خطرات جدی کمبود ویتامین D در بدن چیست؟

ویتامین دی (Vitamin D)

ویتامین D در بدن بسیار ضروری است و کمبود آن باعث بروز بسیاری از بیماری ها میشود. در این بخش از دلگرم شما را با ویتامین D و خطرات مصرف نکردن این ویتامین آشنا میکنیم . با ما همراه باشید.

مقدمه ای در مورد ویتامین D

در بسیاری از خوراکی‌ها از جمله ماهی ها، تخم مرغ، شیرهای فرآوری شده و روغن کبد ماهی کاد یافت می‌شود. همچنین نور خورشید تولید روزانه ویتامین دی (Vitamin D) در بدن را افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد روزانه ده دقیقه قرار گرفتن در برابر آفتاب می‌تواند از کمبود ویتامین D جلوگیری نماید.

واژه ویتامین D به چندین شکل مختلف این ویتامین اشاره می‌نماید. دو فرم مهم برای انسان ها ویتامین D2 که توسط گیاهان و ویتامین D3 که توسط پوست بدن انسان (زمانیکه دربرابر آفتاب هستیم) ساخته می‌شوند، هستند. خوراکی‌ها معمولا با ویتامین D2 یا D3 غنی می‌شوند.

ویتامین D چیست؟

ویتامین D ویتامینی است که برای سلامتی ضروری است. بر خلاف ویتامین‌های دیگر، ویتامین D را از غذاها بدست نمی‌آوریم. بلکه بخش عمده‌ی آن بوسیله بدن ساخته می‌شود. در واقع این ویتامین در اثر تابش نور آفتاب در پوست بدن ساخته می‌شود. و این خیلی خوب است چرا که بسیاری از غذاها بطور طبیعی مقدار کمی ویتامین D دارند.

اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید، کلسترول را در پوست به ویتامینD‌ تبدیل می‎کند. در افرادی با پوست روشن، تابش نور آفتاب بر پوست صورت، ۲ تا ۳ بار در هفته به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، ویتامین D مورد نیازشان را تامین می‌کند. برای افرادی با پوست تیره‌تر و سالمندان مدت بیشتری لازم است. توجه داشته باشید که تابش نورخورشید باید مستقیم باشد و تابش آفتاب از پشت شیشه‌ی پنجره کافی نیست.

ویتامین D چه نقشی در بدن ایجاد میکند؟

تامین دی سلامت استخوانها را افزایش میدهد

ویتامین دی برای استحکام استخوان‌ها از نوزادی تا پیری لازم است. این ویتامین به جذب کلسیم از غذا کمک می‌کند. در افراد مسن تر دوز روزانه ویتامین دی و کلسیم در پیشگیری از شکنندگی و شکستگی در استخوانها موثر است. کودکان برای ساختن استخوان‌های محکم و پیشگیری از راشیتیسم (یک علت پرانتزی شدن پا، زانوی ضربدری و ضعف استخوان‌ها) به ویتامین دی نیاز دارند. افزودن ویتامین دی به شیر میتواند به ریشه کن کردن این اختلال کمک کند.

ویتامین دی و ام اس

ام اس در نواحی دور از خط استوا شایعتر است. سالها متخصصان به ارتباط بین نور خورشید و سطح ویتامین دی و این اختلال خود ایمنی که به اعصاب آسیب وارد می‌کند، مظنون بودند. سرنخ‌های جدیدی از مطالعه یک نقص نادر ژنتیکی به دست آمده که به سطح پایین ویتامین دی و خطر بیشتر بیماری ام اس منجر می‌شود. با وجود این ارتباط، هنوز شواهد کافی برای توصیه ویتامین دی برای پیشگیری یا درمان ام اس وجود ندارد.

ویتامین دی و دیابت

برخی از مطالعات ارتباط بین سطح پایین ویتامین دی و دیابت نوع 2 (شایعترین نوع اختلال قند خون) را نشان داده اند. بنابراین افزایش سطح ویتامین دی می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند؟ هنوز شواهد کافی برای پزشکان وجود ندارد که مصرف این مکمل را برای پیشگیری از دیابت نوع 2 توصیه کنند. چربی اضافی بدن نقش مهمی در دیابت و سطح پایین ویتامین دی دارد.

ویتامین دی و کاهش وزن

مطالعات نشان داده اند که افرادی که چاق هستند اغلب سطح پایینی از ویتامین دی در بدنشان وجود دارد. چربی بدن ویتامین دی را محبوس می‌کند و موجب می‌شود کمتر در دسترس بدن قرار بگیرد. هنوز مشخص نیست آیا خود چاقی موجب کاهش ویتامین دی می‌شود یا برعکس، اما یک مطالعه کوچک بر روی افرادی که رژیم غذایی داشتند، نشان میدهد که افزودن ویتامین دی به رژیم با کالری محدود میتواند به افراد دارای اضافه وزن با سطح پایین ویتامین دی، در کاهش آسانتر وزن کمک کند.

افسردگی و سطح پایین ویتامین دی

ویتامین دی در رشد و عملکرد مغز نقش مهمی دارد. یک مطالعه امید بخش نشان داد که دوز بالای ویتامین دی میتواند علائم افسردگی خفیف را کاهش دهد اما مطالعات دیگر نتایج مختلفی نشان داده اند. بهتر است با پزشک درباره این که ویتامین دی میتواند علائم افسردگی در شما را از بین ببرد یا خیر صحبت کنید.

در بسیاری اوقات مبهم و غیر اختصاصی است و به همین علت در بسیاری اوقات دیر تشخیص داده میشود. علائم کمبود در بچه ها و بزرگسالان قدری متفاوت است.

مهمترین این علائم در کودکان عبارتند از:

• ریکتز یا راشیتیسم بیماری است که به علت کمبود ویتامین دی در بچه ها ایجاد شده و خود را معمولا بصورت زانوهای پرانتزی و مچ دست کلفت نشان میدهد.
• دیر راه افتادن بچه و کوتاه قدی وی میتواند از علائم کمبود ویتامین دی باشد
• بچه مبتلا به کمبود ویتامین دی دیر دندان درمیاورد
• تحریک پذیری بچه ها میتواند نشانه ای از کمبود ویتامین دی باشد
• کمبود ویتامین دی موجب افزایش استعداد بچه به عفونت میشود
• در کمبود شدید ویتامین دی بچه دچار کرامپ یا اسپاسم عضلانی، تشنج و مشکل تنفسی میشود. این علائم به علت کمبود کلسیم ایجاد میشود
• بندرت در کمبود شدید ویتامین دی ضعف عضله قلب (کاردیومیوپاتی) ایجاد میشود

علائم کمبود ویتامین دی در بزرگسالان عبارتند از:

• درد مبهم و پراکنده در تمام بدن
• ضعف کلی بدن و ضعف در ایستادن و بالا رفتن از پله و در مراحل پیشرفته تر لنگیدن
• درد استخوان بخصوص در دنده، مفصل ران، کف پا و ران
• تشخیص کمبود ویتامین دی معمولا با بررسی سطح این هورمون در خون صورت میگیرد.

بطور کلی نشانه های کمبود ویتامین D در بدن عبارتند از:

رنگ پوست تیره

آفریقایی ها به شدت در معرض خطرند. افراد با رنگ پوست تیره، 10 برابر بیش تر از افراد با رنگ پوست روشن باید در معرض آفتاب قرار بگیرند.
طبق نظر دکتر Holick رنگدانه های پوست افراد به عنوان یک کرم ضد آفتاب طبیعی عمل می کند، لذا لازم است افراد برای تامین این ویتامین بیشتر در معرض نور آفتاب باشند.

حوصله نداشتن

سروتونین، هورمون مغزی که به میزان حوصله و خلق افراد بستگی دارد، در معرض نور روشن افزایش و در زمان نزول نور آفتاب کاهش می یابد.

سن 50 سال یا بالاتر

با افزایش سن، میزان دریافتی ویتامین D پوست از طریق آفتاب کم می شود. در این سنین افراد بیشتر وقت خود را در خانه سپری کرده و میزان دریافتی این ویتامین در آنها کم خواهد بود.

افراد چاق ( همراه با توده بزرگ عضلانی)

ویتامین D مانند هورمون ویتامین، محلول در چربی است.یعنی چربی بدن افراد مانند یک مخزن جمع کننده این ویتامین عمل می کند، لذا افراد چاق نسبت به افراد لاغرتر نیاز به ویتامین D بیشتری دارند.

استخوان درد

طبق گفته دکتر Holick بسیاری از افرادی که برای درد (به ویژه درد همراه با خستگی) به دکتر مراجعه می کنند، دچار فیبرومیالژیا یا سندرم خستگی مزمن هستند. بسیاری از اینها نشانه هایی از کمبود ویتامین D می باشد.

عرق کردن سر

بر اساس گفته پزشکان، تعریق سر یکی از علائم اولیه در کمبود ویتامین D است. در واقع، پزشکان سوالات متعددی را در این زمینه از مادرانی که نوزادشان تازه متولد شده اند، می پرسند. تعریق بیش از حد در نوزادان تازه متولد شده که به طور متداول ناشی از تحریک پذیری عصبی-عضلانی می باشد، از علائم اولیه کمبود این ویتامین به شمار می رود.

مشکل روده

به یاد داشته باشید که ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است. اگر افراد یک عارضه گوارشی داشته باشند که بر روی جذب چربی بدنشان اثر بگذارد، ممکن است در جذب ویتامین های محلول در چربی (نظیر ویتامین D) نیز اختلال داشته باشند. این شامل عوارض روده ای چون کرون، سلیاک و حساسیت به گلوتن غیر سلیاک، بیماری التهابی روده می باشد.

خطرات، عوارض جانبی و تداخلات دارویی ویتامین D چه هستند؟

عوارض جانبی.

در مقادیر نرمال بنظر می‌رسد ویتامین D عوارض جانبی کمی داشته باشد. مصرف روزانه بیشتر از 4000 IU ویتامین D می‌تواند خطراتی را بهمراه داشته باشد.

تداخلات دارویی.

ویتامین D می‌تواند با خیلی از داروها از جمله داروهایی که برای فشارخون بالا و مشکلات قلبی تجویز می‌شوند، تداخل داشته باشد.اگر روزانه دارو مصرف می‌کنید، قبل از دریافت مکمل‌های ویتامین D با پزشکتان مشورت نمایید.

خطرات.

مصرف زیاد ویتامین D می‌تواند باعث از درست دادن اشتها، ادرار پی در پی و کاهش وزن شود. همچنین میزان زیاد ویتامین D می‌تواند باعث ایجاد مشکلات کلیوی و قلبی شود.

نحوه تشخیص کمبود ویتامبن D در بدن

با توجه به سابقه‌ی پزشکی فرد، نشانه‌ها و سبک زندگی قابل تشخیص است. البته با یک آزمایش خون ساده نیز امکان‌پذیر است. آزمایش خون مربوط به سطح کلسیم و فسفات خون و عملکرد کبد نیز ممکن است تغییراتی رانشان دهد که مربوط به کمبود ویتامین D باشد. گاهی از عکس‌بردای بوسیله اشعه ایکس از استخوان دست برای اطفال استفاده می‌شود. در این روش با توجه به شکل استخوان به میزان کمبود ویتامین پی می‌برند.

روش درمانکمبود ویتامبن D در بدن

درمان بوسیله مکمل‌های ویتامین D انجام می‌شود که ممکن است به صورت تزریقی یا خوراکی (قرص و شربت) باشد. پزشک با توجه به شرایط بیمار، سن و میزان کمبود، روش مناسب را توصیه می‌کند.

ویدئو مربوط به کمبود ویتامین Dدر بدن

گرد آوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی