اصول کاشت و تکثیر بادام کوهی 

معرفی درختچه بادام کوهی

بادام کوهی نام درختچه سبز رنگی است با برگ های باریک از خانواده گل سرخیان که در اقلیم نیمه خشک ایران می روید. گل های بادام کوهی قبل از باز شدن برگ ها در اوایل فروردین ماه ظاهر می شوند.

بادام کوهی در مناطق کوهستانی در استان های فارس، خوزستان، سیستان و بلوچستان، یزد، اراک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و به طور کلی در بیشتر مناطق کوهستانی از قبیل زاگرس بختیاری یافت می شود و در انواع مختلف خاک رشد می کند.

بادام کوهی به دلیل ریشه بندی عمودی و تاج مدور و قوی آن، این امکان را می دهد که حتی در شرایط نامساعد خاک با کمی رطوبت نیز رشد کند و حیات داشته باشد. این درخت سالانه میوه ی فراوان تولید می کند که به دلیل نامساعد بودن شرایط رطوبت خاک برای رویش بذر، فقط تعداد محدودی می توانند خود به خود برویند.

بادام کوهی به دلیل تلخ بودن برگ و دانه، بوسیله ی گوسفندان خورده نمی شود و از مقاومت بالایی برخوردار است، ضمن اینکه ارزش دارویی بالایی دارد. علاوه بر این جهت حفاظت از خاک و تنظیم آب های سطحی و جنگل کاری در مناطق خشک، یکی از بهترین گونه های تشکیل دهنده ی جامعه درختی زاگرس محسوب می شود. اما به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح و آینده نگری اصولی از یک سو و بهره برداری بی رویه از سوی دیگر، مورد تخریب شدید قرار گرفته است.

شرایط اکولوژیک مورد نیاز بادام کوهی

خاک:

بادام کوهی در انواع خاکها رشد می کند. در خاکهای عمیق و نیمه عمیق بر روی تشکیلات آهکی رشد خوبی دارد.

دما:

بادام کوهی به دمای بین 10 تا 25 درجه نیاز دارد. در برابر سرما مقاوم است.

آب:

بادام کوهی به آبیاری کمی نیاز دارد.

نور:

بادام کوهی آفتاب کامل و نیمه سایه را دوست دارد.

زمان گلدهی

گلدهی این درخت در اوایل فصل بهار و در فروردین ماه می باشد.

کاشت بذر بادام کوهی در گلدان های پلاستیکی

در این روش ۲/۳ گلدا ن را با خاک مرطوب (میزان رطوبت طوری باشد که خاک به هم نچسبد) پر می کنیم. تعداد ۳ الی ۴ عدد بذر را در گلدان قرار داده و حدود ۳ الی ۴ سانتی متر (۳ الی ۴ برابر قطر بذر) روی آن را با خاک می پوشانیم. گلدان ها را باید روی زمین سفت یا بستر موزاییک قرار داد یا در گلخانه نگهداری کرد. سپس گلدان را به گونه ای کم و با اسپری آبیاری می کنیم که فقط سطح خاک را مرطوب نگه دارد و آبیاری غرقابی نشود، تا زمانی که بذر جوانه بزند. پس از جوانه زدن میزان آبیاری بیشتر و دفعات آبیاری کمتر می شود (دو بار در هفته). نهال های روییده شده را می توان بعد از یک یا دو سال به زمین اصلی انتقال داد.

کاشت بادام کوهی در طبیعت

کاشت بذر بادام کوهی در طبیعت باید پس از اولین بارندگی در پاییز و زمانی که زمین مرطوب است انجام شود. در غیر اینصورت باید بذر کاشته شده آبیاری شود. احیا و غنی سازی جنگل های بادام کوهی از طریق کشت مستقیم بذر زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که کشت بذر در پناه درختان مادری صورت پذیرد. توفیق کشت مستقیم بذر در مناطقی حاصل می گردد که نزولات آسمانی از پراکنش مناسبی برخوردار باشد.

پس از انتخاب مکان مناسب جهت کشت بذر گودالی به عمق ۸ الی ۱۰ سانتی متر حفر می کنیم و سپس ۳ الی ۴ بذر را در گودال قرار داده و روی آن را با ۴ سانتی متر خاک می پوشانیم. بقیه ی فضای گودال خالی باقی می ماند و به عنوان مکانی برای جمع شدن آب باران و همچنین سایه اندازی بر روی بذر استفاده می شود. همچنین بادام کوهی را می توان در شکاف سنگ ها نیز قرار داد و مقداری خاک بر روی آن ریخت. با کاشت بذر در پناه بوته و سنگ ها نیاز به آبیاری نیست و بذر پس از اولین بارش باران بصورت طبیعی آبیاری می شود. بهتر است بذر در جاهایی کشت شود که قرق شده باشد تا از چرای دام در امان بماند.

روش های احیای جنگل های بادام کوهی

• کاشت بذر در گلدان های پلاستیکی و انتقال نهال به زمین اصلی
• کاشت مستقیم بذر در زمین اصلی

مزایای بذر کاری نسبت به نهال کاری

۱- صرفه جویی در هزینه؛ هزینه تهیه نهال، حمل آن به محل، هزینه های کارگری جهت کندن چاله و هزینه آبیاری بسیار بیشتر از تهیه بذر و کاشت آن می باشد.
۲- صرفه جویی در وقت؛ کاشت بذر خیلی سریع تر از کاشت نهال است.
۳- مقاومت بیشتر در برابر خشکی؛ نهال ها به آبیاری تابستانه در چند نوبت نیازمندند در حالی که بذرهای درختان مقاوم احتیاجی به آبیاری ندارند.
۴- نتیجه بهتر؛ به دلیل خو گرفتن بذر با محیط.

پس از تهیه بذر بایستی آن را تیمار کرد بدین معنی که بذر را مهیا سبز کردن نمود، جوانه را بیدار و پوسته را آماده شکافتن نمود. پس از انتخاب بذر مناسب ابتدا پوسته سبز روی بادام کوهی را جدا کرده و آن را به مدت ۲۴ الی ۴۸ ساعت در آب قرار می دهیم.

بذر بادام کوهی نیاز به یک دوره سرما جهت جوانه زنی است. در طبیعت با گذراندن یک دوره سرما در فصول پاییز و زمستان نیاز سرمادهی بذرها تأمین می شود و بنابراین در بهار سال بعد قادر به جوانه زنی می باشند.

بذرها قبل از کاشته شدن حتما باید به وسیله ی سم های قارچ کش ضدعفونی شوند. از سم های متداول، بنومیل می باشد که میزان استفاده از آن به نسبت دو در هزار است.

بهتر است کشت بذر بادام کوهی در اواخر پاییز انجام گردد. اما در استان های گرم تر مثل فارس، اواخر مهر ماه تا اواسط آبان زمان مناسب جهت کشت بذر می باشد.

کاشت بذر به دو روش کاشت بذر در گلدان های پلاستیکی و کاشت در طبیعت انجام می گیرد که به تفکیک در زیر شرح داده می شود.

خواص میوه بادام کوهی

• خوردن بادام کوهی در درمان تنگی نفس، سرفه و ورم‌های سینه و ریه موثر است.
• مخلوط آسیاب شده بادام تلخ و سرکه، ضماد خوبی برای سر درد می‌باشد و در صورت مالیدن آن بر دور چشم، در تقویت بینایی نیز موثر است. جالب اینکه در صورت قراردادن همین ضماد بر روی لکه‌های صورت، می‌تواند آنها را از بین ببرد. ضماد بادام تلخ همچنین در درمان زخم‌های کهنه، خارش و مخملک کاربرد دارد.
• خوردن بادام تلخ به همراه عسل برای قولنج مفید بوده و در سلامت کبد و طحال نیز موثر است.
• مصرف بادام تلخ به همراه نشاسته و نعناع برای رفع درد کلیه مفید است.
• خوردن مخلوط بادام تلخ و شیره انگور در درمان ناراحتی‌های کلیه و از بین بردن سنگ کلیه موثر است.
• قرار دادن شیاف بادام تلخ در مهبل برای درمان عقب افتادگی عادت ماهیانه کاربرد دارد.
• خمیر بادام تلخ بوی بد پا و زیر بغل را رفع می‌کند.
• خمیر بادام تلخ همچنین در درمان افراد مبتلا به اگزما مفید است. این دسته افراد بایستی نقاط مبتلا به اگزما را بجای صابون با این خمیر شستشو دهند.
• برای بادام تلخ خاصیت ضد سرطانی نیز ذکر شده اما این موضوع به اثبات قطعی نرسیده است.

هشدار: به یاد داشته باشید مصرف حالت خام و تلخ بادام کوهی، به دلیل وجود سیانید در آن خطرناک بوده و ممکن است مسمومیت شدید به دنبال داشته باشد. بنابراین در صورتی که تمایل به مصرف خوراکی این میوه طبیعی را دارید از محصول فرآوری شده آن استفاده کنید.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با روش کاشت بادام درختی و نگهداری از آن

راهنمای کاشت درخت زیبای سرو کوهی

روش های کاشت و نگهداری درخت بید مجنون