مغز انسان و نحوه ی عملکرد آن

مقدمه ای در مورد مغز

با دلگرم همراه باشید تا شما را با مغز و هر آنچه باید در مورد آن بدانید آشنا کنیم.

مغز انسان مرکز دستگاه عصبی است. دستگاه عصبی مرکزی در درون حفاظی استخوانی به نام جمجمه و ستون فقرات قرار گرفته و شامل مغز و نخاع می‌باشد.

سیستم اعصاب مرکزی در زبان عام به دو قسمت با نام‌های مادهٔ سفید و مادهٔ خاکستری تقسیم می‌شود.

علاقه انسان ها به داشتن اطلاعاتی درمورد مغز و نحوه عملکرد آن به سال ها پیش باز می گردد. امروزه شواهد بسیاری وجود دارد که ثابت می کند هزاران سال قبل در کشورهایی نظیر مصر و یونان کنکاش و تحقیقات زیادی در مورد مغز انسان صورت گرفته است. این ارگان پیچیده و شگفت انگیز همیشه برای پژوهشگران و دانشمندان سوژه جالب و بحث برانگیزی بوده است.

در این مقاله سعی شده است به شیوه بسیار ساده و قابل فهمی، چگونگی رشد و تکامل مغز و نوع کارکرد آن در مراحل مختلف زندگی از ابتدای پیدایش سلول های مغزی تا زمان پیری شرح داده شود.

برخي از نوشيدني ها باعث تقويت مغز مي شود. اين نوشيدني ها توليد خاص يک شرکت ويژه نيست بلکه نوشيدني هاي طبيعي است که مصرف آن براي سالم نگه داشتن مغز توصيه مي شود.

از طرفي مصرف بعضي از نوشيدني ها نيز منع شده است. از جمله نوشيدني هاي الکلي که به کبد ضرر مي رساند و باعث کدر شدن مغز (Brain Fog) مي شودمغز شامل قسمتهای متنوعی است که هر کدام در عین ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر دارای کارها و وظائف گوناگونی هستند. مغزانسان شامل دو قسمت عصبی ومحیطی میباشد.

قسمت عصبی مرکز فعالیت ها ی ارادی وغیرارادی میباشد وقسمت محیطی .شامل اعصابی است که قسمت های مختلف بدن را به بخش عصبی متصل میکند.

مغز انسان از دید ساختار٬ همانند مغز دیگر پستان‌داران است ولی کورتکس آن در مقایسه با دیگر پستانداران دارای گسترش و پیشرفت بسیار زیادی‌است. جانوران بزرگی مانند نهنگ‌ها و فیل‌ها در اندازه‌گیری مطلق دارای مغزی بزرگ‌تر هستند، اما زمانی که اندازه‌گیری با استفاده از ضریب مغزی و پس از جبران اندازه و جثه بدن انجام گیرد، این مغز انسان است که تقریباً دو برابر مغز دلفین پوزه‌بطری، و سه برابر مغز یک شامپانزه خواهد بود.

بخش عمده‌ای از گسترش و پیچیدگی مغز انسان مربوط به بخشی از مغز به نام قشر مغزی یا کورتکس، بویژه لوب پیشانی، که با توابع اجرایی از جمله خودلگامی یا اتوکنترل، برنامه‌ریزی، استدلال، و تفکر انتزاعی در ارتباط است٬ می‌باشد. بخشی از قشر مخ ویژه بینایی نیز تا میزان زیادی در انسان بزرگتر است.

آیا بالا رفتن سن سبب می‌شود كه مغز انسان تحلیل رود یا به عبارت ساده‌تر عقل كم شود؟

اگر افزایش سن موجب فرسودگی مغز شود در نتیجه باید كار تمامی اعضا بدن نیز دچار اختلال گردد، زیرا مغز كنترل كننده تمامی فعالیت‌های درونی و بیرونی بدن است.

سلولهای مغزی از جمله سلولهایی هستند كه قدرت تقسیم ندارند یعنی در مغز سلول جدیدی ساخته نمی‌شود. این سلولها در صورت آسیب دید‌گی ترمیم و بازسازی هم نمی‌شوند، اما مغز هر كدام از ما از میلیاردها سلول تشكیل شده است.

برای یادگیری یك موضوع بین تعدادی از سلولهای مغزی یك مدار تشكیل می‌شود. برای تشكیل این مدار سلولها باید با یكدیگر ارتباط برقرار كنند. هر چقدر كه موضوع پیچیده‌تر باشد سلولهای بیشتری در تشكیل مدار یاد شده شركت می‌كنند.

هنگام تولد هر سلول مغز بیش از ۲۵ هزار نقطه ارتباطی دارد. اما تا سه سالگی این تعداد به ۱۵ هزار نقطه كاهش می‌یابد. این نقاط ارتباطی بدان جهت از بین می‌روند كه از آنها استفاده نشده است.

مغز انسان بسیار بزرگ است...

میانگین وزن مغز یک فرد بالغ 1.3 تا 1.4 کیلوگرم است. برخی از جراحان مغز و اعصاب بافت مغز زنده را مانند خمیردندان و مواد نیمه جامد دیگر توصیف می کنند. در حدود 80 درصد از محتوی جمجمه انسان را مغز فرا گرفته است و مابقی آن از میزان یکسانی خون و مایع نخاعی انباشته شده است به بیانی دیگر حجم مواد انباشته شده در جمجمه انسان با گنجایش بطری دو لیتری آب معدنی برابری می کند.

مغز انسان انرژی خوار است؟

این عضو حیاتی که تنها دو درصد از وزن بدن را تشکیل می دهد در حدود 20 درصد از اکسیژن و 25 درصد از گلوکز خون را مصرف می کند. این میزان مصرف انرژی مباحثاتی را در میان دانشمندان به راه انداخته است تا دریابند چه ماده غذایی منجر به تکامل یافتن مغز بزرگ در انسان شده است.

در ابتدا گوشت به عنوان عامل آغاز این تکامل انتخاب شد اما به دلیل غیر قابل اتکا بودن این منبع غذایی دانشمندان گیاهان غنی از انرژی را به عنوان ماده غذایی انتخاب کردند که باعث تکامل یافتن مغز انسان و بزرگ شدن آن شده است. از دیگر نظریه هایی که برای توضیح بزرگ شدن مغز ارائه شده اند می توان به تغییرات آب و هوایی، نیاز محیطی و رقابتهای اجتماعی اشاره کرد.

سطح مغز انسان از شیارهای عمیقی در هم پیچیده شده و از فرورفتگی ها (Sulci) و برآمدگی ها (Gyri) تشکیل شده است. این سطح غشای مغزی خوانده شده و منزلگاه 100 بیلیون نورون یا سلول عصبی است. این ساختار پیچیده به مغز امکان می دهد تا در فضایی کوچک بیشتر فشرده شده و در نتیجه قدرت پردازش آن افزایش پیدا کند.

بیشتر سلولهای مغز نورونها هستند

دیدگاه قدیمی که انسان تنها از 10 درصد از مغزش استفاده می کند دیدگاهی نادرست است اما اکنون آشکار شده است زمینه به وجود آمدن این دیدگاه در واقع این است که نورونها تنها 10 درصد از مغز انسان را تشکیل می دهند. بقیه سلولهای مغزی که بیش از نیمی از وزن مغز را به خود اختصاص داده اند سلولهای Glia نام دارند که به زبان یونانی به معنی چسب است.

از این رو در گذشته عصب شناسان معتقد بودند این سلولها برای در کنار هم نگاه داشتن نورونها در مغز قرار دارند اما مطالعات جدید نشان داده اند که نقش این سلولها محافظت و ایجاد ایمنی برای رشد و عملکرد سیناپسها است.

مغز باشگاهی خصوصی است

ساختاری از سلولها در سیستم خونی مغز که دیواره خونی-مغزی نام دارد مانند نگهبانان در باشگاه های خصوصی تنها به چند مولکول اجازه ورود به بخش اصلی سیستم عصبی یعنی مغز را می دهد. مویرگهایی که تغذیه مغز را به عهده دارند در کنار سلولهایی که به یکدیگر چسبیده اند از ورود مولکولهای بزرگ جلوگیری می کنند، تنها پروتئینهای ویژه ای اجازه دارند موادغذایی و مواد دیگر مورد نیاز مغز را به داخل ببرند.

