روش های کاشت درخت پالونیا و کاربردهای آن

معرفی درخت پالونیا

پالونیا یا درخت پرنسس یا در ایران با نام درخت نوروز با نام علمی Paulownia گیاهی از راسته نعناسانان بوده و دارای ۶ تا ۱۷ گونه می باشد، گونه‌های مختلف آن بومی شمال آمریکا، چین، لائوس و ویتنام، و مناطق دیگر شرق آسیا، به ویژه ژاپن و کره هستند.

برگ های پالونیا قلبی شکل و شکوفه های خوشبو و زیبا و خوشه ای دارد که معمولاً در ارقام مختلف به رنگ سفید، صورتی مایل به بنفش هستند، پالونیا برای اولین بار به نام Anna Pavlovna دختر پاول یکم تزار روسیه نام گذاری شده است، پالونیا هنگامی که بر روی گل می باشد (تقریباً اردیبهشت ماه) توریست هایی را برای تماشای باغ های زیبای آن به خود جذب می کند.

پالونیا درختی بسیار سازگار می باشد و در انواع خاک و آب و هوا و شرایط اقلیمی رشد می کند، این درخت در دشت های کم ارتفاع و زمین های مرتفع تا ارتفاع دو هزار متری کشور چین کاشته شده است، در کشور آمریکا نیز این درخت به وفور یافت می شود، در کشور ایران نیز این درخت در دهه ی ۸۰ برای اولین بار در شمال کشور کاشت شده، این درخت علاوه بر جنبه زینتی آن که به خاطر گلهایش می باشد به عنوان درختانی درآمدزا برای مصارف چوبی نیز کاشته می شود.

پالونیا نماد مهمی در ژاپن است. پالونیای شهبانو چندین سال پیش به ایران وارد شده و به دلیل گلهای خوشه مانندش به عنوان درخت زینتی در استان گلستان کاشته می‌شود. بهترین گونه درخت پالونیای هیبریدی و اصلاح نژاد شده با تضمین عقیم بودن بذرش در ایران اولین بار درشهر شیراز کشت شده‌است. پالونیا از درختان خیلی مناسب برای جنگل کاری سریع، توسعه فضای سبز شهر و روستا و کشت تؤام با انواع گیاهان زراعی رایج است.

ویژگی های درخت پالونیا

از ویژگی‌های درخت پالونیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت به کم‌آبی
• مقاومت به خاکهای آهکی و گچی
• مقاومت به خاکهای با زهکش بد
• مقاومت به دود و هوای مناطق صنعتی

گیاه شناسی پالونیا

پالونیا دارای پوست خاکستری، قهوه ایی یا سیاه است که بر روی پوست آن در درختهای جوان عدسکهایی وجود دارد. شاخه‌های جوان از کرکهای غده ایی پوشیده شده‌اند و رشد شاخه‌ها بصورت انشعابات دوشاخه ایی کاذب است. برگها در درختان جوان بزرگ و با دمبرگهای بلند می‌باشد. گل آذین خوشه مرکب و گلها به رنگ ارغوانی و صورتی هستند، میوه کپسول و بذرها ریز و بالدارند و بوسیله باد پراکنده می‌شوند که این بذرها عامل مهاجم بودن درخت محسوب می‌شوند و برای استفاده تجاری از این درخت باید بذرش عقیم سازی شود و اصلاح نژاد شود تا در برابر تنش‌های دمایی مقاوم تر شود و چوب دهی بهتری داشته باشد. پالونیا درختی خزان پذیر بوده که گل‌های خوشبو زیبایی دارد. این درخت زمانی که در گل کامل است، تماشایی ست، خوشه‌های گل ایستاده به رنگ ارغوانی روشن با گل‌های بسیار خوشبو به رنگ سفید آبی که در اردیبهشت ماه ظاهر می‌شوند.

این درخت ارتفاعی بین ۸ تا ۲۵ متر دارد و حدود ۸ متر گستردگی دارد، از این رو درخت سایه دار تلقی می‌شود و به این منظور به‌طور گسترده در کشور چین کاشته می‌شود. این گیاه، درختی است با برگ‌های پهن و بسیار بزرگ به طول ۳۰سانتی‌متر و عرض تا ۲۰سانتی‌متر و قلبی شکل. عمر زیستی این درخت به‌طور متوسط ۳۰۰ سال است.

شرایط کاشت و نگهداری از درخت پالونیا

1. باید از کاشت این نوع درخت در کنار دیوار خودداری شود.
2. خودداری از کاشت درخت پالونیا در نزدیکی لوله‌های آب ضروری است.
3. حداقل در سال اول کاشت، درخت باید در زمانهای معین آبیاری شود. طوریکه هیچگاه خاک آن خشک نشده و برگهای آن جمع نشود.
4. سعی شود در ابتدای رشد روند مسیر حرکت درخت را با هرس نمودن شاخه‌ها و جوانه‌های آن تعیین شود.
5. حداقل سعی شود تا فاصله ۲ الی ۳ متر از ایجاد شاخه به سمت اطراف جلوگیری نموده و یک جوانه قوی را برای قلمه انتخاب شود.

کاشت و تکثیر پالونیا با روش کشت بافت

از این روش برای تولید مثلا 2000 پالونیا درخت استفاده می شود. برای تکثیر پائولونیا از طریق کشت بافت اولین کاری که انجام می شود غنچه و یا همان سرشاخه گیاه را ضدعفونی می کنیم سپس در محیط کشت که اصطلاحا به آن محیط آگار (محیط ژله مانند) می گویند قرار می دهیم تا گیاهچه اولیه شکل بگیرد. این گیاه تا سه هفته درون یک شیشه دربسته و در شرایط استریل و محیط غذایی که مسئولان آزمایشگاهی برای گیاه درست می کنند رشد می کند تا زمانی که اندازه اش به ده سانتیمتر یا بیشتر رسید، به گلخانه منتقل شود.

مرحله آداپته کردن یعنی هماهنگ کردن گیاه با محیط یکی از مهم ترین مراحل کار است چرا که گیاهچه بعد از خارج شدن از شرایط استریل باید با محیط بیرون یعنی میزان رطوبت، دمای هوا و… هماهنگ شود تا به آن آسیب نرسد و به خوبی رشد کند.

کشت پالونیا از طریق بذر

این روش به طور مرسوم تری شناخته شده و معمولا افراد از بذر پالونیا برای تکثیر آن استفاده می کنند. با توجه به این که عمر بذر پالونیا کوتاه است لذا جهت کاشت پالونیا بهتر است از بذرهای تازه استفاده نموده و به منظور افزایش درصد جوانه زنی باید بذرها را حدود 2 ماه قبل از کاشت در دمای 7-2 درجه سانتیگراد قرار داد.

مراحل تکثیر با کمک بذر به شرح زیر است:

پس از این که بذر پالونیا تیمار سرمایی خود را طی نمود باید بذرها را در محیط کشت مخلوط از کوکوپیت و پرلیت قرار داده و پس از کاشت, سطح خاک را کمی با دست فشار دهید تا در حین آبیاری جابجا نشوند. توجه داشته باشید که بذر پالونیا اگر عمیق کاشته شوند سبز نخواهند شد چرا که نیاز نوری آن ها تامین نشده است. تا زمانی که بذر پالونیا جوانه بزند باید از روش اسپری پاشی برای آبیاری کمک گرفت.

در کاشت پالونیا با بذر لازم است که بذرها در محدوده دمایی 29-21 درجه سانتیگراد قرار گیرند تا سبزشدن حتمی باشد.
اگر شرایط محیطی مناسب بوده و بذر پالونیا کیفیت و قوه نامیه مناسبی داشته باشد در مدت 3 هفته جوانه زنی و سبز شدن رخ خواهد دارد.

تراکم کاشت درخت پالونیا

به طور کلی فواصل کاشت نهال درخت پالونیا از یکدیگر، بستگی به اهداف و شرایط محیطی دارد. فواصل کشت در شمال کشور کمتر، در جنوب و مناطق بیابانی بیشتر و در سایر مناطق متوسط می باشد. در ایجاد فضای سبز هم، فواصل کشت با توجه به نوع گونه و شرایط منطقه و اهداف تغییر می یابد.

آبیاری درخت پالونیا

بعد از کاشت درخت پالونیا، بلافاصله بایستی آبیاری انجام و آبیاری های بعدی نیز با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و زمان شروع فعالیت نهال تنظیم گردد.

روشهای مختلفی برای آبیاری وجود دارد، با توجه به شرایط کشور از نظر محدودیت آب قابل دسترس، بهترین روش آبیاری از نظر صرفه جویی در مصرف آب و هزینه (در بلند مدت) و سهولت کار آبیاری، آبیاری قطره ای می باشد.

عملیات مراقبت و نگهداری از درخت پالونیا

برای بهبود شرایطی که مناسب بقاء و رشد بعدی نهال ها باشد عملیات مراقبت (سله شکنی، وجین علف هرز، مرمت حصار و قیم، واکاری نهالهای خشکیده) و در صورت لزوم آبیاری پس از کاشت نهال امری ضروری است.

خواص چوب پالونیا

چوب پالونیا راست تار، نرم، روشن صاف است که بسیارسبک بوده و به راحتی در هوای آزاد خشک می‌شود. این چوب خاصیت ضد آتش گرفتن دارد به همین دلیل با سوزاندن در کوره و تهیه ذغال, ذغالی بسیار با دوام تولید می‌کند. گونه‌های fargesii, P.elongata سبک‌ترین چوب را در بین گونه‌های پالونیا تولید می‌کنند.

دوام مبلمان ساخته شده با چوب پالونیا حتی در مناطق مرطوب بسیار مناسب است. چوب پالونیا در مقابل پوسیدگی مقاوم بوده وخاصیت رزونانسی خوبی دارد.

مصارف درخت پالونیا

چوب پالونیا

طی بررسیهای به عمل آمده چوب این درخت بسیار سبک و نرم می‌باشد و کیفیت لازم را جهت تولیدات چوبی و خمیر کاغذ داراست. استفاده از این درختان در زراعت چوب، ﻧﻬا لکاری در زمینهای کشاورزی، جنگلهای مخروبه و یا سوخته، در دوره کوتاهی موجب افزایش حجم چوب تولیدی در هکتار شده و کمبود چوب مصرفی صنایع را جبران خواهد نمود.

خصوصیات کیفی این چوب سبب استفاده گسترده از آن در بسیاری از محصولات گردیده است از جمله: صنایع نظامی، ورزشی، مبلمان، روکش چوبی، تزیینات ساختمانی، مدلهای هواپیما و… همچنین به دلیل خاصیت رزونانسی چوب این درخت در ساخت آلات موسیقی استفاده می شود.

حجم چوبدهی پالونیا در یک هکتار سالانه بین ۲۰مترمکعب در خاکهای فقیر و تا ۵۵ مترمکعب در خاکهای بسیارغنی می باشد (فاصله کاشت ۴×۵ ، ۵۰۰ درخت درهکتار ۰/۴۰ تا ۱۵ مترمکعب افزایش حجم چوب درسال)

محصولات جانبی برگها و گلهای پالونیا

مصارف دیگر درخت پالونیا آن از قبیل؛ عایق بندی، کربن فعال صنایع، مداد سیاه، داروسازی، کندوی زنبور عسل، جعبه های میوه و نیز کود سبز حاصل از برگها و گلها علاوه بر ویژگیهای چون تکثیر آسان، رشد سریع و سازگاری، جایگاه مناسبی را درصنایع متنوع کشور برای خود باز نموده است.

از برگ و پوست درخت جهت تولید خاکِ برگ و خوراک دام و همچنین شهد گل‌های پالونیا جهت تولید عسل، می‌توان از این درخت استخراج نمود.

برای تولید یک کیسه خاک برگ ۴ کیلویی، به یک کیلو برگ خیس پالونیا و ۳ کیلو خاک رس ماسه‌ای نیاز است. هر درخت پالونیا در یک دوره ۵ ساله، حدود ۸۴ کیلوگرم خاک برگ تولید می‌کند. به این ترتیب از یک هکتار زمینِ زیرکشت پالونیا با تراکم کاشت ۸۰۰ نهال، حدود ۶۷٫۲ تن خاک برگ تولید می‌شود.

برای تولید عسل، در هر ۱۰۰ درخت پالونیا ۱ عدد کندو قرار می‌دهند و هر کندو سالانه مقدار ۴۰ کیلو عسل تولید می‌کند. با احتساب گل‌های پالونیا و کشت تلفیقی، مقدار ۳۲۰ کیلو عسل سالیانه تولید می‌شود که جمع ۵ سال تولید برابر با ۹۶۰ کیلو عسل ارگانیک است.

بیشتر بخوانید:

طرح توجیهی درخت پالونیا و شباهتش با لوبیای سحر آمیز

با روش کاشت درخت انگور و نگهداری از آن آشنا شوید

آموزش کاشت و پرورش درخت نارنگی در خانه