مناطق دیدنی و تاریخی کرمان 

جاذبه های گردشگری و تاریخی کرمان

کرمان پهناورترین استان ایران با داشتن آب و هوای دل‌پذیر، غذاهای سنتی فوق‌العاده، آثار باستانی و بناهای تاریخی زیبا ازجمله ارگ بم و بهره‌گیری از تمدنی کهن یکی از زیباترین جاهای دیدنی ایران و یکی از بهترین مقاصد گردشگری کشورمان محسوب می‌شود. کرمان جزو پنج شهر تاریخی ایران است.

کرمان یکی از شهرهای کویری ایران، در استانی هم نام با خود یعنی استان کرمان قرار دارد. شهری با بناهای تاریخی و باغی که سرسبزی و جریان آب را در میانه کویر پدید آورده است. هرچند کرمان آن‌ طور که باید و شاید همانند شهرهای شمالی کشور مورد توجه قرار نگرفته است اما سفر به کرمان می تواند خاطراتی فراموش‌نشدنی را برایتان رقم بزند. هر سال گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری شهر کرمان مثل مجموعه تاریخی گنجعلی خان، باغ شاهزاده ماهان و کاروان‌سرای وکیل راهی این شهر می‌شوند.

ارگ بم کرمان

مجموعه ارگ بم بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. شروع ساخت این مجموعه به دوران هخامنشی باز می‌گردد. مجموعه ارگ بم در مسیر جاده ابریشم و در مساحت 200 هزار متر مربع ساخته شده است و به همین دلیل در گذشته اهمیت زیادی داشته و امروز نیز مورد توجه است. هرچند طی سالیان دور ارگ بم ایستادگی خود را حفظ کرد اما پس از زلزله‌ای که در سال ۱۳۸۲ در شهرستان بم اتفاق افتاد قسمت زیادی از آن تخریب شد. بازسازی و مرمت این مجموعه تاریخی و باارزش بعد از زلزله آغاز شد و این روزها ارگ بم باز هم در اوج شکوه و عظمت میزبان بازدیدکنندگان است.

مجموعه گنجعلی خان کرمان

مجموعه گنجعلی خان یکی از جاذبه‌های گردشگری کرمان است و فضای آن شامل میدان،‌ بازار،‌ مسجد، حمام، ضرابخانه و آب‌انبار است. این مجموعه تاریخی در زمان شاه‌عباس صفوی و به دستور گنجعلی خان، حاکم کرمان، در مساحت۱۱ هزار متر مربعی ساخته شد. میدان مجموعه گنجعلی خان یکی از زیباترین میدان‌های کرمان است که از سه طرف به بازار راه دارد و از یک طرف به سرای گنجعلی‌‌ خان محدود می‌شود. مسجد مجموعه، حمامی تاریخی که این روزها به موزه‌ مردم‌شناسی تبدیل شده، کاروان‌سرا و مدرسه گنجعلی خان نیز از قسمت‌های مهم این مجموعه تاریخی هستند.

باغ شاهزاده ماهان کرمان

باغ شاهزاده ماهان یکی از ۹ باغ ایرانی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.این باغ یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری کرمان است که گشت‌و‌گذار در آن شما را خسته نمی‌کند. باغ شاهزاده ماهان در دوره‌ قاجار و به دستور حاکم وقت شهر کرمان، یعنی محمد حسن خان سردار ایروانی، ساخته شد. این باغ دارای فضایی سرسبز، عمارتی باشکوه، حوض و فواره‌هایی است که آب را در مجموعه به جریان درآورده‌اند.

کاروانسرای وکیل کرمان

کاروان‌سراها یکی از مکان‌های تاریخی جذاب و پرماجرایی هستند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست. مکانی که سال‌های سال بسیاری از مسافران از مناطق دور و نزدیک با داستان‌های هیجان‌انگیز یک شب را مهمان آن بوده‌اند. کاروان‌سرای وکیل یکی از بزرگ‌ترین کاروان‌سراهای ایران و جاذبه‌های گردشگری کرمان است. این عمارت دو طبقه ۱۲۰ غرفه دارد و قدمت آن به ۱۷۰ سال پیش برمی‌گردد.

یخدان مویدی کرمان

فراهم کردن آب همیشه یکی از حیاتی‌ترین موارد برای اهالی شهرهای کویری بوده است. یخدان مویدی یکی از جالب‌ترین جاذبه‌های گردشگری است که در کرمان می‌توان دید. این یخدان که در اواخر دوره صفوی، برای برطرف کردن نیاز مردم شهر به آب بنا شد، نام خود را از قنات مشهور کرمان یعنی قنات مویدی گرفته است. این یخدان از خشت ساخته شده و دارای مخزن، حصار، استخر و چاله‌ یخ، پلان و مخزنی دایره شکل است.

بازار سرتاسری کرمان

بازار سرتاسری یکی از جاهای دیدنی کرمان و البته از قدیمی‌ترین بازارهای تجاری و خاطره‌انگیز ایران است. بازار سرتاسری از میدان ارگ شروع و به خیایان میرزارضای کرمانی ختم می‌شود و طولی ۱۲۰۰ متری دارد. در مسیر این بازار می‌توان شاهد حیاط کاروانسرها و ساختمان‌‌های گنبدی‌شکل بود. وجود موزه‌ها، حمام‌ها و بناهای مذهبی در بازار سرتاسری به‌ویژه در عصر و صبح باعث می‌شود که گردشگران حداقل ۱ ساعت در این مکان دیدنی به گشت‌وگذار مشغول بشوند. از چارسوی نخست بازار (میدان توحید) شاهد مجموعه‌ی گنجعلی‌خان خواهید بود.

این مجموعه‌ی دیدنی شامل حمام گنجعلی‌خان، بازار مسگرها، مسجد گنجعلی‌خان و موزه‌‌ی سکه است که علاوه‌بر مجموعه‌ی سکه‌های جذابی که در آن وجود دارد، گنبد بلند آن با یک کلاه‌فرنگی زیبا بسیار جلب توجه می‌کند. طلاسازان در بازار طلا هم به مجموعه‌ای از حیاط‌های کاروانسراهایِ مجموعه دسترسی دارند. چای‌خانه‌ی حمام وکیل نیز مکان مناسبی برای خوردن چای، ناهار یا صرفا گشت‌وگذار است. این قسمت از مجموعه‌ی گنجعلی‌خان از قسمت سرپوشیده‌ی گنبدی‌شکل بازار اصلی شروع می‌شود و تا ۶۰۰ متری فضای باز ادامه دارد. از آنجا به بعد می‌توانید مستقیما به مسجد جامع کرمان در کنار میدان شهدا (مشتاقیه) بروید.

موزه‌ صنعتی کرمان

موزه‌ی صنعتی هم یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمان است که مجموعه‌ای ارزشمند و تأمل‌برانگیز از هنر تصویرسازی‌، عکس و… در آن وجود دارد. در بخش مدرن این موزه، آثار دیدنی مختلفی از هنرمندان بزرگ دنیا دیده می‌شود: مجسمه آگوست رودِن (August Rodin)، دو اثر نقاشی آب‌رنگ از بِلا کادار (Béla Kádár) و تابلویی از کاندینسکی (Kandinsky). آثار موجود از هنرمندان ایرانی مانند کار نیمه‌کوبیسم محمد جوادی‌پور که صحنه‌ای روستایی را روایت می‌کند یا اثر رجبعلی از شاه‌‌نعمت‌الله‌ ولی ازجمله دیدنی‌های ارزشمند این موزه است.

بخش مهمی از این موزه هم به آثار نقاشی آبرنگ و پرتره‌های هنرمند ایرانی، علی‌اکبر صنعتی (۱۳۸۵-۱۲۹۵)، اختصاص پیدا کرده است. علی‌اکبر صنعتی بخش مهمی از کودکی خود را در پرورشگاه صنعتی کرمان گذراند. جالب است بدانید که موزه‌ی ‌صنعتی فعلی در مکان همان پرورشگاهی احداث شده که علی‌اکبر صنعتی در آن پرورش یافته است.

گنبد جبلیه کرمان

خیابان شهدای کرمان با گذر از چشمه‌های خشک شهر به منتهی‌الیه شرقی شهر اسرارآمیز کرمان و گنبد جبلیه می‌رسد. برخی از پژوهشگران، قدمت این گنبد را که یکی از دیدنی های کرمان است، قرن دوم قبل از میلاد مسیح تخمین زده‌اند و آن را نوعی رصدخانه می‌دانند. برخی دیگر از محققان معتقد هستند که این گنبد، مقبره یا آرامگاهی مهم بوده است. در هر حال، علت ساخت آن کاملا مشخص نیست و بنایی سنگی با گنبدی دوهلالی با این همه قدمت بسیار جالب‌توجه است. گنبد جبلیه از سمت خیابان شهدا به سمت شرق و در نزدیکی قبرستان صاحب‌الزمان قرار دارد.

موزه‌ حمام کرمان

موزه‌ی حمام یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمان است. این بنای تاریخی، حمامی قدیمی است که این‌روزها بدل به موزه شده و در آن مجسمه‌هایی مومی برای معرفی بیشتر حال‌وهوای حمام قرار داده شده است. مجسمه‌ها کاربرد هر قسمت حمام را مشخص می‌کنند. در معماری این موزه از سنگ مرمر و آجرهای ساده بهره گرفته شده و نور فضا از طریق سقف تأمین می‌شود. معماری و اشکال هندسی موجود در سقف، به نورپردازی هرچه بیشتر فضا از طریق دریچه‌های روی سقف کمک می‌کند و در قدیم باعث می‌شده تا افراد داخل حمام از ساعت و زمان باخبر بشوند. اگر نمی‌خواهید برای ورود به موزه، پول پرداخت کنید، می‌توانید در قسمت ایوان و رختکن حمام از وسایلی که قدیم استفاده می‌شده مثل زیراندازها، بقچه‌ها، قطیفه‌ها و… دیدن کنید.

مقبره‌ مشتاق علی‌ شاه کرمان

گنبد مشتاقیه یا سه‌گنبدان با کاشی‌های آبی و سفید زیبایش از آثار اواخر دوران قاجار است که مقبره‌ی چند چهره‌ی مشهور کرمانی در آن قرار دارد. اما مشخصا به‌خاطر مشتاق علی شاه که از عرفا و نامداران شعر و ادب پارسی است، شناخته می‌شود. آواز خواندن، اضافه کردن سیم چهارم سه‌تار به این آلت موسیقی زیبا و موهای افشان مشتاق‌علی شاه ازجمله چیزهایی بود که باعث معروفیت او شد. اما فلسفه‌های صوفیانه و دیدگاه‌های خاص او (مثلا خواندن قرآن با سه‌تار) باعث خشم حاکمان مذهبی آن دوران و سنگسار شدن این عارف بزرگ در مسجد جامع کرمان شد.

مسجد امام کرمان

مسجد امام یا مسجد جامع ملک کرمان یکی از جاذبه های گردشگری کرمان است که دارای صحن و شبستان‌های وسیع و متعدد است. حیاط آن ۶ هزار متر مربع وسعت دارد. یکی از ایوان‌های واقع در جنوب غربی مسجد، سازه‌ای بزرگ از دوران سلجوقیان است که از آجرهای بی‌رنگ دوران سلجوقی ساخته شده و آثاری از گچ‌بری‌های قدیمی آن هنوز باقی است. بخش اعظمی از این مسجد مرمت شده و تعمیرات تازه با بخش قدیمی و واقعی بنا متفاوت هستند. در دو سمت محراب مسجد هم بادگیرهای بزرگی برای خنک نگه داشتن ایوان به‌کار می‌رفته است.

بازار مسگری کرمان

با ورود به قسمت شرقی بازار سرتاسری از میدان توحید کرمان، باید به دست چپ بپیچید و به چارسوی دوازدهم بازار وارد بشوید. در این قسمت بازار، مسگرها مشغول به فعالیت هستند و ظرف‌ و ظروف مسی زیبایی می‌سازند. در برخی از قسمت‌های بازار می‌توانید شاهد صنعتگرانی باشید که در حال ساختن و تولید انواع ظرف مسی و حکاکی روی آنها هستند. اگر می‌خواهید از کارگاه‌هایی بازدید کنید که با کوره‌ی مسگری و… کار می‌کنند، باید قدم در اولین کوچه از سمت چپ چارسوی مسگرها بگذارید.

موزه‌ دفاع مقدس کرمان

موزه‌ دفاع مقدس کرمان هم موزه‌ای است که به مرور جنگ بین ایران و عراق می‌پردازد. در این موزه شاهد نقشه‌ها، تصاویر جنگی، اسلحه‌ها، نامه‌ها و اسناد جنگ ایران-عراق هستیم. برای گردشگران خارجی هم توضیحاتی درباره‌ی جنگ و اشیای موجود در موزه به زبان انگلیسی نوشته شده است، اما برای اینکه به عمق ماجرا پی ببرند به مترجم راهنمایی نیاز است که داستان جنگ را به‌خوبی برایشان شرح بدهد. در این موزه، ماکتی از عملیات و ابزارهای جنگی مختلف هم به نمایش گذاشته شده است.

کتابخانه‌ ملی کرمان

شاید به‌نظر نیاید و چنین چیزی خیلی عنوان نشود، اما کتابخانه‌ ملی کرمان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تحقیقاتی ایران و ازجمله جاهای دیدنی کرمان است. چیزی که این کتابخانه‌ی غنی را برای گردشگران خارجی جالب‌توجه می‌کند، ساختمان بنای کتابخانه است. معماری کتابخانه ترکیبی است از معماری دوران قاجار؛ ستون‌های زیبای آجری که گنبد را نگه داشته‌اند و نمای زیبای کلی ساختمان. این ساختمان در سال ۱۰۸ هجری‌شمسی بنا شده و در ابتدا کارخانه‌ی ریسندگی و بافندگی بوده و بعدها به کتابخانه‌ی ملی کرمان تغییر کاربری داده است.

آتشکده کرمان

آتشکده‌ کرمان در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی بنا شده است و قدمت خیلی زیادی ندارد. آتشی که در آتشکده روشن است، چندان آتش سوزانی نیست، اما اگر تاکنون آتشکده‌ای زرتشتی را از نزدیک ندیده‌اید، آتشکده‌ کرمان هم برایتان جالب‌توجه خواهد بود. برای ورود به آتشکده باید کفش‌هایتان را دربیاورید و کلاهی ویژه بر سر بگذارید. موزه‌ زرتشتیان نیز در کنار آتشکده قرار دارد و در آن مجموعه‌ای از تصاویر، اشیا و ظروف قدیمی وجود دارد که برای بازدیدکننده عادی چندان جذاب نیست.

باغ هرندی کرمان

دور باغ هرندی با دیوارهای بسیار بلندی محصور شده است. این باغ به دوران قاجار تعلق دارد. بعدها یکی از تاجران خوش‌نام کرمانی که برق‌کشی به این شهر هم از سوابق او عنوان می‌شود، این باغ را خریده است. گفته شده که در جریان تبعید رضاشاه از سوی انگلیسی‌ها، او سه شب در این باغ اقامت داشته است. در این باغ دو ساختمان وجود دارد که به‌شکل موزه درآمده‌اند. در یکی از ساختمان‌ها، دستاوردهای باستان‌شناسی منطقه‌ی جیرفت و شهداد و در دیگری آلات موسیقی به‌نمایش گذاشته شده است. اگر از پارکینگ خیابان دکتر بهشتی ۱۴ به سمت باغ بروید، مسیر حکم میان‌بُر پیدا می‌کند و زودتر می‌رسید.

ضرابخانه کرمان

ضرابخانه نیز یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمان است که در آن مجموعه‌ای از سکه‌های قدیمی جمع‌آوری شده و در داخل بازار مسگران، در همان فضای گنبدی و نیمه‌تاریک، به‌نمایش گذاشته شده است. این مجموعه برای سکه‌شناسان نسبت به سایر اقشار و افراد از جذابیت بیشتری برخوردار است. اگر از دور و از میدان گنجعلی خان به ضرابخانه نگاه کنید، بسیاری از قسمت‌های قابل‌ملاحظه آن را مشاهده خواهید کرد. ضمن اینکه بادگیر بلند آن هم درشب با وجود چراغانی‌ها بسیار زیباست.

مسجد جامع کرمان

مسجد جامع کرمان هم دارای ۴ ایوان است و قدمت آن به حدود ۷۰۰ سال پیش می‌رسد. این مسجد ازجمله بناهایی است که در دوران مدرن‌شدن بناها در عصر صفوی و بعد از آن ساخته شده است. این مسجد به‌جای مناره، دارای ساعتی بزرگ در ورودی (شرقی) اصلی خود است. در سردر مسجد جامع هم کاشی‌کاری‌های زیبایی مزین با نام خداوند (الله) و ائمه (حضرت علی «ع») دیده می‌شود. ازطریق بازار قدمگاه، میدان شهدا و خیابان دکتر شریعتی می‌توان به مسجد جامع کرمان رسید.

بازار زرگران کرمان

بازار زرگران هم از سایر جاهای دیدنی کرمان است و در حاشیه‌ی شمال شرقی میدان گنجعلی خان قرار گرفته است. در قسمت میانی بازار و بین فروشگاه‌های پرشمار طلافروشی، میدان کوچکی وجود دارد که در قسمتی از آن، حوزه‌ی علمیه با درِ آبی‌رنگ و زیبایش قابل‌مشاهده است. پشت بازار هم کاروانسرای بزرگ میرزا حسین‌خان قرار دارد. میرزا حسین‌خان یکی از تجار معروف کرمانی است.

قلعه‌ دختر کرمان

روی تپه‌های شرقی شهر کرمان هم یکی از قدیمی‌ترین قلعه‌های ایرانی موسوم به قلعه دختر دیده می‌شود. قلعه دختر یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر کرمان است که البته چیز زیادی از آن باقی نمانده اما در حوالی این منطقه و تپه‌های شرقی کرمان، خرابه‌ای به‌شکل کندوی عسل از گذشته‌ها باقی مانده است.

گندم بریان کرمان

کرمان یکی از منحصربفردترین نقاط دنیا را دارد در این استان به شرق رودخانه‌ی شور شهداد که بروید با یکی از شگفت انگیزترین جاذبه های دنیا روبرو می شوید؛ منطقه گندم بریان، منطقه ای که گرم ترین نقطه دنیاست. اما علت گرم بودن بی حد و حصر این ناحیه چیست؟ سطح خاک این منطقه را سنگ‌ها و گدازه‌های آتشفشانی پوشانده است، شکل عجیب سنگ‌ها و سیاه رنگ بودن سطح زمین باعث می شود که نور خورشید بیشتر جذب شود و دما به صورت باورنکردنی ای بالا برود. گردشگران زیادی در فصل زمستان از این منطقه بازدید می کنند و آن را از نزدیک می بینند.

پیست اسکی سیرچ کرمان

بزرگ ترین پیست اسکی جنوب شرق ایران در کرمان قرار گرفته و در زمستان مکانی رویایی برای اسکی و تفریحات مفرح را فراهم می کند. برای رسیدن به این پیست کافی است که در مسیر جاده قدیم کرمان بم به جاده سیرچ وارد شوید، بعد از اینکه تونل سیرچ را پشت سر گذاشتید در دامنه های تونل پیستی را می بینید که پر از گردشگرانی است که خودشان را به اینجا رسانده اند تا روزی متفاوت داشته باشند.

آبشارهای سیمک کرمان

برای دیدن آبشارهای سیمک باید به روستای کوهپایه در ۳۵ کیلومتری شمال کرمان بروید، امکانات زیاد این ناحیه گردشگران را بدون هیچ دغدغه ای به اینجا می کشاند تا با دیدن ۱۳ آبشار سیمک با مناظری تماشایی روبرو شوند. اگر به کوهنوردی و صخره نوردی علاقه دارید می توانید با تجهیزات کافی از صخره های اطراف آبشار بالا بروید.

بیشتر بخوانید:

مناطق دیدنی و جاذبه های گردشگری بوشهر

آشنایی با لواسان و مناطق دیدنی آن

آشنایی با مناطق دیدنی نشتارود

گردآوری توسط بخش گردشگری

مجله دلگرم