نفخ معده و علل به وجود آمدن آن

نفخ معده و علل به وجود آمدن آن

یکی از شایع‌ترین دردهای شکمی، نفخ است که علت بسیاری از مراجعات بیماران به متخصصان گوارش به شمار می‌آید. از قدیم گفته می‌شد‌ مصرف غذاهای باددار و نفاخ باعث دل‌درد و ایجاد گاز معده می‌شود. سندروم روده تحریک‌پذیر از شایع‌ترین اختلالات گوارشی است که دردهای شکمی شدید، گاز و نفخ معده را ایجاد می‌کند

و با مواد غذایی که فرد مصرف می‌کند ارتباط مستقیمی دارد.از این‌رو، متخصصان به مبتلایان توصیه می‌کنند با رعایت برخی اصول ساده و ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی روزانه، براحتی بیماری خود را مهار و درمان کنند. به‌طور قطع مصرف برخی مواد غذایی خاص و چ م‌پوشی از برخی دیگر از مواد به درمان و بهبود نفخ شکم کمک می‌کند.

کیوی

یکی از مشکلات عمده‌ای که به بروز نفخ معده منجر می‌شود، حرکات آهسته روده و ماندن بیش از حد مدفوع در طول مسیر روده بزرگ است؛ در برخی موارد، فرد مبتلا تا چند روز احساس دفع ندارد و به اصطلاح دچار یبوست شده. محققان معتقدند میوه کیوی به دلیل فیبر زیادی که دارد مشکل را تا حد زیادی رفع می‌کند. مبتلایان به سندروم روده تحریک‌پذیر که به مدت چهار هفته، هر روز دو عدد کیوی مصرف می‌کنند کمتر دچار یبوست می‌شوند و علائم سندروم روده تحریک‌پذیر در آنها کاهش می‌یابد.

چای نعناع

نعناع قرن‌ها به مثابه دارویی گیاهی برای کمک به هضم غذا و درمان ناراحتی‌های گوارشی به کار می‌رفت و اکنون نیز در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. پژوهشگران معتقدند در درمان سندروم روده تحریک‌پذیر، مصرف روغن نعناع به مدت چهار‌هفته علائم این بیماری را تا نصف کاهش می‌دهد.

نعناع توانایی بالایی در فعال کردن کانال «ضددرد» در روده بزرگ دارد که التهاب مجاری معده و روده را کاهش می‌دهد. این ماده معطر به عنوان کاهنده خفیف اشتها عمل می‌کند. از این‌رو، محققان برای کاهش نفخ معده و کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر توصیه می‌کنند که افـراد یک فنجان چای نعنا‌ع بنوشند.

زردچوبه

این ادویه در آشپزی برخی کشورها بویژه هندوستان جایگاه ویژه‌ای دارد و از آن برای طعم دادن به غذا استفاده می‌کنند، اما در این میان، زردچوبه ناراحتی‌های معده را نیز تسکین می‌دهد. محققان معتقدند از خاصیت ضدالتهابی زردچوبه می‌توان در درمان ناراحتی‌های گوارشی استفاده کرد. تاثیر مصرف 500 میلی‌گرم از این ماده، چهار بار در هفته حدود‌ دو‌برابر داروهایی است که برای تسکین ناراحتی‌های گوارشی به کار می‌رود.

موز

پژوهشگران می‌گویند موز حاوی فیبرهایی است که باکتری‌های مفید موجود در معده و روده را تقویت و هضم غذا را تسهیل می‌کند. زنانی که روزانه دو عدد موز به مدت 60 روز به عنوان پیش‌غذا می‌خورند میزان باکتری‌های مفید در بدن آنها افزایش پیدا می‌کند و نفخ معده تا 50 درصد کاهش می‌یابد.

دوغ

دوغ‌ حاوی آنزیمی به نام «لاکتاز» است که قند موجود در شیر موسوم به «لاکتوز» را تجزیه می‌کند. بسیاری از افراد به قند شیر حساسیت دارند و معده آنها قادر به تحمل و هضم آن نیست. بررسی‌هایی که در دانشگاه ایالتی اوهایو صورت گرفته حاکی از آن است که مصرف دوغ علائم ناشی از تحمل نکردن لاکتوز را از قبیل نفخ، درد و گاز معده تا 70 درصد کم می‌کند.

زنجبیل

گیاه زنجبیل از هزاران سال پیش برای بهبود دل‌دردها و ناراحتی‌های گوارشی به کار می‌رفت و چینی‌ها از چهار قرن پیش از میلاد مسیح از این گیاه در طب سنتی خود بهره می‌بردند.‌ بررسی‌هایی که بتازگی روی زنجبیل انجام شده، نشان می‌دهد این گیاه به عنوان شل‌کننده عضلانی عمل می‌کند و به تخلیه گاز از معده کمک می‌کند. زنجبیل را به اشکال مختلف مصرف می‌کنند، ولی گیاه تازه آن غنی از ترکیباتی است که بیشترین فایده را برای سلامت انسان دارند.

گشنیز

گنجاندن گیاه گشنیز در رژیم غذایی به قوی‌‌شدن ماهیچه‌های دستگاه گوارش کمک می‌کند و علائم نفخ را از بین می‌برد. گشنیز نوعی دارو و غذای طبیعی برای از بین بردن سموم بدن است و با خوردن آن، مواد اضافه از معده و بدن خارج می‌شود و نفخ از بین می‌رود.

خربزه

متخصصان می‌گویند خربزه حاوی مقادیر بالای ترکیباتی است که ادرارآور بوده و از آن می‌توان برای درمان ورم و نفخ معده استفاده کرد.خربزه با وجود این که به تخلیه راحت‌تر ادرار از مجاری ادراری کمک می‌کند، به دلیل میزان پتاسیم بالایی که دارد جایگزینی طبیعی برای الکترولیت‌های از دست‌رفته بدن است.

يک متخصص گوارش گفت: مسايل رواني همچون اضطراب و استرس هاي محيطي در ايجاد نفخ معده تاثير بسيار دارد. دکتر نجمه آل طاها، فوق تخصص گوارش در گفت وگو با ايسنا، اظهار کرد: اختلالات افزايش گاز در معده و روده باعث ايجاد نفخ معده مي شود.

نفخ معده ممکن است به صورت احساس سنگيني سر دل، احساس تورم، ايجاد درد در اطراف ناف و به طور کلي تجمع گاز در معده و روده که با درد و پيچش همراه است، ظاهر شود.وي در مورد تشخيص علت ايجاد نفخ معده گفت: در صورتي که نفخ با علايم هشدار دهنده همراه باشد، ممکن است نشانه اي از يک بيماري جدي باشد، بنابراين نياز به بررسي هاي دقيق تر ضروري است.

اين فوق تخصص گوارش، شايع ترين علت نفخ را سندرم روده تحريک پذير يا کوليت هاي عصبي عنوان کرد و ادامه داد: از آنجا که سيستم روده اي با اعصاب روده اي کنترل مي شود کوليت هاي عصبي و سندرم روده تحريک پذير با استرس رواني در ارتباط است.در صورتي که سيستم اعصاب روده و معده عملکرد مناسب نداشته باشد تحت تاثير واکنش هاي محيطي، حرکات روده دچار مشکل شده

و دردهاي شکمي همراه با اسپاسم هاي شديد بروز مي کند. همچنين استرس هاي محيطي ممکن است سبب ايجاد اسهال و يبوست شوند که يکي از علايم آن معمولا ايجاد نفخ معده است.دکتر آل طاها برخي بيماري ها را از عوامل ايجاد نفخ معده بيان کرد و گفت: بيماري هاي انسداد روده ممکن است باعث ايجاد نفخ شديد و حاد شوند.

همچنين نفخ معده مي تواند از مشخصه هاي سرطان معده باشد. گروهي از اختلالات حرکتي نيز باعث ايجاد نفخ معده مي شوند به عنوان مثال ديابت، بيماري هاي تيروئيدي و بيماري هاي التهابي روده مي توانند ايجاد نفخ معده کنند.وي عفونت را يکي ديگر از علل ايجاد نفخ معده دانست و اظهار کرد: عفونت هاي روده اي يکي ديگر از عوامل ايجاد نفخ معده است.

