دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
تاریخ دقیق روز ملی صنعت چاپ در سال ۹۸ چه روزی است ؟
1
زمان مطالعه: 5 دقیقه
یازدهم شهریور برای اهالی صنعت چاپ اهمیت بسیاری دارد چرا که در این روز، صنعت چاپ ایران با بیش از دو سده قدمت دارای هویت شد و «روز ملی صنعت چاپ» نام گرفت. تاریخ دقیق روز ملی صنعت چاپ در سال ۹۸ مصادف است با دوشنبه ۱۱ شهریورماه.

تاریخ دقیق روز ملی صنعت چاپ در سال ۹۸ چه روزی است ؟

تاریخ دقیق روز ملی صنعت چاپ در سال ۹۸ مصادف است با دوشنبه ۱۱ شهریور

روز ملی صنعت چاپ

یازدهم شهریور یادآور تلاش مستمر و زحمت مداوم جمع بزرگی از کارگران، صنعتگران و هنرمندان و در یک جمله وامدار تلاش بزرگمردان فرهنگ ایران زمین است.

شاید امروز که به صندلی خود تکیه داده‌ایم و مشغول دیدن مطالب مختلف در میان پایگاه‌های اینترنتی هستیم، به باعث و بانی این اتفاق تا به حال فکر نکرده‌ایم، نیندیشیده‌ایم که اگر چاپ نبود چگونه دانش‌ها منتقل می‌شد. چاپ یعنی زندگی، یعنی حیات، پویایی و تحرک، فکر این که در نبود چاپ جامعه با چه مشکلاتی روبه‌رو می‌شود غیرقابل تصور است.

برای چند لحظه به دنیای بدون چاپ فکر کنید، تصور کنید که محصولی عکس نداشته و بخواهد معرفی شود. اگر چاپ نباشد هیچ کارت شناسایی برای معرفی هویت ما وجود ندارد، خبری از اسکناس‌های رنگارنگ نیست و کتاب و مجله‌ای چاپ نخواهد شد و اگر صفحات وب را چاپ نوین بنامیم دیگر سرگرمی به‌نام اینرنت معنا ندارد.

اختراع حروف چاپی، از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشریت

یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشریت، اختراع حروف چاپی مستقل و دستگاه چاپ بوده ‌است. نخستین‌بار، یوهانس گوتنبرگ آلمانی در سال ۱۴۵۶ میلادی چاپ را اختراع کرد اما در حقیقت اختراع فن چاپ به قرن‌ها پیش از گوتنبرگ مربوط می‌شود، شاید وقتی به کتیبه حقوق بشر کوروش هخامنشی نگاه می‌کنیم نشانه‌هایی از این صنعت قابل مشاهده باشد.

بسیاری پیدایش نخست این صنعت حیات بخش را مربوط به چین می‌دانند اما از کجا معلوم که چاپ قرن‌ها پیش از چینی‌ها ابداع نشده باشد چرا که جنگ‌های پی‌درپی اجازه کاوش را از انسان‌ها گرفته است و شاید اگر نابودی فرهنگی در جنگ‌ها نبود امروز مطالبی می‌توان یافت که چاپ را به ایران نسبت داد. با نگاهی به تمدن تخت جمشید و آثار برجای مانده از شهرسوخته، این فرضیه چندان دور از ذهن نیست.

اگر گوتنبرگ را پدر چاپ دنیا معرفی کنیم در توضیح فعالیت‌های وی می‌خوانیم که او روزانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ برگ چاپ می‌کرد. نخستین کتابی که او پدید آورد کتاب مقدس ۴۲ سطری بود.

کتاب‌هایی که در آن زمان به‌چاپ می‌رسید به «اینکونابولا» معروف است. ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود ۴۰ سال در عمده کشورهای اروپایی و در شهرهایی مانند ونیز، فلورانس، پاریس و لیون رواج پیدا کرد و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد.

پیدایش صنعت چاپ در ایران

نخستین چاپخانه در ایران در شهر تبریز تاسیس شد. عباس میرزا نایب‌السلطنه، میرزا زین‌العابدین تبریزی را مامور فراگیری فن چاپ و راه انداختن نخستین چاپخانه در تبریز کرد. میرزا زین‌العابدین تبریزی در سال ۱۲۳۳ هجری قمری ابزارآلات چاپ حروفی را به تبریز آورده و تحت حمایت عباس میرزا نایب السلطنه که در آن زمان حکمران آذربایجان بود مطبعه کوچکی برقرار کرد.

شاید علت جایگزینی مطبعه سنگی به‌جای مطبعه سربی این باشد که افرادی، مطبعه سربی و حروف آن را با بدبینی نگاه می‌کردند و علامت کفر می‌دانستند یا چون حروف ما پارسی بود با حروف سربی در آن زمان نمی‌توانستیم تنوع در خطوط داشته باشیم در صورتی که در مطبعه سنگی از خوشنویس‌ها کمک گرفته می‌شد.

علی قاضی‌زاده در «کتاب تبریز شهر اولین‌ها» می‌نویسد: «سخت‌گیری‌های کهنه‌پرستان باعث شده بود که به سبب گرانی طولانی و سخت بودن چاپ سنگی، چاپ کتب و مطبوعات بسیار گران تمام شده و در نتیجه سال‌ها انتشار کتاب و نشریه با دشواری‌های فراوان همراه باشد.»

حدود 90 سال پس از تاسیس نخستین چاپخانه در تبریز، نوه حاج زین‌العابدین (کسی که نخستین چاپخانه سنگی و سربی را در ایران دایر کرد) به‌نام زین‌العابدین مطبعه‌چی که پس از زیارت مکه به نام حاجی حاج آقا معروف و هنگام گرفتن شناسنامه نام علمیه را برخود انتخاب کرد، ماشین چاپی را از اروپا خریداری کرده و از طریق کشور مصر وارد بندر استانبول در ترکیه فعلی کرد و از این بندر توسط چهل گاومیش به تبریز انتقال داد.

حاجی حاج آقا علمیه همراه با دستگاه‌های چاپ سنگی خود هشت تن از متخصصان صنعت چاپ را نیز از کشور آلمان برای نصب و آموزش این دستگاه‌ها به تبریز آورد.

دختر حاجی حاج آقا علمیه درباره ورود ماشین چاپ به تبریز در کتاب «اولین‌ها» نوشته حسین امید می‌گوید: «زمان حمل گاومیش‌های حامل دستگاهای چاپ از کوچه‌های تنگ و باریک محله منجم تبریز به اجبار دیوارهای تعداد زیادی از خانه‌های همسایه‌ها را فرو ریخته و خراب کردند که حاجی حاج آقا هزینه بازسازی دیوارهای فرو ریخته را نیز متحمل شدند و این‌گونه بود که چاپ، وسلیه ارتقا فرهنگ و ماشین تولید علم به ایران رسید.»



این مطلب چقدر مفید بود ؟
5.0 از 5 (1 رای)  

    دیدگاه ها

    اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !

    
    hits