علت و پیشگیری از بیدزدگی فرش + نکاتی برای حفظ و نگهداری فرش

روش از بین بردن بید فرش

بیدها در میان تمام حشراتی که میتوانند به فرش آسیب برسانند از همه خطرناکتر و مضرتر هستند. این حشرات تمایل زیادی به تغذیه از پروتئین موجود در پشم دارند به همین دلیل اگر در میان الیاف فرش راه پیدا کنند به سرعت الیاف پشمی فرش را مورد حمله قرار داده و آن را از بین میبرند تا جایی که اگر به موقع اقدامات لازم جهت از بین بردن بیدزدگی ها انجام نشود نهایتا تنها چله قالی یا فرش باقی خواهد ماند.
حشره بید پروانه کوچک زرد رنگیست که طول بدن آن معمولاً بین ۹ تا ۱۲ میلیمتر میباشد و سالی دوبار تولید مثل می کند یک بار در اواخر بهار و اوایل تابستان و یک بار هم در اواخر پائیز و اوایل زمستان. پروانه‌های ماده ای که در بین پرزها و الیاف فرش راه پیدا میکنند معمولا در طول ۲ تا ۳ هفته ی عمر خود چیزی حدود صد تخم می‌گذارند و از آنجاییکه رطوبت در رشد بیدها موثر است مشکل بیدزدگی را در شهرهای شمال کشور بیشتر میبینیم.

جالب است بدانید بیشترین خساراتی که در بیدزدگی به فرش وارد میشود توسط نوزادان بید صورت میگیرد چراکه این نوزادان برای رشد خود نیازمند پروتئینی هستند که در الیاف پشمی فرش وجود دارد. نوزاد بید آنقدر از پروتئین موجود در فرش تغذیه میکند تا خود نیز بالغ شده و شروع به تخم گذاری نماید ، بنابراین شانس ترمیم و اصلاح بیدزدگی با گذشت زمان ، کمتر و کمتر میشود.
بر خلاف تصور خیلی از افراد که فکر میکنند راهی جز دور انداختن و تعویض فرش بیدزده وجود ندارد راهکارهای زیادی جهت پیشگیری و ترمیم این مشکل وجود دارد ، ما در این مقاله از دلگرم سعی کردیم تا جای ممکن نکات مهم را یادآور شویم تا با مطالعه آنها بتوانید اقدامات لازم در این راستا را انجام دهید.

راه‌های جلوگیری از بیدزدگی فرش

راهکارهای زیر به شما برای جلوگیری از بیدزدگی فرش کمک می‌کند:

1. فرش‌ها را دور از محیط‌های نمگیر و مرطوب قرار دهید.
2. هر ماه یکبار فرش‌های لوله شده در گوشه تاریک انباری را بیرون آورده و در معرض هوای آزاد قرار دهید.
3. به هیچ عنوان زیر فرش‌ها از پلاستیک یا لاستیک استفاده نکنید.
4. فرش‌ها را برای مدت طولانی روی هم قرار ندهید.
5. در صورت ریختن مایعات روی فرش، در اسرع وقت آن را به خوبی تمیز و به طور کامل خشک کنید.
6. چنانچه لای سرامیک و یا موزاییک‌های کف منزل باز است، در اولین فرصت اقدام به درزگیری کنید.
7. هر چند وقت یکبار تابلو فرش‌ها را از محلی که آویخته شده‌اند، برداشته و پشت آن‌ها را وارسی کنید.
8. نظافت و تمیز کردن گرد و غبار روی فرش‌ها و قالی‌ها فراموش نشود. لازم است اینکار با تنظیم جاروبرقی روی مکش بالا انجام شود.
9. یکی از روش‌های خانگی برای جلوگیری از بیدزدگی فرش‌ها این است که حداقل دوبار در سال فرش را با آب و کف صابون زیاد شستشو دهید.
10. چنانچه قصد دارید فرش‌ها را برای مدتی طولانی در انباری قرار دهید، استفاده از ضد بید‌هایی نظیر نفتالین ضروری است. برای تأثیر بهتر لازم است نفتالین پودر شود.
11. به جای لول کردن فرش‌ها در پلاستیک، از کاغذ‌های مخصوص برای لول کردن فرش استفاده کنید.
12. بهتر است هر شش ماه یک مرتبه فرش را از قسمت پشت در معرض هوا و نور خورشید قرار داده و برای چند ساعت در این وضعیت نگهداری کنید.
13. شرایط هوای منزل را کنترل کنید. مثلا در طول روز گاهی پنجره‌ها را باز کنید تا هوای تازه در داخل منزل جریان یابد.
14. وارسی کردن قسمت‌هایی از فرش که زیر اجسام سنگین نظیر کمد یا پایه‌های مبل قرار گرفته‌اند، ضروری است.
15. اگر چه بهتر است کار شستشوی فرش‌ها را به قالیشویی‌های معتبر بسپارید، اما اگر قصد دارید این کار را خودتان انجام دهید، قبل از عمل شستشوی فرش، کاملا خاک فرش را تکانده و غبار آن را خارج کنید.

بیدزدگی فرش، از پیشگیری تا ترمیم

نشانه‌های حضور بید‌ها روی فرش

اما چه علامت‌هایی روی فرش، نشان از وجود این مهمانان ناخوانده دارد؟

مشاهده حشرات فعال کوچک با رنگ بژ که با سرعت زیاد حرکت می‌کنند.
دیدن نقاط ریز تارمانند در اطراف الیاف فرش
وجود لکه‌های سفید رنگ روی فرش که رفته رفته عمیق‌تر شده‌اند.
دیدن لارو‌های کوچک سفید بخصوص در نقاط حساس‌تر فرش که در معرض تاریکی و رطوبت بیشتر است. در این صورت باید هرچه سریع‌تر اقدام را آغاز کنید!
مشاهده ذرات ریز خاکستری خشک روی فرش که نشانه وجود لارو پیش از پیله بستن است.
در گذشته برای از بین بردن تخم‌های بید، زیر فرش‌ها توتون یا تنباکو می‌گذاشتند، این روش اگرچه مؤثر است، اما زردی توتون روی رنگ فرش‌های روشن اثر گذاشته و لذا برای این نوع فرش‌ها چندان قابل توصیه نیست.
یکی دیگر از مواد مؤثر، نفتالین است که برای تأثیر بهتر باید آن را پودر کرد و روی فرش پارچه سفیدی گذاشت و نفتالین را روی پارچه پاشید و سپس فرش را لوله کرده و حدود یک ماه فرش را بسته نگه داشت. در این موارد بسته بندی درست فرش در یک کیسه پلاستیکی بسیار مهم است، زیرا گاز متصاعد شده از نفتالین در فضای بسته موجود، تمام بید‌ها را از بین خواهد برد. بعد از آنکه نفتالین تماما بخار شد، فرش را در معرض هوای آزاد قرار دهید.
ماده‌ی دیگری که کارایی و عملکرد به مراتب بهتری نسبت به نفتالین دارد، پارادی کلروبترن است. این ماده به خوبی می‌توانند حشرات و بید را از بین ببرد و در مقایسه با نفتالین بوی کمتری دارد. نحوه بکارگیری آن هم بسیار ساده است و کافی است که آن را لای فرش قرار دهید.
اگر چه در گذشته مرسوم بود که از برخی مواد و سموم شیمیایی نظیر سم د د ت یا ایولین و یا متین اف اف استفاده شود، اما خوب است بدانید که استفاده و تولید این مواد به علت آسیب‌های گسترده زیست محیطی از حدود سی سال پیش در کشور‌هایی نظیر آلمان متوقف شده است و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

ترمیم بیدخوردگی

ممکن است بیدخوردگی در هر قسمتی از قالی یا فرش شما اتفاق افتاده باشد. مهم‌ترین ابزاری که در قالیشویی‌ها برای این منظور به کار می‌رود عبارتند از: قلاب پشت، قلاب رو، خواب و خامه‌هایی مثل خامه‌ای که در فرش به کار برده شده است.
اگر قالی با ارزش و نفیس باشد. بالاخص قالی‌های موزه‌ای نباید تمام پرز‌های باقیمانده از بیدخوردگی را از قالی در آورد، بلکه همچنان برحسب این که بیدخوردگی از روی قالی است یا پشت، باید آن‌ها را مرتب کرد. در قالی‌های معمولی چه بیدخوردگی از رو باشد و چه از زیر، ابتدا خامه را با قلاب از قالی درآورده، محوطه بیدخورده را از پرز قالی تمیز و کار مرمت را انجام می‌دهند.
در صورت لازم اقدامات دیگری، چون موچینی، کیله کشی، اتو کردن و کز دادن نیز انجام می‌شود و در نهایت نیز با استفاده از یک قیچی مناسب پرز‌های قسمت رفو شده را هم سطح قسمت‌های دیگر قالی می‌کنند.

حتماً بخوانید:

روش های طلایی برای نگهداری از فرش

پاک کردن لکه فرش : پیش از تمیز کردن فرش حتماً خوب جارو بزنید تا گرد و غبار آن گرفته شود ، با مقداری ماست لکه‌هایی را که تازه روی فرش به وجود آمده…

نحوه شستشو، نگهداری و مراقبت فرش ها

فرش نیز مانند هر وسیله دیگری جهت طولانی تر شدن عمر نیازمند نگهداری و مراقبت صحیح می باشد .
حتی المقدور شستشوی فرشهایتان را مخصوصا در مناطق سردسیر یا مرطوب به قالیشویی های معتبر بسپارید و از شستشوی آن در خانه اجتناب کنید زیرا عدم امکان آبگیری کامل در منزل باعث باقی ماندن رطوبت در فرش و رنگ زدگی یا پوسیدگی تدریجی آن می شود. در حالی که قالیشویی های معتبر و مجهز با استفاده از سیستم سانترفیوژ فرش را بعد شسشتو کاملا آبگیری می کنند.
انبارها و منازلی که رطوبت گیر هستند برای نگهداری و یا مفروش کردن توسط فرش نیستند. به خوبی می‌دانیم که رطوبت پس از مدتی باعث کپک زدگی، رشد قارچ و در نهایت پوسیدگی فرش می‌گردد. در شهرها و مناطقی که جریان هوا به طور طبیعی مرطوب است، توصیه می‌شود پس از 3 الی 6 سال فرشها را تعویض نمود تا قبل از پوسیدگی کامل و یا پاره شدن فرش بتوان چاره‌ای مناسب برای آن یافت.

از آنجا که عملیات ترمیم بید خوردگی فرش دستباف حساسیت و ظرافت بالایی می‌طلبد، لازم است که حتماً فرش خود را به مکانی معتبر به منظور ترمیم بسپارید تا بعد از ترمیم بید خوردگی، فرش دستباف را به صورت اصولی شسته و خشک کرده و تحویل شما دهند.
در پایان فراموش نکنید که همیشه رعایت چند نکته ساده برای حفاظت و نگهداری طولانی مدت فرش‌ها مانند نکات مرتبط با جلوگیری از بیدزدگی فرش بسیار ساده‌تر از جبران خسارات وارد شده بر اثر بی توجهی و غفلت ماست!