رشد بيش از حد باکتري ها در داخل روده و برخي بيماري هاي انگلي باعث ايجاد نفخ معده مي شوند.يکي از علايم وجود ميکروب هليکوباکترپايلوري که خود عاملي براي زخم معده است، مي تواند باعث ايجاد نفخ معده شود.اين فوق تخصص گوارش با اشاره به تحريک پذيري روده در برخي افراد گفت: در برخي موارد ممکن است، ميزان گازي که در افراد طبيعي ايجاد مشکل نمي کند

در برخي ديگر ايجاد ناراحتي کند. بنابراين روده اين افراد تحريک پذيرتر از سايرين بوده و گاز معده با ميزان کم هم آنها را دچار مشکل مي کند. وي ميزان حرکات روده را در ايجاد نفخ موثر دانست و ادامه داد: در يبوست اختلال در حرکات روده و کند بودن آن باعث تجمع گاز شده و اختلال در دفع گاز باعث ايجاد درد و ناراحتي در روده مي شود.

علل ایجاد نفخ معده

دکتر آل طاها با اشاره به نفخ در افراد مسن گفت: در صورتي که نفخ معده در افراد مسن به طور ناگهاني بروز کند نياز به بررسي دقيق دارد. چنانچه با انجام بررسي ها، علت خاصي براي نفخ معده تشخيص داده نشود درمان هاي دارويي، کنترل شرايط استرس زا و رژيم غذايي مناسب به کار گرفته مي شود.

وي با بيان اين که نفخ معده همان طور که ممکن است بيماري ساده اي باشد مي تواند علامتي از يک بيماري باشد، گفت: در صورتي که نفخ معده با گروهي از علايم هشدار دهنده مانند کاهش وزن، کم خوني، اسهال و علايم سوجذب همراه باشد به بررسي هاي دقيق تر نياز است تا با تشخيص علت ايجاد نفخ درمان مناسب به کار گرفته شود.

اين در حالي است که در بيشتر موارد استرس روي سيستم معده و روده تاثير منفي گذاشته و باعث افزايش شدت علايم و همچنين ايجاد يک سيکل معيوب مي شود. وي گفت: خوردن غذا با سرعت و عجله باعث مي شود که به همراه غذا مقدار زيادي هوا بلع شود که اين امر باعث ايجاد نفخ معده مي شود.

اين فوق تخصص گوارش با بيان اين که همانطور که علل ايجاد نفخ معده متفاوت است درمان آن نيز متفاوت است، گفت: به طور طبيعي گروهي از باکتري هاي روده و معده توليد گاز مي کنند که استفاده از دوره هاي درمان آنتي بيوتيک باعث کاهش علايم نفخ مي شود; چرا که ميکروب هاي معده و روده کمتر شده و فرد احساس راحتي مي کند.اين درحالي است که اين درمان ها دوره اي است.

همچنين در عوامل انگلي بوسيله درمان هاي آنتي بيوتيکي نفخ معده به صورت دوره اي درمان مي شود.دکتر آل طاها، استرس هاي عصبي و برخي مواد غذايي مانند حبوبات، موز، سير، کلم و پياز را در ايجاد نفخ معده موثر دانست و گفت: افرادي که به صورت دائمي دچار نفخ معده هستند از استرس و نگراني دوري کرده و مواد نفاخ کمتر مورد استفاده قرار گيرد.

به طور کلي از آنجا که نفخ بيماري عملکردي روده و معده است و اختلالات حرکت معده و روده بر آن تاثير دارد به صورت کامل برطرف نمي شود بلکه مي توان علايم آن را بوسيله درمان هاي دارويي کنترل کرد. دکتر آل طاها در پايان گفت: در صورتي که علايم هشدار دهنده با نفخ معده همراه نباشد، اطمينان دادن به بيمار و کاهش استرس مي تواند در درمان آن موثر باشد.

گردآوری: مجله اینترنتی دلگرم