شرایط فرزند خواندگی برای زوجین چیست؟
اقدام برای فرزندخواندگی - توضیح کامل و گام به گام
شرایط فرزندخواندگی
مدیرکل دفتر امور کودک و نوجوان سازمان بهزیستی با اعلام اولویتهای واگذاری فرزند به خانوادهها از بندهای اضافه شده به قانون شرایط فرزندخواندگی خبر داد. ۴۴سال پیش بود که برای نخستین بار قانون حمایت از کودکان بیسرپرست در ایران تصویب شد اما به دلیل ایراداتی که داشت در سال ۸۷ اصلاح شد، اما تصویب نشد و بالاخره پنج سال بعد پس از اظهارنظرهای مختلف کارشناسان و البته تغییرات زیاد مردادماه سال ۹۲ به تصویب رسید.
حالا با گذشت سه سال از تصویب این قانون، معاون اجتماعیی سازمان بهزیستی کشور شرایط فرزندخواندگی را تشریح میکند و میگوید: برای تسهیل در اجرایی شدن قانون فرزندخواندگی سال ۹۲ که به صورت آییننامه در آمده سلسله نشستهایی برگزار شده،این در حالی است که قانون جدید بسیاری از شرایط را برای فرزندخواندگی تسهیل کرده است.
به گفته حبیبالله مسعودیفرید، بهعنوان مثال سومین نشست منطقهای با برخی استانها مانند اردبیل، زنجان، آذربایجان و کرمانشاه برای تسهیل اجرای این قانون برگزار شده، درحالی که این قانون نسبت به قانون قبلی که مصوب سال ۵۱ بود خیلی بهتر است، در قانون قبلی کودک سن ۱۲سال فرزندخوانده میشد اما در قانون جدید تا ۱۶سالگی است. همچنین در قانون قبلی افرادی که بچه نداشتندد میتوانستند فرزندخوانده داشته باشند اما در قانون جدید با داشتن یک فرزند هم میتوان اقدام کرد. از سوی دیگر، در این قانون به زنان مجرد بالای ۳۰۰سال میتوان فرزند دختر برای سرپرستی واگذار کرد.
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در توضیح بیشتر میگوید: در قانون قبلی فرزندخواندگی فقط به فرزند بیسرپرست اجازه واگذاری داده میشد اما اکنون کودکان بدسرپرست هم میتوانند به خانوادهها سپرده شوند البته به شرط آنکه قاضی این موضوع برایش ثابت شود که خانواده جدید میتواند کودک را به سرپرستی بگیرد، در این میان ما فقط نقش مشاور و کارشناس را داریم. در این میان، این را هم باید گفت که در گذشته یکسوم مال باید به نام فرزند میشد این در حالی بود که خیلی از خانوادهها شرایط خوبی داشتند اما از نظر مالی درآمد بالایی نداشتند. در نتیجه در قانون جدید آمده مسئولیت سپردن کودکان در چنین خانوادههایی با بررسی تمهیدات از سوی قاضی پرونده انجام شود و قاضی بر اساس آن تصمیم بگیرد.
به گفته مسعودیفرید، قبل از انقلاب ۱۲هزار کودک در مراکز بیسرپرست نگهداری میشدند اما اکنون ۹هزار و ۸۰۰نفر شده است زیرا فرزندخواندگی بیشتر شده و بهعنوان امین موقت هم کودکان را فرستادهایم. از دیگر آماری که این مقام مسئول ارائه میکند این است که بیشتر خانوادهها متقاضی دختر هستند. از سوی دیگر، طبق قانون هر کسی که برای فرزندخواندگی اقدام کند صلاحیتش در مدت ۲ماه تأیید و پس از تأیید قاضی کودک سپرده میشود.
در حالی این آمار و سخنان را معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور هفته پیش بیان میکند که روز گذشته نیز مدیرکل دفتر امور کودک و نوجوان سازمان بهزیستی کشور توضیح میدهد که قانون فرزندخواندگی در سال ۹۲ در قالب ۳۷ ماده و ۱۷ تبصره با عنوان حمایت از کودکان بیسرپرست و بدسرپرست بهه تصویب مجلس و آییننامه اجرایی آن نیز ۲۲سال بعد به تصویب هیئت وزیران رسید و در حال حاضر ملاک واگذاری فرزند همین قانون است.
شرایط پذیرش فرزند خوانده
- زن و شوهر داوطلب سرپرستی، ایرانی و مقیم ایران باشند.
- پنج سال تمام از تاریخ ازدواج آنها گذشته و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند.
- سن یکی از زوجین حداقل سی سال باشد.
- زوجین دارای محکومیت جزائی مؤثر بهعلت ارتکاب جرائم عمدی و مهجور نباشد.
- زوجین دارای صلاحیت اخلاقی باشند.
- زوجین یا یکی از آنها دارای تمکن مالی باشند.
- زوجین مبتلا به بیماری صعب العلاج نباشند.
- زوجین معتاد به مواد الکلی یا مواد مخدر و سایر اعتیادات مضر نباشند.
- هرگاه زوجین پزشکی نتوانند صاحب فرزند شوند معافیت از شرایط 2 و 3 به عهده دادگاه است.
- مشاوره قبل از فرزندپذیری از موارد مهمی است که زوجین قبل از تشکیل کمیته فرزندخواندگی باید درآن شرکت کنند و نتیجه جلسات درپرونده درج شود.
طرح پرونده در کمیته فرزندخواندگی
چنانچه تصمیم کمیته مبنی برپذیرش متقاضیان باشد درلیست نوبت قرار میگیرند و درصورت فرارسیدن نوبت جهت انتخاب فرزند به شیرخوارگاه معرفی میشوند. درصورت انتخاب فرزند والدین متقاضی توسط بهزیستی استان به دادگاه صالحه جهت صدور قرار دوره آزمایشی (حکم سرپرستی موقت) معرفی خواهند شد.
پس از صدور حکم سرپرستی، کودک انتخابی طی صورتجلسهای به والدین تحویل خواهد شد و مراتب به دادگاه مربوطه اعلام میشود. طی دوره آزمایشی 6 ماهه، باید حداقل سه بازدید از طرف مددکاران اجتماعی از خانواده فرزندپذیر به عمل آید.درصورت تائید وضعیت مراقبت از فرزند و توانایی خانواده و حفظ منافع فرزند، گزارش نهایی تهیه و برای صدور حکم قطعی سرپرستی به دادگاه ذیربط منعکس میشود.
در مورد اخذ شناسنامه کودک با مشخصات والدین قانونی بعد از طی دوره شش ماهه آزمایشی و صدور حکم قطعی اقدام خواهد شد.به منظور حفظ منافع فرزند، تامین آتیه وی و جبران عدم برخورداری فرزند از ارثیه والدین حقوقی، صلح یک سوم اموال والدین به فرزند خوانده از طریق دفتر خانههای رسمی و حتی مراجع قضایی انجام میپذیرد.
افتتاح حساب پس انداز، بیمه آتیه یا روشهای اطمینان بخش دیگری نیز میتوانند از راهکارهایی باشند که به موازات صلح اموال انجام گیرد.حکم سرپرستی درصورت تشخیص سازمان بهزیستی مبنی برآسیب پذیری کودک و عدم شایستگی والدین قانونی یا مراجعه والدین حقیقی کودک با هماهنگی دادگاه قابل فسخ است.
شرایط اعطای فرزند به دختران مجرد
حق سرپرستی زنان و دختران مجرد بالای 30 سال، پیش از این در قانون سال 53 وجود نداشته و در قانون سال 1392 تصویب شد.براساس قانون جدید دختران مجرد نیز میتوانند سرپرستی کودکان مونث را به عهده بگیرند، زیرا مسئولان سازمان بهزیستی براین باورند که داشتن یک خانواده تک سرپرست بهتر از نگهداری کودکان در مراکز شبه خانواده است، اما هر دختر و زن مجردی نمیتواند کودکی را به فرزندخواندگی بگیرد، برای نمونه چنین شخصی باید دستکم 30 سال داشته، از موقعیت اجتماعی و فرهنگی مناسبی برخوردار بوده وبه اصول و ارزشهای کشورپایبند باشد، افزون براین دختران مجردی میتوانند سرپرستی کودکی را به عهده بگیرند که شرایط ازدواج برای آنها بعید، سن ازدواج شان گذشته یا سن باروری آنها سپری شده باشد.
