آلودگی هوا چیست ؛ راه های مقابله با آلودگی هوا کدامند؟

پیشگیری از آلودگی هوا بهتر از درمان است .

زمان مطالعه: 10 دقیقه

عوامل آلودگی هوا چیست؟ مقصر آلودگی هوا کیست؟ راه های مقابله با آلودگی هوا کدام است؟ در مجله دلگرم با ما همراه شویدتا پاسخ این سوالات را بدانید .

آلودگی هوا چیست ؟

آلودگی هوا عبارت از وجود یک یا چند آلاینده در هوای آزاد مانند گازها، بخارات، گرد و غبار، بو، دود غلیظ ، مشخصات و زمان ماند کافی که برای زندگی انسان، حیوان و گیاه خطرناک و برای اموال مضر باشد و یا به طور غیرقابل قبول مانع استفاده راحت از زندگی و اموال گردد

کارشناسان و مجامع زیست محیطی در عرصه های جهانی به این نتیجه رسیده اند که در پیش گرفتن راه های موثر حمایت از محیط زیست و منابع طبیعی امری اجتناب ناپذیر و حیاتی است. رمز و کلید اصلی موفقیت در تثبیت اقلیم زمین ، کاهش مصرف سوخت های فسیلی است.

باتوجه به بحران هایی که در طی سده گذشته از طریق انتشار مواد آلوده کننده در محیط زیست بوجود آمده، مبارزه برای داشتن هوای تمیزتر در چند دهه اخیر همه گیر شده است و این مبارزه بصورت یک واقعیت بین المللی ظاهر گردیده، زیرا هوا مرزهای بین المللی را به رسمیت نمی شناسد و هیچ کس در مقابل تهاجم هوای آلوده ایمن نیست. در شرایط کنونی مساله اصلی به شهرهای عمده و پرجمعیت و مناطق شهری مربوط می شود.

در کلان‌شهری همچون تهران، پاییز با همه زیبایی‌هایش چندان هم جذاب نیست چرا که به جای رنگ و برگ و غروب‌ های سرخ و صورتی، چشمانمان کاسه خون، نفس‌هایمان تنگ، بدنمان بی‌حال و حوصله‌مان کم می‌شود. چرا؟ چون دایما داریم دود و سرب تنفس می‌کنیم. هر چه به زمستان نزدیک‌ تر می‌شویم، تار بودن هوا بیشتر نمود می‌یابد و دیگر نه ساختمان‌های دو تا خیابان آن طرف‌ تر دیده می‌شوند، نه برج بلند میلاد. هر چه هست، دود، سرفه و اشک‌ریزش است.

برخی از آمارها و مسئولان در شهرداری‌ها می‌گویند پاییز و زمستان پرندگان شهرهای آلوده ایران به جاهای دیگر مهاجرت می‌کنند. اما آدم‌ها که نمی‌توانند مهاجرت فصلی کنند باید برای جلوگیری از وخیم‌ شدن اوضاع محیط‌ زیستشان کاری کنند. اما در ایران توجه به محیط زیست چندان موردتوجه نیست.

فارغ از انواع و اقسام بیماری‌ها و مشکلاتی که به واسطه این هوای آلوده دچارشان می‌شویم، اخیرا دانشمندان چینی مدعی شده‌اند که آلودگی طولانی مدت هوا با افت توانایی‌های شناختی از جمله هوش انسان ارتباط مستقیم دارد. همچنین گفته می‌شود آثار منفی آلودگی هوا با افزایش سن بیشتر شده و بر مردان بیشتر از زنان تاثیر می‌گذارد.

برای این تحقیق، پژوهشگران چینی و آمریکایی از دانشگاه‌های پکن و ییل، مهارت‌های ریاضی و کلامی بیست هزار نفر را در طول چهار سال زیر نظر گرفتند.

شرکت‌کنندگان در تحقیق از هر دو جنس بودند و ده سال به بالا سن داشتند و باید ٢٤ سوال ریاضی استاندارد و ٣٤ سوال تشخیص کلمات را جواب می‌دادند.

محققان همچنین دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن و ذرات معلق کمتر از ده میکرومتر را در محل زندگی شرکت‌کنندگان اندازه گرفتند. منواکسیدکربن، ازن و ذرات معلق بزرگتر در این تحقیق اندازه‌گیری نشدند.

در این تحقیق آمده: «ما شواهدی را ارائه می‌کنیم که نشان می‌دهد تاثیر آلودگی هوا بر آزمون‌های مهارت کلامی با افزایش سن واضح‌تر می‌شود به خصوص در مردان و افرادی که تحصیلات کمی دارند.»

