متانول چیست ؟ ساده ترین راه تشخیص اتانول از متانول

فرق الکل اتانول و متانول

با توجه به نیازی که اخیرا به علت شیوع ویروس کرونا ایجاد شده، شمار زیادی از مردم به دنبال اقلام بهداشتی و مواد ضدعفونی کننده برای خود هستند.

چنانچه اخیرا این مواد بهداشتی به دلیل تقاضای بالا از سمت مشتریان، با کمبود مواجه شده و حالا افراد بدون آگاهی و اطلاعات کافی از اقلام بهداشتی، دست به استفاده از هر ماده‌ای میزنند.
مخصوصا موادی که به دلیل تشابه ظاهری و حتی اسمی، منجر به رونق گرفتن کاسبی بعضی سودجویان از این فضای کرونایی شده است.

الکل اتانول چیست ؟

اتانول یا الکل اتیلیک یا اتیل الکل یا الکل میوه با فرمول C۲H۵OH ترکیب شیمیائی با بوی خاص و آتش‌گیری است که در نوشیدنی‌های الکلی وجود دارد.

این الکل همان ماده‌ای است که دارای خاصیت مست‌کنندگی است و در نوشیدنی‌های الکلی با درصدهای مختلف پیدا می‌شود.

علاوه بر این در صنایع مختلف کاربرد فراوان دارند.

این کاربردها در عطر‌ها و ادکلن‌ها و همچنین در وانیل و همچنین به عنوان سوخت در برخی ماشین‌های جدید می‌باشد. از این الکل در صنایع عطر سازی استفاده می‌کنند.

تاریخچه حضور اتانول

اتانول برای انسان از دوران باستان شناخته شده بود، زیرا این ماده، جزء اصلی مشروبات الکلی است.

جداسازی آن به صورت اتانول نسبتاً خالص احتمالاً اولین بار توسط جابر بن حیان که صنعت تقطیر را گسترش داد، انجام شده‌است.

البته بیشتر گمان می‌رود که اتانول خالص توسط ابوبکرمحمدبن زکریای رازی دانشمند ایرانی تولید شده باشد.

تولید اتانول صنعتی

سوخت اتانول، سوخت نسبتاً خوبی برای موتورهاست و در صنعت، به‌صورت‌های مختلفی استفاده می‌شود.

اتانول مورد مصرف در صنعت را معمولاً از واکنش کاتالیزوری آب با اتیلن تولید می‌کنند.

این یک واکنش افزایشی است که در آن یک مولکول آب شکافته شده، قطعات حاصل از آن به اتم‌های کربن در پیوند دوگانه اضافه می‌شود. این فرایند تولید اتانول اقتصادی‌تر از تولید آن با مخمر است.

اتانول به دلیل نقطه انجماد پائین در صنعت ضدیخ‌سازی استفاده می‌شود.

حلال بسیار خوبی است و در صنعت عطرسازی، رنگسازی و … استفاده می‌شود. محلول ۷۰ تا ۸۰ درصد آن به عنوان محلول ضدعفونی‌کننده کاربرد دارد.

البته این عمل فقط در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها و قارچها مؤثر است، ولی در مقابل هاگ قارچ ها و اسپور باکتری‌ها تأثیری ندارد.

متانول چیست ؟

متانول، متیل الکل، الکل متیلیک، کاربینول یا الکل چوب که ساده‌ترین نوع الکل‌هاست با فرمول شیمیایی CH۳OH شناخته می‌شود.

متانول از فعالیت بی‌هوازی گونه‌های زیادی از باکتری‌ها تولید می‌شود و در نتیجه مقدار اندکی از بخار متانول وارد جو می‌شود و پس از چندین روز به‌وسیله اکسیژن و با کمک نور خورشید اکسید شده به آب و دی‌اکسید کربن تبدیل می‌گردد.

البته در فرایند سوختن متانول هم از نظر مواد بدست آمده چنین اتفاقی رخ می‌دهد ولی بسیار سریعتر.

در ضمن شعله سوختن متانول بی‌رنگ است و باید مراقب بود تا شعله آن سبب سوختگی نشود.با این حال متانول به مراتب سمی تر از اتانول است.

با تولید بیش از 20 میلیون تن در سال ، از آن به عنوان پیش ماده دیگر مواد شیمیایی کالایی از جمله فرمالدئید ، اسید استیک ، متیل ترت بوتیل اتر و همچنین میزبان مواد شیمیایی تخصصی تر استفاده می شود.

عوارض متانول چیست ؟

این ماده به صورت محدود به عنوان سوخت در موتور‌هایی با سیستم احتراق داخلی استفاده می‌شود.

متانول اثرات مخربی بر روی بینائی داشته و از راه پوست جذب می‌شود. فوق‌العاده قابل احتراق بوده، اما در دمای محیط آتش نمی‌گیرد.

متانول ماده‌ای سمی است و نوشیدن آن موجب نابینایی و حتی مرگ می‌شود.

متانول ماده‌ای سمی است و نوشیدن آن موجب نابینایی و حتی مرگ می‌شود.

هنگام استفاده از متانول باید از ماسک و دستکش استفاده کرد چون از طریق تنفس و پوست وآشامیدن نیز می‌تواند جذب شود.

متانول به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهایی با سیستم احتراق داخلی استفاده می‌شود.

متانول تولید شده از چوب و سایر ترکیبات آلی را متانول آلی یا بیو الکل می‌نامند که یک منبع تجدید شدنی برای سوخت است و می‌تواند جایگزین مشتقات نفت خام شود.

با این همه، از بیو الکل ۱۰۰ درصد نمی‌توان در ماشین‌های دیزلی بدون ایجاد تغییر در موتور ماشین استفاده کرد. متانول به عنوان حلال، ضدیخ و در تهیه سایر ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود.

تفاوت های اتانول (طبی و صنعتی) و متانول چیست؟

تفاوت اتانول و متانول از نظر خواص

متانول (الکل چوب) یک ماده ی سمی است که چه استعمال خارجی و یا داخلی آن می تواند مسمومیت هایی را پدید آورد ابن ماده معمولا از فرایند های سنتزی حاصل می شود.

برعکس این ماده، اتانول (الکل میوه) سمی نیست و حتی مصرف خوراکی آن در غلظت های مجاز در بسیاری از کشور ها به جز کشور ایران رواج دارد.

این ماده معمولا در کارخانه های مواد غذایی و با تخمیر محصولاتی مثل کشمش، ذرت ، خرما و… به وجود می آید.

فرق اتانول و متانول در کاربرد ها

همانطور که پیش از این نیز گفته شد این دو ماده از نظر کاربرد نیز با یکدیگر متفاوت هستند.

اتانول مصرف خوراکی دارد و در مشروبات الکلی با غلظت مشخص یافت می شود. این ماده بیشتر از نیشکر و ذرت تهیه می گردد.

اتانول در سوخت برخی خودرو ها نیز استفاده می شود. علاوه بر این ، به دلیل اتانول خاصیت ضد عفونی کنندگی ای که این ترکیب دارد از آن می توان در پد ، ژل و یا محلول های ضد عفونی کننده استفاده نمود.

این ماده به دلیل حلالیت خوبی که دارد پایه ی بسیاری از رنگ ها و عطر ها نیز به حساب می آید.

کاربرد های مستقیم خود متانول اندک هستند و بیشتر برای تولید سایر مواد شیمیایی از جمله فرمالدهید، اسید استیک و… مورد استفاده قرار می گیرد.

متانول برای دناتوره نمودن اتانول نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به این معنا که در الکل های صنعتی موجود ناخالصی متانول نیز ممکن است وجود داشته باشد(دلیل سمی بودن اتانول صنعتی وجود متانول می باشد).

متانول به دلیل خاصیت اشتعال پذیری ای که دارد به عنوان سوخت نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

تشخیص اتانول طبی و صنعتی

ممکن است نوشیدنی ها و مواد ضد عفونی کننده حاوی اتانولی که مصرف می کنید در صورتی که از منابع معتبری تهیه نشود حاوی ناخالصی سمی متانول باشد .

معمولا تولید کنندگان الکل های صنعتی به دلیل عدم نوشیدن این الکل ها توسط مصرف کنندگان (به دلیل دارا بودن متانول) به آن ترکیبات رنگی اضافه می نمایند و آن را زرد یا نارنجی رنگ می نمایند.

راه های شیمیایی تشخیص متانول و اتانول از یکدیگر

تشخیص متانول و اتانول از راه بو

برای تشخیص این کار 8 میلی لیتر از سدیم دی کرومات و 4 میلی لیتر سولفوریک اسید را با هم مخلوط کنید.

سپس 10 قطره از این محلول را با الکل موجود درون لوله ی آزمایش مخلوط کنید.

تشخیص متانول و اتانول از روی رنگ شعله

رنگ شعله ی نوع خالص اتانول مرکز آبی و در انتها و کناره های شعله زرد رنگ می باشد و متانول کاملا آبی رنگ است.

در سوختن هر دوی این ترکیبات در ابتدا هر دو آبی می سوزند اما بعد از مدتی اتانول زرد رنگ (ظرف سمت راست) ولی متانول (ظرف سمت چپ) همچنان آبی خواهد سوخت.

‌آیا میتوان از متانول (الکل صنعتی) بجای اتانول (الکل سفید) به منظور ضدعفونی کردن استفاده کرد ؟

متانول در بین الکل ها، ضعیف‌ترین خاصیت میکروب کشی را دارد؛ لذا به ندرت بدین منظور استفاده می‌شود.

علاوه براین، متانول از طریق پوست، دستگاه تنفسی، دستگاه گوارشی می‌تواند جذب شود و در بدن انسان به متابولیت‌های سمی فرمالدهید، فرمات (اسید فرمیک) و CO ۲ تبدیل شود.

مسمومیت، غالبا بدلیل مصرف تصادفی محصولات حاوی متانول رخ می‌دهد یا زمانی که آن را به عنوان یک جایگزین اتانول به صورت غلط مصرف کنند.

دوز کشنده در انسان بطور دقیق مشخص نشده، ولی در رنج ۱-۰/۳ گرم بر کیلوگرم گزارش شده است.

نظر برخی مراجع درباره استفاده از الکل برای ضد عفونی کردن

مسئول دفتر آیت‌الله وحید خراسانی از مراجع تقلید عظام گفت :
الکلی که مثلاً از خرما، کشمش، انگور، جو و ... تولید شود نجس و استفاده از آن حرام است و غیر از این موارد هر چه باشد پاک است، چه آنکه آن را رقیق کنیم و چه به صورت غلیظ استفاده شود.
خوردن الکل چه رقیق و چه غلیظ و چه گرفته شده از موارد فوق و غیر آن حرام است و رقت سبب برطرف شدن حرمت و نجاست نیست.

بیشتر بخوانید :

پادکست عوارض الکل بر روی پوست صورت

الکل کامفر چیست و چه کاربردهایی دارد؟

اعتیاد به الکل : ۱۷ درمان خانگی اعتیاد به الکل

هر آنچه باید در مورد مسمومیت با مشروبات الکلی بدانید