معرفی درخت شاه بلوط هندی
شاه بلوط هندی (از تیره هیپوکاستاناسه) درختی است بلند با چوبی شکننده و شاخههای پوشیده از برگ های متقابل پنجهای شکل که گلهای آن سفید مایل به زرد و خوشهای هستند. میوهی آن نیز به صورت کپسول خارداری است که یک تا سه دانه در آن قرار دارد. درختان این جنس فقط در نواحی معتدله از نیمکرهی شمالی گسترش پیدا نمودند. هر چند که پیدایش گونه های موجود بر روی زمین با توجه به فسیل ها از دورهی الیگوسن یعنی دهها میلیون سال قبل بوده است. آنها دارای مواد خاص مشخصی هستند. پوست شامل گلیکوزیدها و دانهها شامل ساپونن (Saponin) و مقدار زیادی ذخیره نشاسته میباشند. بهغیر از چند مورد استثناء همهی آنها درختی میباشند. (فقط گونهی پارویفلورا درختچه ای میباشد).
گیاه شناسی درخت شاه بلوط هندی
شاه بلوط هندی درخت بلند و گسترده ای است که در شرایط مناسب ارتفاع آن به ۲۵ متر میرسد. ولی متوسط ارتفاع درختان کاشته شده بهندرت بیش از ۱۵ متر میباشد و علت آن اینست که بهخصوص در دهههای اخیر آنها مستعد برای بیماریهای قارچی میباشند که سبب پوسیدن و از بین رفتن آنها شده و درنتیجه عمر طولانی ندارند. پوست گونه بالغ قهوهای مایل به قرمز یا قهوه ای مایل به خاکستری و فلسیشکل میباشد. تنه معمولا راست و کوتاه و شاخههای اصلی آن ضخیم و بحالت اریب رو به بالا میباشند. شاخههای انتهایی بعدها به سمت پایین خم شده ولی باز به سمت بالا برمیگردند. یکی از خصوصیات شاه بلوط هندی در زمستان جوانههای بزرگ قهوهای و چسبناک آن با فلسهای نعلاسبی شکل بزرگ و برجسته میباشد.
برگ های بزرگ و متقابل آن مرکب پنجهای است، که معمولا از ۷ برگچه تشکیل شده است، دمبرگ اغلب حدود ۲۰ سانتیمتر طول دارد. برگ های تازه روییده دارای پوشش کرکی سفید و براق هستند ولی بعدها بدون کرک میشوند. آنها سبز روشن و معمولا در پاییز به زرد تا طلایی تغییر رنگ مییابند. گل ها معمولا سفید، برخی اوقات با حاشیهای قرمز یا خالدار و پیچ خورده میباشند. میوهها بصورت کپسول های خالدار با دانه های قهوهای رنگ هستند. شاه بلوط هندی بومی بخشی از بالکان است. در شمال یونان، آلبانی مرکزی و چند جایگاه دیگر در مناطق کوهستانی بالکان در بلغارستان مشاهده میگردد. شاه بلوط هندی در حاشیه خیابانها و جادههای اروپا کاشته میشوند و در بسیاری از کشورها به نظر میرسد که یک درخت بومی باشد.
شرایط پرورش و نگهداری شاه بلوط هندی
نگهداری از بذر
مهمترین مرحله بعد از جمع آوری بذر شیوه صحیح نگهداری آن است. به این منظور بذرها نباید در شرایط خشک و در هوای آزاد بمانند زیرا خشک شدن بذر باعث از بین رفتن قدرت جوانه زنی آنها می شود.
کاشت دانه ها
حالا که دانه های سالم را انتخاب کردید باید آنها را بکارید. قبل از کاشت دانه ها می توان کلاهک آنها را برداشت چرا که آنها در زیر خاک نیازی به کلاهک نخواهند داشت. دانه ها را می توان مستقیماً در زمین اصلی کاشت. توجه داشته باشید که بلوط ها گیاهانی بومی هستند و هر دانه در همان منطقه ای که اجدادشان زندگی می کنند قادر به رشد هستند. بنابر این شما نمی توانید دانه ها را برای کشت از سرزمین اجدادی شان جدا کنید.
الف) کاشت در گلدان
به هنگام کاشت بذرهای بلوط را به مدت ۴ تا ۶ ساعت در آب معمولی نگهداری کنید. سپس بذر بلوط را با محلول های قارچ کش مثل کاپتال ضد عفونی کنید. برای کاشت در این روش می توان از گلدان های پلاستیکی ۱۷ سانتی متری استفاده نمود. ته گلدان چند سوراخ ریز ایجاد کنید. مخلوطی از خاک برگ، رس و ماسه را تا ارتفاع سه چهارم در آن بریزید. در حین پر کردن گلدان آن را به آرامی به زمین بکوبید تا خاک متراکم شود.
دو عدد بذر را در یک گلدان به صورت برعکس یا از نک تیز آن در خاک قرار داده ۳ تا ۵ سانتیمتر خاک اضافه کرده و با دست کمی فشرده کنید.گلدان ها را روی زمین سفت کنار باغچه یا بستر موزائیک در فضای باز قرار دهید تا از حرکت ریشه در خاک جلوگیری شود در صورت نگهداری در فضای داخلی یا گلخانه گلدان بایستی جای قرار گیرد که از پشت پنجره نور کافی دریافت کند.
مهمترین مرحله آبیاری درست بعد از کاشت است و بایستی تا جایی ادامه یابد که خاک کاملا خیس شده و آب از سوراخ های زیر گلدان خارج شود. در هفته اول نیز خاک گلدان بایستی مرطوب باشد. در صورت قرار دادن نهال در محیط، در فصول سرد آبیاری طبیعی از طریق برف و باران کافی است مگر در سال های خشک که بارندگی کم است و همچنین در تابستان های گرم و خشک که دو هفته یکبار بایستی آبیاری شود. در گرمای شدید تابستان در سال اول گیاه به هفته ای یکبار آبیاری نیاز دارد. در صورت نگهداری گلدان در گلخانه یا داخل منزل در ماه اول هفنه ای یکبار و بعد از آن دو هفته یک بار آب داده شود.توجه داشته باشید که آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی و از بین رفتن بذر خواهد شد.
ب)کاشت در طبیعت
بعد از طی مراحل انتخاب و نگهداری از بذر، می توان برای کاشت در عرصه اقدام نمود. محل کاشت بهتر است در مکانی سایه گیر با خاک نرم باشد. چاله ای دایره ای شکل به قطر ۲۵ سانتی متر کنده و بذر را در عمق ۷ تا ۸ سانتی متری سطح خاک قرار دهید زیرا در این عمق نسبت به عمق ۴ تا ۵ سانتی متری امکان زنده ماندن افزایش می یابد. تعداد ۴ تا ۶ بذر در هر چاله قرار دهید و چاله را با خاک پر کرده و آبیاری کنید.
مدت زمانی که از کاشت دانه ها بگذرد، شما تولد گیاهان جوانی را که به تازگی از خاک سر برآورده اند به شادی جشن خواهید گرفت. اما چندی بعد یعنی زمانی که بلندی قامت جوانه ها به حدود ۱۰ سانتی متری برسد، مجبورید از بین آنها دست به انتخاب بزنید و آنهایی را که ضعیف ترند و کوچک مانده اند را حذف کنید و تنها ۲ یا ۳ جوانه قوی را نگاه دارید. تنک کردن را سال بعد هم باید انجام داد تا در نهایت یک بلوط قوی و سالم برای رشد باقی بماند. هر چند ممکن است از بین بردن این جوانه ها حس ناخوشایندی در شما ایجاد کند، اما مطمئن باشید کار درستی کرده اید. بلوط باقی مانده که بعدها تبدیل به درخت قوی و زیبایی می شود، این قدرت و زیبایی خود را مدیون شما خواهد بود که به او امکان رشد بی رقیب را داده اید. در واقع این همان مکانیسم انتخاب طبیعی است که در طبیعت موجودات ضعیف محکوم به فنا هستند و این تنها قوی ترها هستند که به طور طبیعی امکان رشد و بالندگی می یابند. این کار شما کمکی به طبیعت در راه حفظ موجودات برتر محسوب می شود.
نیازهای اکولوژیک درخت شاه بلوط هندی
آبیاری مناسب شانس رشد جوانه ها و تبدیل شدن آنها به درخت را افزایش می دهد. آبیاری مناسب به خصوص در دو سه سال اول زندگی بلوط بسیار حیاتی است. دانه هایی که در خاک های شنی و یا شنی رسی کاشته می شوند در تابستان اول به هفته ای یک بار، در تابستان دوم به هر دو هفته یک بار و در نهایت ماهی یک بار آبیاری در سال های کم بارش نیاز دارند. رطوبت خاک همواره باید تحت کنترل باشد. بلوط ها بعد از رشد کامل محور اصلی ریشه نیازی به آبیاری نخواهند داشت. تا آن موقع و برای کمک به توسعه مناسب و بهتر ریشه می توان اطراف تنه درخت را گود کرد و به صورت حوضچه ای درآورد تا آب کافی به درخت برسد. دیواره های این حوضچه باید ضخیم ساخته شوند تا ترک نخورده و موجب هدر رفت آب نشود.
کود دهی در سال های اول زندگی بلوط باعث سوختن ریشه های حساس و نازک می شود. در این سن باید برای تغذیه بلوط از کود های سبک که مخصوص چمن است استفاده کرد. سطح خاک بلوط را در اوایل بهار با این نوع کود می پوشانند. کود مصرفی نباید حاوی هیچ گونه علف کشی باشد. بعد از کوددهی، آبیاری کمک می کند مواد غذایی جذب سیستم ریشه ای شود.
در صورت امکان منطقه ای که بلوط در آن کاشته می شود، قرق شده باشد تا نهال ها از خطر چریده شدن در امان باشند و ساعاتی از روز سایه گیر بوده و نهال بلوط در برابر نور شدید آفتاب قرار نگیرد.
هرس فرم درخت شاه بلوط هندی
رشد طبیعی بلوط به صورت ایجاد شاخه های فرعی و جانبی است. برای این که درخت وادار به رشد عمودی شود و شکل زیبایی به خود بگیرد، باید این شاخه های فرعی را که اتفاقاً انرژی درخت را نیز می گیرند هرس کرد. تنها شاخه های جانبی با زاویه ۴۵ تا ۶۵ درجه نسبت به تنه اصلی را می توان نگه داشت.
حفاظت و حمایت از درخت شاه بلوط هندی
درختان بلوط مانند همه گیاهان دیگر در دوران جوانی و حتی وقتی کاملاً رشد کرده باشند مورد تهدید جانوران مختلفی خواهند بود. البته قطعاً درختان جوان در این مورد حساس ترند و باید از آنها در برابر تهدید این موجودات که شامل خرگوش ها ( اگر خرگوشی در منطقه مانده باشد )، بز ها ، گاو ها ، گوسفندها و حتی حشرات نیز می شود به خوبی محافظت کرد. برای این کار در مورد جانوران بزرگ تر می توان از ایجاد حصار فیزیکی به وسیله فنس هایی که به طور موقتی در اطراف درخت کار گذاشته می شوند سود جست و یا از شاخه های هرس شده درختان ( ته یمان ) به دور آنان مانع درست کرد . می توان در مورد حشرات از انواع سموم آفت کش استفاده کرد اما باید راهکارهایی مبتنی بر طبیعت و سازگار با محیط زیست به عنوان جایگزین مبارزه شیمیایی انتخاب و اجرا شوند، چرا که سموم شیمیایی با در نظر داشتن معایبی چون مقاومت حشرات به آنها، تنها به آلوده شدن محیط زیست می انجامند. رسیدن به روش های بیولوژیک و حمایت از دشمنان طبیعی آفات نقطه عطفی در امر حفاظت از گیاهان از جمله درختان بلوط خواهد بود.
خواص شاه بلوط هندی
میوه ی شاه بلوط باعث سیری می شود
میوه ی شاه بلوط سرشار از فیبر است.در واقع در هر ۱۰۰ گرم از شاه بلوط ۶ گرم فیبر وجود دارد و به خوبی از عهده ی سیر کردن شما بر می آید. علاوه بر این فیبرهای موجود در آن به دفع راحت کمک می کند و برای همین احساس سنگینی و مشکلات گوارشی را برطرف می کند.
میوه ی شاه بلوط فاقد گلوتن است
این میوه را به غذاهای روزانه تان اضافه کنید به خاطر این که ردپایی از گلوتن در آن پیدا نمی شود.
میوه شاه بلوط و انرژی زود جذب است
شاه بلوط سرشار از نشاسته است و برای همین هم یک ماده ی غذایی انرژی زا محسوب می شود. گلوسیدهای موجود در آن بعد از پخته شدن به راحتی هضم می شوند و به تدریج تولید انرژی می کنند. مزیت شاه بلوط این است که قند خون را به سرعت بالا نمی برد و شاخص گلیسمی آن نیز بالا نیست. وجود ویتامین های خانواده ی B (به خصوص ویتامین B1) در میوه شاه بلوط باعث می شود که بدن بتواند به خوبی گلوسیدهای آن را جذب کرده و تولید انرژی کند.
شاه بلوط پر از مواد معدنی است
میوه ی شاه بلوط سرشار از مواد معدنی است و برای همین هم برای ورزشکاران بسیار مفید است. این میوه حاوی میزان زیادی پتاسیم، آهن و عناصر مغذی است که برای بدن ورزشکاران لازم است. میوه ی شاه بلوط همچنین منبع خوب منیزیم است. در واقع ۱۰۰ گرم از این میوه ۱۰ تا ۱۵ درصد نیاز روزانه ی ما به این ماده ی معدنی را تامین می کند.
مواد مغذی و خواص میوه ی شاه بلوط وسیله ی مناسبی برای مقابله با بیماری هایی مانند بیماری های قلبی عروقی و برخی از سرطان ها محسوب می شوند.
باید بدانید که جذب میزان کافی منیزیم معمولاً کار ساده ای نیست به خصوص اگر استرس زیادی داشته باشید. از این گذشته میوه ی شاه بلوط حاوی منگنز و مس نیز می باشد. ۱۰۰ گرم از این میوه ۱۰ تا ۲۰ درصد منگنز و ۱۰ درصد مس بدن را تامین می کند.
شاه بلوط منبع ویتامین B است
میوه ی شاه بلوط منبع ویتامین های گروه B می باشد. یعنی این که سرشار از ویتامین B1، B6، B9 و غیره است. باید بدانید ویتامین B1 به بهبود عملکرد سیستم عصبی کمک می کند. ویتامین B6 نمی گذارد دچار کم خونی شوید و سیستم ایمنی و سیستم عصبی بدنتان را محافظت می کند.
در نهایت این که ویتامین B9 ضد عفونی کننده است و از کم خونی جلوگیری می کند. این میوه برای خانم های باردار به خصوص در سه ماهه ی اول بارداری فوق العاده است به خاطر این که از خطر نقص عضو مادرزادی جنین پیشگیری می کند.
موارد منع مصرف میوه شاه بلوط هندی
علاوه بر میوه بلوط پوست، برگ و ریشه درخت آن هم خواص درمانی دارد، اما باید بدانید مصرف زیاده از حد بلوط به دلیل تانن زیاد از میزان جذب آهن بدن می کاهد. همچنین با برخی داروها تداخل ایجاد کرده و ساپونین آن باعث تحریک لایه مخاطی معده و برگشت اسید می شود. مصرف بلوط در دوران شیردهی و بارداری باید تحت نظر پزشک باشد.
بیشتر بخوانید:
با روش کاشت درخت انگور و نگهداری از آن آشنا شوید
راهنمای کاشت درخت فلوس و خواص آن
روش های کاشت درخت پالونیا و کاربردهای آن
دیدگاه ها