پژوهشگران این تحقیق حدس می‌زنند که تاثیر آلودگی هوا بر مردانی که تحصیلات کمی دارند بیشتر است چون این افراد بیشتر مشاغل یدی در فضای باز را انجام می‌دهند.

بنابر اعلام صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل، یونیسف، مغز نوزادان زیر یک سال که هوای آلوده تنفس می‌کنند، بیشتر از سایر کودکان در معرض خطر است.

بر اساس آمار رسمی دنیا، ۹۱ درصد جمعیت شهرهای دنیا در معرض آلودگی هوا قرار دارند. این در حالیست که آلودگی هوا خطر بیماری‌های مخربی مثل آلزایمر و دیگر انواع دمانس (زوال عقل) را افزایش می‌دهد.

در گذشته نیز ثابت شده بود آلودگی هوا بر توانایی‌های شناختی همچون حافظه، استدلال، محاسبه، قضاوت، حل مسئله، تصمیم‌گیری، مهارت‌های کلامی، کسب معلومات، هوش انسان اثر منفی دارد.

تاثیرات آلودگی هوا:

به گفته سازمان بهداشت جهانی: آلودگی هوا عامل بیش از هفت میلیون مرگ زودرس در دنیا است. حدود ۱۲.۵ درصد موارد مرگ در ایران در اثر آلودگی هواست. بد نیست بدانید آلودگی هوا در سال ۱۳۹۵ جان نزدیک به پنجاه هزار نفر را گرفت.

بر این اساس، شمار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا، بیش از مرگ و میر سالانه ناشی از ابتلا به بیماری‌هایی مانند ایدز (۱.۱ میلیون نفر)، سل (۱.۴ میلیون نفر)، دیابت (۱.۶ میلیون نفر) و حوادث جاده‌ای (۱.۳ میلیون نفر) است.

پایین‌ترین نرخ مرگ و میر در اثر این مشکل نیز به پنج کشور شمال اروپا یعنی سوئد، فنلاند، نروژ، ایرلند و ایسلند تعلق دارد. نرخ مرگ و میر در این کشورها ۴.۲ مرگ در ازای هر ۱۰ هزار نفر است.

آلودگی هوا هر سال قربانی می‌گیرد، یونیسف گفته است تنفس ذرات سمی هوا به سلول‌های مغز آسیب می‌رساند و تکامل آن را تضعیف می‌کند.

آلاینده‌های هوا می‌توانند مستقیما بر مواد شیمیایی مغز تاثیر بگذارند؛ مثلا ذرات معلق می‌توانند سموم را وارد مغز کنند و برخی آلاینده‌ها ممکن است باعث مشکلات روانشناختی مثل افسردگی شوند.

تقریبا همه از پیامد‌های آلاینده‌های محیطی برای سلامت بدن آگاه هستیم و بعضا دچار بیماری‌های ناشی از این آلودگی‌ها نیز شده‌ایم. اما به صورت‌کلی باید گفت پیامد‌های آلودگی هوا برای سلامت، شامل بیماری‌های برگشت‌پذیری هم‌چون خارش گلو، سردرد، سرگیجه و سوزش چشم و تاری دید است.

سکته مغزی، بیماری‌های عروق قلب (ایسکمیک)، بیماری‌های انسدادی مزمن ریه، عفونت‌های حاد تحتانی دستگاه تنفسی کودکان و سرطان ریه از دیگر بیماری‌هایی هستند که ممکن است در اثر آلاینده‌های هوا ایجاد شوند.

رابطه مستقیمی بین “هوش کلامی و غیرکلامی، حافظه، نمره‌های پایین درسی دانش‌آموزان و همچنین مشکلات عصبی آنها” با استنشاق هوای سمی وجود دارد و این تاثیرات می‌تواند مادام العمر باشد.

زندگی شهرنشینی با آلودگی‌های شیمیایی حاصل از فعالیت‌های صنعتی و زندگی روستانشینی با آلودگی‌های حاصل از سوخت‌های فسیلی که به منظور گرمایش و پخت غذا بکار می‌رود، همراه است.

آلودگی هوا به یک بحران خطرناک در جهان تبدیل شده است؛ در حالی که کشورهای توسعه یافته اقدام به پاکسازی محیط می‌کنند، بسیاری از کشورهای در حال توسعه به دلیل تلاش برای دستیابی به رشد اقتصادی بیشتر، از جریان پاکسازی بازمانده‌اند.

آلودگی هوا ،راه های کاهش آلودگی

راه های مقابله با آلودگی هوا:

از موثرترین راهکارهای کاهش آلودگی، کاهش آلودگی از مبدا است: ساخت و طراحی وسایل نقلیه موتوری که از حداقل سوخت استفاده کنند، چنانچه در کشور های پیشرفته این امر تحقق یافته و در صدد موفقیت های بیشتری نیز هستند. همانطور که می دانیم وسایل نقلیه موتوری در ایران نسبت به دیگر کشور ها از بالاترین مصرف سوخت برخوردار هستند.
تبدیل سوخت خودروها به CNG در مقابل بنزین و نیز کاهش واردات بنزین
ارایه برنامه های آموزشی در رابطه با کاهش مصرف سوخت از طرق مختلف مانند آموزش تعمیر و نگهداری خودروها، الگوهای رانندگی و عوامل موثر بر میزان مصرف سوخت خودرو
استفاده از رسانه ها ی همگانی (رادیو، تلویزیون، مطبوعات و... ) و فعالیت های سازمان یافته برای آموزش و افزایش دانش در باره ی تهدیدهای آلوده کننده های هوا وایجاد آگاهی از اجرای قوانین برضد تمامی آلوده کننده ها بسیار مهم و ضروری است. این رسانه ها یکی از اولین ابزارهای ما برای ایجاد تغییر به شمار می آیند
به کودکان از همان سنین کودکی آموزش دهیم که استفاده از وسایط نقلیه همگانی ، دوچرخه یا پیاده طی کردن
مسافت های کوتاه به سلامت هوا کمک می کند
خارج کردن صنایع آلاینده از محدوده شهری
از رده خارج کردن خودروهای قدیمی و فرسوده با حفظ حقوق صاحبان آن ها
استفاده از انرژی های تجدید پذیر که هم اکنون در نقاط مختلف دنیا از آن ها استفاده می شود از جمله انرژی خورشید ، باد، انرژی گرمایی اقیانوس ها ، انرژی امواج آب و انرژی جذر و مد اقیانوس ها ، بیوگاز (سوخت حاصل از تجزیه میکروبی ماده آلی در غیاب اکسیژن _ بیوگاز سوختی پاکیزه است که می شود از آن برایپخت و پز ،گرم کردن فضا و آب، روشنایی و حتی فراهم آوردن توان مکانیکی در ماشین آلات کشاورزی و ...)
درختان و گیاهان ریه زمین هستند و یک ضرورت اساسی برای بهداشت زیستی این سیاره. هرچند انسان هوا را از دی اکسید کربن پر می کند و لایه ی اوزون را با مواد شیمیایی ساخته خود نابود می کند، درختان سیستمی قوی برای تعدیل این تاثیرات ارایه می دهند. به همان اندازه که درخت جان تازه ای به جوّ می دهد، جنگل زدایی آن را نابود می سازد.

از آن جا که یک درخت طی دویست سال دی اکسید کربن هوا را جذب و کربن را در چوب خود ذخیره می کند ، وقتی آن را خرد می کنیم و به صورت چوب و یا کاغذ می سوزانیم، کربن دویست ساله ی در بند خود را بصورت دی اکسید کربن آزاد می کند و در نتیجه تاثیر گلخانه ای را تشدید می کنیم.

از این رو ما نیاز به کاشت درخت داریم و باید از قطع درختان خودداری کنیم، زیرا هر درخت در هرکجای دنیا گوهری است پربها. لایه ی اوزون و گازهای گلخانه ای مرز نمی شناسند، پس قطع هر درخت تاثیر جهانی برجای خواهد گذاشت.
استفاده از انرژی ها را درجای خود و به مقدار لازم برای خود مجاز بدانیم. انرژی های خانگی از قبیل : پخت و پز، روشنایی، حرارتی ، الکتریکی، مکانیکی

بنابراین :

درب یخچال را کمتر باز کنیم.

از آب گرم برای مصارفی که حتماً نیازمند به آب گرم است، استفاده کنیم.

انرژی برق را برای چراغانی تجملی استفاده نکنیم و …

همه ی این کارها که ساده به نظر می آید باعث می شود که هم از اتلاف انرژی جلوگیری کنیم و هم منابع طبیعی را هدر ندهیم و هم در هزینه ی مالی خانواده صرفه جویی کنیم.

هوا نعمت بزرگی است که باید بین همگان مساوی تقسیم می شود .

separator line