فارغ یا فارق / نوشتار کدامیک درست است ؟

فارغ یا فارق

در بررسی آماری چندصدهزار نظر ثبت شده در متمم به نتیجه رسیدیم که در بیش از ۱۵٪ موارد، دوستان متممی کلمهٔ فارغ را به اشتباه به شکل فارق نوشته‌اند.

واژه‌نامه‌ها به ما می‌گویند که هر دو کلمهٔ فارغ و فارق درست هستند و باید ببینید معنای مد نظر شما چیست.

معنی فارق و فارغ

• فارغ : آزاد، آسوده، خلاص، راحت، رها
• فارق : جداکننده، آنکه بین حق وباطل فرق گذارد، تفاوت میان دوامر

فارغ درست است یا فارق ؟

اما واژهٔ فارق با ریشهٔ معنایی «فاصله افتادن و جدا شدن» (هم‌خانواده با فرق و فرقه) در فارسی رایج نیست. معدود مواردی هم که فارسی‌زبانان از فارق استفاده کرده‌اند، در جمله‌ها و اشعار عربی‌شان بوده است. مثلاً سعدی می‌گوید:

«من مات لاتبکوا علیه ترحما / و ابکوا لحی فارق المتألفا»

به جای این که بر کسی که مرده، از روی ترحم و دل‌سوزی بگریید، بر کسی گریه کنید که از مونس و دلدارش جدا افتاده است.

از آن‌جا که بعید است ما و شما در گفتگوهای روزمره از چنین تعبیرهایی استفاده کنیم، هر جا شک داشتید بهتر است از همان واژهٔ فارغ استفاده کنید:

توضیح: «قیاس مع الفارق» یک مورد استثنائی است که هم در فارسی رواج دارد و هم با ق نوشته می‌شود.