دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
معرفی کامل روشهای اطفاء حریق
0
زمان مطالعه: 10 دقیقه
روشهای جلوگیری از تجمیع عوامل ایجاد حریق هستند که با حذف هر کدام از آنها آتش خاموش می گردد .

روشهای اطفاء حریق

روشهای جلوگیری از تجمیع عوامل ایجاد حریق هستند که با حذف هر کدام از آنها آتش خاموش می گردد .

۱- حذف هوا یا اکسیژن ( خفه کردن ) :

با کاهش یا حذف کامل غلظت اکسیژن هوا می توان اکثر حریق ها را خاموش کرد .

مانند : قراردان پتوی خیس یا درپوش برروی ظرف مایع مشتعل .

۲- حذف یا کاهش حرارت ( سرد کردن ) :

با توجه به تعریف نقطه اشتعال ، هر ماده سوختنی جهت شعله وری وادامه حریق نیاز به مقداری حرارت داشته تا در سطح خود بخارات قابل اشتعال تولید و از ترکیب آن با اکسیژن هوا مخلوط قابل اشتعال بوجود آورد تا با دریافت اندکی حرارت شعله ور شود . حال چنانچه این فرایند رخ داده وحریق ادامه یابد ، می توان با کاهش دمای ماده مشتعل به پائین تر از نقطه اشتعال آن ( بدلیل عدم توانایی در مساعد نمودن بخارات قابل اشتعال ) از گسترش حریق جلوگیری و آنرا اطفاء نمود .

مانند : پاشیدن آب بر روی ماده مشتعل به دلیل خاصیت خنک کنندگی آن .

۳- حذف ماده سوختنی ( روش جداسازی )‌:

چنانچه بتوان ماده قابل اشتعال رااز مجاورت هوا یا حرارت دور نمود ، حریق خاموش می شود . مانند : بستن شیر اصلی در حریق گازها .

۴- قطع واکنش های زنجیره ای ( برهم زدن اختلاط قابل اشتعال ) :

این روش اطفایی بوسیله استفاده از مواد شیمیایی بازنده حریق و یا جلوگیری از تبدیل فازه ها به یکدیگر از ادامه آتش سوزی ممانعت می کند .

مانند استفاده از مواد اطفایی پودری در حریق مایعات .

انواع مواد اطفایی

آب :

استفاده از آب برای کنترل حریق ساده ترین ودرعین حال موثرترین روشی است که تمام افراد با آن آشنا می باشند . لیکن به همان اندازه که استفاده از آب می تواند در خاموش کردن آتش مفید باشد ، استفاده نابجا از آن نیز می تواند موجب ایجاد مخاطره و گسترش حریق یا خسارت بعدی گردد.

کف ( فوم ) :

کف های مورد مصرف دراطفاء حریق که آنواع پروتئینی آن از تخمیر آلایش های دامی غیر خوراکی نظیر : خون ، دو ، شاخ ، پشم و … وانواع شیمیایی آن از ترکیب برخی مواد شیمیایی خاص تهیه می شود، در هنگام پاشیده شدن توسط سر لوله کفساز باهوا وآب مخلوط شده وحباب ایجاد می نماید . فراونی گسترش کف در هنگام استفاده ، می تواند روی حریق را پوشانده ومانع رسیدن اکسیژن وصعود گازهای ناشی از حریق می گردد . نکته مهم در استفاده از کف ؤ توسعه خوب آن وپخش شدن روی سطح ماده مشتعل مخصوصاَ مایعات قابل اتعال بدلیل سبکی آنها می شود .

پودرهای شیمیایی :

استفاده از برخی از مواد شیمیایی که معمولاَ دارای بنیان کربنات ، سولفات یا فسفات می باشند ، یکی از راه های متداول وساده برای خاموش کردن آتش از طریق خفه کردن آن است . این ترکیبات براحتی برای اطفاء انواع حریق C,B,A بکار می روند . به همین دلیل در استفاده های عمومی معمولاَ این خاموش کننده ها توصیه می شوند . پودر شیمیایی روی حریق پاشیده شده و باعث پوشاندن آتش وجلوگیری از رسیدن اکسیژن می گردد. پودرها در حرارت بالای ۶۰ درجه سانتی گراد پایداری خوبی ندارند و امکان چسبندگی آنها در کپسول زیاد می گردد . ابعاد ذرات پودر بسته به نوع مواد و شرکت سازنده حدوداَ ۷۵-۱۰۰ میکرن است که هرچه قطر ذرات ریز تر باشد ، موثرتراست . پودر شیمیایی تحت فشار ازت یا CO2 در سطح قاعده حریق به صورت جارویی پاشیده شده ودر صورتی که افراد آموزش کافی دیده باشد ، براحتی آتش را خاموش می نمایند.پودر شیمیایی آنچنان که باید برای حریق دسته A کاربرد ندارد ، چرا که بدلیل نفوذ پذیری در جامدات ، نمی تواند به عمق آنها ورود واز داخل آنها را خاموش نماید . به همین دلیل می بایست بعد از استفاده از مواد اطفایی پودری ، باپاشش آب از برگشت شعله پیشگیری کرد . مگراینکه مواد درحال اشتعال پربها باشند یا استفاده از آب ماهیت آنها را تغییر دهد .

پودر ۱۰۰ درصد خشک :‌

این پودر برای خاموش کردن حریق فلزات قابل اشتعال مانند :‌ سدیم ، پتاسیم ، منیزیم ومانند آن بکار می رود وبیشترین مکان مصرف آنها آزمایشگاه ها است .

گاز CO2 :

دی اکسید کربن گازی است غیر قابل احتراق ، بی بو ، غیر رسمی وسنگین تر از هوا که داری چگالی ۵/۱ بوده وهادی الکتریسته نیست . مکانیسم عمل آن هنگام حریق به سه صورت است : ابتدا با تشکیل یک لایه سنگین مقاوم در مقابل عبور هوا ، آتش را خفه می کند ، سپس اکسیژن هوای اطراف حریق راکاهش ونهایتاَ آتش را سرد می کند .یکی از خصوصیات مهم گاز CO2 این است که باعث ایراد خسرت به مواد موجود در محیط حریق نمی شود . لذا در مواردی که مواد باارزش دچار حریق می شوند ، مناسب تر از آب است . CO2 برای حریق های الکتریکی والکترونیکی بسیار مناسب است . زیرا تا حدودی بدلیل هدایت برق وخصوصا حذف مواد خاموش کننده باقیمانده ، باعث اتصالی یا خرابی در قطعات حساس نمی گردد. لیکن هنگام استفاده ، بدلیل جایگزین شدن با اکسیژن محیط ، می تواند موجب خفگی فرد اطفاگر وساکنین گردد. همچنین در فضای روباز ودارای تهویه نیز چون نمی تواند جایگزین کامل اکسیژن محیط شود از قابلیت اطفاء کامل این حریق ها برخوردار نیست .

ترکیبات هالوژنه ( هالون ) :

مواد هالوژنه از مشتقات CH4 یا C2H6 می باشند که جایگزین یک یا چند عنصر هالوژنه شامل (I.BR.C1.F ) شده اند . هالون ها در هنگام اطفاء بدون بجای گذاشتن اثرات تخریبی وباقیمانده بروی مواد ودستگاه ها می تونند بطور بسیار موثری ایفای نقش نمایند . مکانیسم اثر هالون ها تا حدودی مشابه CO2 بوده و چون سنگین تر از هوا هستند ، می توانند به سرعت روی حریق را پوشانده ومانع رسیدن اکسیژن گردند. بعلاوه پاشش این مواد برروی حریق می تواند باعث رقیق شدن اکسیژن هوای اطراف حریق شده وآن را مهار نماید . این مواد به نسبت افزایش حجم هنگام تغییر فاز از حالت مایع به بخار بیش از ۳ برابر افزایش حجم بیشتری نسبت به دی اکسد کربن پیدا می کنند .به همین دلیل در وزن مساوی ، قدرت خاموش کنندگی آنها ۳-۲ برابر CO2 می باشد . هالون ها می توانند در هنگام مجاورت با آتش از سرعت واکنش های زنجیره ای بکاهند وبصورت موثری آتش را مهار نمایند . گرچه مدت هاست که استفاده از هالون ها بدلیل تاثیرات نا مطلوب آنها برروی لایه ازون و محیط زیست ، منسوخ وممنوع گردیده ، لیکن اخیراَ برخی شرکت ها با ایجاد تغییراتی در بنیان مولکولی آنها ، کپسول هایی را به بازار ارائه داد ه اند که به نسبت حجم و وزن کم ، ضمن تاثیر گذاری بسیار عالی در اطفاء حریق ها ، تاثیرات مخرب زیست محیطی ندارند . خاموش کننده های جدید هالون برای مکان های محتوی تجهیزات یا مواد قابل اشتعال مهم و حساس مانند : دستگاه های الکترونیکی والکتریکی ، جامدات پر ارزش ، اسناد ، دیسپاچینگ ها ، مراکز مخابراتی و مانند آنها کاربرد زیادی دارند.

کپسول هالون ۱- چند بار مصرف ۲- جهت استفاده در خودرو

کپسول هالون ۱- چند بار مصرف ۲- جهت استفاده در خودرو

کپسول آتش نشانی کد ۳ سیلندر کپسول

سیلندر کپسول: سیلندر جهت بالن بغل انواع کپسول

کپسول آتش نشانی کد ۳ سیلندر کپسول

کپسول آتش نشانی کد ۴ کپسول آب و گاز

کپسول آب و گاز سایز ۱۲ و ۵۰ کیلویی

 کپسول آتش نشانی کد ۴ کپسول آب و گاز

کپسول آتش نشانی کد ۶ کپسول پودر و گاز چرخدار

کپسول پودر وگاز چرخدار ۱- استاندارد دارد ۲- در دو مدل (تحت فشار ) و (بالن بغل) ۳- در سایزهای ۲۵-۵۰-۷۵-

خصوصیات گازکربنیک:

  1. گازکربنیک (CO2) گازی است غیرقابل احتراق، بی بو، خنثی ، غیرسمی، فاسد نشدنی و عایق در برابر الکتریسیته می باشد.
  2. وزن آن سنگین تر از هوا است (وزن مخصوص آن 529/1) و به این علت در صورت پرتاب بر روی حریق هوای اطراف یا همان اکسیژن خارج و خود جانشین می شود.
  3. به آسانی بوسیله فشار و سرما تبدیل به مایع شده و انبار کردن آن به صورت گازمایع و جامد صورت می گیرد.
  4. در ظروف بسته و زیرفشاری برابر 50 آتمسفر psi 750 و بین درجه حرارتی 9/69 تا 8/87 درجه فارنهایت بصورت مایع و از 8/87 تا بالاتر حالت میعان را از دست داده به حالت گاز درمی آید این درجه حرارت را برای گازCO2، درجه حرارت بحرانی می نامند. زیرا از این درجه بالاتر فشار هر قدر هم زیاد باشد باز تغییر حالت نداده و به همان صورت گاز باقی می ماند.
  5. گازکربنیک(CO2) جامد در 79 درجه سانتی گراد به سرعت از حالت جامدی بدون اینکه به حالت مایع درآید بصورت بخار گاز درمی آید.
  6. یک کیلوگازکربنیک (CO2) مایع وقتی به صورت گاز در می آید نیم متر مکعب فضا را اشغال می نماید و انبساط حجمی آن 1 به 450 می باشد.

در مکانهای بسته این گاز به حالت تقلیل درصد اکسیژن هوا حالت سمی پیدا کرده و در صورت تمرکز موجب بی هوشی و حتی مرگ می گردد بعضی از اشخاص قادرند تا تمرکز 9 درصد آن را برای چند دقیقه بدون بی هوشی تحمل نمایند.
خاموش کنندهگازکربنیک (CO2) بدنه اصلی آن به شکل استوانه ـ فولادی و بدون درز می باشد که گاز تحت فشار به شکل مایع در آن نگهداری می شود بدنه باید قادر باشد تا فشار حدود psi 7000 را تحمل نماید.
در صورتیکه فشار داخلی به بیش از 180 اتمسفر psi 2700 برسد سوپاپ ایمنی عمل کرده و گاز دستگاه را تخلیه می نماید.
فشار خاموش کننده برای خارج راندن مایع ازخود گاز CO2 تأمین می شود یعنی دارای فشار درونی است خاموش کننده های CO2 قابل کنترل می باشند.

شیرخاموش کننده CO2 دو نوع می باشد:

  1. نوع شیرفلکه ای
  2. نوع اهرمی

شیرخاموش کننده های CO2 بیشتر در اماکن بسته مانند اطاق کامپیوتر یا ادوات ظریف الکتریکی یا الکترونیکی کتابخانه ها ، موزه ها و آشپزخانه ها و آتش سوزیهای برق می توان استفاده نمود.

طریقه استفاده از خاموش کننده CO2

  • انواع دستی آن به همان صورت خاموش کننده های دیگر حمل می شود.
  • با توجه به فشار زیاد دستگاه و به علت طرح خاص سر لوله حداکثر فاصله پرتاب این خاموش کننده بین 4-2 متر است بنابراین برای استفاده باید بیشتر به حریق نزدیک شد.
  • در فاصله دورتر ازحریق ضامن را آزاد و سر لوله را در دست گرفته و با قرار گرفتن در موقعیت مناسب با فشار روی اهرم یا بازکردن شیر - گاز را با حرکت سر لوله قیفی به محل دلخواه هدایت می کنیم
  • بهتر استCO2را به طرف سطح مواد درحال اشتعال هدایت نمود در صورتی که از پر کردن دستگاه اطمینان دارید ولی گاز خارج نمی شود احتمالاً ممکن است راه خروج آن به علت یخ زدن گاز مسدود شده باشد برای چند لحظه شیر را ببندید و مجدداً باز کنید.
  • این خاموش کننده چون قابل کنترل است در صورتیکه بیش از 10درصد آن مصرف نشود می توان از آن برای حریقهای دیگر استفاده کرد.

نکته: خروج گاز از سر لوله در این نوع خاموش کننده با صدای شدیدی صورت می گیرد و ممکن است برای کسانیکه برای اولین بار با آن کار می کنند ایجاد دست پاچگی نماید.

separator line



این مطلب چقدر مفید بود ؟
 

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits