علت و درمان بیماری های زنبور عسل

آفات و بیماریهای مهم زنبورعسل و راههای پیشگیری و درمان آن

زنبور عسل یا مُنج گونه‌ای زنبور است که عسل می‌سازد. زنبور عسل این کار را با گردآوری شهد گل‌ها در کندو انجام می‌دهد.در فارسی به زنبور عسل منگ، منج و مگس انگبین هم گفته می‌شود. زنبورهای هر کندو یکی از سه نوع زنبور ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر هستند. زنبور عسل از حشرات اجتماعی است حتی اگر در خارج از کندو دارای غذای کافی باشد نمی‌تواند به تنهایی زندگی کند.با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با بیماری های زنبور عسل و درمان آن آشنا شوید.

بیماری لوک اروپایی ( European Foulbroud )

بیماری لوک اروپایی یک بیماری فصلی است . زمان پیدایش آن عمدتاً از اواسط تا اواخر فصل بهار است ؛ یعنی درست در زمان تزاید نسل . این بیماری نیز مانند بیماری لوک آمریکایی در بیشتر مناطق جهان وجود دارد . عامل بیماری در سال 1949توسط خانم آلکساندروا به نام استروپتو کوکوس پلوتون کشف شد . این عامل و بعدها ملیسوکوکوس پلوتون (Melisso coccus Poloton ) نام گرفت . عامل بیماری یک باکتری ساپروفیت یا فرصت طلب است .

در موقع شیوع بیماری ، باکتری های دیگری هم چون Bacillus alvei و Bacterium eurdice نیز به عنوان عوامل ثانویه وجود دارند .عامل بیماری وارد همولنف نمی شود و محل آن فقط در روده ي لارو است . تأ ثیر اين عامل رقابت غذایی است که با لارو به وجود می آورد ؛ به همین دلیل هم به نام بیماری لاروهای گرسنه را اتلاق می شود .

**************************************

علایم بیماری در زنبور عسل

مانند لوك آمريكايي در دید کلی ، ظاهر قاب حالت فلفل نمکی دارد ؛ با این تفاوت که مرگ لاروها در اواخر دوره ي لاروی یا قبل از شفیرگی رخ داده است .لازم به ذکر است که حالت فلفل نمکی ( حالتی که حجره های درپوش دار و بدون درپوش به طور مخلوط در کنار هم قرار گرفته باشند )در بسیاری بیماری ها ی ژنتیکی و هنگامي که ملکه ضعیف می شود ، دیده می شود و با اين بیماری باید آنها را تفکیک کرد .

لاروهای مرده معمولاً حالت پیچ خورده و خمیده دارند . لارو بیمار در ابتدا به زردی و سپس به قهوه ای تغییر رنگ می دهد . در آزمایش صحرایی ، چوب کبریت بدن لارو کمتر از 2 سانتی متر کش می آید .عمدتاً از لارو آلوده ، بوی ترشیدگی و گندیدگی به مشام می رسد . لاروها ی مرده به راحتی از حجره جدا می شوند .لاروهای حاشیه ، بیشتر مریض می شوند و این حالت ممکن است با سرماخوردگی اشتباه شود .

پیش گیری و درمان

درمان مثل درمان لوک آمریکایی است .در پیش گیری به دلیل این که عامل بیماری تولید هاگ یا اسپور نمی کند ، برخورد خفیف تری با بیماری صورت می گیرد ؛ مثلاً از روش سوزاندن کمتر استفاده می شود.بچه گیری از کندو وغوطه ور کردن جعبه ي کندو در داخل پارافین مذاب از جمله راههاي پيش گيري مي باشند .

بیماری لوک آمریکایی یکی از مهم ترین بیماری های زنبور عسل در سطح دنیاست . این بیماری بسیار مسری می باشد ، به طوری که اگر کنترل نشود ، می تواند کل زنبورداری را نابود کند .عامل این بیماری باکتری گرم مثبت و میکرو آیروفیلیک است . این عامل از خانواده ی باسیلها به نام باسیلوس لاروا می باشد که اولین بار وایت آن را در سال 1907 شناسایی کرد .طول عامل 5-5/2میکرون و عرض آن 8/0- 5/0 میکرون می باشد .هاگ یا اسپور عامل بیماری نسبت به حرارت بین 90- 20 درجه ی سانتی گراد ، خشکی ، مواد ضدعفونی کننده و تمامی شرایط نامساعد محیطی ، فوق العاده مقاوم است و می تواند منطقه ای را تا 35 سال آلوده نگه دارد.

بیماری زایی عامل بیماری فقط در فرم هاگ وجود دارد و در تنها قسمتی که فعال می شود ، روده ی لاروهای زنبور عسل است . عامل بیماری دارای 9 سویه است که هرکدام بیماری زایی خاص خود را دارد .هاگ پس از این که غذای آلوده ی لاروها را مبتلا کرد در داخل روده به شکل زایا در آمده ، به سلولهای روده حمله می کند و از طریق جدار روده وارد همولنف می شود و در نهایت ، لارو در اثر سپتی سمی می میرد .تزاید باسیلوس لارو به قدری زیاد است که می تواند تا 5/2 میلیارد اسپور در بدن هر لارو تولید کند .عواملی که در انتشار بیماری نقش دارند عبارتند از : مدیریت غلط زنبورستان ، رفتار غارت ، تجمع زنبورها ، استفاده از شان آلوده ، استفاده از عسل آلوده و در آخر خود زنبوردارها و وسایل زنبورداری آلوده .

این بیماری بیشتر در فصل پرورش نوزادان شایع است . لاروهای یک روزه ازحساسیت بیشتری برخوردارند ، ولی لاروهای 2 الی 3 روزه با میزان بالاتری از هاگ بیمار می شوند . در کل ، با بالا رفتن سن حساسیت لاروها نسبت به عامل بیماری کاهش می یابد .مرگ لاروها معمولاً در زمان پیش شفیرگی رخ می دهد ، ولی گاهی تا بعد از پیش شفیرگی هم دیده شده است .

علایم بیماری زنبور عسل

پراکندگی حجره های نوزادان درشان ، سوراخ شدن درپوش حجره ها ، مرطوب و فرورفته بودن درپوش حجره ها ( در حالت طبیعی گنبدی شکل و خشک است ) ، دیدن قاب به صورت فلفل نمکی از نگاه کلی ، برای مثال در یک حجره باز و در یکی بسته ، در داخل یکی گرده و در داخل دیگر ی شفیره باشد ، وجود بوی ترش همراه با سریشم ، تغییر یافتن رنگ لارو از سفید مرواریدی شکل به قهوه ای ، خشک شدن و چسبیدن محکم لارو به دیواره ی حجره پس از گذشت یک ماه ، برآمدگی پولک تا مرکز حجره در زمان شفیرگی از علایم این بیماری می باشند .

برای اطمینان از تشخیص ، می توان به آزمایشی صحرایی دست زد :

چوب کبریتی را داخل بدن لارو آلوده فرو کرده ، بعد بیرون می کشیم که در بیماری لوک آمریکایی حدود 3 سانتی متر مثل لاستیک کش می آید .

برای تشخیص نهایی از روش های آزمایشگاهی استفاده می شود .

1- آموزش زنبوردارها

2- سوزاندن کندوی آلوده

3- خوراندن داروهایی از قبیل اکسی تترا سایکلین . می توان این دارو را به ترتیب سرعت نتیجه گرفتن ، هم به صورت شربت و هم بصورت کیک و پودر ، به مقدار500 میلی گرم به ازای هر کندو در3 وعده و به فاصله ی 4 تا5 روز مصرف کرد .

کپک گرده

کپک گرده همان طور که از اسم آن مشخص است ، فقط گرده را درگیر می کند . عامل آن نوعی قارچ به نام بلسیا آلویی است و از این نظر که ذخایر غذایی را از بین می برد ، حایز اهمیت است .رشد اسپور قارچ در دمای پایین صورت می گیرد . به همین دلیل این مشکل ، بیشتر در اواخر زمستان و اوایل بهار ، روی گرده ي ذخیره شده در شان ها دیده می شود .بهترین راه مبارزه با بیماری از بین بردن قطعات گرده های آلوده و يا پختن آنها جهت تهيه ي خمير گرده می باشد .

**************************************

بیماری نوزاد سنگی یا لارو سنگی ( Stone Brood )

برخي معتقدند بیماری نوزاد سنگی تنها بیماری زئونوز یا قابل انتقال بین انسان و زنبور عسل می باشد و می تواند در انسان عوارض تنفسی ایجاد کند . خوشیختانه این بیماری به ندرت دیده مي شود و شیوع چندانی ندارد .عامل بیماری ، دو قارچ آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس فومیگاتوس هستند که در این بین آسپرژیلوس فلاووس در بروز بیماری از اهمیت و نقش بیشتری برخوردار است .هر دو قارچ عامل بیماری مي توانند هم نوزادان و هم بالغین را درگیر کنند .همانند سایر بیماری های قارچی ، شیوع بیماری در مناطق مرطوب بیشتر از سایر مناطق است . آلودگی لاروها به آسپرژیلوس بیشتر از بالغین ؛ ولی تلفات در بالغین بیشتر می باشد .

علایم

مشاهده شدن لارو مرده در حجره هاي باز و بسته ، شکل لارو در اوایل شیوع بیماری سفید و پف کرده ، بعد سبز تا قهوه ای روشن و در نهایت سفت و سخت می شود . از ديگر نشانه های بیماری اين است كه لارو مرده به راحتی و بدون چسبندگی از حجره ها جدا مي شود .

• همچنين در اين بيماري ، کلونی دچار ضعف ، ناتوانی و بی قراری می شود .
• انتقال بیماری از راه دستگاه گوارش و بلعیدن اسپورهای قارچ صورت می گیرد .

پیشگیری و درمان

درمان خاصی وجود ندارد . برای جلوگیری از شیوع بیماری و به دلیل قابل انتقال بودن بین انسان و زنبور، پیشنهاد می شود به محض تشخیص بیماری ، کندوهای مبتلا سوزانده شوند .

**************************************

واروآزیس

این بیماری در حال حاضر ، مهمترین و احتمالاً گسترده ترین آلودگی انگلی به شمار می آید .آلودگي انگلي در ایران ، برای اولین بار در تابستان سال 1363 در استان های شمالی و شمال غربی کشور گزارش گردید .عامل بیماری کنه ای بنام واروآ جاکوبسونی می باشد . این انگل با چشم غیر مسلح دیده می شود . انگل دارای 4 زوج پاست .سطح پشتی دارای یک صفحه ي کیتنی کامل و سطح شکمی دارای چند کیتینی می باشد .

اندام های انگل در سطح شکم قرار دارد .سطح بدن انگل از سر تا انتهای شکم ، حدود 2/1میلی متر و طول نهایی بدن حدود 7/1 میلی متر است . انگل در انتهای هر پا قلاب هایی دارد که باعث انتقال این انگل از زنبوری به زنبور دیگر می شود .انگل با استفاده از اندام مکنده ، فاصله ي بین قطعات کیتنی را پیدا واز همولنف زنبور تغذیه می کند . اين انگل برای شفيره ها و زنبورهاي بالغ یک انگل خارجی به شمار می آید .

تولید مثل

کنه ي ماده چند ساعت ( 30 تا 60 ساعت )قبل از بسته شدن در حجره هاي محتوی لارو، وارد حجره شده و بین 2 تا 7 عدد تخم درون آن می گذارد . 24 تا 48 ساعت بعد ، تخم ها تفريخ شده و از همان لحظه ي تولد از خون شفیره تغذیه می کنند . کنه های نوزاد در عرض 7 تا 8 روز بالغ می شوند . در ابتدای تولد کنه ، صفحه هاي کیتينی سفید و مانند پشمک است و به تدریج با بلوغ ، شروع به قهوه ای شدن می کند . اولین تخمی که کنه ي ماده می گذارد ، n كروموزومي (هاپلوئید ) است و تبذيل به كنه ي نر مي شود و تخم های بعدی ماده (دیپلوئید) هستند .

با توجه به اینکه کنه ي ماده در هر حجره بین 2 تا 7 تخم می گذارد و به دلیل نر و ماده بودن تخم ها ، سرعت تکثیر در کنه ها افزایش مي یابد ، در فصل تزاید به سرعت تکثیر می شوند ؛ به طوری که 24 ساعت قبل از خروج زنبور از سلول ، نسل بعدی کامل و آماده ي حمله به سایر زنبورها می شود .مایت نر فقط در جفت گیری شرکت می کند . مایت ماده به پشت زنبور مي چسبد و از همولنف آن تغذیه می کند .

**************************************

روش های مبارزه با انگل واروآ

روش های مبارزه عبارتند از : 1- روش بیولوژیک 2- روش ژنتیکی 3- روش هاي شيميايي

روش های بیولوژیک عبارتند از :

1- استفاده از سلول های نر :

به این دلیل که برای انگل جذابیت بیشتری دارد . بدین منظور ، در صورت وجود داشتن قاب وحشی بافی شده ، اين قاب را در اختیار ملکه قرار می دهيم تا درون آن تخم ریزی کند و اگر قاب وحشی بافی در دسترس نبود ، یکی از شان هایی را که در آن حجره ي نر بیشتری وجود دارد ، در گوشه ي کندو قرار می دهیم . چیزی حدود 8 درصد از انگل ها ، جذب قاب نر می شوند . سپس می توان قاب را خارج کرد .

2- در آلودگی های بسیار شدید از روش حبس ملکه استفاده می کنیم .

چون جرب برای تزاید نسل به شفیره نیاز دارد ، ملکه را به مدت 24 روز حبس مي كنيم تا نتواند تخم گذاری کند . این روش به دلیل این که ملکه در حبس است و نمی تواند تخم ریزی کند ، ممکن است باعث بروز مشکلاتی از قبیل انسداد اویداکت و کاهش تخم ریزی شود . علاوه بر اين حبس ملکه در این مدت ، ضررهای اقتصادی زیادی دارد .

3- روش دیگر ، حبس ملکه روی قاب های 3 تا 9 است که در اين حالت خسارات کمتری به ملکه وارد می شود .

4- رفتار گاز گرفتن

تقویت رفتار گاز گیری زنبورهاي کارگر با دادن پودر شکر به آنها .

5- استفاده از گرما

كنه در مقايسه با زنبورعسل نسبت به گرما از حساسيت بالاتري برخوردار است . بنابراين اعمال گرماي حدود 44 درجه ي سانتيگراد به مدت چند ساعت مي تواند باعث نابودي بخشي از جمعيت كنه ها شود . در اين روش بايد مراقب بود كه قاب ها بر اثر سنگيني نرم مومشان مشكل طبيعي و عمودي خود را از دست ندهند .

6- استفاده از اسيدها و روغن هاي طبيعي

روش هاي ژنتیکی :

1-تکثیر نژادهایی که نسبت به واروآمقاوم تر باشند .

2- پرورش زنبورهایی که دوره ي شفیرگی کوتاهتری دارند .

3- استفاده از زنبورهايی که رفتار گاز گیری بیشتری دارند .

در ضمن می توان از محلول اسید فرمیک 85% به دلیل سوزاندگی بالا استفاده كرد ؛ ولی در حالت عادی از محلول 60% بیشتر استفاده می شود .همچنين مي توان از ژل اسيد فرمیک و نوار فیبری آن ، دستمال آغشته به اسید فرمیک که آن را روی قاب ها قرار می دهند و از از نوار آپیستان استفاده كرد .استفاده از اسید فرمیک به این دلیل پیشنهاد می شود که اولاً طبیعی است و اثر سويی ندارد و به راحتی قابل دسترس است ، ثانیاً برعکس نوار آپیستان که بیشتر روی انگل بالغ مؤثر است ، اسید فرمیک هم بر جرب های بالغ و هم بر شفیره ها و هم بر مایت های تراشه ای مؤثر است .

لازم به ذکر است به دلیلی که بیان خواهد شد ، فقط در صورت لزوم از اسید فرمیک استفاده شود . معایب اسید فرمیک عبارتند از: سوزاننده بودن و اين كه اثرش فقط در دمای 25-18 درجه می باشد ، تأ ثیرهاي منفی آن روی زنبورهای بالغ و غیر بالغ ، آسیب دیدن مختصر ملکه ، استفاده ي فصلي از آن كه بیشتر در تابستان ، برای 4 وعده و به فاصله ي 4 روز صورت می گیرد .

به جای اسید فرمیک می توان از اسید لاکتیک که مثل آن ماده اي طبیعی است و نیز از روغن ها واسانس های گیاهی مثل نعناع و آویشن استفاده كرد .استفاده از داروهای سیستماتیک مثل نوار آپیستان ، نوار بایوارل ( Byvarol )، نوار آپیگارد ،محلول پرنیزینگ و فولبکس هم توصیه می شود.در مورد مصرف آپیستان باید به این نکته توجه داشت که دارو به علت باقی ماندن در عسل و گرده ، در فصل تولید محصول ، منع مصرف دارد .مهمترین عامل پیش گیری از بروز این بیماری ، استفاده از کلونی های قوی در سطح زنبورستانهاست .

بیماری نوزوما nosema disease

بیماری نوزوما یکی از شایع ترین وشاید گسترده ترین بیماری های زنبورهاي بالغ در سطح مناطق معتدل جهان است . عامل این بیماری پروتزوآيی به نام نوزوما آپیس زاندر از خانواده ي میکروسپوریده می باشد . اندازه ي آن حدود 5 میکرون در 5/3 میکرون است .شیوع بیماری بیشتر در فصل زمستان است ، مخصوصاً مکان هائی که زمستان های طولانی دارند . اين بيماري در مناطق گرم و خشک كمتر مشاهده می شود .

عامل نوزوما به شکل اسپور ، وارد دستگاه گوارش شده و روده ي میانی زنبور را درگیر می کند . بعد از آن ، پوسته ی اسپور با آنزیم های گوارشی روده حل شده ، به حالت فعال در می آید و به سلول های مخاطی روده حمله برده و در آنجا تکثیر پیدا می کند . سپس وارد لوله های گوارشی شده و دفع می شود . چرخه ي مذكور 10 تا 14 روز طول کشیده و متعاقب آن 20 تا 30 میلیون اسپور تولید می شود .

علايم

تورم شکم زنبور ، خزیدن زنبور روی زمین ، عدم قدرت پرواز ، افت جمعیت و محصول ، ضعف کندو و بارز ترین علامت آن ، اسهال زنبور است که مدفوع به صورت نوارهای زرد ، روی قاب ها مشاهده می شود .نوزوما به دلیل تأثیری که روی غدد هایپوفارنژیال زنبورهاي کارگر دارد ، سبب کاهش تولید ژل شاهانه می شود که این خود ، ضعف کلونی را در پی دارد .

تشخیص

برای تشخیص بیماری یک روش ساده وجود دارد که به امکانات نيز ، نياز دارد . بدین صورت که یا شکم زنبور را فشار داده تا نیش همراه روده خارج شود و یا با انگشتان یک دست ، بند آخر شکم و با دست دیگر ، سینه ي زنبور را گرفته و از هم جدا می کنیم تا روده نمایان شود .روده ي زنبورها در حالت طبیعی به رنگ قهوه ای می باشد ؛ ولی در بیماری به دلیل تجمع زیاد اسپور ، به رنگ سفید شیری مشاهده می شود .برای تشخیص نهايی از روش های آزمایشگاهی ، مشاهده ي مستقیم عامل بیماری در زیر میکروسکوپ ، استفاده می شود .

درمان

از داروی فوماژیلین كه به شكل پودر است استفاده مي شود . در مورد مصرف این دارو نکاتی قابل توجه است : فوماژیلین به صورت محلول و در اوایل بهار و اوایل پايیز مصرف شود .استفاده از فوماژیلین ، هم حالت پیش گیری و هم درمان دارد . مقدار دوز مصرف آن به ازای هر کندوی معمولی 500 میلی گرم است .چون اسپور حامل بیماری مي تواند به مدت یک سال در محیط باقی بماند ، دارو را دوبار در سال و به مدت دو سال مصرف می کنیم .

در درمان مي توان از اسید لاکتیک یا سرکه ي 80 درصد به میزان 50 سی سی به طور محلول و یا دستمال آغشته به 100 سی سی اسید استیک که در روی قاب ها قرار می دهیم نيز استفاده کرد .برای مصرف داروهای محلول بهتر است آنها را در یک ظرف معمولی که نه خیلی گود و نه صاف باشد ، مثل نعلبکی قرار دهيم و بعد ظرف را روی قاب ها بگذاريم .در بعضی موارد می توان از گاز اتیلن اكساید هم استفاده کرد ؛ ولی به دلیل باقی مانده ي دارويی که دارد ، مصرفش پیشنهاد نمی شود .

**************************************

بیماری آکاریوز

این بیماری برای اولین بار ، سال 73 در ایران گزارش شد . شیوع آن بیشتر در مناطق شمالی است .عامل بیماری کنه ای است به نام آکاراپیس وودی یا مایت تراشه ای (Acarapis voodi ) که از گونه ی کنه های گیاهی است ، در داخل مجاری تنفسی زندگی می کند و یک انگل داخلی به حساب می آید .اين انگل چشم نداشته و دارای 4 زوج پاست . اندازه ای حدود 1/. میلی متر داشته و تمام مراحل زندگی انگل - از تخم تا بلوغ - را در یک تراشه می توان دید .

انگل فقط تا قبل از 5 روزگی خروج زنبور از حجره ؛ یعنی قبل از 5 روزگی بلوغ زنبور می تواند از راه سوراخ های تنفسی ناحیه ي سینه وارد بدن زنبور شود ؛ زیرا از 9 روزگی به بعد سوراخ ها با موهايی بسته و محافظت می شوند .آکاراپیس پس از ورود شروع به تخم گذاری می کند . تخم های انگل درشت بوده و به اندازه ي جثه ي انگل هستند. 3 تا 6 روز بعد از آن ، تخم ها تفریخ و بعد از 6 تا 10 روز تبدیل به کنه ی بالغ و آماده ي جفت گیری می شوند . در کل ، فاصله ي هر نسل تا نسل بعدی حدود 9 تا 14 روز طول می کشد .رفتار غارت در انتشار بیماری مهمترین نقش را دارد . رفتار جستجوگری و نقل و انتقال کندوها بین زنبورستان نیز در انتشار بیماری نقش دارند .

علايم

عدم قدرت پرواز ، افتادن ناگهانی زنبور بالغ در هنگام پرواز ، گیج و مشوش شدن زنبور ، متورم بودن شکم و در آمدن بال به شکل K از جمله علايم اين بيماري هستند .

تشخیص

برای تشخیص بیماری حلقه ي اول سینه ي زنبور را که محل اسپیراکل تنفسی است ، جدا کرده و زیر لوپ آن را بررسی می کنیم . در آلودگی انگلی ، لوله ي نای یا تراشه ، تیره دیده می شود .روش دیگر ، استفاده از روش دیسک است . در این روش ، بند اول سینه را بریده و 24 ساعت در محلول پتاس قرار می دهیم . پتاس باعث لیز شدن عضله ها می شود . چیزی که باقی می ماند نای است که می توان آن را بررسی کرد .

درمان

برای درمان آلودگی آکاراپیس وودی از اکثر داروهای مورد استفاده در درمان انگل واروآ می توان استفاده کرد .

**************************************

عوارض آلودگی به آکاراپیس

انسداد تراشه های تنفسی ، از دست دادن مواد غذايی ، به وجود آمدن عفونت های ثانویه ، انتقال بیماری های عفونی ، فلجی مزمن ، آسیب مستقیم به عضله هاي پروازی ، تغيیر در متبولیسم کلونی ، کاهش طول عمر و کاهش توانايی عضله هاي پروازی .

بیماری نوزاد ساکی ( Sac brood )

عامل بیماری ویروسی است که از تولید آنزیم کیتیناز جلوگیری کرده و متعاقب آن ، مانع پوست اندازی می شود . پس در نتیجه ي نیفتادن پوست قبلی ، لارو شروع به باد کردن و سخت شدن می کند .بیشترین حساسیت ابتلا به بیماری در دو روزگی و وقوع مرگ در پیش شفیرگی .

علايم

تیره شدن لارو که ابتدا از سر شروع و بعد تا انتهای بدن ادامه پیدا می کند . سینه در این بین روشن تر از سر و تیره تر از شکم است . لارو مرده حالت چرمی دارد و به راحتی از حجره ها جدا مي شود . بندهای شکمی از حالت طبیعی واضح تر ديده مي شوند .

انتشار

بیماری عموماً حالت فصلی دارد . از اواخر بهار شروع مي شود و در اواخر تابستان خود بخود کاهش می يابد .

در این جا نيز رفتار غارت ، مهمترین عامل در انتشار بیماری به شمار می آید .

پیش گیری و درمان

مثل اکثر بیماری های ویروسی درمان ندارد ؛ فقط می توان از درمان های حمایتی و تقویت کلونی استفاده کرد .

برای پیش گیری ، بهترین کار قوی نگه داشتن کلونی و استفاده از ملکه های اصلاح نژاد شده است.

**************************************

بیماری فلج زنبورها

این بیماری به دو صورت حاد و مزمن وجود دارد و مخصوص بالغین است .

علايم بیماری عبارتند از : قادر نبودن زنبورها به پرواز ، خزیدن در جلوی کندو ، پهن شدن شکم و کوچکتر شدن جثه ، به سختي وارد کندو شدن ، ریزش مو ، سیاه و صیقلی شدن شکم که به همین دلیل است به این بیماری ، لقب « دزدان سیاه » داده اند .

اوج شیوع بیماری در اواخر بهار و اوایل تابستان است . در انتقال اين بيماري کنه ي واروآ نقش به سزايی دارد .اين ویروس بیشتر تمایل دارد تا در عضله هاي پروازی سینه تجمع کند . برای ابتلا به بیماری ، حداقل 100 ویروس کافی است .تشخیص حالت مزمن و حاد از هم ، فقط در آزمایشگاه امکان پذیر است ؛ به طوری که درحالت حاد ويروس از بافت های چربی ، مغز و عضله ها جدا می شود ؛ ولی در حالت مزمن ویروس از سیستم عصبی جدا می شود .

**************************************

بیماری نوزاد پودری powdering brood

1. این بیماری فقط لاروها را مبتلا می کند . عامل آن باکتريی به نام باسیلوس پولویفاسینس است که گرم مثبت بوده واسپور تولید می کند .
2. رنگ لاروهای بیمار از سفید به قهوه ای تغییر پیدا می کند و وقتی به آنان دست بزنيم ، از هم مي پاشند .
3. بیماری در ظاهر شبیه لوک آمریکایی می باشد ؛ ولی نسبت به آن ، بیماری زایی کمی دارد .

**************************************

بیماری سپتی سمی ( Septicemia )

این بیماری مخصوص زنبورهاي بالغ می باشد . عامل آن ، باکتری سودوموناس آپی سپتیک می باشد که یک باکتری گرم منفی و فاقد اسپور است .باکتری از طریق تراشه ها و سوراخ های تنفسی به بدن زنبورها راه مي يابد .افتادن زواید بدن زنبور مثل بال و دست و پا از جمله علايم اين بيماري می باشد . به همین دلیل ، زنبورهاي مبتلا به حالت در خزیدن ، جلوی کندو دیده می شوند .برای تشخیص قطعی ، نمونه ي تهیه شده را در آزمايشگاه روی محیط ژلوز خون دار کشت می دهند .

**************************************

بیماری نوزاد گچی ( Chalk Brood )

این بیماری نيز مخصوص نوزادان می باشد . عامل آن قارچی به نام آسکوفراآپیس apis Ascosphaera است . که هم هاگ آن وهم میسیلیوم آن ، بیماری زاست .این قارچ بیشتر در شرایط آب و هوایی سرد و مرطوب رشد کرده و در ایران اين بيماري بیشتر در شمال کشور دیده می شود . لاروها بیشترین حساسیت را نسبت به عامل ، در سن 3 تا 4 روزگی لاروی دارند .

عوامل مستعد کننده ي ابتلا به بیماری :

1- افت ناگهانی درجه ي حرارت و افزایش رطوبت داخل کندو.

2- مصرف بی رویه ي آنتی بیوتیک ها که موجب از بین رفتن میکروفلور روده می شود .

3- استفاده ي مستمر از تله ي گرده که تهویه را مختل کرده ، رطوبت داخل کندو را بالا می برد .

4- مدیریت نا مناسب زنبورستان

5- حضور عامل بیماری زا دركلوني

علایم

علایم بیماری شامل تغییر ظاهری در شکل و رنگ لارو و دیده شدن لارو مرده هم در حجره هاي در باز و هم در حجره هاي در بسته است . ولی عمدتاً مرگ لاروها دو روز پس از بسته شدن در حجره ؛ یعنی درست در زمان آخر پیش شفیرگی و اول شفیرگی رخ مي دهد .

تشخیص

برای تأیید تشخیص ، نمونه ي تهیه شده از لارو مبتلا را کشت می دهند .

پیش گیری و درمان

بهترین راه پیش گیری ، رعایت بهداشت زنبورستان و قوی نگه داشتن جمعیت کلونی هاست . کار دیگری که می توان انجام داد ، ضدعفونی كردن با زاج سبز یا کات کبود است .

خواهشمنديم اگر سوال يا نکته‌اي براي مطلب زنبور عسل و بیماری زنبور عسل

در ذهن شما باقي مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.

**************************************

مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی