۱۰ عوارض شیمی درمانی و راه های مراقبت از خود در طی درمان
شیمی درمانی
امروزه درمان سرطان به وسیله جراحی , شیمی درمانی و رادیوتراپی انجام میشود . بسیاری از مردم از شیمی درمانی به دلیل عوارض جانبی که دارد می ترسند در حالی که امروزه بسیاری از این عوارض قابل کنترل هستند .
باید به خاطر داشته باشید که گاهی اوقات شیمی درمانی بهترین انتخاب شماست که در واقع استفاده از دارو جهت متوقف ساختن رشد سلولهای سرطانی است و میتواند سلولهای سرطانی که در فاصلهای دورتر از توده سرطانی اولیه هستند را نیز از بین ببرد بنابراین ، یک درمان سیستمیک در نظر گرفته میشود.
شیمی درمانی چیست ؟
عملکرد دارو هدف شیمی درمانی از بین بردن سلولهای بدخیم است که میتواند به سلولهای سالم نیز آسیب برساند . شیمی درمانی به صورت تزریقی ، خوراکی و گاهی به صورتهای دیگر به کار میرود .
اولین حالت شیمی درمانی , حالت تزریقی
شیمی درمانی در حالت تزریقی را به دو صورت میتوان انجام داد یا وسیلهای به نام آنژیوکت توسط پرستار داخل رگ بیمار زده شده و سپس تزریق دارو انجام میشود یا وسیلهای به نام پورت با عمل جراحی زیر پوست در قسمت فوقانی قفسه سینه قرار داده میشود و از این طریق تزریق انجام میشود .
برخی داروها به دلیل اینکه نباید نور ببینند به وسیله پوششی محافظت میشوند.معمولا شیمی درمانی به صورت دوره ای داده میشود به این معنی که پس از انجام چند روز درمان پشت سر هم (بر طبق نظر پزشک) مدتی به بیمار استراحت داده میشود .
این دوره استراحت به بدن شما فرصت بازسازی سلولهای سالمی را که در طی درمان از بین رفتهاند ، میدهد و بدن شما را برای جلسه بعدی درمان آماده خواهد کرد.
برنامه درمانی شما به صورت روزانه ، هفتگی و یا ماهیانه با صلاح دید پزشک در فواصل معین انجام میشود .
دومین حالت شیمی درمانی , حالت خوراکی
استفاده از شیمی درمانی خوراکی در طول دهه ها ی گذشته افزایش یافته است . یک چهارم از حدود 400 داروی ضد سرطان برای تجویز خوراکی تولید شده اند.
مطابق با مجمع انکولوژی بالینی آمریکا و جامعه پرستاری انکولوژی، شیمی درمانی شامل همه درمان های ضدسرطان برای تزریق داخل وریدی و خوراکی می شود .
طبق تعریف، شیمی درمانی خوراکی مشتمل بر تمام مواد ضدسرطان، سیتوتوکسیک و همچنین مواد بیولوژیک می گردد که می توان آنها را به صورت خوراکی تجویز کرد.
در سال های اخیر، رویکرد درمان سرطان به خاطر توسعه اهداف جدیدی که در مراحل مختلف رشد سلول یا تقسیم سلولی مداخله می کنند، تغییر یافت.
این موضوع منجر به ظهور درمان های هدفمند برای تجویز خوراکی شد . درمان های هدفمند موادی هستند که از رشد و گسترش سرطان با تداخل در مولکول های خاص مسئول بروز و یا پیشرفت سرطان جلوگیری می کنند.
انواع مختلفی از درمان های هدفمند وجود دارند. به عنوان نمونه، مهارگرهای تیروزین کیناز مطرح می شوند.
آنها با گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (EGFR) تداخل و انتقال سیگنال را به طور انتخابی مهار می کنند و به رشد سلول های تومور واکنش نشان می دهند.
نوع دیگری از سرطان درمانی موجود برای مصرف خوراکی، هورمون درمانی است که سرطان پستان یا پروستات حساس به هورمون را هدف قرار می دهد. آنها با تداخل در تولید و عمل هورمون، رشد تومورهای حساس به هورمون را کم و یا متوقف می کنند .
درمان های هدفمند عمدتا مبتنی بر مکانیسم بازدارندگی رشد و تقسیم سلولی (cytostatic) هستند. از تکثیر سلول های بدخیم پیشگیری می شود و سمیت دارو برای هر تومور اختصاصی است.
در مقابل، در شیمی درمانی های سیتوتوکسیک که به طور مستقیم با ساختار DNA همکنش دارند، بین سلول های توموری و غیر توموری تمایزی صورت نمی گیرد.
بنابراین، سمیت دارویی آنها غیر اختصاصی است . داروهای ضد سرطان سیتوتوکسیک شامل مواد آلکیل کننده DNA، مهارگرهای توپوایزومراز و آنتی متابولیت ها هستند .
یک داروی سرطان سیتوتوکسیک به عنوان یک ماده درمانی تعریف می شود که هدف آن، مهار گسترش سلول های سرطانی با کشتن سلول های سرطانی و نیز سالم است .
عوارض جانبی مختلفی بسته به نوع دارو به وقوع می پیوندند. داروهای سیتوتوکسیک موجود برای تجویز خوراکی از مشتقات فلوئورواوراسیل مانند capacitabine، علاوه بر دیگر اجزا تشکیل می شوند که به ویژه برای سرطان روده بزرگ و پستان تجویز و به عنوان پیش داروی antimetabolite طبقه بندی می شوند .
هر ماده شیمی درمانی خوراکی دارای خواص سمیت اختصاصی خود است . واکنش های پوستی ، به عنوان مثال، erythrodysesthesia در کف دست-کف پا با بروز 64-6٪ بارها مشاهده شده اند .
سمیت های پوستی محدودکننده دوز هستند. شیمی درمانی های خوراکی بسته به شدت می توانند سبب عوارض جانبی خفیفی مانند خارش و یا احساس ناخوشایند شوند اما می توانند کشنده نیز باشند .
عوارض جانبی شیمی درمانی خوراکی
عوارض جانبی شیمی درمانی خوراکی سیتوتوکسیک به اندازه درمان با تجویز داخل وریدی به طور بالقوه خطرناک و محدودکننده دوز هستند .
بیماران ممکن است فکر کنند که مصرف قرص ضرر کمتری از تحمل شیمی درمانی داخل وریدی دارد، اما این یک تصور غلط است .
شیمی درمانی هایی که به صورت خوراکی تجویز شده اند، مزایا و معایبی را برای بیماران دربر دارند. از یک طرف، آنها اجازه خودمهاری بیشتر را می دهند و مراجعه به بیمارستان کمتر مورد نیاز است.
از سوی دیگر، بیماران باید خودشان رژیم شیمی درمانی خود را مدیریت کنند و باید در صورت عوارض جانبی سمی به درستی واکنش نشان دهند.
مطالعات متعددی مطلوبیت شیمی درمانی خوراکی را نسبت به نوع داخل وریدی از سوی بیماران نشان داده اند .
دلایل مطلوبیت کاربرد خوراکی عبارت از ماندن در خانه ، تحمل اثرات کمتر بر زندگی خانوادگی و روزمره ، اجتناب از مشکلات همراه با کاتتر ، داشتن نظارت بیشتر بر درمان، داشتن احساس کمتری از بیماری و بهبود کیفیت زندگی .
مزیت دارویی شیمی درمانی خوراکی
مزیت دارویی شیمی درمانی خوراکی، تماس مداوم سلول های تومور با ماده مورد نظر است . پایبندی شدید به درمان از اهمیت زیادی برای کاربرد خوراکی برخوردار است.
مقدار مصرف، زمان مصرف و فواصل زمانی باید دقیقا رعایت شوند . عبارت "پایبندی" به Sackett و Haynes 1976 برمی گردد که آن را به این صورت تعریف کردند "که تا چه حد رفتار فرد ... با تجویز بالینی مطابقت دارد".
مطابق با Cramer و همکاران در 2008، واژه های پایبندی و پشتکار باید برای توصیف چگونگی پیگیری رژیم دارویی طولانی مدت از سوی بیماران به کار روند.
این نویسندگان بر اساس مرور گسترده منابع، پایبندی را به این صورت تعریف می کنند: "دامنه ای که در آن یک بیمار مطابق با فاصله زمانی و دوز تجویزشده اقدام می کند"، در حالی که پشتکار به عمل پیگیری توصیه های پزشکی برای درمان مداوم در طول زمان تجویزشده اشاره دارد.
چطور میتوانم در طی درمان از خودم مراقبت کنم؟
- به توصیه های پزشک تان توجه کنید . سوالهایتان را بپرسید خیلی خوب است که همیشه یک همراه با خود داشته باشید تا با دقت بیشتری توصیهها را به یاد داشته باشید ، حتی میتوانید یادداشت بردارید .
- اسامی تمام داروها و ویتامینها ، مسهلها ، ضد آلرژیها ، آسپرین ایبو بروفن ، سایر مسکنها ، هر مکمل معدنی و گیاهی که استفاده میکنید را به پزشک تان بگویید . در صورت داشتن بیماری جانبی مثل (فشار خون بالا – دیابت – صرع – آسم – قلبی – ریوی – کلیوی – پوستی – حساسیت و آلرژی) آن را مطرح کنید.
- - اگر به دنبال بیماری و یا درمان ، درد دارید آن را با پزشک تان در میان بگذارید تا داروی مسکن مناسب برایتان تجویز شود .
- - اگر به علت اشتها نداشتن وزنتان را از دست دادهاید ، برای اینکه با سرطان بجنگید باید خوب غذا بخورید .
- - مثبتاندیشی ، شادی و خنده بهترین داروست. شوخ طبعی کمک میکند که سیستم ایمنی شما فعال باشد . کتابهای فکاهی بخوانید ، فیلمهای کمدی ببینید با افرادی که شما را شاد میکند ارتباط داشته باشید .
عوارض شیمی درمانی کدام است ؟
به دنبال شیمی درمانی عوارض شایعی وجود دارد که نباید شما را نگران کند زیرا همه بیماران دچار این عوارض نمیشوند .
عوارض گوارش بعد از شیمی درمانی
تهوع و استفراغ از عوارض شیمی درمانی
داروهای شیمی درمانی میتوانند باعث تهوع (احساس استفراغ) و استفراغ شوند . بهترین کار این است که از داروهای ضد تهوع (خوراکی – تزریقی) که پزشک تان تجویز کرده استفاده کنید .
اقدامات زیر در کاهش حالت تهوع و استفراغ بعد از شیمی درمانی کمککننده است :
- از غذاهای سبک استفاده کنید: غذاهای بدون چاشنی ، آبنبات ترش ، خیارشور ، نان سوخاری ، نوشابه زنجبیلی .
- غذای تان را در اندازه های کوچک در 6-5 وعده بخورید .
- از خوردن غذاهای پرچرب ، سرخ شده یا خیلی شیرین خودداری کنید .
- تا آنجایی که میتوانید در زمان داشتن حالت تهوع خودتان غذا درست نکنید .
- وقتی حالت تهوع دارید غذای مورد علاقهتان را نخورید .
- غذای خود را در حد دمای اتاق یا سرد میل کنید بوی غذای داغ حالت تهوع شما را بدتر میکند .
- دهانتان را چند بار در روز با دهانشویه مناسب شستشو دهید و حداقل دو بار در روز مسواک بزنید .
- از معجون ها مثل : (مخلوط بستنی ، موز ، کمی عسل با پودر مغزها «بادام، گردو ، پسته و شیر») یا مایعات مغذی (آبگوشت ، آب مرغ و آبمیوه) استفاده کنید.
- تکنیکها و روشهای آرامش ذهن و ریلکسیشن را یاد بگیرید و بکار ببرید.
- برای کنترل تهوع از راه دهان نفس های آرام و عمیق بکشید.
- اگر تهوع صبحگاهی دارید ، همان اول صبح غذای خشک مثل : نان سوخاری یا بیسکوییت شور بخورید .
اسهال از عوارض بعد از شیمی درمانی
این عارضه ممکن است به دنبال شیمی درمانی رخ دهد و مشکلاتی مثل : کم آبی بدن (دهیدراتاسیون) عدم تعادل الکترونیتها (کاهش سدیم و پتاسیم) و کاهش جذب مواد غذایی برای بیمار ایجاد کند .
راههای درمان برای اسهال ناشی از شیمی درمانی
رژیم : از خوردن غذاهایی که سیستم گوارش شما را تحریک میکند مثل غذاهای سرخ شده خودداری کنید .
از خوردن شیر و فرآوردههای حاوی شیر خودداری کنید.
- از خوردن سبزیجات خام (بخصوص کاهو ، کلم قمری و بروکلی) خودداری کنید.
از آدامس و شیرینی جات حاوی سوربیتول خودداری کنید چون مثل مسهل عمل میکند.
مصرف غذاهای ساده و غذاهایی که به راحتی هضم میشوند ، مانند: موز ، برنج ، نان تست ، مایعات شفاف و بدون شکر و کافئین . (به غیر از چای و یا برخی آبمیوهها) و مصرف پروتئینها مثل گوشت و مرغ و تخممرغ پخته در کاهش اسهال کمککننده است .
از غذاهایی که به طور طبیعی مسهل هستند مثل آلو ، آب آلو ، ریواس و انبه خودداری کنید.
مایعات : شما باید به اندازه کافی مایعات مصرف کنید یعنی به میزان مایعی که در اثر اسهال از دست دادهاید را جایگزین کنید و علاوه بر آن مایعی را که به طور معمول روزانه مینوشیدید را هم مصرف کنید.
(4-3 لیتر) همچنین مصرف مایعاتی که حاوی نمک و شکر هستند جایگزین مناسب برای الکترونیتهای بدن است.
دارو درمانی :
در مواقعی که اسهال شما زیاد و اذیتکننده باشد، به پزشکتان مراجعه کنید تا در صورت لزوم برایتان دارو تجویز کند.
یبوست از عوارض شیمی درمانی
این عارضه معمولا به دنبال داروهای ضد درد ، داروهای شیمی درمانی ، کم تحرکی ، کم بودن مایعات دریافتی اتفاق میافتد .
چگونه یبوست ناشی از شیمی درمانی را برطرف کنیم ؟
- روزانه 3-2 لیوان مایعات بیشتر از حد معمول مصرف کنید.
- مواد غذایی پر فیبر مثل میوه – سبزیجات و لوبیا بخورید ، غذاهای پرفیبر روده را برای حرکت تحریک میکنند .
- سالاد را با روغن زیتون بخورید یا انجیر و آلو مصرف کنید و میتوانید صبح ناشتا آب ولرم بنوشید .
- انجام تمرینات ورزشی و فعالیتهای فیزیکی نیز در کاهش یبوست کمککننده هستند.
- میتوانید با نظر پزشک تان از داروهای مسهل گیاهی و یا شیمیایی استفاده کنید.
تغییر در اشتها از عوارض شیمی درمانی
ممکن است به دنبال شیمی درمانی ، اشتهای شما کم شود و به طور موقت تغییراتی در بو و مزه غذا احساس کنید که باعث میشود غذا کمتر اشتها برانگیز باشد .
- - غذا را در دمای اتاق یا سرد بخورید.
- - برای اینکه مزه دهانتان عوض شود آب نبات ترش بدون شکر بمکید یا آدامس بجوید.
از دست دادن مو از عوارض شیمی درمانی
- ابتدا باید بدانید که با دریافت برخی داروهای شیمی درمانی ، ریزش مو رخ میدهد .
- معمولا 3-2 هفته بعد از اولین درمان کموتراپی رخ میدهد که ممکن است در موی سر ، ابرو و مژه و سایر نقاط بدن نیز ریزش مو مشاهده شود . این از دست دادن موی سر یک مسئله موقتی است . پس از اتمام کامل درمان ، موی شما مجدد رشد میکند .
- اگر با توجه به نوع دارویی که دریافت میکنید ، مطمئن هستید که ریزش مو دارید ، مویتان را کوتاه کنید در این صورت ریزش مو ناراحتی کمتری ایجاد میکند .
- میتوانید در این مدت از کلاه گیس یا روسری استفاده کنید .
- سعی کنید از شانه با دندانه درشت استفاده کنید و از کش مو استفاده نکنید چون باعث کنده شدن مو میشود . از رنگ مو استفاده نکنید .
- حین شستن موی سر از آب داغ استفاده نکنید .
- از سشوار با هوای سرد استفاده کنید .
تغییر رنگ ناخن ها از عوارض شیمی درمانی
- برخی داروها (تاکسول – تاکسوتر – آدریا مایسین) باعث میشود رنگ ناخنها کبود شود و خط سفیدی روی ناخن ایجاد شود.
- معمولا این تغییر رنگ 7-6 ماه پس از پایان شیمی درمانی برطرف میشود.
زخم دهان از جمله عوارض شیمی درمانی
- ممکن است دهان یا زبان تان خشک یا زخم شود ، یا از لثه و زبان خونریزی داشته باشید.
- این عارضه معمولا 10-3 روز بعد از شیمی درمانی رخ میدهد.
- در این حالت شما احساس سوختگی و زخم میکنید و دهان تان ملتهب است که باعث ایجاد ناراحتی و درد میشود.
- این زخم های دهان جویدن و بلع را سخت میکند و تغذیه شما دچار اختلال میشود در نتیجه کاهش وزن پیدا میکنید.
- در موارد شدید ممکن است باعث اختلال در تلکم شما شود.
- این زخمهای دهانی شما را برای عفونتهای باکتریایی ، قارچی و ویروسی مستعدتر میکند .
- راههای پیشگیری و درمان : مسائلی که زخم دهان را بدتر میکند .فقر بهداشت دهان و دندان ، بیماریهای کلیه ، سیگار کشیدن و استفاده از تنباکوی جویدنی و مصرف غذاهای سفت و الکل
مراقب از دهان :
- دهانتان را با آب نمک 3-2 بار در روز بشویید.
- دندانتان را 3-2 بار در روز مسواک بزنید.
- از یک دهانشویه مناسب استفاده کنید.
- میتوانید درد دهانتان را با مکیدن تکههای کوچک یخ کاهش دهید (به این روش کرایو تراپی گویند).
- یک نرمکننده یا مرطوبکننده به لبهایتان بمالید.
خستگی از عوارض شیمی درمانی
- ممکن است احساس خستگی بیش از حد داشته باشید که با استراحت هم رفع نشود . در این صورت شما احساس ضعف شدید در انجام فعالیتهای روزانه دارید یا ممکن است در تمرکز کردن و یادآوری مسائل دچار مشکل شوید.
- به خاطر بسپارید چه موقع از روز بیشترین انرژی را دارید و چه زمانی احساس ضعف میکنید و بعد فعالیتهای مهم و ملاقاتهای مهمتان را در زمانی که انرژی بالایی دارید ، انجام دهید.
- در زمانی که انرژی بالایی دارید ، غذا بخورید .
- اگر میتوانید نرمش و پیادهروی کنید .
- استراحت بیش از حد میتواند باعث احساس خستگی بیشتر شود .
- فعالیت های روزانه تان را یادداشت کنید و کارها و فعالیتهایی را که باید انجام دهید ، یادداشت کنید .
- در موارد کاهش قدرت حافظه و فراموشیهای موقت ، اطلاعات شخصی مهم تان (آدرس ، شماره تلفن ، شماره شناسنامه ، سال تولد ، کد ملی و شماره حساب) را در دفترچهای یادداشت کنید و به همراه داشته باشید یا در تلفن همراهتان ذخیره کنید .
- اگر داروی روزانه مصرف میکنید و فراموش میکنید ، از جعبههای ویژه روزانه یا هفتگی و یا از جعبههای قرصی که تایمر دارند ، استفاده کنید .
عوارض شیمی درمانی در قدرت باروری و عادت ماهیانه
- داروهای شیمی درمانی موجب تخریب عملکرد تخمدان و بیضه میشوند که منجر به افزایش خطر نازایی و عقیمی میشود .
- شما میتوانید در این مورد با پزشک تان صحبت کنید .
- در خانمها این مسئله روی عادت ماهیانه آنها اثر میگذارد و در اکثر موارد تا آخر کموتراپی قطع میشود .
- تغییرات هورمونی در خانمها ممکن است باعث گرگرفتگی و خشکی در ناحیه تناسلی شود . برای تخفیف گرگرفتی بهتر است مصرف قهوه و چای را کاهش دهید و ورزش سبک انجام دهید . برای کاهش خشکی واژن ، از ژل نرمکننده استفاده کنید و شورت نخی بپوشید . خانمهایی که شیمی درمانی میشوند و همسرانی مردانی که دارو میگیرند تا حداقل یک سال بعد از خاتمه شیمی درمانی باید از بارداری خودداری کنند .
- مردانی که قرار است شیمی درمانی انجام دهند و مصرف این داروها ممکن است سبب عقیمی شود ، میتوانند قبل از شروع شیمی درمانی به بانک اسپرم مراجعه کنند.
بیحسی و گزگز دستها و پاها از عوارض شیمی درمانی
- علت این بیحسی : داروهای شیمی درمانی ، دیابت ، اورمی ، سوء تغذیه شدید ، ضربه ، سرطان و مواد سمی خاص است.
- نشانهها : ضعف ، درد در ساعد ، دست ، ساق و پنجه پا ، احساسهای غیرعادی مثل : سوزش ، خارش ، گزش و بیحسی .
- راه درمان : ماساژ که موجب افزایش جریان خون و کاهش درد میشود .
- فیزیوتراپی که با تغییرات دامنه حرکتی و تمرینات خاص به این مسئله کمک میکند .
- کنترل درد : اگر درد را تجربه کردید با پزشکتان در مورد آن صحبت کنید تا بر اساس صلاحدید داروی مورد نظر را تجویز کند .
بعد از شیمی درمانی چه زمانهایی باید آزمایش خون بدهید؟
در شروع درمان و قبل از هر دوره شیمی درمانی باید ابتدا آزمایش خون بدهید تا مطمئن شویم تعداد سلولهای خونی (گلبولهای سفید و قرمز و پلاکت) و عملکرد کبدی و کلیوی شما در حد نرمال است .
مشکلات خونی یکی از عوارض جدی شیمی درمانی :
کاهش تعداد گلبولهای سفید :
- کاهش تعداد گلبولهای سفید به این معنی است که سیستم ایمنی شما به اندازه کافی قوی نیست و شما در خطر ابتلا به عفونت هستید . این عارضه معمولا 14-7 روز بعد از شیمی درمانی رخ میدهد .
- در طی درمان سعی کنید امکان ابتلا به عفونت را کاهش دهید . مثلا در طی آشپزی یا باغبانی یا اصلاح صورت مراقب باشید اگر پوستتان بریده شد با آب گرم و صابون بشویید و با چسب زخم رویش را بپوشانید .
- از تماس با افرادی که میدانید به عفونتی مبتلا بودند یا هستند (مثلا سرماخوردگی، سرفه و ...) پرهیز کنید .
- در 2-1 هفته اول بعد از شیمی درمانی که سیستم ایمنی شما ضعیف میشود استفاده از ماسک به جلوگیری از انتقال عفونت به بدن شما کمک میکند .
- از بودن در مکانهای شلوغ مثل فروشگاهها ، رستوران ها یا وسایل حمل و نقل عمومی خودداری کنید .
- ممکن است در زمان کاهش گلبول سفید هیچ احساسی نداشته باشید اما اگر احساس کردید حالتان خوب نیست و تب بالا ، لرز ، تعریق یا هر نشانه دیگر عفونت دارید مثل گلو درد یا سرفه به پزشکتان مراجعه کنید ممکن است نیاز باشد که در بیمارستان بستری شوید . در این حالت ممکن است پزشک تان درمان شما را به تعویق بیندازد تا تعداد گلبولهای سفید شما افزایش یابد . گاهی اوقات پزشک جهت پیشگیری یا بهبود گلبولهای سفید پایین داروی تزریقی تجویز میکند .
- در زمان شیمی درمانی سعی کنید از نزدیک شدن به حیوانات خانگی خودداری کنید . (حتی جوجه)
کاهش تعداد گلبول های قرمز :
- اگر تعداد گلبول های قرمز شما پایین باشد ممکن است احساس خستگی شدید کنید . دچار تنگی نفس شوید یا به نظر رنگ پریده بیایید .
- گاه ممکن است حین انجام کارهای خانه یا بالا رفتن از پله ها دچار تنگی نفس بشوید اگر این حالت برای شما پیش آمد به پزشک تان مراجعه کنید .
- اگر هموگلوبین شما از یک حدی پایین تر باشد ، پزشک برای شما دستور تزریق خون میدهد برای این کار یک نمونه خون از شما گرفته میشود و پس از تشخیص گروه خونی شما بر طبق آن برای تان به تعدادی که پزشک درخواست کرده ، کیسه خون تهیه میشود و سپس به شما تزریق میشود .
- برای بالا نگه داشتن هموگلوبین ، مصرف جگر ، گوشت قرمز ، ماهی ، تخممرغ و سبزیجات با برگ سبز (اسفناج) که حاوی آهن بالایی هستند ، مفید است .
کاهش تعداد پلاکتها :
- پلاکت به انعقاد خون شما کمک میکند و از خونریزی کردن و کبود شدن بدن جلوگیری میکند .
- در طی شیمی درمانی شما ممکن است متوجه شوید که پوست شما راحت تر کبود میشود یا لثهها و بینی شما خونریزی میکند . به ندرت مشاهده میکنید که نقاط قرمزی روی پوست شما ظاهر میشود . تمام اینها نشانه کاهش تعداد پلاکت هاست و لازم است که به پزشک تان اطلاع دهید .
- در صورتی که از داروی رقیقکننده خون مثل آسپرین استفاده میکنید ، به پزشک تان اطلاع دهید .
- از مسواک نرم استفاده کنید و مراقب باشید که لثه و دهانتان زخم نشود .
- در زمان کار کردن با اشیاء تیز و چاقو مواظب باشید که دستتان را نبرید . برای اصلاح کردن از ماشین ریش تراشی استفاده کنید .
- وقتی در فعالیت های فیزیکی و ورزشی شرکت میکنید بسیار مواظب باشید .
- ممکن است نیاز باشد که طبق نظر پزشک به شما پلاکت تزریق شود یا بین دوره دریافت دارو فاصله بیشتری داده شود .
بیماران در زمان تزریق داروی شیمی درمانی به نکات زیر توجه کنند :
- در زمان رگ گیری توسط پرستار آرامش خود را حفظ کنید و با وی همکاری کنید . بهتر است بگذارید او تصمیم گیرنده مکان مناسب برای رگ گیری باشد .
- اگر آنژیوکت را به دلیل رگ های نامناسب در محل خم آرنج زدند ، مراقب باشید و دست خود را خم و راست نکنید .
- اگر عمل جراحی پستان و برداشتن غدد لنفاوی انجام دادهاید ، به پرستار تان یادآوری کنید که از دست طرف دیگر رگگیری کند .
- در زمان دریافت دارو اگر احساس کردید تزریق نسبت به قبل فرق کرده است یا احساس سوزش ، درد ، قرمزی یا تورم در محل آنژیوکت کردید به پرستارتان اطلاع دهید .
- در صورت احساس سوزش در زیر پوست ، ناحیه اطراف آنژیوکت و یا تورم ، قطع جریان سرم بلافاصله به پرستار اطلاع دهید و سرم را ببندید .
- بعد از خارج کردن آنژیوکت توسط پرستار ، دست خود را (تا 48 ساعت) از سطح بدن بالاتر نگه دارید
- در صورتی که پوست ناحیه در اثر نشت دارو صدمه دید ، میتوان با انجام گرافت پوستی آن را معالجه کرد
در اینباره بیشتر بخوانید :
دلایل ایجاد سرطان در افراد چیست؟
داروهای ضد سرطان : معرفی بهترین قرص های ضد سرطان
گردآوری شده توسط بخش سلامت مجله دلگرم
هنگامه زنوری
- برچسبها
- سرطان
- شیمی درمانی
دیدگاه ها