احکام رابطه با نامحرم
از جمله لوازم ضروری ارتباط، صحبت کردن است. اسلام صحبت کردن لازم و ضروری زن و مرد نامحرم را در امورات و کارهای روزمره زندگی مانند: خرید و فروش، تعلیم و تعلم، پرس و جو، آن هم با رعایت کامل حدود شرعی حرام نمیداند؛ چنان که در روایت میخوانیم که رسول خداصلی الله علیه وآله سخن گفتن با زنان نامحرم را ممنوع کردند، مگر اینکه ناچار باشند، که در این هنگام بیش از پنج کلمه سخن گفتن را با نامحرم روا ندانستند.
در روایت دیگر میخوانیم رسول خداصلی الله علیه وآله از گفتگو و اختلاط با زنان نامحرم نهی کرده، فرمودند: «فَمَا مِنْ رَجُلٍ خَلَا بِامْرَأَةٍ إِلَّا کَانَ الشَّیطَانُ ثَالِثَهُمَا؛ هیچ مردی با زن نامحرمی خلوت نمیکند، مگر اینکه شیطان سومین آنهاست [تا آنها را آن گونه که میتواند وسوسه کند و به فساد برانگیزد] .»
و امیر المؤمنین علیه السلام پیوسته از گفتگو و اختلاط با زنان نامحرم نهی میکردند؛ چنان که در روایتی فرموده اند:
«عِبادَ اللَّهِ اِعْلَمُوا... مُحادَثَةُ النِّسَاءِ تَدْعُوا اِلَی الْبَلاءِ وَ یزیغُ الْقُلُوبَ وَ الرَّمْقُ لَهُنَّ یخْطَفُ نُورَ اَبْصارِ الْقُلُوبِ وَ لَمْحُ الْعُیونِ مَصائِدُ الشَّیطانِ؛ ای بندگان خدا! بدانید که... گفتگو با زنان [نامحرم] سبب نزول بلا خواهد شد و دلها را منحرف میسازد. و پیوسته به زنان چشم دوختن نور دیده دلها را خاموش میگرداند و همچنین با گوشه چشم [به زنان] نگاه کردن از حیلهها و دامهای شیطان است.»
و همچنین فرموده اند: «مَنْ فَاکَهَ امْرَأَةً لَا یمْلِکُهَا [حَبَسَهُ اللَّهُ] بِکُلِّ کَلِمَةٍ کَلَّمَهَا فِی الدُّنْیا أَلْفَ عَامٍ؛ هر کس با زن نامحرمی شوخی کند، برای هر کلمه که با او در دنیا گفته است، خداوند او را هزار سال زندانی میکند.»
پرسش و پاسخ درباره احکام ارتباط با نامحرم
1. حکم گفت و گوى تلفنى با نامحرم
آیا در گفت و گوى زن و مرد نامحرم، فرقى بین گفت و گوى مستقیم و از راه دور هست؟
همهی مراجع: خیر، هیچ تفاوتى در حکم نمى کند و در هر دو مورد، اگر با قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشکال دارد.
2. حکم صحبت با نامحرم براى ازدواج
آیا صحبت کردن با کسى که قصد داریم در آینده با او ازدواج کنیم، گناه است؟
همهی مراجع: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد و باعث مفسده نشود، اشکال ندارد.
3. حکم چت با جنس مخالف
چت کردن با جنس مخالف و رد و بدل کردن صحبت هاى معمولى، چه حکمى دارد؟
همهی مراجع: در صورتى که خوف فتنه و کشیده شدن به گناه وجود داشته باشد، جایز نیست.
4. حکم چت اینترنتى با نامحرم
چت کردن با شخصى که از جنسیت او بى اطّلاعیم، چه حکمى دارد؟
همهی مراجع: اگر ترس افتادن به حرام باشد، جایز نیست.
5. حکم برگزاری اردوى مختلط
آیا دانشجویان دختر و پسر، مى توانند به طور مشترک به اردوهاى تفریحى و سیاحتى بروند؟
همهی مراجع: با توجّه به این که اختلاط دختران و پسران باعث مفسده است، باید از آن اجتناب شود.
6. احکام شوخى کردن با نامحرم
شوخى کردن با نامحرم چه حکمى دارد؟
همهی مراجع: اگر با قصد لذّت (جنسى) باشد و یا بترسد به گناه بیفتد، جایز نیست.
7. حکم خنده با نامحرم
خندهی زن هنگام صحبت با مرد نامحرم، چه حکمى دارد؟
همهی مراجع: اگر خندهی او طورى باشد که باعث تحریک نامحرم شود، جایز نیست.
8. حکم همکارى دختر و پسر
آیا ارتباط صمیمى بین دختر و پسر در هنگام همکارى یا میهمانى اشکال دارد؟
همهی مراجع: دوستى بین دختر و پسر جایز نیست؛ چون ترس افتادن به گناه در میان است. امّا ارتباط شغلى، اگر باعث مفسده نشود و موازین شرع در آن رعایت شود، اشکال ندارد.
9. حکم خلوت کردن با نامحرم
آیا خلوت کردن دو نفر نامحرم در یک مکان، جایز است؟
- آیات عظام امام، خامنه اى و نورى: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود و آن ها بترسند که به حرام بیفتند، ماندنشان در آن جا حرام است.
- آیات عظام بهجت، سیستانى و وحید: اگر احتمال فساد برود، ماندنشان در آن جا حرام است؛ هر چند طورى باشد که کس دیگر بتواند وارد شود.
- آیات عظام تبریزى و فاضل: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود ـ در صورتى که احتمال فساد برود ـ ماندنشان در آن جا حرام است.
- آیت الله صافى: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود، ماندنشان در آن جا حرام است؛ هر چند احتمال فساد ندهند و به گفت و گوهاى علمى و ضرورى بپردازند.
- آیت الله مکارم: اگر کسى نمى تواند وارد آن مکان شود، بنا بر احتیاط واجب ماندنشان در آن جا حرام است؛ هر چند احتمال فساد ندهند و به گفت و گوهاى علمى و ضرورى مانند آن بپردازند.
10. حکم نشستن کنار نامحرم
گاهى در وسایل نقلیه به جهت نشستن مرد کنار زن، بدنشان به یکدیگر برخورد مى کند، در این جا تکلیف چیست؟
همهی مراجع: اصل تماس بدن زن و مرد با یکدیگر از روى لباس حرام نیست؛ ولى اگر باعث تحریک شهوت و فساد گردد، جایز نمى باشد.
تبصره. اگر در تماس بدنى، فشار و اتکا پیدا شود، باید از آن پرهیز کرد.
11. احکام دست دادن با نامحرم
هرگاه در منطقه یا محیطى، رسم بر این باشد که هنگام برخورد با یکدیگر مصافحه مى کنند (حتّى زنان با مردان) و اگر این کار را ترک کنند، اهانت و اسائهی ادب نسبت به طرف مقابل محسوب مى شود؛ حکم دست دادن زن و مرد با این فرض چیست؟
همهی مراجع: دست دادن با زن نامحرم جایز نیست و شعائر دینى باید حفظ شود و با بیان حکم شرعى، حمل آن بر اسائهی ادب از بین مى رود.
12. حکم داستان تحریک کننده
آیا خواندن داستان هاى تحریک کنندهی جنسى، جایز است؟
همهی مراجع: اگر باعث تحریک شهوت گردد، خواندن آن جایز نیست.
13. احکام نامه نگارى با نامحرم
نامه نگارى با نامحرم و طرح مسائل شهوانى از طریق ایمیل، چه حکمى دارد؟
همهی مراجع: طرح مسائلى که باعث ایجاد فتنه و فراهم آمدن زمینهی فساد است، اشکال دارد.
حکم رعایت حجاب و عفاف در امور پزشکى
14. حکم لمس پزشک نامحرم
در جایى که پزشک زن در دسترس باشد، آیا لمس بدن زن از روى لباس، به وسیلهی پزشک مرد جایز است؟
همهی مراجع: اصل لمس بدن زن نامحرم، از روى لباس حرام نیست؛ ولى اگر تلذّذ و مفسده اى در بین باشد، جایز نیست.
15. حکم معاینه پزشک متخصّص نامحرم
در صورتى که پزشک هم جنس هم وجود دارد و معالجه مستلزم نگاه و لمس است؛ ولى احتمال مى رود که متخصّص غیر هم جنس بیمارى را بهتر تشخیص دهد، تکلیف چیست؟
همهی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): تخصّص بیشتر باعث نمى شود که زن به پزشک مرد مراجعه کند؛ مگر آن که ضرورت و احتمال خطر در میان باشد.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر تخصّص پزشک مرد در آن بیمارى بیشتر باشد، مراجعه به او اشکال ندارد.
16. حکم معاینهی نامحرم
لمس بیمار براى معاینه و درمان، چه حکمى دارد؟
- همهی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): اگر پزشک هم جنس در دسترس نباشد، لمس بیمار براى معاینه و درمان اشکال ندارد؛ ولى باید به مقدار ضرورت اکتفا کند.
- آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر پزشک هم جنس در دسترس نباشد و یا مهارت مرد بیشتر باشد، لمس بیمار براى معاینه و درمان اشکال ندارد؛ ولى باید به مقدار ضرورت اکتفا کند.
- تبصره ١. اگر معاینه از روى لباس ممکن باشد، باید به این راه بسنده کند.
- تبصره ٢. جواز لمس بیمار به منظور معاینه، باعث نمى شود که نگاه به بدن نیز جایز باشد؛ مگر آن که نگاه به آن لازم باشد.
17. حکم سرویس دادن پرستار به نامحرم
آیا پرستار مى تواند براى گرفتن نبض و فشار خون و... به بدن نامحرم نگاه و او را لمس کند؟
- همهی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): با وجود پرستار هم جنس، این کار براى غیر هم جنس جایز نیست؛ ولى اگر ضرورت باشد، اشکال ندارد.
- آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر براى انجام دادن این امور، پرستار هم جنس در دسترس نباشد و یا مهارت غیر هم جنس در این زمینه بیشتر باشد، اشکال ندارد.
- تبصره ١. پرستار در نگاه و لمس تنها باید به همان قسمت از بدن ـ که انجام معاینه به آن ارتباط دارد ـ اکتفا کند.
- تبصره ٢. چنان چه پرستار براى معاینه، به نگاه و لمس بدن بیمار نیاز داشت، مانعى ندارد و در غیر این صورت، تنها باید به یکى از آن دو اکتفا کند.
- تبصره ٣. در صورتى که معاینه از روى لباس ممکن باشد، باید به این مقدار اکتفا کند و لمس بدن جایز نیست.
18. حکم انجام تزریقات برای نامحرم
حکم آمپول زدن توسّط نامحرم چگونه است؟
همهی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): اگر هم جنس در دسترس نباشد و ضرورت اقتضا کند، اشکال ندارد.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر هم جنس در دسترس نباشد یا آمپول زن غیر هم جنس مهارتش در تزریق بیشتر باشد، اشکال ندارد.
دیدگاه ها