دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
سندرم نشانگان کوشینگ (Cushing's syndrome)چیست؟
2
زمان مطالعه: 11 دقیقه
نشانگان کوشینگ (Cushing's syndrome) در اثر افزایش فعالیت قشر غده آدرنال ایجاد می‌شود. این سندرم را هایپرکورتیزولیسم (افزایش کورتیزول) نیز می‌نامند.

تعریف سندروم کوشینگ

نشانگان کوشینگ (Cushing's syndrome) در اثر افزایش فعالیت قشر غده آدرنال ایجاد می‌شود. این سندرم را هایپرکورتیزولیسم (افزایش کورتیزول) نیز می‌نامند. این بیماری می‌تواند در اثر مصرف بیش از حد کورتیکواستروئیدها، ترشح بالای ACTH یا هایپرپلازی کورتکس آدرنال باشد. تولید زیاد کورتیکو استروئیدهای درون‌زا (آندوژن) ممکن است علل مختلفی داشته باشد، از جمله تومور هیپوفیز که ACTH ترشح کرده و موجب افزایش ترشح هورمون‌های قشر آدرنال بیش از حد طبیعی می‌گردد.

با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با سندرم کوشینگ آشنا شوید.

Cushing's syndrome

تعریف سندروم کوشینگ

افزایش ترشح هورمون گلوکوکورتیکوئیدی کورتیزول منجر به سندرم کوشینگ می‏ گردد، که اختلال متابولیک می‏ باشد و متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی را تحت تأثیر قرار می ‏دهد. سندرم کوشینگ با چاقی، فشار خون بالا و سطح بالای کورتیزول شناخته می‏ شود.افزایش فیزیولوژیک کورتیزول در استرس سه ماهه آخر بارداری و کسانی که ورزش سنگین انجام می ‏دهند وجود دارد.حالات پاتولوژیک افزایش کورتیزول شامل سندرم کوشینگ اگزوژن (برون ‏زا) یا آندروژن (درون ‏زا) و چند وضعیت روانی شامل افسردگی، بی ‏اشتهای عصبی، اختلال پانیک و محرومیت از الکل می ‏باشد.

نشانگان کوشینگ

علل سندروم کوشینگ

* در اکثر موارد علت سندرم کوشینگ آندوژن، هیپرپلازی (افزایش تکثیر سلولی) دو طرفه غده آدرنال (فوق کلیه) است که به دلیل افزایش ترشح هورمون ACTH (آدرنوکورتیکوتروپین) از غده هیپوفیز و با تولید نابجای ACTH به وسیله یک منبع غیر هیپوفیزی رخ می‏ دهد.میزان بروز هیپرپلازی آدرنال وابسته به هیپوفیز در زنان سه برابر بیشتر از مردان بوده و شایع‏ ترین سن شروع آن، دهه‏ های سوم و چهارم عمر است.

* شایع‏ ترین علت سندرم کوشینگ اگزوژن، تجویز استروئیدها می‏ باشد.

تجویز طولانی مدت ACTH، هیدروکورتیزون یا آنالوگ‏ های آن منجر به علائم کلینیکی مشابه این اختلال می ‏شود که به سندرم کوشینگوئید معروف است. سندرم کوشینگوئید بیشتر در رابطه با مصرف خوراکی یا تزریقی داروهای کورتیکواستروئید می ‏باشد. در این سندرم مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدها باعث افزایش چربی بدن می ‏شود که علت آن افزایش دریافت انرژی به همراه کم شدن سوخت و ساز بدن می ‏باشد.با توجه به این نکته در بررسی علت چاقی بیماران باید حتماً به تاریخچه‏ ی داروهای مصرفی آن ها توجه کرد.

تظاهرات بالینی

کوهان بوفالو

افزایش بیش از حد کورتیزول سبب رسوب بافت چربی در بعضی از نقاط خاص بدن می‏ شود؛ به ویژه در قسمت فوقانی صورت(که حالت مشخصه چهره " ماه مانند " را به وجود می ‏آورد)، ناحیه بین دو کتف (که کوهان بوفالو را می‏ سازد) و قسمت میانی و احشایی که باعث " چاقی تنه‏ای " می ‏شود.علت این نحوه توزیع به خصوص بافت چربی، مشخص نیست، ولی این حالت با افزایش مقاومت به انسولین و با بالا رفتن سطح انسولین همراه است.صورت بیمار ظاهری گلگون دارد که این حالت حتی در غیاب هر گونه افزایش در غلظت گلبول‏ های قرمز خون دیده می ‏شود.

ممکن است مبتلایان به سندرم کوشینگ ضعف عضلانی داشته باشند و علامت فیزیکی ناتوانی در بلند شدن از وضعیت چمباتمه کاملاً آشکار است.در زنان مبتلا، اغلب قاعدگی نامنظم زودتر از دیگر علائم کوشینگ دیده می ‏شود، در حالی که مردان مبتلا اغلب از کاهش میل جنسی شکایت دارند.وجود آکنه شروع شده در بزرگسالی یا هیرسوتیسم ( پُرمویی ) در زنان، شک پزشک را به سندرم کوشینگ برمی ‏انگیزد.خطوطی به رنگ بنفش (ارغوانی یا قرمز تیره) روی پوست بیماران کوشینگوئید دیده می شود که این خطوط به پهنای حداقل یک سانتی‏ متر است.یافته‏ های آزمایشگاهی در سندرم کوشینگ عبارتند از افزایش آلکالن فسفاتاز، گوانولوسیتوز، هیپرکلسترولمی، هیپرتری گلیسیریدمی و علت عدم تحمل گلوکز.

نشانگان کوشینگ

۱ – تولید زیاد هورمون کورتیزول توسط غدد آدرنال یا فوق کلیه: کورتیزول در حد طبیعی برای بدن لازم است، برای مثال تنظیم کننده فشار خون می باشد و عملکرد سیستم قلبی-عروقی را تعدیل می کند.


۲- مصرف داروهای کورتیکوستروئید در دوز بالا و برای مدت طولانی: این داروها دارای اثرات مشابه هورمون کورتیزول در بدن هستند.

انواع داروهای کورتیکواستروئید شامل: بتامتازون، بودزونید، کورتیزون، دگزامتازون، هیدروکورتیزون، متیل پردنیزولون، پردنیزولون و پردنیزون است.

داروهای کورتیکواستروئید برای درمان بیماری های زیر مورد استفاده قرار می گیرند:

آرتریت روماتوئید، آلرژی، بیماری های پوستی (اگزما، لوپوس، پسوریازیس، کهیر و خارش)، مشکلات تنفسی و آسم، برخی سرطان ها، اختلالات خونی، مشکلات چشمی، ورم و درد مفاصل، مشکلات گوارشی (کولیت زخمی، اختلالات التهابی روده)، جلوگیری از پس زدن پیوند اعضا و هورمون درمانی.
اگر شما در حال مصرف داروی کورتیکواستروئیدی برای بیماری خاصی هستید و علائمی را مشابه علائم سندرم کوشینگ دارید، برای بررسی نزد پزشک بروید.


۳- تولید زیاد هورمون آدرنوکورتیکوترپیک (ACTH) توسط غده هیپوفیز: هورمون آدرنوکورتیکوترپیک ( ACTH) تنظیم کننده تولید هورمون کورتیزول در غده فوق کلیه می باشد.


۴- تومور غده هیپوفیز: تومور غده هیپوفیز باعث ترشح زیاد ACTH می شود و ACTH غده آدرنال را تحریک کرده و کورتیزول را تولید می کند. این تومور در زنان بسیار شایع است.

۵- تومور ترشح کننده ACTH در یک محل غیرطبیعی: به ندرت هرگاه توموری در یک عضوی که به طور معمول ACTH ترشح نمی کند، ایجاد شود، تومور مقدار زیادی ACTH را ترشح می کند و باعث ایجاد سندرم کوشینگ می شود. این تومورها که می توانند خوش خیم و یا بدخیم باشند، معمولا در ریه، پانکراس (لوزالمعده)، تیروئید و یا غده تیموس یافت می شوند.

۶- بیماری غده آدرنال : تومور خوش خیم قشر آدرنال که به نام آدنوم آدرنال خوانده می شود و تومورهای سرطانی قشر آدرنال می توانند کورتیزول زیادی را تولید و سندرم کوشینگ را بوجود آورند.

نشانگان کوشینگ

چه هنگام باید نزد پزشک رفت؟

  • اگر شما در حال مصرف داروی کورتیکواستروئیدی برای بیماری خاصی هستید و علائمی را مشابه علائم سندرم کوشینگ دارید، بهتر است برای بررسی نزد پزشک بروید.
  • حتی اگر از داروهای کورتیکواستروئید استفاده نمی کنید، ولی علائم مشابه علائم این سندرم را دارید، نزد پزشک بروید.

نشانگان کوشینگ

علائم چه بیماری هایی شبیه سندرم کوشینگ است؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنان، دارای علائم مشابه سندرم کوشینگ است. این علائم مثل رشد موی زیاد و دوره های قاعدگی نامنظم است.علائم افسردگی، اختلالات غذاخوردن و اعتیاد به الکل نیز تا حدی شبیه سندرم کوشینگ می باشندلذا برای تشخیص صحیح علائم بیماری به پزشک متخصص مراجعه کنید.

نشانگان کوشینگ

پیشگیری از سندرم کوشینگ

  1. اگر شما از داروهای استنشاقی کورتیکواستروئید استفاده می کنید، پس از تنفس، دهانتان را بشویید.
  2. اگر متوجه ورم غیرطبیعی در صورت یا گردن، رشد زیاد موهای صورت در زنان و اختلال عملکرد جنسی در مردان شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
  3. نمک را کم مصرف کنید. فشار خون بالا که یکی از علائم این سندرم می باشد، نیاز به کاهش نمک دریافتی دارد.
  4. گهگاه به متخصص غدد مراجعه کنید. این متخصص، میزان کورتیزول خون شما را آزمایش می کند.
  5. به طور مکرر نزد چشم پزشک روید. آب مروارید یکی از علائم سندرم کوشینگ است.

نشانگان کوشینگ

راه های تشخیص بیماری کوشینگ

برخی روش های تشخیص این سندرم عبارتند از :

  • آزمایش خون و ادرار برای بررسی میزان هورمون کورتیزول
  • آزمایش بزاق
  • روش های تصویربرداری : با استفاده از سی تی اسکن یا MRI می توان غده آدرنال و هیپوفیز را بررسی کرد.
  • آزمایش تحریک هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین
  • نکات ضروری قبل از آزمایش خون و ادرار
  • بیماران می توانند به طور معمول بخورند و بیاشامند و داروهای خود را قبل از آزمایش مصرف کنند، اما مصرف داروهای حاوی استروژن از جمله قرص های پیشگیری از بارداری و درمان های جایگزین هورمون باید به مدت شش هفته قبل از اندازه گیری کورتیزول خون متوقف شود، زیرا استروژن موجب می شود که کورتیزول به گلوبولین بچسبد و موجب افزایش مقدار کورتیزول خون می گردد.
  • داروهای حاوی استروئید نیز باید قطع شود، چراکه باعث عدم تشخیص درست می گردد.
  • باید مراقب بیماران دیابتی نیز باشیم، چراکه ممکن است در حین آزمایش، قند خونشان بالا رود.

نشانگان کوشینگ

درمان بیماری کوشینگ

اگر وجود توده در غدد فوق کلیوی علت ایجاد کننده این سندرم باشد می توان توده را توسط جراحی خارج نمود. این عمل جراحی بسیار ظریف و حساس است که حتماً لازم است که توسط جراح متخصص مجرب انجام شود.در برخی موارد به خاطر اینکه توده مناطق حساسی را درگیر نموده است ،جراحی امکان پذیر نخواهد بود. پس از جراحی باید از قرص های حاوی گلوکوکورتیکواستروئید مثل پردنیزولون برای چند هفته استفاده شود.


اگر سندرم به خاطر وجود توده در غده هیپوفیز ایجاد شده و یا درمانی به غیر از جراحی مد نظر باشد میبایست برای کنترل علایم ان از دارو درمانی به صورت روزانه یا یک روز درمیان تا اخر عمر حیوان استفاده شود. هدف از درمان با دارو مهار تولید بیش از حد هورمونهای کورتیکواستروئیدی و ثابت نگاه داشتن غلظت انها تا حد ممکن در محدوده طبیعی می باشد. از مهمترین داروهایی که برای کنترل پرکاری غدد فوق کلیوی استفاده میشوند میتوان به میتوتان ،تریلوستان و کتوکنازول اشاره کرد. تجویز این داروها فقط با نظر و صلاحدید دامپزشک می بایست انجام بگیرد. تریلوستان بر میتوتان ارجحیت دارد و اخیرا از ان در کنترل سندرم کوشینگ تجویز میشود.

چند روز ابتدایی درمان عموما برای سرکوب غدد ادرنال و ترشحات ان از مقادیر زیاد دارو استفاده میشود. در طول این مدت لازم است حیوان از نظر اشتها ،عطش ،سطح هوشیاری و میزان انرژی به دقت زیر نظر قرار گرفته شود. اغلب با شروع درمان اشتها و عطش بیش از حد کاهش پیدا کرده و تدریجا به حالت طبیعی باز می گردند. اینها بیانگر این هستند که درمان موثر بوده است. وجود علائمی نظیر ضعف ،عدم تمایل به خوردن غذا یا نوشیدن اب ،بی حالی و کاهش انرژی می توانند نشان دهنده استفاده بیش از حد دارو باشند.

در صورت مشاهده این نشانی ها لازم است دامپزشک بی درنگ مطلع شود. هنگامی که حیوان به وضعیت عادی خود بازگشت دامپزشک تدریجا مقدار دارو را به کمترین مقدار مورد نیاز که علائم بیماری را کنترل نماید کاهش خواهد داد. از دیگر داروهایی که بر میتوتان ارجحیت دارد و اخیرا به جای این دارو برای کنترل سندرم کوشینگ تجویز میشوند تریلوستان است.

اگر در طول دوره درمان نشانه هایی از جمله بی حالی ،ضعف ،استفراغ یا اسهال مشاهده شدند می توانند نشان دهنده سرکوب بیش از حد غدد ادرنال باشند .دراین صورت لازم است با دامپزشک بی درنگ تماس گرفته شود. ممکن است او برای جبران سرکوب بیش از حد ،مقادیری داروی پردنیزولون تجویز نماید.
با گذشت زمان اگر سندرم کوشینگ تحت درمان قرار نگیرد وضعیت حیوان تدریجاً وخیم تر گشته و تدریجا حیوان ضعیف و ناخوش تر می شود.

در صورتی که استفاده از داروهای گلوکوکورتیکواستروئیدی سبب ایجاد این سندرم شده اند میبایست زیر نظر دامپزشک مقدار این داروها کم کم کاهش یافته وسپس قطع شوند. از قطع ناگهانی این نوع داروها باید پرهیز شود چرا که بدن در دراز مدت به انها عادت کرده و قطع یکباره می تواند سبب ایجاد مشکلاتی (گاهی تهدید کننده جان حیوان) میشوند. برای کنترل مشکل یا مشکلاتی که به خاطر انها کورتیکواستروئیدها تجویز می شدند می توان از دیگر داروهای جایگزین که همان اثرات را ایجاد می کنند استفاده کرد.

گربه های مبتلا به سندرم کوشینگ همانند به خوبی سگ ها به درمان دارویی پاسخ نمی دهند و اغلب (چه علت توده در هیپوفیز باشد یا چه توده در غدد آدرنال)احتیاج به جراحی پیدا خواهند کرد. برداشتن هر دو غده آدرنال سبب جلوگیری از ترشح بیش حد کورتیزول در اثر توده های هیپوفیز مغزی می شود. در این صورت لازم است به علت اینکه گربه بدون این هورمون ها قادر به ادامه زندگی نخواهد بود به صورت مادام العمر از داروهای تامین کننده کورتیکواستروئیدهای مورد نیاز بدن استفاده نماید.

جراحی تومورهای غده هیپوفیز بهترین نوع درمان در این موارد اند که در برخی مراکز تحقیقاتی و یا دانشگاهی پیشرفته کشورهای صنعتی انجام می شود. با این وجود در حال حاضر انجام این نوع جراحی بسیار دشوار بوده که می تواند با خطرات و عوارض منعددی همراه باشد. اگر تصمیم به انجام درمان با دارو گرفته شد ،برای زیر نظر گرفتن روند کنترل بیماری و تنظیم مقدار داروها هر چند وقت یکبار احتیاج به معاینات دوره ای منظم و گرفتن آزمایش خون و یا ادرار می باشد.

خواهشمنديم اگر سوال يا نکته‌اي براي مطلب سندروم کوشینگ در ذهن شما باقي

مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.

منبع:ویکی پدیا

نشانگان کوشینگ

مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی



این مطلب چقدر مفید بود ؟
3.0 از 5 (2 رای)  
توجه: مطالب پزشکی و سلامت مجله دلگرم ، از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند ، لذا توصیه پزشکی یا درمانی تلقی نمی شوند ، چنانچه مشکل پزشکی دارید حتما برای تشخیص و درمان به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits