چگونه برگ بو بکاریم؟
برگ بو با نام علمی لائوروس نوبیلیس (Laurus nobilis) گیاهی خوشبو و همیشهسبز است که اصل آن از منطقهٔ مدیترانه است و در تمام مدیترانه به عنوان عطر غذا از آن استفاده میشود. برگ بو به صورت درختچه و درخت یافت میشود. معمولاً در تمام فصول سال سبز است و طول درختهای آن به ده متر هم میرسد. در بسیاری جاها برای تزیین باغها استفاده میشود، اما استفادهٔ اصلی آن در آشپزی و به عنوان داروی گیاهی است. در قدیم تاج تهیه شده از برگها را به عنوان جایزه به برندگان بازیها میدادند.
براساس مدارک موجود، کاشت درخت برگ بو در ایران از دوره قاجاریه آغاز شده است. ناصرالدین شاه نهالهای آن را از اروپا به ایران آورده و در باغ کاخ گلستان کشت نموده است. مظفرالدین شاه نیز کشت این درخت را در دیگر باغهای سلطنتی توسعه داد. به عنوان نمونه، درختانی در کاخ وزارت دارایی وجود داشت و در حال حاضر شش درخت کهنسال که احتمالاً مربوط به همان دوران میباشد، در ضلع شرقی پارک شهر تهران وجود دارد. از آن به بعد کاشت این درخت در نواحی شمالی ایران، تهران و دیگر نقاط رواج یافته است.
گیاه شناسی درخت برگ بو
برگ بو به صورت درختچه و درخت یافت میشود. اقسام کلی آن بین پنج تا ده متر رشد میکند. برگ بو درختی است همیشهسبز، دوپایه یا پلیگام که ارتفاع آن در نواحی معتدل به ۸ متر و در مناطق گرم تا ۲۰ متر میرسد. برگها به صورت منفرد بر روی شاخهها قرار میگیرند. شکل برگها بیضی کشیده به طول تا ۱۴ و عرض تا ۴/۵ سانتیمتر و لبه آنها موجدار و دندانه دار است. سطح روی برگ، سبز تیره وبراق، ولی سطح زیرین کمرنگتر است. این برگها معطرند و با له شدن بوی بیشتری از خود ساطع میکنند. گلها چند تایی و به صورت خوشه به رنگ زرد هستند. میوه برگ بو به صورت سته و تقریباً کروی به قطر حدود یک سانتیمتر، به رنگ بنفش مایل به آبی (ارغوانی) و دارای یکدانه میباشد. قسمت گوشتی میوه دارای روغنی سبز رنگ و معطر معروف به روغن «لوریه» است. قسمت مورد استفاده گیاه، برگ و میوه آن میباشد.
ساقهٔ آن به صورت راست و مستقیم رشد میکند و از دور به شکل جام وارونه یا سرو است. برگهای آن ساده و همیشه سبز تیره است و بین سه تا نه سانتیمتر رشد میکند. میوه (دانههای) این درخت طی ماههای فروردین و اردیبهشت به بار مینشیند و به رنگ سبز مایل به زرد است که طی ماههای تابستان به سیاهی میگراید. این درخت از مقاومت خوبی برخوردار است و در مزارع و زمینهای زیادی با تنوع آب و هوایی مختلف رشد میکند، لیکن در مقابل سرمای زیاد حساس است.
اواخر زمستان زمان مناسبی برای جابه جا نمودن و کاشتن درختان و درختچه های زینتی است. این بار درختی را به شما معرفی می کنیم که هم زینتی است و هم برگهایش مصرف دارویی دارند. برگ بو درختی است همیشه سبز با برگهایی به رنگ سبز تیره، با تنه ای خاکستری.
ارتفاع این گیاه به طور متوسط دو تا سه متر است. البته در شرایط مطلوب خیلی بیشتر از اینها رشد نموده و ممکن است به شکل درخت بزرگی با ارتفاع بیش از ده متر تربیت شود. گلهای سفیدرنگش به صورت خوشه ای از اواخر بهار تا اوایل پاییز ظاهر می گردند، برگ بو میوه های کوچک و ارغوانی رنگ دارد.
اگر این درخت را در باغچه بکارید، رشد زیادی می کند؛ می توانید آن را به صورت یک گیاه گلدانی نگهداری کنید. اما یادتان باشد در این صورت کوتاه می ماند ولی به هر حال مثل یک درختچه زیبا زینت بخش خانه شما خواهد شد.در صورتی که قصد کاشت این درخت را داشته باشید باید سراغ نهالهای جوان بروید زیرا کاشت و جابه جا نمودن نهالهای جوان معمولاً با موفقیت بیشتری روبه رو می گردد.
شرایط محیطی مورد نیاز برگ بو
آبیاری گیاه برگ بو
اگر تمایل به داشتن گیاه برگ بو در گلدان دارید، بهتر است فواصل آبیاری را به گونه ای تنظیم کنید که سطح رویی خاک تقریبا خشک شود، اما یادتان باشد آبیاری خیلی کم نیز باعث زرد شدن برگها و ریزش آنها می شود.
دمای مورد نیاز گیاه برگ بو
گیاه برگ بو به راحتی در دمای -۵ درجه نیز دوام خواهد آورد، اما آن دسته گیاهانی که در گلدان رشد می کنند، دارای ریشه های حساس به دما هستند، بنابراین برای جلوگیری از یخ زدگی ریشه ها حتما به دور گلدان لایه های محافظتی بپیچید. این گیاه برای رشد به آفتاب کامل و یا نیمه آفتاب نیاز دارد و مکان های دارای سایه برای رشد آن مناسب نمی باشند. به همین دلیل گلدان برگ بوی خود را در قسمتی قرار دهید که در روز آفتاب مستقیم و در بعدازظهر سایه بگیرد.
خاک مناسب برگ بو
خاک مناسب این گیاه همان خاک معمولی بوده که می توانید خاک برگ و یا کود پوسیده دامی به نسبت ۵۰ درصد کمتر از حجم کل خاک با آن همراه کنید. برای آن دسته برگ بوهایی که در گلدان رشد می کنند نیز بهتر است گلدانی با حداقل ۳۰ سانتی متر عمق و قطری برابر با ۲۰ تا ۹۰ سانتی متر بسته به اندازه گیاه انتخاب کنید. برای خاک گلدانی نیز از مخلوط یک قسمت خاک معمولی+یک قسمت خاک برگ+یک قسمت شن بهره گرفته، و برای زهکشی مناسب حتما وسیله ای بلند همچون آجر زیر گلدان قرار دهید تا آب اضافه باعث پوسیدگی ریشه نشود. یادتان باشد تعویض گلدان باید اوایل بهار انجام شده و بهتر است این کار هر دو سال یکبار صورت بگیرد. این گیاه مخصوصا اگر از نوع گلدانی باشد نیاز به کودهای کامل همچون فرمول های -۱۰-۱۰ هر ۵-۴ هفته یک مرتبه دارد.
محل کاشت درخت برگ بو
برگ بو دوستدار زمینهایی است که غنی از نظر مواد غذایی باشند. به آفتاب علاقه مند است پس محلهای آفتابگیر را انتخاب کنید اما باد و سرما آن را آزار می دهد. اگر نزدیک به دیوار کاشته شود تا اندازه زیادی از باد محافظت خواهد شد.
روش کاشت درخت برگ بو
گودالی به اندازه حجم ریشه در آورده و کف آن قدری کود حیوانی پوسیده بریزید، ریشه نهال را در گودال طوری قرار دهید که طوقه در سطح زمین قرار بگیرد سپس اطراف ریشه را خاک ریخته و آن را فشرده نموده سپس به آبیاری اقدام کنید. به همین ترتیب اگر خواستید برگ بو را در گلدان بکارید باید گلدانی متناسب با حجم ریشه که کف آن روزنه ای برای خروج آبهای اضافه داشته باشد تهیه نموده قدری کمپوست داخل آن ریخته گیاه را به گلدان نشانده و حجم خالی گلدان را با مخلوطی از خاک در ماسه و کود برگ پر کنید. آبیاری بعد از کاشت فراموش نشود
روش ازدیاد و تکثیر برگ بو
ازدیاد نهال با روش استفاده از قلمه مشکل ولی انجام پذیر است. برای ازدیاد برگ بو باید در فصل بهار ساقه های ضخیم و سالم را انتخاب نموده و به خاک سبک بنشانید اما چون قلمه های برگ بو به سختی ریشه دار می شوند پیشنهاد می کنیم نهال آماده را از مراکز تولید نهال تهیه نموده و به خانه بیاورید.
ترکیبات شیمیایی برگ بو
میوه برگ بو دارای اسانس روغنی فراری است که دارای مقدار زیادی اسید یوریک است. اسید لوریک از اسیدهای چرب است که به شکل متبلور سفید در می آید.در برگهای خشک برگ بو نیز از ۳-۱ درصد اسانس روغنی فرار بسیار معطر وجود دارد که از طریق تقطیر می توان استخراج نمود.در برگهای گیاه نیز اسانس روغنی فرار وجود دارد
آفات و مشکلات گیاه برگ بو
اگر به تغذیه مناسب گیاه برگ بود رسیدگی شود این گیاه در مقابل آفات مقاوم خواهد بود، اما در غیر اینصورت شاهد آفاتی همچون شته ها، کنه های تار عنکبوتی و شپشکهای گیاهی خواهید بود. زرد شدن برگ های گیاه به دلایل پیری برگ و یا کمبود عناصر غذایی و یا آسیب های ناشی از دمای هوا و سرد شدن بیش از اندازه و یا کمبود بیش از اندازه آب باشد. ممکن است شاهد پوسته شدن و ریختن پوست تنه گیاه پس از زمستان های سرد باشید، در این حالت می توان گفت مشکل حاد نبوده و باید ساقه های خشکیده را از زیر ناحیه ای که پوسته شده ببرید.
خواص برگ بو
- ویتامین A موجود در این ادویه به قدرت بینایی فرد کمک میکند و در پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه و دهان نقش دارد.
- وجود تعدادی از ویتامینهای ب کمپلکس نظیر نیاسین، پیریدوکسین، پانتوتنیک و ریبوفلاوین در این ادویه در سنتز آنزیمی و عملکرد سیستم عصبی و تنظیم متابولیسم بدن نقش دارد.
- از سوی دیگر این ادویه منحصر به فرد حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد معدنی نظیر مس، پتاسیم، کلسیم، منگنز، آهن، سلنیوم، روی و منیزیم است که در سلامت فرد نقش حیاتی بر عهده دارند.
- برگ بو دشمن سرطان است و برگ بو فواید زیادی در مقابله با انواع سرطانها دارد.
- منبع غنی ویتامین C، A، آهن، منگنز، کلسیم، پتاسیم و منیزیم است. مصرف منظم آن در غذاها به سلامت جسم کمک میکند.
- دارای خاصیت ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی و ضد قارچی است. خاصیت ضد آنتی اکسیدان آن با کمک کردن به بدن در تولید انسولین کافی، میتواند در درمان بیماریهایی مانند دیابت نیز موثر باشد.
- آنزیمهای موجود در آن با شکستن پروتئینها و کمک به هضم غذا، علایم اختلالات گوارشی را کاهش میدهد و ناراحتی معده را درمان میکند.
- ترکیبات موجود در آن، سردرد و حتی میگرن را درمان میکند.
- اسیدفولیک موجود در آن مانع نقص جنین میشود.
- آهن موجود در آن برای تولید گلبولهای قرمز لازم است.
استفاده گیاهی و دارویی برگ بو
- در پزشکی برای تقویت معده و به عنوان اشتها آور و نیز برای هضم غذا و به عنوان ادرار آور استفاده میشود. همچنین از جوشانده و روغنی که از آن تهیه میشود در تورمهای موضعی استفاده میکنند.
- برگ بو در مورد گریپ و یا عفونت روده ای ضد عفونی کننده خوبی است. برای درمان برونشیت مزمن مورد استفاده قرار میگیرد.
- دم کرده آن که با جوشاندن 3 برگ در یک لیوان تهیه میشود، تعریق ایجاد میکند و تب را کاهش میدهد.
- دستمال خیس شده در دم کرده آن را روی قفسه سینه قرار دهید تا از عفونتهای تنفسی، سرفه، سرماخوردگی و آنفلوآنزا رهایی پیدا کنید.
- برای جلوگیری از تخمیر غذا در معده مفید است؛ دم کرده آن هضم غذا را آسان میسازد و گاز و نفخ معده را خارج میکند همچنین نوشیدن دو تا سه فنجان از شربت برگ بو قبل از غذا برای درمان بی اشتهایی مفید است. این گیاه را به غذاهای سنگین اضافه کنید یا دم کرده آن را بنوشید تا به هضم غذا کمک کند.
- ماساژ دادن روغن طبیعی آن ورم و درد ایجاد شده از پیچ خوردگی، آرتروز، دردهای عمومی، سردرد و میگرن را تسکین میدهد.
- چند قطره روغن آن را به شامپو بیفزایید تا از شوره سر رهایی پیدا کنید.
بیشتر بخوانید:
آشنایی با روش کاشت بادام درختی و نگهداری از آن
روش کاشت درخت تسبیح و خواص درمانی آن
راهنمای کاشت درخت به و نگهداری از آن
دیدگاه ها