مهم ترین آداب و شیوه های سخن گفتن در اسلام

مهم ترین آداب سخن گفتن در اسلام

در اسلام، سخن گفتن به عنوان ابزاری قدرتمند برای برقراری ارتباط، انتقال دانش و هدایت انسان ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو، آداب و دستورات خاصی برای سخن گفتن در دین مبین اسلام بیان شده است که رعایت آنها نه تنها به برقراری ارتباطی مؤثر و سازنده کمک می کند، بلکه در ارتقای اخلاق و کمالات نفسانی گوینده نیز نقش بسزایی دارد.

برخی از مهم ترین آداب سخن گفتن در اسلام عبارتند از:

صدق گفتاری: راستگویی و پرهیز از دروغ و غیبت از اساسی ترین اصول اخلاقی در اسلام است و در سخن گفتن نیز باید به طور کامل رعایت شود.

حسن ظن: هنگام صحبت با دیگران، باید با حسن ظن و برداشت نیک با آنها رفتار کرد و از سوءظن و تهمت پرهیز نمود.

ملایمت و نرم‌خویی: در هنگام سخن گفتن، باید با لحنی آرام، ملایم و مودبانه صحبت کرد و از پرخاشگری، تندی و خشونت در گفتار پرهیز نمود.

گزیده گویی و پرهیز از پرگویی: سخن باید کوتاه، گویا و مفید باشد و از به کار بردن الفاظ زائد و بیهوده خودداری شود.

گوش دادن فعال: هنگام صحبت دیگران، باید با دقت و توجه کامل به آنها گوش فرا داد و از قطع کردن صحبتشان پرهیز نمود.

مناسبت کلام با مخاطب: لحن، محتوا و شیوه سخن گفتن باید متناسب با سن، شخصیت، موقعیت اجتماعی و فرهنگی مخاطب باشد.

استفاده از کلمات نیکو: در هنگام سخن گفتن، باید از کلمات زیبا، فصیح و بلیغ استفاده کرد و از به کار بردن الفاظ زشت و رکیک خودداری نمود.

تواضع و فروتنی: در گفتار و لحن خود باید متواضع و فروتن بود و از تکبر و خودبزرگ بینی پرهیز نمود.

احترام به حاضران: در جمع، باید به حقوق و شخصیت تمام حاضران احترام گذاشت و از غیبت، تمسخر و تحقیر دیگران خودداری نمود.

ذکر صلوات: قبل از شروع سخنرانی یا گفتگو، ذکر صلوات بر محمد و آل محمد (ص) مستحب است.

شیوه سخنوری در اسلام:

در اسلام، علاوه بر رعایت آداب سخن گفتن، به شیوه و روش سخنوری نیز توجه ویژه ای شده است. پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) الگوهای برتر در سخنوری هستند و در روایات و احادیث متعددی، شیوه های سخنوری و فنون کلامی آنها بیان شده است.

برخی از مهم ترین شیوه های سخنوری در اسلام عبارتند از:

استفاده از تمثیل و تشبیه: به کار بردن تمثیل و تشبیه مناسب، مفاهیم را به طور واضح تر و عمیق تر به مخاطب منتقل می کند.

استفاده از داستان و حکایت: بیان داستان ها و حکایات آموزنده، می تواند تاثیر زیادی بر مخاطب داشته باشد و او را به تفکر و تأمل وا دارد.

استفاده از آیات و روایات: ذکر آیات قرآن و احادیث معصومین (ع) در سخنرانی، به آن اعتبار و سندیت می بخشد.

استفاده از شعر: سرودن اشعار مناسب در خلال سخنرانی، می تواند به جذابیت و تأثیرگذاری آن بیفزاید.

استفاده از زبان بدن: حرکات دست، حالات چهره و تماس چشمی مناسب، می تواند در انتقال پیام سخنران به مخاطب نقش مهمی داشته باشد.

استفاده از لحن و صدا: لحن و صدای سخنران باید متناسب با محتوا و موضوع سخنرانی باشد و شور و اشتیاق او را در بیان مطالب منعکس کند.

با رعایت آداب و شیوه های صحیح سخنوری در اسلام، می توان ارتباطی مؤثر و سازنده با دیگران برقرار کرد، پیام خود را به طور واضح و رسا به مخاطب منتقل نمود و در ارتقای اخلاق و کمالات نفسانی خود گام برداشت.