روز سپندارمذگان و روز عشق ایرانی : تاریخچه جشن سپندارمذگان

سپندارمذگان روز عشق ایرانی

در ایران باستان جشن‌هایی وجود داشته که به سبب تقارن نام روز، ماه و در بزرگ داشت ایزد مرتبط با آن روز و ماه برگزار می‌شدند.

یکی از آن جشن‌ها، جشن سپندارمذگان است که برای پاسداشت زن و زمین برگزار می‌شده. این روز که به روز عشق نیز شهرت یافته این روزها در بین عشاق ایرانی بسیار محبوب است.

همه ما قطعا داستانی از روز عشق غربی‌ها (ولنتاین) شنیده‌ایم، اما آیا داستان این جشن باستانی ایرانی را می‌دانیم؟ در ادامه مطلب درباره سپندارمزگان بیشتر خواهید دانست.

روز عشق ایرانی یا همان سپندارمذگان (سپندارمزگان) که با نام های اسپندگان و یا اسفندگان هم شناخته می شود روزی است که آن را معادل ولنتاین می دانند.

اما با تاریخی کهن تر از روز ولنتاین که ویژه ایرانیان باستان بوده و این روز را به خاطر بزرگداشت زن و زمین جشن می گرفتند.

سپندارمذگان روز عشق ایرانی چه روزی است؟

روز عشق ایرانی یا همان سپندارمذگان (سپندارمزگان) که با نام های اسپندگان و یا اسفندگان هم شناخته می شود روزی است که آن را معال ولنتاین می دانند. اما با تاریخی کهن تر از روز ولنتاین که ویژه ایرانیان باستان بوده و این روز را به خاطر بزرگداشت زن و زمین جشن می گرفتند.

روز سپندارمذگان جشن اصیل عشق آریایی است که در تاریخ 29 بهمن ماه برگزار می‌شود.

گرچه هنوز اختلاف نظرهایی برای تاریخ این روز وجود دارد اما تاریخ دقیق روز سپندارمذگان در ایران باستان 5 اسفند ماه بوده که در آن سال ها ماه های سال همگی 30 روز بوده اند.

در تقویم جدید ایرانیان چون 6 ماه اول سال 31 روزه هستند بنابراین برخی معتقدند باید این روز را در 29 بهمن جشن بگیرند.

اما برخی هنوز نیز معتقدند اسم اسپندگان نام پنجمین روز از ماه اسفند است و باید در همان ماه نیز جشن گرفته شود. گرچه به نظر می رسد بیشتر ایرانیان 29 بهمن را برای تبریک گفتن این روز جشن می گیرند.

جشن سپندارمذگان چیست؟

جشن اسفندگان یا اسپندگان (سپندارمذگان) یکی از جشن‌های ایرانی است. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده‌ است که ایرانیان باستان روز پنجم اسفند را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانستند.

اهمیت روز سپندارمذگان چیست؟

سپندار مذ لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس و فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می‌ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می‌بیند و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می‌دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را به‌عنوان نماد مهر مادری و باروری می‌پنداشتند.

تاریخچه جشن سپندارمذگان

درتقویم‌های باستانی ایرانی، علاوه بر این که ماه‌ها اسم داشتند، هریک از روزهای ماه نیز اسمی داشتند. در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی می‌شده‌ و روزی که نام روز و ماه باهم تقارن داشتند را جشن می‌گرفتند.

روز پنجم هر ماه در تقویم زرتشتی اسپند نام دارد و دراسپندروز از اسپندماه، جشن سپندارمذگان برگزار می‌شود. ایزد این ماه نیز، اسفندارمرد(سپندار مذ) فرشته نگهبان زمین و زنان بوده است و این جشن را عید زنان دانسته‌اند و به نام ایزدبانوی بزرگ ایرانیان باستان است.

این جشن روزگاری در شهرهای مرکزی ایران از جمله اصفهان و ری روزگارانی تداوم داشته. این جشن به نام‌های مردگیران، سپندارمزگان، سپندارمذگان و اسفندگان دیده می‌شود.

در ایران باستان جشن‌هایی وجود داشته است که به سبب تقارن نام روز، ماه و در بزرگ داشت ایزد مرتبط با آن روز و ماه برگزار می‌شدند. یکی از آن جشن‌ها ، جشن سپندارمزگان است.

آیین‌های روز سپندارمذگان در گذشته چه بوده است؟

می‌گویند در گذشته‌های ایران مردم عوام در این روز افسون می‌نوشتند و مویز را با دانه اناز می‌کوبیدند و معتقد بودن که پادزهر نیش گژدم است. آنان افسون را بر سه کاغذ می‌نوشتند و بر سه دیوار خانه می‌چسبانند تا حشرات موذی از آن‎‌جا دور شوند.

رسم گذشتگان ما در این روز این بوده است که مردان به همسران خود هدیه می‌دادند. در روز سپندارمزگان مردان، زنان خانواده را بر تخت شاهی می‌نشاندند و از آنان اطاعت می‌کردند و به آنان هدیه می‌دادند.

در واقع این یک یادآوری برای مردان بود تا مادران و همسران خود را گرامی بدارند و چون یاد جشن سپندارمزگان تا مدت‌ها ادامه داشت و بسیار باشکوه برگزار می‌شد همواره این احترام به زن برای مردان گوشزد می‌شد.

روز سپندارمذگان در لغت

واژه فارسی «اسفند» : در زبان فارسی امروز، از واژه پهلوی «سپندارمت-Spandarmat» و اوستایی «سپِنتَه آرمَئی تی-SpentaArmaiti» بر گرفته شده است.

چطور روز سپندارمذگان را جشن بگیریم؟

در گذر زمان جشن گرفتن این روز دیگر شکوه گذشته‌اش را ندارد و ماهیت آن به روز عشق در بین ایرانیان تغییر یافته است. افراد می‌توانند این روز را بهانه‌ای برای یادآوری گرامی داشتن عزیزان‌شان بدانند و عشق‌شان را در کنار هم جشن بگیرند.

در روز سپندارمزگان این کارها را امتحان کنید:

راجع به جشن‌های باستانی ایرانی مطالعه کنید.

به هر شخص عزیزی که در زندگی‌تان هست این روز را تبریک بگویید تا یادآور عشق‌تان به او شوید.

در این روز خانم‌های خانواده‌تان را گرامی بدارید و برای او از تاریخچه این روز بگویید.

تاریخ دقیق سپندارمذگان در باستان

اگرچه منابع کهن از جمله ابوریحان این جشن را در روز پنجم اسفند ذکر کرده اند. ولی با توجه به تغییر ساختار تقویم ایرانی در زمان خیام که پس از ابوریحان میزیست، و سی و یک روزه شدن شش ماه نخست سال در گاه شماری ایرانی، تاریخ ذکر شده در منابع کهن را باید به روز رسانی کرد.

امروز زرتشتیان آن را در روز اسفند (سپندارمذ – پنجمین روز) از ماه اسفند (سپندارمذ) برابر با بیست و نهم بهمن در گاهشماری خورشیدی امروزین برگزار می کنند.

عموم پژوهشگران (از جمله استادان: ابراهیم پورداوود، جلیل دوستخواه، رضا مرادی غیاث آبادی و پرویز رجبی) زمان درست این جشن را 5 اسفند می‌دانند و ابداعات جدید در انتقال آن به 29 بهمن را نا درست می‌ انگارند.

تاریخ روز سپندارمذگان و روز عشق ایرانی در تقویم ۹۸

تاریخ دقیق ولنتاین ۹۸ و 2020 میلادی