این دیواره در عین محافظت از مغز گاه می تواند از ورود داروهای حیاتی به مغز نیز جلوگیری کنند. تنها راهی که تا کنون توانسته است ورود داروها از میان این مانع مغزی را امکانپذیر سازد فناوری نانو بوده است.

در مطالعاتی که در سال 2009 در رابطه با درمان سرطان انجام گرفته بود دانشمندان توانستند نانوذرات ویژه ای را از میان این دیواره عبور داده و به دیواره تومورهای سرطانی اتصال دهند. در آینده می توان با ترکیب نانو ذرات و داروهای شیمی درمانی روشی موثر برای از بین بردن تومورهای مغزی به وجود آورد.

مغز در ابتدا به شکل لوله ای کوچک است

پایه های مغز در اولین روزهای شکل گیری جنین بنا گذاشته می شوند. سه هفته پس از شکل گرفتن جنین لایه ای از سلولهای بنیادین که صفحه عصبی نام دارد شکل گرفته و به لوله ای عصبی تبدیل می شود. این نسج در واقع سیستم مرکزی عصبی را به وجود می آورد. لوله عصبی از ابتدایی ترین مراحل رشد جنین شکل گرفته و از دیگر بخشها متمایز می شود و شکل گیری نورونها و دیگر سلولها نیز از سه ماهه دوم آغاز خواهد شد.

چین خوردگی های مغز بسیار دیر آغاز می شود و در 24 هفتگی تعداد بسیار کمی از این چین خوردگی ها بر روی سطح مغز مشاهده می شود.

مغز کاملا تکامل نیافته است

نقطه اوج رشد ماده خاکستری مغز به دوران بلوغ انسان تعلق دارد و در دوران نوجوانی و با گسترش بخشهای قدامی مغز که با قضاوت و تصمیم گیری در ارتباطند تکامل بیشتری پیدا می کند. مطالعات نشان داده اند بخشهایی که با عملکرد چندگانه انسان در ارتباط است تا 16 یا 17 سالگی به طور کامل تکمیل نمی شوند و بسیاری از دیگر توانایی های مغز تا 20 سالگی به تکامل می رسند.

مغز هرگز از تغییر دست بر نمی دارد

زمانی دانشمندان بر این باور بودند که با پشت سر گذاشتن جوانی، توانایی شکل گیری اتصالات نورونی جدید نیز در انسان متوقف می شود. دیدگاهی که در سال 2007 مردود اعلام شد و دانشمندان دریافتند مغز در شرایط مختلف توانایی تشکیل دادن نورونهای جدید را دارد و مغز می تواند در دوران بزرگسالی نیز اتصالات جدید نورونی بسازد. همچنین تحقیقات بر روی مراقبه یا مدیتیشن نشان داده است تمرین دادن شدید مغز می تواند ساختار و عملکرد مغز را تغییر دهد.

زنان از این پس دیگر ونوسی نیستند

فرهنگ های عام می گویند مغز زن و مرد با یکدیگر تفاوت دارند. درست است که هورمونهای زنان و مردان بر روی گسترش مغز تاثیرات متفاوتی دارد و تا کنون تفاوتهایی در زمینه شیوه های احساس درد، تصمیمگیری های اجتماعی و کنار آمدن با فشارهای روحی میان زنان و مردان کشف شده است اما در واقع بیشترین بخش مغز و قدرت مغزی زنان و مردان با یکدیگر یکسان اند.

مطالعاتی که در زمینه تفاوتهای جنسیتی انجام گرفته نشان می دهند 78 درصد از تفاوتهای جنسیتی گزارش شده نزدیک به صفر یا بسیار کوچک بوده اند. همچنین این مطالعات شایعات موجود در رابطه با توانایی های مختلف جنسیتهای متفاوت را رد کرده است. مطالعه ای که در ژانویه سال جاری بر روی نیم میلیون دختر و پسر از 69 کشور جهان انجام گرفت نشان داد هیچ اختلافی در توانایی محاسبه و ریاضیات میان این دو جنسیت وجود ندارد.

ساختار مغز انسان

مغز انسان حدود ۱۵۰۰ گرم وزن دارد.

و حجم آن نیز حدود ۱۱۳۰ سانتیمتر مکعب در زنان و ۱۲۶۰ سانتیمتر مکعب در مردان است.

هرچند از نظر ضریب هوشی یا آی‌کیو و سایر اندازه‌گیری‌های عملکردی و شناختی هیچ‌گونه و به هیچ وجه تفاوت نورولوژیک بین دو جنس مذکر و مونث تاکنون نشان داده نشده‌است.

بافت مغز بیشتر از جنس چربی است.

سه پرده با نام مننژ٬ مغز و نیز نخاع را محافظت می‌کنند. پرده داخلی چسبیده به مغز و نخاع که کار تغذیه بافت عصبی را انجام می‌دهد٬ پرده میانی یا عنکبوتیه که به پردهٔ خارجی چسبیده و از پرده داخلی کمی فاصله دارد و در پایان پرده خارجی که از بافت پیوندی تشکیل شده و به استخوانها چسبیده‌است.

در فاصله بین عنکبوتیه و پرده داخلی مایعی شفاف حاصل از از ترشحات رگهای خونی بنام مایع مغزی-نخاعی یا لیکور قرار دارد و کار آن محافظت از بافت عصبی است. مغز انسان مانند تمامی جانداران از یاخته‌های عصبی یا نورون و یاخته گلیال یا نوروگلیا و نیز رگ‌های خونی بسیاری تشکیل شده‌است.

سلول‌های گلیال انواع گوناگونی داشته و انجام تعدادی از عملکردهای مهم ازجمله پشتیبانی ساختاری، پشتیبانی متابولیک یا سوخت‌وساز یاخته، عایق و همچنین هدایت را به عهده دارند. نورون‌ها، اما، معمولاً مهم‌ترین یاخته‌های در مغز انگاشته می‌شوند.

تعداد نورون‌ها، با توجه به آرایه‌های توموگرافی، روشی به مراتب دقیق‌تر از روش میکروسکوپی پیشین، حدود دویست میلیارد نورون در مغز انسان همراه یکصدوبیست‌وپنج تریلیون سیناپس در کورتکس یا قشر مغزی را نشان داده‌است.

ویژگی یگانه یاخته عصبی در ایجاد و انتقال پیام به دورترین نقاط بدن است.

مغز در انسان از بخشهای مختلفی مانند مخ، مخ‌چه٬ تالاموس، هیپوتالاموس، پل مغزی، بطنهای مغز، ساقه مغز، بادامه مغز، عقده‌های قاعده‌ای تشکیل شده‌است.

نیمکره‌های مغز یا مُخ بزرگترین قسمت مغز است و بالای تمام ساختار مغز انسان قرار دارد که با یک لایه یا قشر مغزی (کورتکس) با توپوگرافی پیچ‌درپیچ پوشیده شده‌است.

در زیر مخ ساقه مغز قرار دارد و شبیه ساقه‌ای به مخ متصل شده‌است. در عقب مغز، در زیر مخ و در پشت ساقه مغز، مخچه با ساختاری ویژه بخاطر وجود سطحی با شیاربندی افقی قشر آن، که باعث می شود متفاوت از هر منطقه دیگر مغز نمایان کند٬ وجود دارد.

شکل کلی آن٬ همانند سایر پستانداران می‌باشد، اگرچه بطور قابل توجهی در اندازه نسبی متفاوت است. به عنوان یک قاعده، هرچه مخ کوچکتر، کورتکس دارای قشر پیچ در پیچ کمتری است. قشر مغزی یک موش تقریبا کاملا صاف است اما قشرمغزی دلفین و یا نهنگ، پیچ در پیچ تر از کورتکس انسان است.

مغز زنده بسیار نرم است، چیزی شبیه به نرمی ژله است و با وجود اینکه سلول‌های خاکستری معروف هستند اما قشر زنده در واقع صورتی رنگ و کمی سفید در بخش‌های داخلی است.

بتازگی محققان دانشگاه نورت وسترن در آمریکا در حین مطالعه اثرات یک داروی ضد افسردگی بر روی موش ها به این نتیجه رسیدند که عملکرد مغزهای دو جنس نر و ماده در سطح مولکولی متفاوت است.

دراین مطالعه یک تفاوت شیمیایی در میان مغزهای نر و ماده کشف شد و محققان دریافتند که این اختلاف در سطح مولکولی و در تعامل میان مولکول های ERalpha and mGluR1 است.

لُوب‌های مغز

نیمکره چپ و راست مخ و کورتکس تا حدودی قرینه بوده که تصویری آینه‌ای از یکدیگر می‌سازند. هر نیمکره به چهار لب، لوب فرونتال، لوب آهیانه، لوب پس سری، و لوب تمپورال تقسیم شده‌است. این تقسیم‌بندی لوب‌ها از ساختار قشر کورتکس مشتق نشده است بلکه لوب‌ها از نام استخوان جمجمه که آنها را همپوشانی می‌کند نام می‌گیرند.

استخوان پیشانی، استخوان آهیانه، استخوان گیج‌گاهی و استخوان پس‌سری. مرزهای بین لوب‌ها در زیر سوتور یا بخیه که استخوان‌های جمجمه را به هم پیوند داده٬ قرار دارد البته به‌استثنای مرز بین لوب فرونتال و لوب آهیانه که در طول مرز آناتومیک شیار مرکزی، در محل تلاقی قشر سوماتوسنسور اولیه و قشر حرکتی اولیه قرار دارد.

مغز جنین انسان

مغز جنین و نوزاد تازه متولد شده به عقیده دانشمندان یک معمای پررمز و راز است که به تازگی تلاش های زیادی برای پرده برداشتن از این رازهای پرابهام صورت گرفته است. شروع این معمای پیچیده در رحم مادر است. تنها چهار هفته بعد از لقاح و بارور شدن تخم، نخستین سلول های مغزی یعنی نورون ها، به میزان شگفت انگیز و حیرت آوری (حدود ۲۵۰ هزار نورون در هر دقیقه) شروع به رشد و تکثیر می کنند. میلیون ها سلول مغزی شروع به برقراری ارتباط با یکدیگر می کنند و بدین ترتیب میلیاردها میلیارد ارتباط میان سلول های مغزی ایجاد می شود.

تاثیر امواج بر عملکرد مغز

وی با این توضیح که امواج الکترومغناطیسی در مغز بین 40 تا 100 هرتز کار می کنند و از 40 هرتز بیشتر حالت استراحت مغز است، افزود: مغز دارای امواجی با طول موج و فرکانس خاص خود است و تنها عضوی است که هیچ وقت استراحت ندارد و همیشه درحال کارکردن است؛ حتی موقع خواب نسبت به زمانی که ریاضی حل می کنیم مغز بسیار بیشتر به قند و اکسیژن نیاز دارد.

ریاضی با بیان اینکه اولین تاثیر امواج در مغز اختلال در عملکرد طبیعی مغز است، گفت: هر موجی با هر فرکانسی که بتواند در سلول های مغز نفوذ کند، ممکن است در حافظه، یادگیری و یادآوری اختلال ایجاد کند.

وی در مورد تاثیر امواج در کارکرد مغز توضیح داد: از نظر تئوری در سطح دنیا این امکان که این امواج در کارکرد مغز تاثیرگذار باشند، وجود دارد. در آزمایش پذیرش اکسیژن از طرف هموگلوبین نیز که با همکاری دانشکده فنی دانشگاه تهران انجام شد، ثابت شد که امواج تلفن همراه سبب می شود هموگلوبین خون کمتر اکسیژن جذب کند.

ریاضی با تاکید بر اینکه باید تا حد امکان تلفن همراه را به ویژه در هنگام خواب از خود دور نگه داشت، افزود: مغز بین پنج تا 10 درصد از اکسیژن کل بدن را مصرف می کند بنابراین اگر موبایل داخل جیب کسی باشد، امواج سبب کاهش جذب اکسیژن توسط هموگلوبین می شود و در نتیجه اکسیژن کمتری به مغز می رسد.

تاثیر امواج بر حافظه

حافظه یک شبکه است که با نوعی از پروتئین فعال (میکروتوبول)، داخل سلول های عصب کار می کند؛ امواج، حرکت این پروتئین را مختل می کند و اختلال در عملکرد این پروتئین سبب می شود اطلاعات به سلول بعدی نرسد.

در واقع حافظه یک شبکه است و یک دی ان ای یا یک پروتئین نیست بنابراین هر اختلالی که در یک ناحیه از شبکه به وجود آید، کل شبکه را دچار اختلال می کند.

امواج سبب کاهش فعالیت آنزیم ها می شوند در چنین شرایطی انتقال دهنده ها (نروترنس ویترها) کار خودشان را انجام نمی دهند؛ در واقع امواج الکترومغناطیس کاری را انجام می دهند که حشره کش ها انجام می دهند و آنزیم های مربوط به حافظه و یادگیری را غیرفعال می کنند.

ما در تحقیقات خود سلول را استخراج کردیم و در مقابل این امواج قرار دادیم تا نتیجه گیری کنیم. در نهایت مشاهده کردیم که میدان های الکترومغناطیسی روی این آنزیم ها تاثیر بسیار زیادی داشته است و می توان گفت که حافظه را دچار اختلال می‌کند.

این به معنی کاهش حافظه نیست؛ اما گاهی پرش‌های حافظه اتفاق می‌افتد به این معنی که مثلا دانش آموزی موقع امتحان به جای مطلب درسی، آهنگی به یادش می‌آید و هر چه می خواهد از این حالت خارج شود، نمی‌تواند.

مطالعه ای در این زمینه انجام نشده است و نیاز داریم پژوهش هایی را به خصوص روی موجود زنده انجام دهیم؛ اما مشکل بزرگی که در این زمینه وجود دارد این است که آزمایش ها بر موش یا میمون انجام می شود و نمی توان از این حیوانات پرسید که به چه فکر می کنند و به چه چیزی فکر نمی کنند.

به جز امواج تلفن همراه، سایر امواج الکترومغناطیس مانند امواجی که از لب‌تاپ‌ها، دکل‌ها و حتی دکل‌های برق ناشی می‌شود، نیز می توانند در اختلال حافظه نقش داشته باشند.

به طور کلی به ویژه به دانش آموزان و دانشجویان توصیه می کنیم که تلفن همراه را تا حد امکان از خود دور نگه دارند و با رایانه و ابزاری که میدان مغناطیسی دارد تنها در موارد ضروری و درسی و تحقیقاتی (نه برای بازی یا وب گردی) استفاده کنند.

ابراز امیدواری کرد که انجام آزمایش‌ها و تحقیقات بعدی نشان دهد که به عنوان مثال چند ساعت کارکردن با این دستگاه‌ها مشکلی به وجود نمی‌آورد؛ اما تا آن زمان بنابر احتیاط توصیه می‌کنیم تا حد امکان از این وسایل کمتر استفاده شود.

تاثیر امواج در بروز آلزایمر

در مورد نقش امواج روی آلزایمر هنوز تحقیقاتی صورت نگرفته است. آلزایمر یک بیماری شناختی است؛ درست است که حافظه مرکز این بیماری است اما این بیماری با بیماری Amnesia که یک بیماری فراموشی است، تفاوت‌هایی دارد.

در این بیماری فرد برخی موارد را فراموش می‌کند اما شناخت او از بین نرفته است؛ در بین عموم مصطلح شده است که می گویند آلزایمر گرفته ایم در حالی که دچار بیماری فراموشی شده اند.

در بیماری آمنزیا مثلا فراموش می کنیم دفترچه بیمه خود را کجا گذاشته ایم اما در بیماری آلزایمر وقتی قاشق را به دست بیمار می‌دهند نمی داند این قاشق چه کاربردی دارد؛ از این دیدگاه این دو بیماری با هم متفاوت‌ هستند اما بحث حافظه بین این دو بیماری مشترک است. فردی که حافظه خود را از دست می دهد خودش را هم نمی شناسد.

حافظه محور اصلی و مرکزی بحث شناخت است و به همین دلیل آلزایمر را به حافظه ارتباط می دهند.

این احتمال وجود دارد که با توجه به اینکه بیماری آلزایمر در بسیاری از کشورهای صنعتی در حال افزایش است، امواج و مسائل دیگر مانند آلودگی هوا دلیل دیگری بر افزایش این بیماری باشد. وی در پاسخ به این سوال که آیا از مجموع مطالب مطرح شده، می توان این نتیجه را گرفت که اختلال حافظه ممکن است به بروز بیماری آلزایمر و آمنزیا منجر شود، گفت: این یک فرضیه است اما با توجه به شواهد موجود می تواند موثر باشد.

موادغذایی موثر در تقویت حافظه

تحقیقات این مرکز روی کندر و مواد استخراج شده از کندر مانند فسفوریک اسید نشان می دهد که این مواد حافظه موش را افزایش می‌دهند.

زعفران نیز همین توانایی را دارد، موادی را که از زعفران استخراج کردیم مانند کوروسین و کوروسیتین هر کدام به نوعی در افزایش حافظه موثر هستند. البته استفاده کردن از این مواد به میزان زیاد پیشنهاد نمی شود مگر به صورت دارو از سوی پزشک تجویز شود.

مواد غذایی و نوشیدنی های موثر بر روی مغز انسان

غذای مغز در وعده صبحانه می‌تواند عاملی برای ارتقای وضعیت مغزی فرد در طول روز باشد. خوردن یک صبحانه سلامت می‌تواند موتور مغز را با قدرت بسیار روشن کرده و به بهره وری و تمرکز در طول روز کمک کند. این 6 ماده غذایی در صورتی که در وعده صبحانه گنجانده شوند تأثیرات بسیاری در عملکرد مغز خواهند گذاشت.

تخم مرغ

کولین به عنوان شبه ویتامین B که در تخم مرغ وجود دارد نقش مهمی در عملکرد مغز و حافظه دارد. در تحقیقاتی که از 1400 مرد و زن انجام شده و نتایج آن در مجله تغذیه بالینی منتشر شده مشخص شده است افرادی که غذاهای دارای کولین مصرف می‌کردند در آزمایشهای حافظه و یادگیری کلامی بهتر از دیگران عمل کرده اند.

تخم مرغ همچنین دارای پروتئین با کیفیتی است، این پروتئین با ثابت نگاه داشتن قند خون به فرد کمک می‌کند تمرکز کند و برای مدت طولانی تری احساس سیری داشته باشد. مهم نیست که تخم مرغ در وعده صبحانه به صورت املت، همزده و یا پخته مصرف شود، آنچه اهمیت دارد این است که تخم مرغ منبع غنی مواد مغذی است که مغز و بدن را در تمام طول صبح تأمین می‌کند.

غلات

محصولات دارای غلات در وعده صبحانه دارای اهمیت هستند، چرا که بدن ما کربوهیدرات را به گلوکز تبدیل می‌کند. گلوکز نیز سوخت دارای اولویت مغز است. غذاهای غنی از غلات و یا دارای غلات کامل دارای ویتامین بی هستند، ویتامینی که برای تمرکز و سالم ماندن مغز حائز اهمیت است.

توصیه کلی این است که نیمی از غلات مصرفی خود را از غلات کامل تأمین کنید. برای رسیدن به انرژی ثابت و عملکرد مغزی بهتر، توصیه شده است که غلات خود را با پروتئین مصرف کنید.

چند ترکیب ساده غلات و پروتئین می‌تواند قدرت مغز را در طول صبح افزایش دهد برخی از این ترکیبها نان تست همراه کره بادام زمینی، وعده‌های تهیه شده با جو به همراه خانواده توتها و یا نانهای تست شده همراه با تخم مرغ همزده هستند.

انگور

تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف انگورهای مختلف سبز، قرمز و سیاه نقش مهمی در بهبود دفاع آنتی اکسیدانی ما دارد و سلامت مغز را ارتقا می‌دهد.

در تحقیقات اولیه به نظر می‌رسید که انگورها به وسیله بی اثر کردن تنش اکسایشی و تورم به سلامت مغز کمک کرده و یا فعالیت برخی ژنهای خاص مرتبط با بیماریهای ناشی از کهولت سن مغز را هدف می‌گیرند.

بادام

بادام منبع عالی از ویتامین ایی است و 37 درصد میزان توصیه شده جذب روزانه این ویتامین با خوردن 23 عدد بادام تأمین می‌شود.

تحقیقاتی که در مجله همه گیری شناسی آمریکا منتشر شده نشان می‌دهد که جذب ویتامین ای به ممانعت از تحلیل شناختی مغز به ویژه در سالخوردگان کمک می‌کند. بادام همچنین ترکیب سالمی از پروتئینها، فیبرها و چربیهای سالم است که سطح قند خون را حفظ می‌کند و موجب می‌شود که فرد در طول روز متمرکز و با انرژی بماند.

جو

جو دارای آهن، روی، پتاسیم و ویتامینهای بی و همچنین مواد مغذی است که به رشد مغز و عملکرد آن با ظرفیت کامل کمک می‌کند.

فیبر موجود در جو به احساس سیری تا وعده بعدی کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که در وعده صبحانه غذای تهیه شده با جو می‌خورند 20 درصد عملکرد بهتری در آزمونها دارند تا کودکانی که غلات شکردار می‌خورند. می‌توان این وعده غذایی را با آجیل، دارچین و یا موز صرف کرد.

سیب

سیبها سرشار از کرستین هستند، کرستین یک آنتی اکسیدان است که از سلولهای مغز محافظت می‌کند و براساس تحقیقات محققان دانشگاه کورنل، کرستین از سلولهای مغزی در مقابل حملات رادیکالهای آزاد حفاظت می‌کند.

مصرف یک سیب در وعده صبحانه با پوست حائز اهمیت است چرا که حجم بالایی از کرستین سیب در پوست آن وجود دارد.

آب انار

اين ميوه سرشار از آنتي اکسيدان هاي منحصر به فرد است که علاوه بر بهبود حافظه، قدرت شناختي فرد را نيز افزايش مي دهد. نوشيدن روزي يک ليوان آب انار مفيد است.

چاي

چاي سياه يا سبز، در تقويت عملکرد مغز موثر است. «EGCG» موجود در چاي سبز علاوه بر تقويت حافظه باعث افزايش روند توليد سلول هاي مغز نيز مي شود. چاي سرشار از آنتي اکسيدان است.

شکلات تلخ

فلاوانوئيد کاکائو، ديواره رگ هاي خون را شل مي کند و در کاهش فشارخون نقش دارد. اين امر باعث مي شود اثر تخريبي کمتري روي مغز ايجاد شود. مصرف يک فنجان شکلات داغ مي تواند خطر بروز سکته را کاهش دهد.

چاي دارچين و زردچوبه

دارچين حاوي ۲نوع ترکيب پروآنتوسيانين و سينامالدئيد است که ميزان پروتئين هاي T در مغز را کاهش مي دهد.

پروتئين هاي T رسوب مغزي ايجاد مي کند که در بيماري اختلال حافظه نقش دارد. زردچوبه به علت داشتن ماده فعال به نام کورکومين مانع از پيشرفت اين اختلال مي شود. براي کسب نتيجه مطلوب مقدار کمي روغن زيتون نيز به اين نوشيدني اضافه کنيد. روغن زيتون حاوي ترکيبي است که از ابتلا به آلزايمر پيشگيري مي کند.

آب معمولي

علاوه بر اين که ۷۰درصد بدن انسان را آب تشکيل مي دهد، براي دفع سموم و حفظ شادابي پوست، بدن نياز به آب دارد. به همين دليل است زماني که بدنتان دچار کمبود آب مي شود، نمي توانيد درست فکر کنيد و دچار سردرد مي شويد.

آب سيب، هويج و چغندر قرمز

نوشيدني مخلوط اين ۳ماده، سرشار از آنتي اکسيدان، ويتامين ها و موادمعدني است. چغندر، ميزان توليد اکسيدنيتريک را در مغز افزايش مي دهد و گردش خون را بهبود مي بخشد. هويج حاوي بتاکاروتن است که نه فقط براي چشم مفيد است بلکه از استحاله مغز نيز جلوگيري مي کند. سيب از بروز بيماري استحاله عصب از جمله آلزايمر پيشگيري مي کند.

شير نارگيل

تمامي مواد موجود در نارگيل براي بدن به ويژه مغز مفيد است. اختلال حافظه را مي توان با مصرف اين نوشيدني به تأخير انداخت. اين نوشيدني علاوه بر ايجاد تعادل الکتروليت ها، ويتامين ها و موادمعدني، روند خون رساني به مغز را بهبود مي دهد.

ویدئو های مربوطه به عملکرد مغز انسان

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی