آداب گفتاری و رفتاری عیادت از بیمار
نحوه عیادت از بیمار موضوع مورد بحث ماست. یکی از مسائلی که بیماران را بسیار میآزارد و سبب رنجش آنان میشود، ملاقات مکرر عیادت کنندگان است. آری، اسلام بر عیادت بیمار تأکید فراوان میکند و آن را جزیی از حقوق واجب مسلمانان میداند؛ اما بر این مهم نیز سفارش میکند که لازم نیست هر روز از آن ها عیادت کنید؛ بلکه بین ایام عیادت، فاصله بیاندازید و برای مثال، هر چهار روز یک بار به ملاقات بیمار بروید.
عیادت از بیمار چه آدابی دارد؟
1. هدیه دادن به بیمار
یکی از رسوم بسیار شایسته، میان بسیاری از مردم، همراه داشتن هدیه برای عیادت مریض است. این تحفه برای کودکان بیمار، معمولا اسباب بازی و برای بزرگ ترها شیرینی و یا چیزهایی است که باعث تقویت نیروی جسمی و یا روحی بیمار میشود.این عمل، همان دستور دین مبین اسلام است که بر بردن تحفه برای بیمار، تأکید میکند و آن را باعث آرامش خاطر بیمار میداند.
2. دعا بر بالین بیمار
دعا برای سلامتی و عافیت بیمار از دیگر آداب عیادت است. سلمان می گوید که نبى اکرم (صلی الله علیه و آله) به عیادت من آمد؛ در حالی که من در بستر بیماری بودم. آن حضرت در حقم دعا کرد و فرمود: «اى سلمان خداوند، رنج تو را برطرف و اجرت را زیاد کند و بدن و دینت را تا آخر عمر محفوظ نگه دارد.»
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) سفارش میکرد که بر بالین مریض، هفت مرتبه جمله «أَسْأَلُ اللَّهَ الْعَظِیمَ رَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ أَنْ یَشْفِیَکَ» را بگویید تا در صورت فرا نرسیدن اجلش شفا یابد.
3. امید دادن به بیمار
یکی از مسائلی که بیماری؛ به ویژه بیماری های صعب العلاج را طولانی و معالجه را دشوارتر میکند، مأیوس شدن از سلامتی و ضعیف شدن روحیه است. اسلام، وظیفه عیادت کنندگان می داند تا روح امید را در بیمار زنده کنند و وی را به سلامتی امیدوار سازند.
4. عیادت بیمار از بیمار ممنوع
فقط کودکان نیستند که از نظر پزشکی نباید به بیمارستان بروند. بعضی از افراد دیگر نیز، به علت شرایط خاص شان، بهتر است که برای عیادت بیمار به بیمارستان نروند. افرادی که مبتلا به عفونت هستند، مثلا آنفلوآنزا گرفته اند، نباید به هیچ وجه به عیادت بیمار بروند.چون با حضورشان میکروارگانیسم ها را در محیط منتشر می کنند که این موضوع می تواند برای بیمار مشکل ساز شود. در واقع این افراد باید به دلیل رعایت حال بیمار به ملاقاتش نروند در حالی که عده ای دیگر را برای حفظ سلامت خودشان از رفتن به بیمارستان منع می کنیم.این ها افرادی هستند که به هر دلیلی آسیب پذیرند، مثل کسانی که ضعف سیستم ایمنی بدن دارند، افراد اچ آی وی مثبت، کسانی که داروهای شیمی درمانی مصرف می کنند یا مصرف کورتون بدنشان را ضعیف کرده، کسانی که پیوند عضو داشته اند و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می خورند.
لیستی از میوه و خوراکی های مناسب برای عیادت از بیماران
توصیه هایی به عیادت کنندگان
- نیت به کار خیر کنید تا متمرکز شوید چه کار مهمی برای خود و دیگری انجام می دهید. اگر باور کنید در این کار، خیری برای شما نهفته طلبکار نخواهید بود و نمی گویید لطف کردم و به عیادت فلانی رفتم و بنابراین منتی در کار نخواهد بود چون برای خودتان قدم برداشته اید.
- زمان دیدار را موقعی در نظر بگیرید که تراکم جمعیت بالای سر بیمار ایجاد نکنید.
- به کوتاه بودن زمان دیدار توجه کنید چون زمان طولانی دیدار بیمار را خسته می کند. متون علمی بین یک ربع تا نیم ساعت را توصیه می کنند، مگر اینکه بیمار مصرانه خواهان زمان بیشتری باشد. پیامبر اسلام (ص) زمان ملاقات را به اندازه نوشیدن شیر شتر دانسته اند.
- هدیه خریدن یادتان نرود. امام علی (ع) می فرمایند که وقتی به ملاقات می روید هدیه ببرید. مطالعات امروزی محققان هم نشان می دهد که بهترین هدیه، گل است اما بسته به بخش بستری و ایجاد آلرژی توسط گل، گاهی گل ها هم ممنوعیت دارند.
- شما باید تا حدی با نوع بیماری فردی که به ملاقات اش می روید نیز آشنا باشید تا این بهانه ای برای آموزش باشد.
- همکاری با پرسنل بیمارستان هم مهم است. ما نباید مدام دنبال ایراد بگردیم. باید بدانیم از پزشک و پرستار تا نگهبان در بیمارستان، همه و همه، قصد کمک به مریض ما را دارند.
- بالای سر بیمار با صدای آرام صحبت کنید. قرار است شما انرژی مثبت به بیمار بدهید و این کار با کلام ملایم شما و لبخندتان میسر می شود.
- لباس مناسب بپوشید. رنگ و نوع لباس و آراستگی شما تاثیر زیادی روی بیمار دارد.
- دخالت نکردن در کار پرسنل را فراموش نکنید؛ حتی اگر خودتان پرستار یا پزشک هستید. اگر متوجه شده اید که چیزی به نفع بیمار نیست، باید به طور خصوصی در اتاق پرستاری و البته با کلامی مشورت گونه، موضوع را مطرح کنید.
آشنایی با تأثیر عیادت از بیمار
یک روانپزشک عیادت از بیمار را موجب افزایش آستانه تحمل وی عنوان کرد و ملاقات های کوتاه و مکرر را در درمان بیماریهای جسمی و روانی موثر دانست. علی باغبانیان اظهار داشت: عیادت به لحاظ آموزههای دینی و روانشناسی قابل تقدیر و بسیار موثر است.وی افزود: وقتی افراد به عیادت یکدیگر میروند زمینه خوشحالی خود و دیگران را فراهم میکنند، اما این بحث دایره بزرگتری دارد و به عیادت بیماران نیز اطلاق میشود.به جز آموزههای دینی و احادیث که بر عیادت تأکید کردهاند، از منظر روانشناسی کسی که بیمار میشود با محدودیتهایی مواجه میشود که نیاز به بازسازی روحی و روانی دارد.وی تصریح کرد: فردی که توانمندیهایش را چه در بعد جسمی و روانی به شکل موقت و دائمی از دست داده با عیادت میتواند آرام شود و دیدار دوستان موجب التیام او میشود.باغبانیان گفت: ثابت شده انسان با حضور دیگران قدرت تحمل بیشتری نسبت به مشکلات پیدا میکند و آستانه تحریکاتش افزایش پیدا میکند. حداقل نفعی که عیادت برای بیمار ایجاد میکند حضور اطرافیان کنار او است.
کسانی که به ملاقات بیمار میروند نباید درباره مسائل تخصصی بیماریش صحبت کنند یا مثلاً پیشنهاد کنند که وی داروهایش را قطع کند یا به فلان پزشک مراجعه کند زیرا این مطالب موجب آزردگی بیمار و افزایش نگرانیاش میشود.موقع عیادت کافی است از بیمار دلجویی کرده و به او امید دهیم که با توکل و صبر و رعایت دستورات پزشک بیماریاش بهبودی پیدا میکند. موقع عیادت، فرد عیادتکننده متوجه این موضوع میشود که افرادی هستند که با بیماریها و مشکلات شدیدتر از این مواجه هستند.تحقیقات نشان داده وقتی فرد دوستان و عزیزانش را میبیند یک سری انتقالدهنده عصبی در مغز او ترشح میشود که در درمان بیماری، کاهش درد و احساس خوشحالی نقش موثری دارد و این یکی از بهترین تأثیرات عیادت از بیمار است.این زمانی حاصل میشود که بر بالین بیمار حاضر شویم و با عشق و محبت از او عیادت کنیم. وقتی کسی بیمار است و دیگران از او عیادت میکنند این نگرش در او شکل میگیرد که ارزشی که دیگران برای او قائلند فقط زمان سالم بودن او نبوده و در واقع این ارزش برای شخصیت بیمار است نه سلامتی و پست و مقام او.این نگرش موجب آرامش و اعتماد به نفس بیمار میشود. از طرفی احوالپرسی و دادن امید و نشاط به بیمار موجب آرامش وی میشود.
دیدگاه ها