خطرات گودبرداری ساختمان + ایمنی و اصول گودبرداری
خطرات گودبرداری به علت عدم تشخیص درست است. در سالهای اخیر با افزایش تراکم و تعداد طبقات و نیاز به تأمین پارکینگ و سایر سطوح خدماتی در ساختمانها، عمق گودبرداری نیز بیشتر شده است.
اما در بیشتر موارد از همان روشهای سنتی که در گودهای کم عمق گذشته استفاده میشود.
متأسفانه بسیاری هنوز فکر میکنند که به کارگیری تمهیدات ایمنی لازم در گودبرداری هزینه و زمان بیهودهای را به کار تحمیل میکند، در حالیکه گودبرداری اصولاً جزو کارهای پیچیده و بسیار خطرناک مهندسی محسوب میشود.
به ویژه در گودهای با عمق زیادتر نیازمند بررسیهای همه جانبه، دقت و نظارت و در نهایت صرف وقت و هزینه قابل ملاحظهای است تا جان و مال مردم از این طریق به خطر نیافتد. با این حال عدم آشنایی به اصول فنی، سهلانگاری و یا سودجویی غیرمسئولانه منجر به ایجاد حادثه میشود.
ایمنی گودبرداری
موارد ایمنی مربوط به گودبرداری را میتوان در سه دسته عمده زیر قرار داد:
- ایمنی کارکنان داخل و اطراف گود و عابران و وسایل نقلیه در مقابل حوادث احتمالی به ویژه خطر ریزش گود
- خطر آسیبدیدگی و تخریب ساختمانهای مجاور گود در اثر گودبرداری یا ریزش گود.
- خطر آسیبدیدگی تاسیسات و شریانهای شهری در اثر گودبرداری یا ریزش گود.
نشانههای خطرناک بودن گود
موارد زیر علامت خطرناک بودن گود بوده و بررسیها و احتیاطهای همهجانبه بیشتری را ضروری میکنند:
1. ضعیف و یا حساس بودن ساختمان مجاور:
مواردی نظیر عدم وجود اسکلت، ضعیف بودن ملات دیوارها و علائم ضعف اجرایی ساختمان، وجود ترک و شکستگی یا نشست و شکمدادگی دیوارها، از این جملهاند.
وجود دیوار مشترک بین ساختمان مورد نظر برای تخریب و ساختمان مجاور آن نیز غالباً میتواند منبع ایجاد مشکل باشد. در پارهای موارد ساختمان مجاور دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بوده و هر گونه نشست میتواند باعث خسارات جبرانناپذیر به آن شود.
در بعضی موارد دیوار مجاور به ساختمان مورد نظر برای تخریب تکیه داده است و با انجام تخریب ممکن است بدون هرگونه خاکبرداری ساختمان مجاور ریزش کند.
به خاطر داشته باشید که ضعیف بودن ساختمان مجاور تنها دردسرها و بررسیها و احتیاطهای لازم از طرف صاحبکار و افرادی که در مراحل مختلف طرح و اجرای ساختمان کار میکنند را بیشتر میکند و هیچ عذری برای خراب شدن آن به دست نمیدهد.
به عبارت دیگر در دادگاههایی که برای رسیدگی به تخریب ساختمانهای مجاور در اثر فعالیتهای ساختمانی انجام میشود، مسئول اجرای ساختمان نمیتواند به بهانه اینکه ساختمان مجاور، خود ضعیف بوده از زیر مسئولیتهای ریزش و خرابی ایجاد شده شانه خالی کند.
و جواب قاضی در این گونه موارد این است که شما باید به تناسب ضعف ساختمان مجاور اقدامات حفاظتی و احتیاطی بیشتری به کار میبستید.
2. ضعیف بودن خاک:
معمولاً هر چه خاک محل ضعیفتر باشد خطر بیشتری برای ریزش گود و تخریب ساختمانهای مجاور وجود دارد.
خاکهای دستی بارزترین نمونه خاکهای ضعیف هستند امکان زیادی وجود دارد که سازنده ساختمانی که در مجاورت زمین محل احداث پروژه قرار دارد، در زمان ساخت، خاک ضعیف را جا به جا نکرده و پی ساختمان را برروی همان خاک سست قرار داده باشد.
در این صورت ساختمان مجاور تا هنگامیکه گودی در کنار آن ایجاد نشده استوار است اما به محض اینکه با گودبرداری و لو کمعمق اطراف آن خالی شد، خاک ضعیف موجود در زیر پی آن ریزش کرده و باعث خرابی ساختمان مجاور خواهد شد.
3. عمیق بودن گود:
در سالهای اخیر با افزایش تراکم ساختمانی، نیاز به پارکینگ و انباری و سطوح مشاع دیگر افزایش یافته و باعث افزایش تعداد طبقات زیرزمین شده است.
باید توجه شود که با افزایش عمق گود، خطر ریزش آن به مراتب افزایش مییابد و اگر در گذشته میشد که در گودهای کم عمق بدون بررسیهای همهجانبه و طرحهای مهندسی دقیق، تنها با عقد قراردادی با مباشر ماشین آلات خاکبرداری و با حضور چند کارگر و بنا اقدام به گودبرداری نمود،
اکنون با افزایش عمق گودها و افزایش ارزش ساختمانها و تأسیسات مجاور، گودبرداری غیرفنی بسیار خطرناک بوده و خسارات جانی و مالی جبرانناپذیری را در پی دارد.
خطرات گودبرداری
4. مدت بازماندن گود:
معمولاً با افزایش زمان بازماندن گود حتی اگر بارندگی یا تغییرات جوی مطرح نباشد خطر ریزش گود بیشتر میشود، اما افزایش زمان بازماندن گود به ویژه در فصل های بارندگی و رطوبت (زمستان و بهار)، با وقوع بارشهایی گاه سنگین و سیلآسا همراه است که با اشباع خاک و یا جاری شدن آبهای سطحی خطر ریزش گود را به مراتب افزایش می دهد.
به طوری که بسیاری از ریزشهای گود در گذشته به فاصله چند ساعت تا چند روز بعد از شروع بارندگی روی داده است.
5. آبهای سطحی و زیرسطحی:
بالا بودن سطح عمومی آبهای زیرزمینی در منطقه معمولاً عملیات آبکشی جهت پایین انداختن سطح آب زیرزمینی را ضروری میسازد. معمولاً وجود سطح آب زیرزمینی بالا خطر ریزش گود را افزایش میدهد به ویژه بعد از چند روز از انجام عملیات گودبرداری و رسیدن سطح آب زیرزمینی به تعادل.
همچنین وجود جریانهای آب زیرزمینی از طرقی نظیر نهرهای مدفون یا قناتها میتواند در افزایش خطر ریزش گود بسیار مؤثر باشد. جریانهای آبهای سطحی نیز از عواملی هستند که میتوانند باعث فرسایش خاک گود و اشباع شدن آن شده و به افزایش خطر ریزش گود کمک کنند.
دور نگه داشتن جریان آبهای سطحی موجود یا محتمل (مثلاً در اثر بارندگی) از مهمترین و اصلیترین قدمهای اولیه حفاظت گود است.
دیدگاه ها