دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
روز جهانی مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی چه روزی است ؟
0
زمان مطالعه: 12 دقیقه
متاسفانه به دلیل مدیریت غلط، روز به روز به مناطق خشک و بیابانی سراسر جهان افزوده می شود. به همین دلیل یک روز را به عنوان روز جهانی مبارزه با بیابان زایی نام گذاری کرده اند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه با دلگرم همراه باشید.

روز جهانی مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی چه روزیست ؟

روز ۱۷ ژوئن در سال ۱۹۹۴ به عنوان روزجهانی مبارزه با بیابان‌زایی به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید (سند شماره A/RES/۴۹/۱۱۵ مجمع عمومی) و این روز برای ارتقاء آگاهی عموم مردم در رابطه با همکاری بین المللی برای مبارزه با بیابان‌زایی و اثرات خشکسالی نامگذاری شد.

روز جهانی مبارزه با بیابان‌زایی و اثرات خشکسالی، روزی خاص در تقویم جهانی است که به هر فردی یادآوری می کند که می توانند به صورتی تاثیر گذار با این پدیده که راه حل‌های ممکن برای آن وجود دارد برخورد کنند، ابزارهای کلیدی برای رسیدن به این اهداف در دستان قدرتمند جوامعی است که در همه سطوح در این مبارزه مشارکت و همکاری می کنند.

جوامع کشوری و سازمانهای جامعه مدنی از همه دعوت می کنند تا در سازمان دادن مناسبتها و مراسم برای گرامی داشت روز جهانی مبارزه با بیابانزایی به عنوان فرصتی تازه برای افزایش آگاهی عموم و مشارکت آنها در این فرایند، فعالیت کنند.

تاریخ دقیق روز جهانی مبارزه با بیابان زایی در تقویم 98 چه روزیست ؟

روز جهانی مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی

تاریخ میلادی روز جهانی مبارزه با بیابان زایی در تقویم 98

Monday, June 17

2019/06/17

تاریخ شمسی روز جهانی مبارزه با بیابان زایی در تقویم 98

دوشنبه، ۲۷ خرداد

۱۳۹۸/۰۳/۲۷

تاریخ قمری روز جهانی مبارزه با بیابان زایی در تقویم 98

الاثنین‬، ١٣ شوال

۱۴۴۰/۱۰/۱۳

روز جهانی بیابان زدایی

علت نامگذاری روز جهانی مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی

احتمالا مساله‌ای بزرگتر از مساله زمین در بین اهداف توسعه پایدار بعد از ۲۰۱۵ وجود ندارد که برای همه مردم قابل لمس باشد. از غذایی که می خوریم، تا لباسی که می پوشیم و خانه ای که در آن زندگی می کنیم، همه از منابع زمین تامین می شوند. جلوگیری از تخریب سرزمین و فروسایی زمین، باید در جهت شناسایی نیازمندی ها و توسعه پایداری در خط مقدم مبارزه قرار گیرد.

در روز جهانی مبارزه با بیابان زایی، حامیان بر اهمیت همکاری برای احیا و باز پروری زمین‌های تخریب شده تایید و برای دستیابی و رسیدن به اهداف توسعه پایدار فراگیر بر مشارکت همگان تاکید می کنند. زمین برای سالهای متمادی از اجزاء توسعه پایدار کنار گذاشته و نادیده گرفته شده بود.

نامگذاری روزی جهانی به نام مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی, نشان از وخامت وضع زمین در مقابله با گسترش بیابان هاست. بیابان زایی چالشی است که با اکوسیستم مناطق خشک سر و کار دارد اکوسیستمی که قریب به یک سوم از سطح زمین های جهان را در بر گرفته است.

امروزه تکنیک هایی برای کاهش بیابان زایی و کاستن از مساحت بیابان ها مطرح می شود. با این حال مشکلات مهمی مثل کمبود بودجه و نبود وجود اراده ای قوی در سطح سیاستگذاری های کلان و دستگاه های اجرایی برای به کارگیری این فنون دیده می شود، اما با وجود این موانع، نواحی بیابانی را می توان با مدیریت صحیح و برنامه ریزی طرح های حفاظت آب و خاک تا حدودی بازسازی کرد.

روز جهانی بیابان زدایی

مفهوم بیابان زایی چیست ؟

بیابان زایی فرآیند تخریب زمین ها در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب تحت تاثیر عوامل انسانی و اقلیمی است. این تخریب سبب از بین رفتن پوشش گیاهی و گسترش قلمروی بیابان ها می شود در این شرایط, خاک منطقه گونه های گیاهی و جانوری بومی خود را از دست می دهد. عوامی از قبیل موارد زیر می توانند حاصل خیزی زمین را از بین ببرند:

  1. فقر
  2. بی ثباتی سیاسی
  3. قطع درختان
  4. چرای بیش از حد دام ها
  5. آبیاری نامناسب زمین

چنین مناطقی در سطح کره زمین وسعتی برابر ۲۱ میلیون کیلومتر مربع دارد که حدود بیست درصد خشکی ها را در برمی گیرد. گرم ترین آنها صحرای افریقای شمالی و سردترین آنها صحرای گوبی مغولستان است. در جهان سیزده بیابان وجود دارد و دشت کویر و دشت لوت ایران، از مهم ترین بیابان های جهان به شمار می روند.

یکی از عوامل بیابان زایی در ایران و سراسر کره زمین، فعالیتهای انسانی است از قبیل:

  1. تبدیل گشتن جنگل ها ومراتع به زمین های کشاورزی؛
  2. تبدیل گشتن زمین های کشاورزی به مناطق مسکونی و توسعه فعالیت های ساختمانی و صنعتی در اراضی قابل کشت؛
  3. عدم رعایت اصول صحیح کشاورزی و آبیاری و چرای بی رویه دام ها و …

راه حل های عملیاتی برای مبارزه با بیابان زایی

کشور ما با وجود سابقه سه هزار ساله تاریخی در حفاظت از منابع طبیعی کشور مثل آب، خاک، هوا و حیات وحش، از جمله ده کشور مهم آلوده کننده محیط زیست جهان است؛ در حالی که ایران جزو ده کشور صنعتی یا اقتصادی جهان نیست. دکتر علی یخکشی، استاد محیط زیست دانشگاه تهران، مقصر اصلی این وضعیت را فعالیت های انسانی عنوان می کند و می گوید:

برخی مسبب چنین وضعیتی را تغییرات آب و هوایی می دانند. من تغییرات آب و هوایی را بی تاثیر نمی دانم، اما مقصر اصلی خود ما و مسئولان در ادوار تاریخی هستیم که بی توجه به مسائل محیط زیستی بوده ایم. طبق تحقیقاتی که افرادی همچون پروفسور گابریل روی فسیل گیاهان در فلات مرکزی ایران انجام داده اند، حدود دو هزار سال قبل، حدود 90 میلیون هکتار جنگل در فلات مرکزی ایران وجود داشته که متاسفانه امروز به شکل بیابان در آمده است.

وی می افزاید: اکنون حدود 33 میلیون هکتار منطقه بیابانی و نیمه بیابانی در کشور داریم که می شود با کارهای کارشناسی، جلوی پیشروی بیابان ها گرفته شود. البته امروزه اقداماتی برای مبارزه با بیابان زایی انجام گرفته است، اما انتظار می رود روند انجام آن سریع تر و با برنامه ریزی و کمک گرفتن از کارشناسان مجرب انجام شود.

دکتر یخکشی درباره راهکارهای مناسب حفظ خاک ادامه می دهد: از طرفی ما مجبور نیستیم حتما درختان مثمر یا صنعتی بکاریم، می توانیم درختانی بکاریم که پوشش گیاهی مناسب برای حفاظت از خاک و جلوگیری از بیابان زایی باشند. می توان جایی که امکان کاشت درخت نیست، درختچه کاشت.

جایی که میزان بارش کم است و نزولات آسمانی اجازه نمی دهد، بته کاشت و جایی که بته نمی توان کاشت، با کمک هواپیما بذر گیاهان غیرچوبی را بپاشیم تا اکوسیستمی به وجود بیاید که خاک را حفظ کند. لازم نیست این برنامه ها از ابتدا در سطح وسیعی آغاز شود.

ما می توانیم به صورت موضعی عمل کنیم و با ایجاد اکوسیستم به مرور اوضاع را بهبود ببخشیم. فضای سبز محدود به کاشت درخت نیست و درختچه ها و انواع دیگر گیاهان نیز نقش مهمی در این زمینه ایفا می کنند.

این استاد برجسته حوزه محیط زیست تأکید می کند: نهال هایی که برای کاشت انتخاب می شوند، باید نگهداری شوند. باید بررسی شود زنده مانی آنها چند درصد بوده است، بعد از کاشت چگونه از آنها نگهداری شده است و برنامه مدون برای این موارد وجود داشته باشد.

ما باید با فرهنگسازی به همه افراد جامعه آموزش دهیم در مراسم مهم زندگی و به مناسبت های ارزشمند نهال بکارند. روز ازدواج، روز تولد و روز فوت عزیزان خودشان نهال بکارند و سپس از آن پرستاری کنند. این فرهنگسازی باید از مهدهای کودک آغاز شود و آموزش حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست درسی برای همه مقاطع سنی باشد.

لزوم توجه به مساله آب برای مبارزه با بیابان زایی

مدیریت آب در کنار مدیریت خاک می تواند تاثیر بیشتری در مبارزه با بیابان زایی داشته باشد. در واقع بیابان جایی است که بی آب باشد. بنابراین اهمیت حفظ منابع آب زمین برای جلوگیری از گسترش خشکسالی در هر منطقه ضروری است. دکتر کاوه مدنی، استاد مدیریت آب و محیط زیست مرکز سیاست محیط زیست امپریال کالج لندن، درباره نقش و اهمیت آب در جلوگیری از بیابان زایی به جام جم می گوید:

جایی که بی آب می شود، رفته رفته به بیابان تبدیل می شود. بنابراین هرچه بیشتر منابع آب را نابود کنیم، زمین های بیشتری را هم به همراه آن نابود خواهیم کرد و مساحت بیابان ها را گسترش خواهیم داد. البته بیابان صرفا بر اثر مدیریت نامناسب آب به وجود نمی آید و مدیریت نامناسب زمین هم یکی از عوامل بیابان زایی است. مدیریت نامناسب آب و زمین در کنار هم باعث می شود مساحت بیابان ها در ایران و خارج از ایران به مرور بیشتر شود.

دکتر مدنی در ادامه درباره نقش آب های زیرزمینی در مدیریت آب می افزاید: آب زیرزمینی در مناطق بسیار خشک و کویری هم می تواند وجود داشته باشد، اما میزان آن لزوما تعیین کننده بیابانی بودن یک منطقه نیست. معمولا در مناطق بیابانی آب زیرزمینی بسیار عمیق است، به این علت که آب سطحی که آب زیرزمینی را تغذیه می کند، وجود ندارد.

معمولا آب سطحی به آرامی در زمین نفوذ و آب زیرزمینی را تغذیه می کند. بنابراین اگر یک منطقه بیابانی آب زیرزمینی داشته باشد، آن آب قدیمی است. وقتی می گوییم جایی تبدیل به بیابان شده است، منظورمان معمولا از دسترس خارج شدن آب سطحی است، رفته رفته با استفاده بیش از حد آب زیرزمینی، این منبع هم شور می شود یا عمق آن به قدری پایین می رود که بهره برداری از آن به صرفه نیست و کم کم شرایطی ایجاد می شود که در آن منطقه دسترسی به آب برای مصرف کشاورزی و حتی شرب نداریم.

استاد مدیریت آب و محیط زیست مرکز سیاست محیط زیست امپریال کالج لندن تصریح می کند: بحث مدیریت آب های زیرزمینی به عنوان یک اولویت مطرح شده است، اما تاکنون در این زمینه در کشور موفقیت چشمگیری نداشته ایم. یکی از دلایل این موضوع می تواند کمبود بودجه و نبود شناخت کافی از نظام خرد بهره برداری آب در کشور باشد.

لزوما با کنترل سختگیرانه کشاورزان و زمین های کشاورزی نمی توان مصرف آب را کاهش داد. بسیاری از مسائل اقتصادی، اجتماعی و فنی را باید برای حل این معضل در نظر گرفته شود. انسان هنوز بخوبی درک نکرده که طبیعت با مشکل کمبود آب مواجه است و همچنان به دنبال راه هایی است که حجم آب بیشتری را استخراج و مصرف کند.

روش صحیح مدیریت آب

دکتر مدنی در ادامه درباره اولویت های هر منطقه برای مدیریت صحیح آب شرب یا کشاورزی می گوید: اولویت تعیین کردن در این مساله راهکار درستی برای حل معضل نیست، زیرا در هر منطقه آب به یک شکل مصرف می شود. برای مثال در شهر تهران، مساله تهیه آب شرب است.

تهران در سال های خشک مساله تامین آب شرب دارد. بنابراین برای یک شهروند تهرانی کاهش مصرف آب شرب باید اولویت باشد. کاهش مصرف آب کشاورزی نیز در جایی که کشاورزی انجام می شود، اولویت است. همه ما در بیابان شدن پهنه ایران مسئول هستیم و همه باید جلوی روند مصرف بیش از حد آب شرب، کشاورزی و آب مصرفی در صنعت را بگیریم.

وی می افزاید: اگر فقط به دنبال استفاده از فناوری در تامین نیازها باشیم، به جایی می رسیم که دچار مشکلات جدی می شویم. وضعیتی که امروز در ایران می بینیم نشان دهنده این است که آن روش ها منجر به شکست بوده است. در واقع نگاه ما بیشتر به رویکرد افزایش عرضه آب معطوف است. هنوز هم بعد از دیدن مشکلات ایجاد شده از حرکت های نادرست گذشته مان به دنبال شیرین کردن آب، ایجاد باران مصنوعی و استخراج آب از چاه های ژرف هستیم.

دکتر مدنی در پایان اهمیت روز جهانی مبارزه با بیابان زایی را در توجه به این مبحث عنوان می کند و می گوید: این روز برای ما فرصتی است که به بحث بیابان، از بین رفتن زمین ها، آب و آینده زمین فکر کنیم. بسیاری از افراد اتفاقاتی مثل بیابان زایی را فقط به بحث تغییرات اقلیمی ارتباط می دهند، در حالی که بیشتر اتفاقاتی که در ایران رخ می دهد، محصول تصمیمات و رفتارهای انسانی است.

در ایران نیز به همین ترتیب بهتر است به جای سرزنش افغانستان در شرق و ترکیه در غرب، در تصمیمات و رفتارهای خودمان بازنگری کنیم. اگر منطقه ای به بیابان تبدیل یا دریاچه و تالابی خشک شود، برگرداندن آن به شرایط قبل تقریبا غیرممکن است و در صورت ممکن بودن سال ها زمان می برد. بنابراین بهتر است مسئول باشیم و تغییر در نگرش و رفتارمان آغاز کنیم.

عملکرد ایران در مبارزه با بیابان زایی

کشور ما در منطقه ای نیمه خشک قرار گرفته و میانگین بارش سالانه در ایران کمتر از یک سوم کل بارندگی ها در سطح جهان است. محیط زیست ایران اکنون درگیر دوره خشکسالی و بحران کم آبی است و به نظر می رسد بازگشت به سطوح بارشی گذشته نیز ممکن نیست. زیرا در نیم قرن گذشته حدود 70 درصد ذخایر آب زیرزمینی مصرف شده است.

به همین منظور فعالیت‌های بیابان زدایی در ایران از سال 1344 با کاشت حدود دو میلیون هکتار جنگل چهار استان کشور آغاز شده است. مهندس قاسم حقانی، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، درباره توسعه فضای سبز ایران در سال های گذشته به جام جم می گوید: در 50 سال گذشته حدود دو میلیون هکتار فضای بیابانی درختکاری شده است.

بسیاری از کشورهای منطقه اهمیتی به گسترش شن های روان نمی دهند، اما در کشور ما کوچک ترین جایی که به منابع زیستی و اقتصادی خسارت وارد می کند، اهمیت دارد و سعی در مقابله با آن داریم. شاید به لحاظ آماری در منطقه، کشور اول نباشیم، اما جزو کشورهای پیشرو در مهار بیابان زایی هستیم.

دستگاه هایی مثل ستاد اجرایی فرمان امام خمینی، وزارت راه و وزارت نفت فعالیت هایی در زمینه جنگل کاری داشته اند یا سرمایه کار را تامین کرده اند. به عنوان مثال در دو سال گذشته در حوزه استان تهران، ستاد اجرایی فرمان امام در

760 هکتار عملیات بیابان زدایی اجرا و اعتبار آن را نیز تامین کرده است. همچنین برنامه های دیگری مثل نهال کاری و مالچ پاشی ازجمله فعالیت های سازمان منابع طبیعی است که در راستای بیابان زدایی و مقابله با گرد و خاک انجام می شود. هدف این پروژه ها در مجموع حفظ منابع طبیعی، حفظ آب و خاک، تلطیف آب و هوا، تولید چوب به میزان مشخص، کاهش آلودگی ها و حفظ ذخایر ژنتیک گیاهی و جانوری است.

روز مقابله با خشکسالی

بیشتر بخوانید:

کویر مصر در کجای ایران است ؟

۱۰ کویر برتر برای کویر گردی در ایران کدامند ؟



این مطلب چقدر مفید بود ؟
 

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits