ثلاثا و ثلاثین، و تکبیره اربعا و ثلاثین... ما اهل بیت به هنگام خواب ده کار را انجام میدهیم: وضو گرفتن... و سی و سه مرتبه «سبحان الله» گفتن و سی و سه مرتبه «الحمدلله» گفتن و سی و چهار مرتبه «الله اکبر» گفتن و...».
خواص و آثار فراوان دیگری برای گوینده تسبیحات آن حضرت ذکر شده که برخی از آنها بدین قرار است: ناکام و ناامید نشدن، دورکردن شیطان، برطرف نمودن سنگینی گوش، نجات یافتن از شقاوت و بدبختی،[ باعث سنگینی اعمال، خوشنودی خداوند و رفتن به بهشت میشود.
اوقات و مکانهای تسبیحات حضرت فاطمه سلام الله علیها
از اوقات مختلف و مکانهای زیادی برای تسبیح حضرت یاد شده که برخی عبارتند از: بعد از نمازهای واجب و مستحبی به هنگام خواب پس از نمازهای استغاثه به حضرت فاطمه سلام الله علیها و نماز زیارت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و نماز زیارت حضرت امیرالمؤمنین و نماز حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف در مسجد صاحب الزمان جمکران و قبل از زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها در قم به گونهای که سبحانالله قبل از الحمدلله گفته میشود.
دیدگاه ها