دلگرم
امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
راهنمای کامل کاشت و تکثیر قهوه
16
زمان مطالعه: 10 دقیقه
قهوه معمولاً سه تا چهار سال پس از کاشته شدن شروع به تولید گل می نماید و از این گلها، میوه ی گیاه قهوه نمایان می شود


کاشت و تکثیر قهوه


قهوه اصولا در جنگل های استوایی ( گرمسیری ) رشد می کند. ( اصلیت گیاه قهوه جنگل های گرمسیری آفریقاست) برخی گونه های گیاه قهوه به طور مشخص بیش از 300 فوت رشد می کنند اما در کشاورزی برای سهولت چیدن دانه ی قهوه، درخت قهوه به ندرت بیشتر از 15 فوت امکان رشد پیدا میکند،

خصوصیات گیاه شناسی قهوه


درخت قهوه، درختی همیشه سبز به نام Coffea است. گیاه کافِا (Coffea) از گونه گیاهان گلدار از خانواده روناسیان (Rubiaceae) است که در نواحی گرمسیری رشد می کند. بلندی آن بین ۳ تا ۱۰ متر است و ۳ تا ۵ سال پس از کاشته شدن محصول می دهد. شکوفه های سفید رنگ و خوشبوی قهوه بسیار به گل یاس شباهت دارند. میوه های قهوه تخم مرغی‌ شکل اند و به صورت خوشه‌ آویزان می شوند. هر درخت قهوه حدود ۲۰۰۰ میوه می دهد. بین ۶ تا ۹ ماه زمان لازم است تا میوه قهوه از رنگ سبز به زرد و بعد قرمز یا بنفش بدل شود و کاملاً برسد. برگ های درخت قهوه به رنگ سبز تیره و براق هستند و ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر طول و ۶ سانتیمتر پهنا دارند.

گیاه قهوه معمولاً سه تا چهار سال پس از کاشته شدن شروع به تولید گل می نماید و از این گلها، میوه ی گیاه قهوه نمایان می شود که معمولاً به عنوان گیلاس های قهوه (Coffee Berries) شناخته می شوند، اولین برداشت مفید از این گیاه، پنج سال پس از کشت امکان پذیر می باشد.

این گیلاس ها در حدود هشت ماه بعد از ظاهر شدن گل داده و با تغییر رنگ از سبز به قرمز رسیده می شوند و این زمانی است که محصول باید برداشت شود. میوه قهوه معمولاً حاوی دو عدد دانه قهوه است که از یک طرف محدب و از طرف دیگر صاف می باشند و در امتداد طولی دانه یک شیار دیده می شود. هر یک از دانه ها از یک پوست نازک و سفید پوشیده شده و هر دو دانه که در یک میوه قرار دارند از یک ماده نرم گوشتی شیرینی احاطه شده اند که روی آن را نیز یک غشای نازک به رنگ قرمز تیره پوشانیده است که همان غشای خارجی قرمز تیره میوه می باشد. اما ۵ تا ۱۰ درصد میوه های یک درخت فقط یک دانه در خود دارند.

درخت قهوه


درجه حرارت مطلوب برای رشد گیاه قهوه


میانگین درجه حرارت مطلوب بین 65 تا 75 درجه فارنهایت می باشد. همچنین گیاه قهوه عربی در نواحی گرم تر رشد می کند هرچند که درجه حرارت بالاتر مناسب نیست.

گیاه قهوه ربوستا به طور مشخص در نواحی مرطوب تر و گرم تر در ارتفاعات پایین حدود 600 تا 1500 فوت کاشته شده و رشد می کند. منطقه رشد قهوه باید حداقل 75 اینچ باران در سال داشته باشد.

یک دوره 9 ماهه برای ریزش باران لازم است. دو یا سه ماه از سال، فقط چد اینچ باران کافی است و دوره ی کوتاهی از خشکی برای تولید غنچه ها، گل و رشد جدید مورد نیاز است.


روش کاشت قهوه


در روش سنتی کاشت قهوه در آغاز فصل بارندگی ۲۰ دانه قهوه در هر حفره کاشته می‌شود. این روش باعث از بین رفتن ۵۰ درصد پتانسیل دانه‌ها شده و در نتیجه تقریبا نیمی از این تعداد موفق به جوانه زدن نمی‌شوند. روش موثر و کارآمد‌تر کاشت قهوه که در برزیل مورد استفاده قرار می‌گیرد ، پرورش جوانه قهوه در گلخانه و انتقال و کاشت آنها در خارج از محوطه گلخانه بعد از ۶ تا ۱۲ ماه می‌باشد.

گیاه قهوه معمولا سه تا چهار سال پس از کاشته شدن شروع به تولید گل می‌نماید و از این گل‌ها، میوه‌ی گیاه قهوه نمایان می‌شود (که معمولا به عنوان گیلاس‌های قهوه شناخته می‌شوند)، اولین برداشت مفید از این گیاه، پنج سال پس از کشت امکان پذیر است. این گیلاس‌ها در حدود هشت ماه بعد از ظاهر شدن گل، با تغییر رنگ از سبز به قرمز یا بنفش رسیده می‌شوند و این زمانی است که محصول باید برداشت شود.

روش کاشت بذر قهوه


برای کاشت بذر باید بذر ها را به مدت یک شبانه روز در آب ولرم بخیسانید. پس از گذشت ۲۴ ساعت برآمدگی سفیدی روی بذر ایجاد می شود. حالا ظرف به عمق و قطر ۱۵ سانتی متر را با شن و ماسه یا ورمیکولیت پر کنید و هر بذر قهوه را در عمق ۱۲ میلیمتری گلدانتان قرار دهید و روی بذر را با مقداری خیلی کمی خاک بپوشانید. تمامی بذرها را به همین روش می کاریم.


گلدان ها را در یک مکان که حداقل ۶ ساعت در روز نور غیرمستقیم دارد قرار بدهید. دمای مناسب برای جوانه‌زنی بذر قهوه ۲۴ درجه سانتی‌گراد در طول روز و شب است. هر روز ورمیکولیت را مرطوب کنید. روی گلدان یک پلاستیک شفاف بکشید تا رطوبت حفظ شود. فقط در زمان آبیاری پلاستیک را بردارید. بعد از جوانه‌زنی پلاستیک را حذف کنید. جوانه‌زنی بذر قهوه معمولا دو ماه طول می‌کشد. ولی اگر بذرهای شما کهنه باشند این جوانه زنی تا ۶ ماه نیز به طول می انجامد.

جوانه قهوه

انتقال نشاء قهوه


بعد از اینکه اندازه گیاه به ۱۵ سانتی‌متر رسید آن را به یک گلدان ۲۰ لیتری حاوی خاک گلدان منتقل کنید یا در مناطق نیمه گرمسیری آن را به طور مستقیم در زمین بکارید. یک گودال به عرض ۱۸ سانتی متر و به عمق توپ ریشه در خاک حفر کنید و ریشه گیاه را در مرکز گودال قرار دهید و اطراف ریشه را با خاک پر کنید. مواظب باشید همه ریشه به طور کامل با خاک پوشانده شود. به گیاه آب دهید به طوری که ۱۵ سانتی‌متر از سطح خاک مرطوب شود. هر روز به گیاه آب دهید و اجازه دهید بین هر بار آبیاری خاک کمی خشک شود. فاصله بین گیاهان را ۲ متر و فاصله ردیف‌های کاشت را ۴ متر در نظر بگیرید. زمان مناسب برای کاشت گیاه قهوه عربیکا در زمین، اواخر پاییز تا اواسط زمستان است.

در صورتی که گیاه قهوه را در گلدان کاشته‌اید، آن را جایی قرار دهید که روزی شش ساعت نور غیر مستقیم خورشید دریافت کند، در غیر این صورت از چراغ‌های رشد استفاده نمایید. در صورت استفاده از چراغ رشد، روزانه ۱۲ ساعت چراغ را روشن بگذارید. هر روز در یک زمان معین چراغ را روشن و خاموش کنید. چراغ را در فاصله ۳۰ سانتی‌متری از گیاه قرار دهید. هر روز به گیاه آب دهید به طوری که همه برگ‌های گیاه خیس شوند.

شرایط نگهداری گیاه قهوه


ریشه های گیاه قهوه تنفس می کنند و به مقداری هوا نیاز دارند. بنابراین، آب گیاه قهوه، ثابت و تغییر ناپذیر است. قرار گرفتن گیاه قهوه در آب، باعث زرد شدن برگ ها، پژمرده شدن شاخ و برگ ها و مرگ و نابودی درخت قهوه می شود. گیاه قهوه با رطوبت بالای 90 درصد سازگاری دارد.


رطوبت هوا برای گیاه قهوه دو نقش ایفا می کند. یکی برای حفظ تبخیر از گیاه، دیگری برای پخش و پراکندگی نور. اگر نور خورشید بیش از حد به خاک بتابد ریشه ی گیاه قهوه می میرد ( خشک می شود). بنابراین، برای اکثر گیاهان قهوه، خاک باید حدالامکان سایه دار باشد.


در برخی مکان ها محصولات پوشش دهنده، مانند گیاه گلائ سا ( Leucaena Glauca) بین درختان قهوه برای حفظ خاک در شکلی مناسب کاشته می شوند. گیاه قهوه به طور کلی به مقداری نور مستقیم خورشید برای ساعاتی در روز نیاز دارد و سایه ی دائمی برای آن مناسب نیست.


درختان قهوه در معرض باد به خوبی رشد نمی کنند. باد برگ های قهوه را به سرعت خشک می کند. به طور مشخص گیاه قهوه 60 سال محصول می دهد، اما اکثر فعالیت های تجاری قهوه، عمر بازدهی قهوه را حدودا تا 20 سال محدود می کنند.
درخت قهوه در 3 سالگی محصول می دهد. دو روش اصلی تکثیر، عمل پیوند زدن از طریق دانه یا بارور کردن از طریق قلمه زنی می باشد.


جوانه زدن دانه ها حدود 5 تا 6 هفته زمان می برد. شاخ و برگ های لطیف و حساس به سایه بیشتری نیاز دارند. به طور کلی، قلمه ها یا جوانه ها در یک قلمستان یا محل پرورش پرورش گیاهان قبل از اینکه در مزرعه کاشته شوند نگهداری می شوند.


شاخه های گیاه قهوه می تواند با میوه های قهوه آنقدر سنگین شوند که بشکنند، بنابراین برای پرورش گیاه قهوه وجود شاخه های قوی و محکم اهمیت دارد.


از این جهت، قلمه زنی و پیوند صورت می گیرد و گیاه قهوه جوانه زنی می شود. برای قلمه زنی معمولا از دو شاخه ی پایینی گیاه استفاده می شود.

کافی


آفات گیاه قهوه


بیش از ۹۰۰ گونه از حشرات موذی و آفات محصول قهوه در جهان ثبت و شناسایی شده است،که از این میان بیش از یک سوم آن حشرات بالدار و بیشتر از یک چهارم آن لارو و بندپایان هستند. همچنین حدودا ۲۰ گونه کرمک ، ۹ نوع کرم ر یز و تعدادی حلزون با صدف و بی صدف از آفات گیاه قهوه به شمار می‌روند. گاهی پرندگان و جوندگان نیز دانه‌های قهوه را می‌خورند اما خسارت وارد آمده از سوی آنها از جانوران بی‌مهره کمتر است.

برداشت میوه قهوه


در بیشتر کشورهای تولید کننده قهوه، یک فصل برداشت اصلی وجود دارد، هر چند در کشورهایی مانند کلمبیا که دو فصل گل‌دهی گیاه قهوه وجود دارد، یک فصل برداشت محصول اصلی و یک برداشت ثانویه موجود است.


در بیشتر کشورها، محصول قهوه به وسیله دست جمع‌آوری می‌شود، روند کار پر زحمت و دشوار است، با این وجود در جاهایی مانند برزیل، که چشم‌انداز مزارع تقریبا مسطح و مزارع وسیع قهوه وجود دارد، این فرآیند مکانیزه شده است. برداشت محصول قهوه چه با دست و چه با ماشین، به یکی از این دوروش انجام می‌شود:

برداشت لخت کردن:

کل محصول به یکباره برداشت می‌شود. این امر می‌تواند توسط ماشین یا به صورت دستی برداشت شود. در هر دو صورت، تمامی گیلاس‌ها در یک زمان از شاخه چیده می‌شوند.

برداشت انتخابی:

فقط گیلاس‌های رسیده جمع‌آوری می‌شوند و این گیلاس‌های رسیده به صورت جداگانه توسط دست چیده می‌شوند. جمع کننده‌ها، هر هشت تا ده روز به دور درختان قهوه می‌چرخند، و فقط گیلاس‌هایی را انتخاب می‌کنند که در اوج رسیدگی هستند. از آنجائیکه این نوع از برداشت محصول پر زحمت و در نتیجه گران‌تر است، عمدتاً برای برداشت محصول دانه‌های قهوه مرغوب و ظریف عربیکا به کار برده می‌شود. در برداشت انتخابی ماشینی، ماشین برداشت دارای شانه‌های بسیار منعطفی می‌باشد که با تکان دادن درختان قهوه فقط میوه‌های رسیده می‌ریزند و میوه‌های نارس بر شاخه‌ها باقی می‌مانند.

separator line

بیشتر بخوانید:

راهنمای کاشت درخت جینکو و خواص فوق العاده آن

روش های کاشت و نگهداری درخت بید مجنون

راهنمای کاشت درخت به و نگهداری از آن

separator line



این مطلب چقدر مفید بود ؟
4.4 از 5 (16 رای)  

۱ دیدگاه

شما هم می توانید نظرات خود را ثبت کنید

علی | ۴ سال پیش
فصل کاشت قهوه چه زمانیه ما میخوایم توی قم بکاریم ایا میشه تو قم کاشت و فصل کاشت قهوه رو بگید ممنون
0
1

hits