دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
زندگینامه حضرت ام‌البنین (س) + تاریخ ولادت و وفات
15
زمان مطالعه: 11 دقیقه
ام البنین، همسر حضرت علی (ع) و مادر سردار کربلا و مادر پسرانِ حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (ع) میباشد که در این مطلب به زندگینامه این بانوی بزرگوار می‌پردازیم.

زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع)

حضرت ام البنین (ع) بعد از زینب کبری (ع) دار فانی را وداع گفت، ولی تاریخ‏ نگاران سال ارتحال او را متفاوت نگاشته‏ اند، به طوری که عده‏ ای آن را سال ۷۰ ق بیان کرده ‏اند و عده دیگری تاریخ وفات حضرت ام البنین (ع) آن مادر فداکار را، سیزدهم جمادی الثانی سال ۶۴ ق دانسته ‏اند که نظر دوم از شهرت بیشتری برخوردار است.

۲۲ اسفند ماه ۱۳۹۵ مصادف با سیزدهم جمادی ‏الثانی، یادآور روزی غم‏ انگیز بود؛ روزی که در آن مادری فداکار و بانویی با عظمت از تبار دلاوران، به سوی معبود پر کشید.

ام البنین، مادر پسرانِ حضرت علی (ع) ، بعد از عمری تلاش، شکیبایی و استقامت با اهدای چهار فرزند رشید به پیش‏گاه مولایش، حسین بن علی (ع) ، با دلی پر از محبت و عشق، راهی دیار دوست شد و در بقیع، آرام‏گاهِ خوبان، در جوار دیگر فرزند زهرا (ع) برای همیشه رحل اقامت افکند.

 حضرت ام‌البنین (ع)کیست ؟ | زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع) | تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

حضرت ام البنین (ع) بعد از زینب کبری (ع) دار فانی را وداع گفت، ولی تاریخ ‏نگاران سال ارتحال او را متفاوت نگاشته ‏اند، به طوری که عده‏ای آن را سال ۷۰ ق بیان کرده ‏اند و عده دیگری تاریخ وفات آن مادر فداکار را، سیزدهم جمادی الثانی سال ۶۴ ق دانسته‏ اند که نظر دوم از شهرت بیشتری برخوردار است.

ام‏‌البنین را در بقیع، در جوار امام حسن مجتبی (ع) ، فاطمه بنت اسد (ع) و دیگر شخصیت ‏های اسلامیِ مدفون در آن‏جا به خاک سپردند.

 حضرت ام‌البنین (ع)کیست ؟ | زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع) | تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

حضرت ام‌البنین (ع) که بود ؟

نام و مشخصات حضرت ام‌البنین (ع)

نامش فاطمه و کنیه‏اش امُّ البنین (مادر پسران) است. پدرش حِزام، و مادرش ثمامه یا لیلاست. همسرش علی‌‏بن ابی‏‌طالب (ع) و فرزندانش عباس (ع) ، عبداللّه‏، جعفر و عثمان هستند که هر چهار نفر در سرزمین کربلا و در رکاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند. آرام‏گاه وی در مدینه منوّره و قبرستان بقیع است.

تاریخ ولادت حضرت ام‌البنین (ع)

در مورد تاریخ دقیق ولادت حضرت ام‏‌البنین اطلاعی در دست نیست و تاریخ‏نگاران سال ولادت او را ثبت نکرده ‏اند، ولی یاد آور شده ‏اند که تولد پسر بزرگ ایشان، حضرت ابوالفضل (ع) ، در سال ۲۶ ق اتفاق افتاده است.

برخی از تاریخ‏‌ نگاران زمان ولادت ایشان را در حدود پنج سال پس از هجرت تخمین می‏زنند.

حضرت ام‌البنین (ع) بانویی از تبار دلاوران عرب

تاریخ گواهی می‏دهد که پدران و داییان حضرت ام‏‌البنین از دلیران عربِ پیش از اسلام بوده و از آن‏ها به هنگام نبرد، دلیرمردی‌‏های فراوانی نقل شده است که در عین شجاعت بزرگ و پیشوای قوم خود نیز بوده‏‌اند، آن‏چنان که حاکمان زمان در برابرشان سرتسلیم فرود می‌‏آورند.

اینان همانان هستند که عقیل ـ نسب ‏شناس بزرگ عرب و برادر علی (ع)، به امیرالمؤمنین (ع) گفت: در میان عرب از پدرانش شجاع‏تر و قهرمان‏تر یافت نمی‏شود.

انتخاب ام البنین (ع) برای همسری حضرت علی (ع)

بعد از شهادت فاطمه زهرا (ع) ، علی بن ابی‏طالب (ع) برادرش عقیل را که آشنا به علم نسب‏ شناسی عرب بود فرا خواند و از او خواست که برایش همسری از تبار دلاوران برگزیند تا پسر دلیری برای مولا به ارمغان آورد.

عقیل، فاطمه کلابیه را برای حضرت برگزید که قبیله و خاندانش، بنی کِلاب، در شجاعت بی‏مانند بودند، و حضرت علی (ع) نیز این انتخاب را پسندید.

فرزندان حضرت ام‌البنین | حضرت ام‌البنین (ع)کیست ؟ | زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع) | تاریخ ولادت حضرت ام‌البنین | تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

خواستگاری حضرت علی از ام‌البنین (ع)

بعد از این که عقیل شجره‏نامه‏ های اَعراب را بررسی و ام‏‌البنین را انتخاب کرد، حضرت علی (ع) ، او را نزد پدر ام‏‌البنین فرستاد. پدرخشنود از این وصلت مبارک، نزد دختر خود شتافت و موضوع را در میان گذاشت.

ام البنین نیز با سربلندی و افتخار پاسخ مثبت داد و پیوندی همیشگی بین وی و مولای متقیان علی بن ابی‏طالب (ع) برقرار شد.

امام علی (ع) ، در همسرش عقلی سترگ، ایمانی استوار، آدابی والا و صفاتی نیکو مشاهده کرد و او را گرامی داشت و از صمیم قلب در حفظ حُرمت او کوشید.

اولین روز زندگی مشترک حضرت علی و ام‌البنین (ع)

روز اولی که ام البنین (ع) پا در خانه علی (ع) گذاشت، حسن و حسین (ع) مریض بوده و در بستر افتاده بودند. عروس تازه ابوطالب، به محض آن‏که وارد خانه شد، خود را به بالین آن دو عزیز عالم وجود رسانید و هم‏چون مادری مهربان به دلجویی و پرستاری آنان پرداخت.

تغییر نام فاطمه به ام البنین

فاطمه کلابیه، بعد از گذشت مدتی از زندگی مشترک با علی (ع) ، به امیرالمؤمنین پیشنهاد کرد که به جای «فاطمه»، که اسم قبلی و اصلی وی بوده، او را ام البنین صدا زند تا فرزندان حضرت زهرا (ع) از ذکر نام اصلی او توسط پدرشان، به یاد مادر خویش، فاطمه زهرا (ع) نیفتند و در نتیجه، خاطرات گذشته، در ذهن آن‏ها تداعی نگردد و رنج بی‏مادری آن‏ها را آزار ندهد.

فرزندان حضرت ام‌البنین | حضرت ام‌البنین (ع)کیست ؟ | زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع) | تاریخ ولادت حضرت ام‌البنین | تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

محبت بی‏ دریغ ام البنین (ع) به فرزندان زهرا (ع)

ام‏‌البنین بر آن بود که، در زندگی جای خالی حضرت زهرا (ع) را برای فرزندان ایشان پر کند؛ مادری که در اوج شکوفایی پژمرده شد و آتش به جان فرزندان خردسال زد: فرزندان فاطمه زهرا (ع) در وجود این بانوی پارسا، مادر خود را می‏‌دیدند و رنج فقدانِ مادر را کمتر احساس می‏کردند.

ام‏‌البنین (ع) ، فرزندان دختر گرامی رسول خدا (ص) را بر فرزندان خود مقدّم می‌‏داشت و بخش عمده محبت و علاقه خود را متوجه آنان می‏کرد و آن را فریضه ‏ای دینی می‏‌شمرد؛ زیرا خداوند متعال در کتاب خود، همگان را به محبت آنان دستور داده است.

فرزندان ام‏‌البنین (ع)

ثمره زندگی مشترک ام البنین (ع) با حضرت علی (ع) ، چهار پسر بود که به دلیل داشتن همین پسران، او را ام‏البنین، یعنی مادر پسران می‏‌خواندند. نام فرزندان ایشان به ترتیب عبارتند از: قمربنی ‏هاشم، حضرت ابوالفضل العباس (ع) ، عبداللّه‏، جعفر و عثمان.

فرزندان ام البنین همگی در کربلا به شهادت رسیدند و نسل ایشان از طریق عُبیداللّه‏ فرزند حضرت ابوالفضل (ع) ادامه یافت.

فرزندان حضرت ام‌البنین | حضرت ام‌البنین (ع)کیست ؟ | زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع) | تاریخ ولادت حضرت ام‌البنین | تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

ام‏‌البنین (ع) مادر چهار شهید

با شهادت چهار فرزند ام‏‌البنین (ع) در کربلا، این بانوی شکیبا، به افتخار مادر شهیدان بودن نائل آمد و درکنار همسر شهید بودن، افتخاری دیگر بر صفحه افتخاراتش افزوده شد.

وقتی خبر شهادت فرزندانش به او رسید، سرشک اشک از دیده فرو ریخت و با روحیه‏ ای قوی در اشعاری گفت: «ای کسی که فرزند رشیدم عباس را دیدی که همانند پدرش بر دشمنان تاخت، فرزندان علی (ع) همه شیران بیشه شجاعتند.

شنیده ‏ام بر سر عباس عمود آهنین زدند، در حالی که دست ‏هایش را قطع کرده بودند؛ اگر دست در بدن پسرم بود، چه کسی می ‏توانست نزد او آید و با او بجنگد؟»

فرزندانم به فدای حسین (ع)

ام‏‌البنین بَشیر را دید که فرستاده امام سجاد (ع) بود و به مدینه آمده بود تا مردم را از ماجرای کربلا و بازگشت کاروان امام حسین (ع) با خبر سازد. به او فرمود: ای بشیر! از امام حسین (ع) چه خبر داری؟ بشیر گفت: خدا به تو صبر دهد که عباس تو کشته گردید. ام‏‌البنین فرمود: از حسین (ع) مرا خبر ده!

بشیر خبر شهادت بقیه فرزندان او را هم اعلام کرد، ولی ام‏‌البنین پیوسته از امام حسین (ع) خبر می‏گرفت و می‏گفت: فرزندان من و آن‏چه در زیر آسمان است، فدای حسینم باد.

چون بشیر خبر شهادت امام حسین (ع) را به آن حضرت داد، صیحه‏ ای کشید و گفت: ای بشیر! رگ قلبم را پاره کردی و سپس صدا به ناله و شیون بلند کرد.

این علاقه او به امام حسین (ع) دلیل کمال معنویت اوست که آن همه ایثار را در راه مقام ولایت فراموش کرد و تنها از رهبرش سخن به میان آورد.

فرزندان حضرت ام‌البنین | حضرت ام‌البنین (ع)کیست ؟ | زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع) | تاریخ ولادت حضرت ام‌البنین | تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

ام البنین، پاسدار خاطره عاشور

از ویژگی‏ های بسیار مهم ام البنین، توجه به زمان و مسائل مربوط به آن است. وی پس از واقعه عاشورا، از مرثیه‏ خوانی و نوحه‏ سرایی استفاده کرده تا ندای مظلومیت کربلاییان را به گوش نسل ‏های آینده برساند.

ایشان هر روز به همراه پسرِ حضرت عباس (ع) ، عبیداللّه‏ که همراه مادرش در کربلا حضور داشت و سند زنده‏ای برای بیان وقایع عاشورا بود، به بقیع می‏رفت و نوحه می‏خواند.

او با این اشعار، هم حماسه کربلا را بازگو و هم در قالب عزاداری به حکومت وقت نوعی اعتراض می‏کرد و مردم را که اطراف او جمع می‏‌شدند، از جنایات بنی ‏امیه، آگاه می‏‌نمود.

سفارش به دفاع از ولایت

هنگامی که امام حسین (ع) آهنگ ترک مدینه و تشرف برای حج و به دنبال آن هجرت به سوی عراق کرد، ام البنین (ع) به همراهان امام حسین (ع) چنین سفارش می‏کرد: «چشم و دل مولایم امام حسین (ع) و فرمان‏بردار او باشید».

ام‏ البنین (ع) ، واسطه فیض الهی

ام‌‏البنین، همسر حضرت علی (ع) و مادر سردار کربلا، نزد مسلمانان جایگاهی ویژه دارد، چون نزد خداوند از مقام و منزلتی والا برخودار است، و این مقام به واسطه تقدیم خالصانه فرزندان در راه خدا و استواری و عبودیت ایشان است. از این ‏رو، مؤمنانِ حاجت‏مند و دردمند او را به درگاه حضرت باری تعالی شفیع و واسطه قرار می‏دهند، و غم واندوهشان را با زیارت مزار آن بانو می‌‏زدایند.

فرزندان حضرت ام‌البنین | حضرت ام‌البنین (ع)کیست ؟ | زندگینامه حضرت ام‌البنین (ع) | تاریخ ولادت حضرت ام‌البنین | تاریخ وفات حضرت ام‌البنین (ع)

اهل بیت (ع) و ام البنین (ع)

محبت بی‏ شائبه ام البنین در حق فرزندان رسول خدا (ص) و فداکاری فرزندان وی در راه سید الشهدا، در تاریخ بی‏ پاسخ نماند. اهل بیت (ع) هم در احترام و بزرگ‏داشت وی کوشیدند و بسیار از او قدردانی کرده، او را سپاس گفتند.

زینب کبری (ع) پس از رسیدن به مدینه، به محضرش شتافت و شهادت فرزندانش را به او تسلیت گفت. ایشان هم‏چنین در مناسبت ‏های دیگر مثل عیدها، برای ادای احترام، به محضر ام البنین (ع) مشرّف می‌‏شد.

سخن بزرگان در بیان فضایل ام‏‌البنین (ع)

عالم جلیل‏ القدر، زین‏ الدین عاملی، شهید ثانی درباره حضرت ام‏‌البنین (ع) می‏گوید: «ام‏‌البنین از بانوان با معرفت و پر فضیلت بود. نسبت به خاندان نبوت، محبت و دلبستگی خالص و شدید داشت و خود را وقف خدمت به آن‏ها کرده بود.

خاندان نبوت نیز برای او جایگاه والایی قائل بودند و به او احترام ویژه می‏گذاشتند.» هم‏چنین علامه سید محسن امین می‏گوید: «ام البنین (ع) ، شاعری خوش ‏بیان و از خانواده‏ای اصیل و شجاع بود.»

علی محمد علی دُخَیِّل، نویسنده معاصر عرب در وصف این بانوی بزرگوار می‏نویسد: «عظمت این زن (ام البنین) در آن‏جا آشکار می‏شود که وقتی خبر شهادت فرزندانش را به او می‏دهند، به آن توجه نمی‏کند، بلکه از سلامت حضرت امام حسین (ع) می‏پرسد؛ گویی امام حسین (ع) فرزندِ اوست نه آنان.

روزهای آخر زندگی سراسر مهر و عاطفه حضرت ام‏‌البنین (ع)

زندگی سراسر مهر و عاطفه و مبارزه ام‏‌البنین (ع) ، رو به پایان بود. او به عنوان همسر شهید، رسالت خویش را به خوبی به پایان رسانید و فرزندانی تربیت کرد که فداییِ ولایت و امامت بودند.

حضرت ام البنین (ع) بعد از زینب کبری (ع) دار فانی را وداع گفت، ولی تاریخ ‏نگاران سال ارتحال او را متفاوت نگاشته ‏اند، به طوری که عده‏ای آن را سال ۷۰ ق بیان کرده ‏اند و عده دیگری تاریخ وفات آن مادر فداکار را، سیزدهم جمادی الثانی سال ۶۴ ق دانسته‏ اند که نظر دوم از شهرت بیشتری برخوردار است.

ام‏‌البنین را در بقیع، در جوار امام حسن مجتبی (ع) ، فاطمه بنت اسد (ع) و دیگر شخصیت ‏های اسلامیِ مدفون در آن‏جا به خاک سپردند.



این مطلب چقدر مفید بود ؟
4.5 از 5 (15 رای)  

    دیدگاه ها

    اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !

    
    hits