نحوه صدور شناسنامه در سهجلد کودکانی که سرپرست آنها دختر مجرد است.در گذشته چنانچه خانوادهای متقاضی سرپرستی کودکی بود به دادگاه مراجعه کرده و سپس به بهزیستی ارجاع داده میشدند اما در حال حاضر متقاضیان سرپرستی باید ابتدا به بهزیستی مراجعه کرده و بعد از تأیید بهزیستی به دادگاه صالح برای تأیید صلاحیتهای قانونی چون عدم سوءسابقه، مسائل هویتی، اسناد ازدواج، امور پزشکی قانونی و... مراجعه کنند.به منظور رعایت احوال شخصی کودک و فرد یا زوجین سرپرست، مفاد حکم سرپرستی تنها در اسناد مسکوت و محرمانه اداره ثبت احوال،ثبت و ضبط خواهد شد.
همچنین اداره ثبت احوال مکلف است پس از ابلاغ حکم قطعی سرپرستی توسط دادگاه، با اعلام و حضور زوجین یا زنان سرپرست نسبت به اجرای حکم و صدور شناسنامه برای نوجوانان تحت سرپرستی با مشخصات زوجین سرپرست یا سرپرست منحصر (دختر یا زن سرپرست بالای 30 سال) با درج توضیحات لازم اقدام و انتخاب نام نیز توسط سرپرست صورت خواهد گرفت.
در ارتباط با نحوه ثبت نام «پدر» درصورتی که سرپرست وی دختر و یا زن مجرد باشد نیز، در چنین شرایطی شناسنامه فرد تحت سرپرستی با مشخصات کامل شناسنامهای سرپرست و نام کوچک پدر فرضی به پیشنهاد سرپرست صادر خواهد شد.
همچنین درخصوص آن دسته از فرزندخواندگانی که پس از مدتی پدر و مادر واقعیشان مشخص میشوند نیز در این شرایط، مفاد حکم قطعی دادگاه، در شناسنامه فرد تحت سرپرستی درج خواهد شد.
چه مدارکی مورد نیاز است؟
متقاضیان فرزند خواندگی باید تقاضای رسمی خود مبنی برفرزند پذیری را به سازمان بهزیستی اعلام نمایند. این تقاضا حتما باید به امضای متقاضیان رسیده و شامل نشانی و شماره تلفن متقاضیان باشد. گاهی متقاضیان شروع کار را از دادگاه آغاز میکنند و سپس به بهزیستی معرفی میشوند.
تصویر شناسنامه زوجین (صفحه اول و دوم)، تصویر سند ازدواج، گواهی عدم بچهدار شدن از پزشک متخصص زنان و زایمان در مورد زوجه، گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عقیم بودن زوجین یا یکی از آنان، ارائه حکم سرپرستی آزمایشی از مراجع قضایی، گواهی برگ عدم سوء پیشینه کیفری زوجین، گواهی سلامت جسم و روان از پزشک قانونی برای زوجین، گواهی تمکن مالی (اعم از فیش حقوقی، فتوکپی سند منزل مسکونی، ماشین، ...)، گواهی سلامت از پزشک مبنی بر عدم ابتلا به بیماریهای صعبالعلاج و واگیردار و گواهی عدم اعتیاد از جمله مدارک مورد نیاز برای فرزندپذیری است.
سازمان بهزیستی موظف است درصورت لزوم متقاضیان را برای دریافت گواهینامههای مورد نیاز به سازمانهای ذیربط معرفی کند.مشاوره قبل از فرزندپذیری از موارد مهمی است که زوجین قبل از تشکیل کمیته فرزندخواندگی باید در آن شرکت نمایند؛ نتیجه جلسات باید در پرونده درج شود.
دیدگاه ها