دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
آشنایی با آداب و رسوم عید نوروز در اردبیل
14
زمان مطالعه: 7 دقیقه
اردبیل نیز یکی از شهرهای توریستی و منحصر به فرد کشور محسوب می گردد، مخصوصا در ایام نوروز شاهد سیل عظیمی از گردشگران می باشد. در مجله اینترنتی دلگرم با ما همراه شوید تا با آداب و رسوم مردم اردبیل در ایام نوروز آشنا شویم .

اردبیل در ایام نوروز

عید نوروز در اردبیل به اعیادی با نام های همچون “بایرامی آیی”، “ایل بایرامی” و در میان برخی از طوایف به “امیرالمومنین(ع) بایرامی” شهرت دارد.

غبار روبی و خانه تکانی از رسوم نوروزی اردبیل

یکی از اولین آداب و رسوم عید نوروز که از اوایل اسفندماه و یا اواسط این ماه که معمولا به بایرام آیی در بین اهالی خطه اردبیل معروف است آغاز می شود، غبار روبی منازل یا خانه تکانی است که این امر بنا به سلیقه هر یک از افراد متفاوت بوده است.

در این رسم زنان و مادران خانه با غبار روبی و شست و شوی وسایل منازل خود عید را آغاز و خود را برای این ماه آماده می کنند که این رسم را به معنی پشت سر گذاشتن کهولت، کسالت، تنبلی و هرچه غم و اندوه است می دانند و با این کار خود را برای آغاز سالی نو و پر از خیر و برکت و همراه با شادمانی آماده می کنند.

دادن عیدی (بایراملیق) و سکه سال نو (ایل سکه سی) از رسوم نوروزی اردبیل

از آداب و رسوم ویژه عید نوروز که در استان اردبیل و خطه آذربایجان رواج دارد و از گذشتگان در این عید باستانی به نمایش گذاشته شده است می ‌توان به دادن عیدی (بایراملیق) و سکه سال نو (ایل سکه سی) اشاره داشت.

بایراملیق یا عیدی، در واقع هدیه ‌ای است که افراد به مناسبت فرا رسیدن عید به همدیگر می ‌دهند و معمولا این هدیه از طرف بزرگترها به کوچکترها داده می ‌شود و تاریخی کهن در میان اردبیلی ها دارد.

البته در اردبیل و منطقه آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، این هدیه می ‌تواند یک تخم مرغ رنگ شده عید باشد یا یک لباس و یا اسکناس تازه که بنا به سلیقه افراد در مناطق مختلف متفاوت است، اما اسکناس نو و یا پول، متداول‌ ترین نوع بایراملیق در استان اردبیل است که افراد به همدیگر می دهند.

هم چون رسومی که در بسیاری از خانواده ها در دیگر استان های کشور نیز رایج است، پدر خانواده اسکناس ‌های نویی را در میان صفحات قرآن کریم نگهداری می کند و بعد از لحظه تحویل سال نو به اعضای خانواده هدیه می دهد و دادن عیدی به تازه عروس ‌ها و تازه دامادها و نامزدهای جوان از اهمیت فراوانی در این خطه برخوردار است.

دادن «ایل سکه سی» یا «سکه سال» رسم دیگری است که در نزد مردم دیار آذربایجان به مناسبت عید نوروز متداول است و معمولا برخی افراد که به داشتن دستی با برکت و یا به اصطلاح آذری ‌ها دستی سبک مشهورند با آغاز سال نو به دوستان و آشنایان «ایل سکه سی» می ‌دهند تا با دریافت نخستین پول سال از چنین دست مبارکی سالی پر رونق و خوب از لحاظ اقتصادی داشته باشند.

آیین تکم خوانی رسوم نوروزی اردبیل

آیین تکم خوانی رسوم نوروزی اردبیل

طبق یک آیین و سنت دیرین تکم که عروسکی سنتی و با پیشینه تاریخی بسیار است در چند روز مانده به عید نوروز بر دستان تکم‌ چی ‌ها در کوی و برزن اردبیل نوید بهار را می دهد.

تکم خوانی آیینی است به قدمت نوروز و یادگاری از آداب و رسوم نوروز که همواره در سرزمین آذربایجان به عنوان آیینی ماندگار و منحصر به فرد مورد توجه مردم این خطه بوده و با روش مخصوص توسط تکم گردان ها به اجرا گذاشته می شده است.

این آیین سالیان دراز با آداب و رسوم کهن مردم آذربایجان و به ویژه استان اردبیل عجین بوده و همه ساله با فرا رسیدن عید نوروز، مردم به انتظار تکمچی می نشستند و انتظار داشتند که تکم چی، سمبل نشاط بهاری، آنها را برای استقبال از بهار آماده سازد.

و اگر چه این روزها شاهد کمرنگ شدن این آئین در درازای سالیان متمادی هستیم اما امروزه نیز می توان گوشه ای از این رسم به یادگار مانده از پدرانمان را در کوچه های برخی روستاها به وفور شاهد بود.

نو اوستی رسوم نوروزی اردبیل

همچنین براساس یک سنت دیرینه همان گونه که افراد، شب چهارشنبه سوری از روی آتش می پرند در سپیده دم چهارشنبه از روی آب و نهرهای روان می گذرند.

این رسم که در منطقه به ˈنو اوستی رفتنˈ مشهور است به طور معمول در پل های قدیمی روی رودخانه بالخلو که از مرکز شهر اردبیل می گذرد انجام می شد و برای چند دهه ای می توان گفت که برچیده شده بود.

ولی شهرداری اردبیل چند سالی است که با برنامه ریزی و اطلاع رسانی سعی در احیای آن نموده و همه ساله جمع زیادی از گروههای مختلف مردم روی پل هفت چشمه این شهر برای انجام این مراسم جمع می شوند.

آیین های عید نوروز در اردبیل

در شب عید اغلب خانواده های ساکن در منطقه غذاهای مخصوصی متشکل از ماهی دودی ، گوشت قیمه ، مرغ و کوکو به همراه برنج که می توان گفت بهترین شام آنان در طول سال می باشد را تدارک می بینند.

البته بعضی خانواده ها نیز براساس سنت و رسوم خود خوراکی های دیگری مانند شیر برنج ، باقالی پلو، سبزی پلو با ماهی و ... می پزند.

سفره هفت سین از آداب نوروزی اردبیل

هنگام تحویل حتی اگر نیمه های شب هم باشد بسیاری از افراد خانواده بیدار مانده و بر سر سفره هفت سین که با قرآن مجید و شمع های الوان آراسته شده با خواندن آیه های الهی و ادعیه مخصوص به انتظار می نشینند.

سفره هفت سین هنوز نیز در برخی از خانه های منطقه برای پذیرایی از میهمانان تا سیزدهم عید نوروز پهن باقی می ماند.
قبل از تحویل سال اغلب افراد وضو گرفته و برای لحظاتی سکوت همه جا را فرا می گیرد و فقط صوت مناجات به گوش می رسد.

دقایقی پس از تحویل سال کوچه ها و خیابان های شهرها و روستاهای مختلف استان اردبیل حال و هوای دیگری پیدا می کنند و خانواده ها برای تبریک گفتن سال نو به دیدار همدیگر می شتابند.

رفتن بر سر مزار درگذشتگان رسوم نوروزی اردبیل

جمع زیادی از مردم شهرستان اردبیل براساس یک سنت دیرینه مذهبی در آخرین و اولین پنجشنبه سال بر سر مزار درگذشتگان خویش حضور می یابند.

این افراد به شکل گروهی و یا انفرادی از نخستین ساعات بامداد این روزها به آرامستان های اردبیل مراجعه می کنند و قرائت سوره های مبارکه فاتحه و یاسین بر سر قبور ، حال و هوای معنوی ویژه ای را در این مکان ها حاکم می کند.

جمعی از خانواده ها نیز با پخش خرما ؛ حلوا و شیرینی نذری در میان مردم در آرامستان های شهر سعی در کسب اجر معنوی می کنند.

تعدادی از خانواده ها نیز با تهیه سبزه های ویژه عید نوروز در روزهای مذکور آن ها را همراه با شیشه های محتوی گلاب بر سر قبر اموات خویش قرار می دهند.

مردم اردبیل معتقدند همانطوریکه در سال جدید افراد با انجام دید و بازدید سعی در شستن کدورت ها از دل ها دارند ، باید با حضور در قبرستان ها ضمن یادآوری آخرت از درگذشتگان طلب بخشش نموده و روح آنان را شاد گردانند.

براساس سنت دیرینه ای ساکنان اردبیل مجالس ختمی برای بستگان خویش که در سال قبل فوت کرده اند در دومین روز از عید نوروز بر پا می کنند.

این مجالس به صورت مشترک ازسوی خانواده های داغدار ساکن در یک محله در مسجد همان محله و در قبل از ظهر دایر می شوند.

separator line

بیشتر بخوانید:

آشنایی با آداب و رسوم مردم آبادان در ایام نوروز

آشنایی با آداب و رسوم عید نوروز در همدان

آشنایی با آداب و رسوم عید نوروز در قزوین

آشنایی با آداب و رسوم عید نوروز در سنندج



این مطلب چقدر مفید بود ؟
4.7 از 5 (14 رای)  

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits