آیا امسال (سال ۱۳۹۸) سال کبیسه است ؟

آیا سال 98 کبیسه است ؟

سال کبیسه چیست ؟

واژهٔ عربی کبیسه از ریشهٔ «ک‌ب‌س» (فعل عربیِ کَبْس) به‌معنی پُر کردن چاه از خاک است.

در گاه‌شماری، کبیسه عبارت است از تعداد روز یا روزهایی که برای رفع نقصانِ سال‌های عمومی (تأخیر به‌دلیل تجمیعِ کسرِ چند سال) از مقدار واقعی آن یا رفع نقصان سال‌های خاص نسبت به سال‌های دیگر، بر سال معینی می‌افزایند.

سال کبیسه سالی است که مقدار نقصان بر آن افزوده شده باشد.

هر سال 365 روز و 6 ساعت است .

و طی این بازه زمین یک دور کامل به دور خورشید می چرخد.

گذشته به 6 ساعت باقی مانده اهمیتی نمیدادند و سال را 365 روز میخواندند. و این امر باعث تغییر در زمان تحویل سال شد .

به اینصورت که اگر برای ما ایرانیان 1 فروردین اول بهار باشد با این تفاسیر در طی 100 ها سال می بایست شروع سال نو جلو افتاده و به زمستان و تابستان موکول شود .

با این حساب با اضافه کردن این 6 ساعت به تقویم روال طبیعی پیش گرفته شد .

به اینصورت که بعد از گذر هر 4 سال این 6 ساعت ها را با هم جمع میکنند تا 24 ساعت کامل شود .

و به این ترتیب هر 4 سال 1 اسفند 30 روزه داریم و مابقی اسفندها 29 روز .

و سال هایی که اسفند 30 روزه محاسبه میشود (تعداد روز هخای سال 366 روز است) را سال کبیسه می نامند .

پس هر 4 سال یکبار سال کبیسه می شود و قابل پیش بینی است . یعنی اگر سال 1383 سال کبیسه بود سال 1387 هم سال کبیسه خواهد بود

فایده سال کبیسه را همانطور که گفتیم این است که باعث می شود همیشه در یک موقع خاصی و مشخصی ، سال نو فرا برسد که برای ما ایرانیان اول فروردین است.

در تقویم‌های خورشیدی تقریباً هر چهار سال و در تقویم‌های قمری تقریباً هر سه سال یک روز کبیسه وجود دارد.

در تقویم‌های خورشیدی قمری، مثل گاه‌شماری عبری و گاه‌شماری چینی، تقریباً هر سه سال یک ماه کبیسه وجود دارد.

روش محاسباتی برای کبیسه‌گیری

اما سیستم کبیسه‌گیری برپایه مقادیر متوسط برای سال هجری شمسی است و این درحالی است که عوامل بسیاری در حرکت سالانه زمین نقش دارند که طول سال را حدود 30 دقیقه تغییر می‌دهد.

از سوی دیگر، بررسی 1531 سال هجری شمسی ( 32- تا 1498) مشخص کرده که علاوه بر دوره‌های 29 و 33 ساله، دوره 37 ساله (شامل 8 کبیسه 4ساله و یک کبیسه 5ساله) نیز رخ می‌دهد و ترتیب و توالی آن‌ها نیز از قاعده منظمی پیروی نمی‌کند.

امروز که با وجود رایانه‌ها و ابررایانه‌ها می‌توان محاسبات سنگین نجومی را در زمانی اندک انجام داد، روش بهتری برای کبیسه‌گیری پیشنهاد شده است.

این روش که قاعده نوروز تحویلی نام دارد، به این شرح است که لحظه تحویل سال و ظهر حقیقی را برای نصف‌النهار رسمی ایران (52.5 درجه در شرق نصف‌النهار گرینویچ) محاسبه و با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

از آن‌جا که می‌خواهیم ساعت صفر بامداد روز اول فروردین کمتر از 12 ساعت با تحویل سال فاصله داشته باشد، تنها دو حالت می‌تواند اتفاق بیفتد .

• حالت اول: لحظه تحویل سال قبل از لحظه ظهر حقیقی نصف‌النهار مرکزی ایران اتفاق می‌افتد.

در این‌صورت همان تاریخ لحظه تحویل سال به عنوان نوروز در نظر گرفته می‌شود و لحظه تحویل سال همیشه 1 فروردین سال مورد نظر اتفاق می‌افتد.

• حالت دوم: لحظه تحویل سال درست در لحظه ظهر حقیقی یا بعد از لحظه ظهر حقیقی نصف‌النهار مرکزی ایران اتفاق می‌افتد.

در این‌صورت فردای تاریخ لحظه تحویل سال به عنوان نوروز لحاظ می‌شود و لحظه تحویل سال در 29 یا 30 اسفند اتفاق می‌افتد.